Чэчиэн тыла (чеч.
Нохчийн мотт, чеч. лат. Noxçiyŋ mott) — наах тылларыттан биирдэстэрэ.
Чэчиэн тыла Чечен өрөспүүбүлүкэтигэр уонна Дагестан Хасавюрт оройуонугар тарҕаммыт. 2002 сыллааҕы биэрэпис түмүгүнэн, бу тылы билээччилэр ахсааннара Арассыыйаҕа 1 360 000 кэриҥэ киһи эбит.
Чэчиэн тылынан Чечняҕа («Даймохк») уонна Дагестааҥҥа («Нийсо-Дагестан») хаһыаттар тахсаллар.
Ислаам тарҕаммытын кэннэ, арааб суруга-бичигэ киирбитэ. Имаам Шамиль арааб суругун-бичигин чэчиэн тылыгар сөпсөһүннэрэн анал суругу-бичиги киллэрбитэ, онто 1926 с. дылы туттуллубута. Ону таһынан чэчиэннэр уустарын устуоруйатын суруйар кинигэлэрэ «тептаардар» эмиэ арааб алпабыытынан суруллубут этилэр. Бу кинигэлэри үксүн НКВД 1944 сыллаахха суох гыммыта.
1925 сыллаахха чэчиэн алпабыыта латыыҥҥа көһөрүллүбүтэ, онтон 1938 свллаахха кириллицаҕа.
1992 с. Ичкерия (ЧРИ) парламена латыын алпабыытыгар көһөр туһунан сокуон ылыммыта да, 1994 с. сэрии саҕаланан бу сатамматаҕа. Билигин бу алпабыыт туттуллубат.
Бу аан дойду тылларыттан биирдэстэригэр туһунан сиппэтэх ыстатыйа. Көннөрөн уонна эбэн биэрэн Бикипиэдьийэҕэ көмөлөһүөххүн сөп. |
This article uses material from the Wikipedia Саха тыла (Saxa Tyla) article Чэчиэн тыла, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Маны туһанары CC BY-SA 4.0 лиссиэнсийэ көҥүллүүр (атын ыйыллыбытах буоллаҕына). Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Саха тыла (Saxa Tyla) (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.