1969

 

• 1 jannewarie - De btw (Belasting euver Toegevoogde Waerde) wirt geïntroduceerd. In 1968 woort hiejveur al ein wèt aangenómme. De btw besjleit 2 waerdes, ein "hoag" (12%) en ein "leëg" (4%) tarief. Die tarieve sjtaon neet vas en kènne van tied tot tied aangepas waere.
• 16 jannewarie - De sjtudent Jan Palach sjtuk zichzelf in brandj op 't Wenceslasplein in Praag oet protes taenge de trukgedrèjde hervorminge van de Praagse Lente. Hae euverliejt drie daag later aan zien verwónjinge.
• 18 jannewarie - Astronome van de universiteit van Arizona óntdèkke veur 't eësj eine pulsar.
• 9 fibberwarie – de eësjte tesvluch van eine Boeing 747-100 wirt gehawwe.
• 2 miert - De eësjte vluch (29 minute) van de Concorde.
• 25 miert t/m 31 miert - Zeve daag lank hawwe John Lennon en Yoko Ono eine "love-in" in 't Amsterdam Hilton Hotel.
• 26 miert de Kernenergiecentrale Dodewaard wirt in gebruuk genómme door keuningin Juliana.
• 18 april - Guido Reybrouck wint de veerde editie van de Amstel Gold Race.
• 27 april - De Franse zègke "non" taenge de veursjtèlle van president De Gaulle óm de gróndjwèt te verangere. De Gaulle treujt aaf en Senaatsveurzitter Alain Poher wirt waornummend president.
• 2 mei - 't Reusechtig passagierssjeep Queen Elizabeth 2 wirt te water gelaote.
• 23 mei - De Lauwerszeë wirt aafgesjlaote en hèt vanaaf noe Lauwersmeër.
• 30 mei - Op Curaçao vundj d'r eine groate arbeidersopsjtand plaatsj.
• 31 mei - Äöpening van de Kennedytunnel in Antwerpe.
• 19 juni - 't Nederlandse pensioenfónds PGGM wirt opgerich. 't Is mètein ein van de groatste fóndse van Europa.

 

• 3 juli - Muzikant Brian Jones (Rolling Stones) euverliejt op 27- jaorige laeftied. Jones wirt gevónje in 't zjwömbad van zien eige hoes. De exacte doadsaorzaak is nog sjteeds ónbekènd.
• 14 juli - Begin van de zösdaagse Voetbalaorlog tösje El Salvador en Honduras.
• 20 juli - De Belzje fitserenner Eddy Merckx wint de Runj van Frankriek.
• 21 juli - Astronaut Neil Armstrong zèt es eësjte miensj voot op de maon, mèt Edwin Aldrin in zien kielzog. Ruumdevaartuug: Apollo 11. Veer daag later lanje ze weer veilig op aarde.
• 25 juli - President Nixon kondig ein "vietnamisering" aan van de aorlog. 't Amerikaanse leger zal Vietnam verlaote.
• 10 augustus - Harm Ottenbros wirt in Zolder waereldkampioen fitserenne.
• 15 augustus - De eësjte daag van 't legendarische driedaagse Woodstockfestival in Bethel, New York, mèt in totaal ruum 400.000 bezeukersj en optraejes van 24 bands.

• 1 september - Keuning Idris van Libië wirt biej ein verblief in 't boetelandj aafgezat door kolonel Ghadaffi.
• 11 oktober - Äöpening van 't Rosa Spierhoes, ein verzörgingshoes veur bejaorde kunstenaers in Laren.

zónger datum

• In 't dörp Groot-Ammers, Alblasserwaard, wirt 't ooievaarsdörp Het Liesveld gevestigd. Van hiejoet zal de ooievaar opnuuj es breujvogel in Nederlandj waere geïntroduceerd.
• Massale fraude biej de volkssjtömming op Nuuj-Guinea.
• Grensconflict tösje de Sovjet-Unie en China.
• Heite herfs in Noord-Italië: massaal sjtakinge veur hoager loane en baeter arbeidsómsjtendigheje.
• Oprichting KITLV-vertaengewoordiging in Jakarta.
• TV-debuut van 't póppeduo Bert en Ernie.

Nobelprieze

• Natuurkunde: Murray Gell-Mann "um zine bijdraoge en oontdèkkinge umtrint de classificatie vaan elementair deilkes en hun interacties."
• Sjemie: Derek Barton en Odd Hassel "um hun bijdraoge aon de oontwikkeling vaan 't concep vaan bevesteging en zien touwpassing in de sjemie."
• Geneeskunde: Max Delbrück, Alfred Hershey en Salvador Luria "um hun oontdèkkinge umtrint 't kopieermechanisme en de genetische structuur vaan virusse."
• Literatuur: Samuel Beckett "um zie sjrieve wat, in nui roman- en buunvörm, ziech verluf mèt de zinloesheid vaan de moderne mins."
• Vrei: Internationaol Arbeidsorganisatie (ILO)
• Economie: Ragnar Frisch en Jan Tinbergen "veur 't oontwikkele en touwpasse vaan dynamische modelle veur de analyse vaan economische percesse."

Maan vaan 't Jaor

De gemiddelden Amerikaan (de zwijgende mierderheid)

 

 

 

 

• 3 jannewarie - Michael Schumacher, Duutsje autocoureur
• 10 jannewarie - Robert Maaskant, Nederlandse voetballer en voetbaltrainer
• 14 jannewarie - Jason Bateman, Amerikaansen acteur
• 14 jannewarie - Dave Grohl, Amerikaanse muzikant (o.a. Foo Fighters en Nirvana)
• 15 jannewarie - Rob van Dijk, Nederlandse voetbalkeeper
• 17 jannewarie - Tiësto, artiestenaam van Tijs Verwest, Nederlandse DJ
• 21 jannewarie - Halbe Zijlstra, Nederlandse politicus
• 23 jannewarie - Stefano Zanini, Italiaanse fitserenner
• 26 jannewarie - Maarten den Bakker, Nederlandse fitserenner
• 27 jannewarie - Jeroen Piket, Nederlandse sjaker
• 4 fibberwarie - Guusje Nederhorst, Nederlandse actrice (gesjtorve 2004)
• 9 fibberwarie - Pavel Tonkov, Russische fitserenner
• 10 fibberwarie - Jan Kees de Jager, Nederlandse politicus (CDA)
• 11 fibberwarie - Jennifer Aniston, Amerikaanse actrice
• 11 fibberwarie - Jeroen Grueter, Nederlandse sjportcommentator
• 14 fibberwarie - Maaike Widdershoven, Nederlandse zangeres, actrice en musicalsjter
• 18 fibberwarie - Michiel van Hulten, Nederlandse politicus
• 22 fibberwarie - Hans Klok, Nederlandse illusionist
• 22 fibberwarie - Marc Wilmots, Belzje voetballer
• 15 miert - Marc Lammers, Nederlandse hockeycoach
• 15 miert - Carla Zijlstra, Nederlandse sjaatsster
• 23 miert - Youri Mulder, Nederlandse televisiecommentator en voetballer
• 28 miert - Ivan Gotti, Italiaanse fitserenner
• 28 miert - Earnest Stewart, Nederlands-Amerikaanse voetballer
• 4 april - Dennis de Nooijer, Nederlandse voetballer
• 4 april - Gérard de Nooijer, Nederlandse voetballer
• 6 april - Joël Smets, Belzje motorcrosser, meërvoudig Belsj kampioen
• 8 april - Nicky Nicole es Nicholas Carter, Nederlands-Amerikaanse travestiet
• 13 april - Margrethe Vestager, Deense politica
• 17 april - Eeke van Nes, Nederlandse roejster
• 20 april - Jan van Halst, Nederlandse voetballer en voetbalcommentator
• 24 april - Ruud de Wild, Nederlandse diskjockey
• 25 april - Martin Koolhoven, Nederlandse filmmaeker
• 25 april - Renée Zellweger, Amerikaanse actrice
• 10 mei - Dennis Bergkamp, Nederlandse voetballer
• 22 mei - Kim Holland, Nederlands model en actrice
• 25 mei - Patrick Jonker, Australische fitserenner
• 6 juni - Jeroen Snel, Nederlandse televisiepresentator
• 9 juni - Dione de Graaff, Nederlandse televisiepresentatrice
• 14 juni - Steffi Graf, Duutsje tennisster
• 15 juni - Oliver Kahn, Duutsje voetbalkeeper
• 20 juni - José Luis Calva Zepeda, Mexicaanse sjriever en verdachte van
• 25 juni - Natasha Gerson, Nederlandse sjriefster en scenariste
• 26 juni - Carlo Boszhard, Nederlandse televisiepresentator
• 29 juni - Daniël Boissevain, Nederlandse acteur
• 7 juli - Selma van Dijk, Nederlandse televisiepresentatrice
• 9 juli - Volkert van der Graaf, Nederlandse milieuactivist en maordenaer van Pim Fortuyn
• 17 juli - Karin Brienesse, Nederlandse zjwömster
• 17 juli - Jaan Kirsipuu, Estse fitserenner
• 4 augustus - Michiel Mol, Nederlandse zakeman en veurmalig directeur van Spyker F1
• 21 augustus - Marlies Verhelst, Nederlandse sjriefster
• 22 augustus - Bruno Tobback, Belzje politicus
• 24 augustus - Jans Koerts, Nederlandse fitserenner
• 26 augustus - Melissa McCarthy, Amerikaanse actrice en comédienne
• 19 september - Candy Dulfer, Nederlandse saxofoniste
• 17 september - Keith Flint, Britsen danser en zenger (gestorve 2019)
• 20 september - Richard Witschge, Nederlandse voetballer
• 26 september - Marit van Eupen, Nederlandse roejster
• 11 oktober - Prins Constantijn, derde zoon van Keuningin Beatrix en Prins Claus
• 11 oktober - Michiel Schapers, Nederlandse tennisser en -bóndjscoach
• 16 oktober - Roy Hargrove, Amerikaanse jazztrompöttis (gestorve 2018)
• 16 oktober - Danny Hesp, Nederlandse voetballer
• 22 oktober - Helmut Lotti, Belzje zenger
• 27 oktober - Anita van Eijk, vrouw van Prins Pieter-Christiaan
• 27 oktober - Liu Wei, Chinese taofeltennisster
• 28 oktober - Des'Ray, Nederlandse zangeres (o.a. 2 Brothers On The 4th Floor)
• 30 oktober - Ronald van Raak, Nederlandse politicus (SP)
• 3 november - Niels van Steenis, Nederlandse roejer en olympisch kampioen
• 13 november - Ayaan Hirsi Ali, Somalisch-Nederlandse politica (VVD)
• 17 november - Jean-Michel Saive, Belzje taofeltennisser
• 19 november - Richard Virenque, Franse fitserenner
• 29 november - Pierre van Hooijdonk, Nederlandse voetballer
• 30 november - Trina Gulliver, Èngelsje dartster
• 22 december - Dagmar Hase, Duutsje zjwömster en olympisch kampioene (1992)
• 28 december - Linus Torvalds, Finse programmeur van Linux en ein van de kopsjtökke van de vrieje-softwarebewaeging
• 29 december - Jurgen van den Goorbergh, Nederlandse motorcoureur

 

 

• 9 jannewarie - Jacques van Egmond (60), Nederlandse fitserenner
• 19 jannewarie - Jan Palach (20), Tsjechische sjtudent en politiek activist
• 31 jannewarie - Meher Baba (74), Indiase goeroe van Iraanse aafkóms
• 25 fibberwarie - Jan Zajíc (18), Tsjechische sjtudent en politiek activist
• 28 miert - Dwight D. Eisenhower (78), opperbevelhöbber ónger de WOII en 34^ste president van de Verenigde Sjtate
• 5 april - Hendrik Wiegersma (77), Nederlandse arts en kunstenaer
• 29 april - Julius Katchen (42), Amerikaanse pianist
• 14 mei - Raymond Louviot (60), Franse fitserenner en ploogleijer
• 23 mei - Peter Alma (83), Nederlandse beeldend kunstenaer
• 1 juni - Ivar Ballangrud (65), Noorse sjaatser en olympisch kampioen
• 3 juli - Brian Jones (27), Èngelsje gitarist (The Rolling Stones)
• 24 juli - Witold Gombrowicz (64), Poolse sjriever
• 6 augustus - Theodor Adorno (65), Duutsje socioloog, filosoof, musicoloog en componist
• 15 augustus - Stijn Streuvels (97), Vlaamse sjriever
• 27 augustus - Ivy Compton-Burnett (85), Èngelsje sjriefster
• 31 augustus - Rocky Marciano (45), Amerikaanse bókser
• 22 september - Adolfo López Mateos (60), president van Mexico (1958-1964)
• 30 september - Frederic Bartlett (82), Èngelsje psycholoog
• 3 oktober - Skip James (67), Amerikaanse bluesmuzikant
• 12 oktober - Sonja Henie (57), Noorse kunssjaatsster en olympisch kampioene
• 21 oktober - Jack Kerouac (47), Amerikaanse sjriever
• 18 november - Joseph P. Kennedy (81), Amerikaanse politicus en patriarch van de Kennedy-femielie
• 21 november - Edward Mutesa II (45), Oegandese president
• 1 december - Robert David Simons (84), Surinaamse jurist, publicist en dichter
• 19 december - Joseph Slepian (78), Amerikaanse elektrotechnicus
• 20 december - Ilse Steppat (52), Duutsje actrice

Album toptieën:

1. Abbey Road - The Beatles
2. Ekseption - Ekseption
3. Aha Toon - Toon Hermans
4. Op Klompen - James Last
5. Back In Town - Melanie
6. Met Blijdschap Geven Wij Kennis - Diverse Artiesten
7. Colour Us Gold - The Cats
8. Feliciano 10 To 23 - José Feliciano
9. The Best Of The Bee Gees (2) - The Bee Gees
10. Eight Miles High - The Golden Earring

De volgende plate ware Top 3-hits in de Veronica Top 40:

• Andy Williams - Battle Hymn Of The Republic
• Aphrodite's Child - I Want To Live
• Barry Ryan – Eloise
• Bee Gees - Don't Forget To Remember, First Of May, I Started A Joke en Tomorrow Tomorrow
• Dave Dee, Dozy, Beaky, Mick & Tich - Don Juan
• Desmond Dekker & The Aces - The Israëlites
• Donovan – Atlantis
• Edwin Hawkins Singers - Oh Happy Day
• Ekseption - Air en The Fifth
• Fleetwood Mac - Oh Well
• Jane Birkin & Serge Gainsbourg - Je t'Aimé... Moi Non Plus
• John Lennon & The Plastic Ono Band - Give Peace A Chance
• Liesbeth List & Ramses Shaffy - De Pastorale
• Marty – Maanserenade
• Mary Hopkin – Goodbye
• Nina Simone - Ain't Got No, I Got Life
• Percy Sledge - My Special Prayer
• Procol Harum - A Salty Dog
• Robin Gibb - Saved By The Bell
• Scaffold - Lily The Pink
• Shocking Blue - Mighty Joe en Venus
• Simon & Garfunkel - The Boxer
• Swinging Soul Machine - Spooky's Day Off
• The Beatles - Get Back en The Ballad Of John & Yoko
• The Cats - Marian, Scarlet Ribbons en Why
• The Marbles - The Walls Fell Down
• The Merrymen - Big Bamboo
• The Shuffles - Cha La La I Need You
• Tom & Dick - Bloody Mary
• Tommy James & The Shondells - Crimson And Clover
• Zager & Evans - In The Year 2525
• Zen - Hair.

• Simon Vestdijk zien romans Vijf vadem diep en Het verboden bacchenaal waere gepubliceerd.

• Change of Habit mèt ónger angere Elvis Presley
• Charro mèt ónger angere Elvis Presley
• On Her Majesty's Secret Service mèt ónger angere George Lazenby
• Trouble with Girls, The mèt ónger angere Elvis Presley

• Polygoon jaoreuverzich 1969 (Nederlandj) (.wmv)

 

In de categorie 1969 van Wiki Commons zeen media gerelateerd aan dit óngerwerp te vènje