Isláma (arábagillii: الإسلام) lea máilmmi nubbin stuorámus osku.
Isláma oskui gullevaš olbmo gohčodit namain «muslima». Máilmmis leat badjel miljárda muslima ja isláma lea okta máilmmi johtilepmosit šaddi oskkuin. Isláma lea sihke osku ja eallinvuohki. Dat oaivvilda ahte osku gullá muslimaid beaivválaš eallimii, sii rohkadallet vihtta geardde beaivvis ja ellet muđuige sin bassi girjjiid rávvagiid mielde.
«Isláma» oaivvilda Ipmilii vuolláneami. Islámas lea dušše okta Ipmil. Arábiagillii Ipmil lea «Allah». Dat sátni adno dávjá go lea sáhka muslimaid Ipmila birra.
Isláma álggii jagis 610 go muitaluvvo ahte Muhammed nammasaš profehta lusa bođii eŋgel. Dan maŋŋá Muhammad oinnii eanet eŋgeliid. Isláma deháleamos bassi girjjit leat Korána ja Hadith. Korána muitala Muhammeda lusa boahtán eŋgeliid muitalusaid birra. Koránas leat 114 kapihttala. Hadith fas lea girji Muhammeda eallima ja eallinvugiid birra. Dat muitala maid son lea dadjan, oahpahan ja dahkan.
Isláma lea almmolaš osku Saudi-Arábias, Iranis, Irakis, Pakistanis, Indonesias, Indias, Bangladeshis, Egyptas, Durkkas, Kuwaitis, Qataris, Nigerias, Afghanistanis, Bahrainis, Ovttastuvvan Arábaemiráhtain, Jordánias, Syrias, Libyas, Somálias, Omanis, Jemenis, Algerias, Tunisias, Israelis, Marokkos, Sudanis ja Oarje-Saháras.
Isláma oskkus leat vihtta geatnegašvuođa dahjege čuoldda.
Bearjadat lea muslimaide čoahkkananbeaivi («Yawm al-Jum'a»). Dalle juohke muslimadievdu ferte oassálastit oktasaš rohkosii, nissoniidda dat lea eaktodáhtolaš. Das lea dehálaš oskkolaš ja sosiálalaš mearkkašupmi muslimaide. Bearjadaga rohkadallat álo moskéas, jus dat lea vejolaš. Rohkosa jođiheaddji gohčoduvvo namain «imam». Son doallá ovdal rohkosa sártni («khutba»). Sártni áigge ii oktage oaččo hállat dahje bargat maidige eará go guldalit. Sártni fáddán leat áigeguovdilis áššit, korána oahpahusat, muslimaid problemat, dahje oskkoldaga njuolggadusaid čilgen.
«Id al-Fitr» lea fásttu heaitinfeasta.
«Id al-Adha» lea fas oaffarfeasta, man doallat bassivádjolusmátkki maŋŋá. Oaffarfeastta doallat dan muitun go profehta Ibrahim (Abraham) geahččaladdui ja su sihte goddit iežas gándda.
Korána álgá kapihttála Al-Fatiha ja dat lea dulkon teakstan.
1. | بسم الله الرحمن الرحيم | bismi'Llāhi'r-Rahmāni'r-Rahīm | Allah namahit, gii lea hui ustitlaš, gii lea hui láđis. |
2. | الحمد لله رب العلمين | al-hamdu li'Llāhi Rabbi'l-ʿālamīn | Rámidit Allah, visot máilmmis Hearrá. |
3. | الرحمن الرحيم | ar-Rahmāni'r-Rahīm | Gii lea hui ustitlaš, gii lea hui láđis. |
4. | ملك يوم الدين | Māliki yawmi'd-dīn | Gii lea Isit boahtte duopmu beaivi. |
5. | اياك نعبد واياك نستعين | iyyāKa na'budū wa iyyāKa nasta'īn | Don okto mii bálvalit, ja mii oza veahkki don okto. |
6. | اهدنا الصرط المستقيم | ihdinā's sirāta'l-mostaqīm | Doalvut min njuolgat geaidnu, |
7. | صرط الذين انعمت عليهم غير المغضوب عليهم ولا الضالين | sirāta'l-ladhīna an'amta 'alayhim ghayri'l-maghdūbi 'alayhim wa-la'dh-dhāllīn | geaidnu ahte gii oažžut árbmu; muhto ii buktit suhttan iežas, vai ii gii mannat láhppon. |
This article uses material from the Wikipedia Sámegiella article Isláma, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Sisdoalu sáhttá geavahit liseanssain CC BY-SA 4.0, jus ii boađe eará diehtu. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Sámegiella (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.