Y Gambia

Gwlad fechan ar arfordir Gorllewin Affrica yw Y Gambia (Gweriniaeth y Gambia yn swyddogol).

Mae'r Gambia wedi'i hamgylchu yn gyfangwbl gan Senegal a hi yw'r wlad leiaf ar dir mawr Affrica. Llain o dir ar hyd glannau Afon Gambia yw'r wlad; afon a roddodd ei henw i'r wlad. Mae'r Gambia wedi'i hamgylchynu gan Senegal, heblaw am ei harfordir gorllewinol sy'n ffinio ar Gefnfor yr Iwerydd. Arwynebedd y wlad yw 10,689km² ac mae ei phoblogaeth oddeutu 2,639,916 (2021).

Y Gambia
Y Gambia
Y Gambia
Y Gambia
ArwyddairProgress, Peace, Prosperity Edit this on Wikidata
Mathgwladwriaeth sofran, gwlad Edit this on Wikidata
Enwyd ar ôlAfon Gambia Edit this on Wikidata
Lb-Gambia.ogg, LL-Q7913 (ron)-KlaudiuMihaila-Gambia.wav, LL-Q9610 (ben)-Tahmid-গাম্বিয়া.wav, LL-Q22809485 (apc)-Hassan Hassoon-غامبيا.wav Edit this on Wikidata
PrifddinasBanjul Edit this on Wikidata
Poblogaeth2,639,916 Edit this on Wikidata
Sefydlwyd
  • 1965 Edit this on Wikidata
AnthemFor The Gambia Our Homeland Edit this on Wikidata
Pennaeth llywodraethAdama Barrow Edit this on Wikidata
Cylchfa amserUTC±00:00, Africa/Banjul Edit this on Wikidata
Iaith/Ieithoedd
  swyddogol
Saesneg Edit this on Wikidata
Daearyddiaeth
Rhan o'r canlynolGorllewin Affrica Edit this on Wikidata
GwladBaner Y Gambia Y Gambia
Arwynebedd11,300 ±1 km² Edit this on Wikidata
GerllawCefnfor yr Iwerydd Edit this on Wikidata
Yn ffinio gydaSenegal Edit this on Wikidata
Cyfesurynnau13.5°N 15.5°W Edit this on Wikidata
Gwleidyddiaeth
Corff deddfwriaetholCynulliad Cenedlaethol y Gambia Edit this on Wikidata
Swydd pennaeth
  y wladwriaeth
Arlywydd y Gambia Edit this on Wikidata
Pennaeth y wladwriaethAdama Barrow Edit this on Wikidata
Swydd pennaeth
  y Llywodraeth
Arlywydd y Gambia Edit this on Wikidata
Pennaeth y LlywodraethAdama Barrow Edit this on Wikidata
Ariannol
Cyfanswm CMC (GDP)$2,038 million, $2,273 million Edit this on Wikidata
Ariandalasi Edit this on Wikidata
Cyfartaledd plant5.717 Edit this on Wikidata
Mynegai Datblygiad Dynol0.5 Edit this on Wikidata

Banjul yw prifddinas Gambia a hi yw ardal fetropolitan fwyaf y wlad. Ffermio, pysgota a thwristiaeth sy'n dominyddu economi'r Gambia. Yn 2015, roedd 48.6% o'r boblogaeth yn byw mewn tlodi. Mewn ardaloedd gwledig, mae tlodi hyd yn oed gryn dipyn yn uwch: 70%.

Mae'r Gambia yn debyg i lawer o genhedloedd eraill yng Ngorllewin Affrica yn y fasnach gaethweision, a oedd y ffactor allweddol wrth sefydlu a chadw cytref ar Afon Gambia, yn gyntaf gan Bortiwgal, pan gelwid yr ardal yn "A Gâmbia". Yn ddiweddarach, ar 25 Mai 1765, gwnaed y Gambia yn rhan o'r Ymerodraeth Brydeinig pan gymerodd lywodraeth 'Prydain Far' reolaeth ohoni'n ffurfiol, gan sefydlu 'Gwladfa ac Amddiffynfa Gambia' (Gambia Colony and Protectorate).

Ym 1965, enillodd y Gambia annibyniaeth o dan arweinyddiaeth Dawda Jawara, a fu'n arweinydd ar y wlad nes i Yahya Jammeh gipio grym mewn coup di-drais yn 1994. Daeth Adama Barrow yn drydydd arlywydd Gambia yn Ionawr 2017, ar ôl trechu Jammeh yn etholiadau Rhagfyr 2016. Derbyniodd Jammeh canlyniad yr etholiad, i ddechrau, yna gwrthododd eu derbyn, a sbardunodd argyfwng cyfansoddiadol ac ymyrraeth filwrol gan 'Gymuned Economaidd Gwladwriaethau Gorllewin Affrica', gan arwain at alltudiaeth Jammeh.

Cyfeiriadau

Tags:

Afon GambiaArwynebeddCefnfor yr IweryddGorllewin AffricaSenegal

🔥 Trending searches on Wiki Cymraeg:

Comisiwn EwropeaiddRwsegMelangellPasgHer & HimFranklin, OhioThomas Jones (almanaciwr)MET-ArtCysawd yr Haul2015MecsicoUndeb Rygbi CymruCymraegIncwm sylfaenol cyffredinolLlanenganGwlad PwylPrynhawn DaMasarnenSefydliad WicifryngauTulia, TexasGweriniaeth Pobl TsieinaY rhyngrwydCanolfan y Celfyddydau AberystwythStygianEdward VII, brenin y Deyrnas UnedigAlergeddSant NicolasFutanariThe ApologyRyuzo HirakiRosetta (cerbyd gofod)Pencampwriaeth Pêl-droed EwropDadfeilio ymbelydrolCyfathrach Rywiol FronnolPost BrenhinolDavid CameronVaughan GethingTyler, TexasBeti GeorgeBermudaRhyfel yr Undeb Sofietaidd yn AffganistanCanabisPornoramaHenry Watkins Williams-WynnColeg Balliol, Rhydychen802RwsiaMemyn rhyngrwydCamilla, Brenhines Gydweddog y Deyrnas UnedigPandemig COVID-19EirlysJuan Antonio VillacañasAnna Seward1833Tîm Pêl-droed Cenedlaethol FfraincBoduanRwmanegAneurin BevanFarmer's DaughtersHuey LongWolves of The NightOfrenda a La TormentaDelwedd1954🡆 More