ޒިމްބާބުވޭ
ރިޕަބްލިކް އޮފް ޒިންބާބުވޭ އަކީ އެފްރިކާ ދެކުނަށް ނިސްބަތްވާ ބިން ބަންދު ޤައުމެކެވެ.
Republic of Zimbabwe | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|
| ||||||
| Motto: "Unity, Freedom, Work" | ||||||
| Anthem: Simudzai Mureza wedu WeZimbabwe (Shona) Kalibusiswe Ilizwe leZimbabwe (Sindebele) "Blessed be the land of Zimbabwe" | ||||||
 | ||||||
| Capital and largest city | Harare 17°50′S 31°3′E / 17.833°S 31.050°E | |||||
| Official languages | English | |||||
| Recognised regional languages | Shona, Ndebele | |||||
| Demonym | Zimbabwean | |||||
| Government | Semi presidential, parliamentary, consociationalist republic | |||||
| - | President | Emmerson Mnangagwae]] | ||||
| - | Prime Minister | Morgan Tsvangirai | ||||
| - | Vice President | Joice Mujuru | ||||
| - | Deputy Prime Minister | Thokozani Khuphe Arthur Mutambara | ||||
| Independence from the United Kingdom | ||||||
| - | Established | 1901 | ||||
| - | Proclaimed | 11 November 1965 | ||||
| - | Recognized | 18 April 1980 | ||||
| Area | ||||||
| - | Total | 390,757 km2 (60th) 150,871 sq mi | ||||
| - | Water (%) | 1 | ||||
| Population | ||||||
| - | 2009 estimate | 12,521,000 (68th) | ||||
| - | Density | 25/km2 (170th) 57/sq mi | ||||
| GDP (PPP) | 2008 estimate | |||||
| - | Total | $1.925 billion (167th) | ||||
| - | Per capita | $100 (194th) | ||||
| GDP (nominal) | 2008 estimate | |||||
| - | Total | $3.145 billion (144th) | ||||
| - | Per capita | $268 (176th) | ||||
| Gini (2003) | 56.8 high | |||||
| HDI (2007) |  0.513Error: Invalid HDI value · 151st | |||||
| ކަރަންސީ | Zimbabwean dollar [a] (ZWD) | |||||
| Time zone | Central Africa Time | |||||
| - | Summer (DST) | Not observed (UTC{{{utc_offset_DST}}}) | ||||
| ޑްރައިވްސް | left | |||||
| Calling code | +263 | |||||
| އިންޓަރނެޓް ޓީއެލްޑީ | .zw | |||||
| ^a No longer in active use after it was officially suspended by the government due to hyperinflation. The United States dollar, South African rand, Botswanan pula, Pound sterling, and Euro are now used instead. The US dollar has been adopted as the official currency for all government transactions with the new power-sharing regime. | ||||||
އަވަސް ކަޅިއަކުން ބަލައިލުމެއް
ޒިންބާބުވޭގެ ރަސްމީ ބަހަކީ އިނގިރޭސި ބަހެވެ. އިނގިރޭސި ބަހުގެ އިތުރުން ސަރަޙައްދީ ބަސްތަކެއް ގޮތުގައި ޝޯނާ ބަހާއި އެންޑެބެލޭ ބަސް ބޭނުން ކުރެވެއެވެ. ޝޯނާ ބަހަކީ ބަންޓޫ ދަރިކޮޅަށް ނިސްބަތްވާ ބަހެކެވެ. އިނގިރޭސި ބަހުން މި ޤައުމުގެ މީހުންނަށް ކިޔަނީ ޒިންބާބްވިއަންސްއެވެ. ޤައުމުގެ އެންމެ ބޮޑު ޝަހަރަކީ ހަރާރޭއެވެ. މި ޤައުމުގެ ވެރި ރަށަކީ ވެސް މިއީއެވެ. މި ޤައުމަކީ ސެމީ ޕްރެޒިޑެންޝަލް، ޕާލަމެންޓަރީ، ކޮންސޯޝަނަލިސްޓް ރިޕަބްލިކެކެވެ. ޤައުމުގެ އާބާދީއަކީ 12 މިލިއަނެވެ. އެހެންކަމުން މިއީ ދުނިޔޭގައި 72 ވަނައަށް އެންމެ އާބާދީ ބޮޑު ޤައުމެވެ. ބިމުގެ ބޮޑުމިނަކީ 0.39 މިލިޔަން އަކަކިލޯމީޓަރެވެ. ދުއްވާއެއްޗެހި ދުއްވަނީ ވާތްފަރާތުންނެވެ. އިންޓަނެޓް ކޯޑަކީ zw. އެވެ. ކޯލިން ކޯޑަކީ +263 އެވެ. ފައިސާގެ ގޮތުން ބޭނުންކުރަނީ ޒިންބާބްވިއަން ޑޮލަރެވެ.
ނަން
ޒިންބާބްވޭ އަށް ކުރީގައި ކިޔާފައިވާ ނަންތަކަށް ބަލާއިރުގައި ސަދަން ރޮޑީޝިޔާ އާއި ރިޕަބްލިކް އޮފް ރޮޑީޝިޔާ އާއި ޒިިންބާބްވޭ ރޮޑީޝިޔާ ހިމެނެއެވެ. ޒިންބާބްވޭ ގެ ނަން ނެގިފައިވަނީ ޒިންބާ ޒަމަ ބްވޭ މި ނަމުންނެވެ. މީގެ މާނައަކީ “ގްރޭޓް ހައުސެސް އޮފް ސްޓޯން” އެވެ.
ޖުޣުރާފީ
ޒިންބާބުވޭގެ ދެކުނުގައި އޮތީ ދެކުނު އެފްރިކާއެވެ. ހުޅަނގު ދެކުނުގައި އޮތީ ބޮޓްސްވާނާއެވެ. ހުޅަނގު އުތުރުގައި އޮތީ ޒެންބިޔާއެވެ. އިރުމަތީގައި އޮތީ މުސިންބީއެވެ.
ތާރީޚު
މެދު ޒަމާނުގައި މި ސަރަޙައްދު އޮތީ ބަންޓޫ ދަރިކޮޅުގެ މީހުން އާބާދުވެފައިވާ ތަނެއްގެ ގޮތުގައެވެ. ގްރޭޓް ޒިންބާބްވޭ އާއި މިއަދުގެ ޒިންބާބްވޭގައި ވެސް ފެންނަން ހުރި އާސާރީ ތަންތަނުން މިކަމަށް ހެކި ލިބެއެވެ. މީލާދީން 10 ވަނަ ޤަރުނާ ހިސާބުގައި ޢަރަބި މުސްލިމް ވިޔަފާރިވެރީންނާއި ޒިންބާބްވޭއާ ދެމެދު ވިޔަފާރީގެ މުޢާމަލާތްތައް ހިނގަން ފެށިއެވެ. އިސްތިޢުމާރުގެ ކުރިޔަށް ބަލާއިރު މީލާދީން 1000 ވަނަ އަހަރުން ފެށިގެން މީލާދީން 1887 ވަނަ އަހަރާ ހަމަޔަށް ޒިންބާބްވޭގެ ސަރަޙައްދުގައި ވެރިކަން ކޮށްފައިވަނީ އެތަނުގެ މީހުންނެވެ. އިސްތިޢުމާރުގެ ދަށުގައި ނެތް ދުވަސްވަރު ވެސް ޒިންބާބްވޭ އާއި ޔޫރަޕުގެ ޤައުމުތަކާ ދެމެދު، ޚާއްޞަކޮށް ޕޯޗުގީޒުންނާ ދެމެދު ވިޔަފާރީގެ ގުޅުންތައް ހިނގާފައިވެއެވެ. މި ގޮތުން ރަނާއި އެތް ދަތާއި ލޮޔާއި ފޮއްޗާއި ބިއްލޫރީގެ ވިޔަފާރި ވަރަށް ފުޅާކޮށް ކޮށްފައިވާކަން ފާހަގަ ކުރެވެއެވެ. މީލާދީން 1250 އިން 1450 އާ ދެމެދު ކުރީގައި ބާރުގަދަކޮށް އޮތް މަޕުންގުބްވޭ ރަސްކަމުގެ މައްޗަށް ޒިންބާބްވޭގެ ރަސްކަމުގެ ހިޔަނި ވަނީ އެޅިފައެވެ. މީލާދީން 1450 އިން 1760 ވަނަ އަހަރާ ދެމެދު އޮތީ މުތަޕާގެ ރަސްކަމުގެ ދުވަސްވަރެވެ. މީލާދީން 1880 ވަނަ އަހަރު ސިސިލް ރޯޑީސްގެ ބްރިޓިޝް ސައު^ް އެފްރިކާ ކޮންޕެނީ މީހުން ޒިންބާބްވޭއަށް ފޭބިއެވެ. 1898 ވަނަ އަހަރުގައި މިތަނުގެ ނަމަކީ ސައު^ް ރޮޮޑީޝިޔާ ކަމުގައި ހަމަޖެހިގެން ދިޔައެވެ. ނޮދަން ރޮޑީޝިޔާ އަކީ މިހާރުގެ ޒެންބިޔާއެވެ. 1923 ވަނަ އަހަރުގެ އޮކްޓޯބަރު މަހުގެ ތެރޭގައި ދެކުނު ރޮޑީޝިޔާއަކީ އަމިއްލައަށް ވެރިކަން ހިންގާ، އެހެނަސް އިނގިރޭސި ކޮލޮނީއެއްގެ ގޮތުގައި ހަމަޖެހިގެން ދިޔައެވެ. އިނގިރޭސީންގެ ކިބައިން ޒިންބާބްވޭ އަށް ފުރިހަމަ މިނިވަންކަމެއް ލިބިފައިވަނީ 18 އެޕްރީލް 1980 ގައެވެ. 1980 ވަނަ އަހަރުގެ ފެބްރުއަރީ މަހުގައި ބޭއްވި އިންތިޚާބުގައި ރޮބަޓް މުގާބޭ ކާމިޔާބު ހޯއްދެވިއެވެ. އޭރުއްސުރެ މިހާތަނަށް ވެސް ޒިންބާބްވޭގެ ވެރިކަމުގައި ހުރީ ރޮބަޓް މުގާބޭއެވެ. މުގާބޭއަކީ މުޅި ދުނިޔެ ވެސް ނުދެކޭ ފަދަ ޚުދުމުޚްތާރު، އަނިޔާވެރި ވެރިއެކެވެ.
ޑެމޮގްރަފިކްސް
ޒިންބާބްވޭގެ އާބާދީގެ 85% މީހުންނަކީ ކްރިސްޓިޔަނުންނެވެ. އާބާދީގެ 98% މީހުންނަކީ ކަޅު މީހުންނެވެ. ސަގާފަތު ޒިންބާބްވޭގެ ސަގާފަތަށް ބަންޓޫ ދަރިކޮޅުގެ މީހުންގެ ސަގާފަތުގެ އަސަރު ވަރަށް ބޮޑަށް ކޮށްފައިވެއެވެ. ނަތީޖާއެއްގެ ގޮތުން މިއަދު ވެސް ޝޯނާއިންގެ ބައެއް ޢީދުތައް ފާހަގަ ކުރުން އޮވެއެވެ.
އިޤްތިޞާދު
މިއަދު ޒިންބާބްވޭއަކީ މުޅި ދުނިޔޭގައި ވެސް އޮތް އެންމެ ފަޤީރު އެއް ޤައުމެވެ. އެ ޤައުމުގެ ޖީ.ޑީ.ޕީ ޕަރކެޕިޓާ އަކީ 200 ޑޮލަރެވެ. މީގެ މާނައަކީ ޒިންބާބްވޭގެ އިޤްތިޞާދުގައި ދައުރުވާ ފައިސާގެ ނިސްބަތަކީ އަހަރަކަށް އެޤައުމުގެ ކޮންމެ މީހަކަށް 200 ޑޮލަރެވެ. މިއީ ދުވާލަކަށް އެންމެ ޑޮލަރަކަށް ވުުރެ ވެސް ދަށް ޢަދަދެކެވެ.
ރެފަރެންސް
This article uses material from the Wikipedia ދިވެހިބަސް article ޒިމްބާބުވޭ, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Content is available under CC BY-SA 4.0 unless otherwise noted. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki ދިވެހިބަސް (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.