A léngoa latìnn-a (in latìn: Lingua latīna) a l'é 'na lengoa indeoröpéa do grùppo de lengoe italico-falische.
ZE | Quésta pàgina a l'é scrîta in léngoa zenéize A Grafîa adeuviâ a l'é quélla de l'Académia Ligùstica do Brénno |
Latìn LINGVA LATINA | |
---|---|
Parlòu in | Civiltæ de Rómma Çitæ do Vaticàn |
Parlànti | |
Totâle | Nisciùn parlànte de léngoa moæ |
Clasificaçión | |
Filogénezi | Lengoe indoeuropee Grùppo Italico Léngoe latìn-falische Latìn |
Statûto ofiçiâ | |
Ofiçiâ in | Çitæ do Vaticàn |
Regolòu da | Pontificia Academia Latinitatis |
Còdici de clasificaçión | |
ISO 639-1 | la |
ISO 639-2 | lat |
ISO 639-3 | lat (EN) |
Glottolog | lati1261 (EN) |
Estræto in léngoa | |
Diciaraçión universâle di dirìtti umâni, art. 1 Omnes homines liberi aequique dignitate atque iuribus nascuntur. Ratione conscientiaque praediti sunt et more fraterno iis erga alios se gerendum est. | |
Nasciûa inta region do Lassio into I milenio primma de Cristo, sta lengoa a s’é difûza 'nte l’Eoröpa òcidentâle a ségoito de conquiste di Români. A l’é a moæ de tùtte e lengoe ancheu definîe “romanse” e a l’é stæta pe secoli a lengoa da coltûa eoropêa. Fin a-o Concilio Vatican II a l’é stæta a lengoa litùrgica da Gêxa Catòlica.
E letie de l'alfabêto latin derivan da quello grêco òcidentâle (adêuviòu a Cuma), e son a bâze pe-a ciù parte di alfabêti adêuviæ ancheu in Eoröpa, America e Africa (comme quello italian e quello ligure). I grafi òriginâli son questi:
Letia | A | B | C | D | E | F | G | H | I | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | V | X |
---|
Dòppo a conquista da Grêcia into I secolo a.C., s'êa iniçiòu a adêuviâ e letie grêghe ⟨Y⟩ e ⟨Z⟩ (insemme ai digrafi ⟨CH⟩, ⟨PH⟩ e ⟨TH⟩) pe poei scrîve e paròlle d'òrigine grêga. Donca l'alfabêto latin clascico conprendeiva 23 letie:
Letia | A | B | C | D | E | F | G | H | I | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | V | X | Y | Z |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Nomme latin | ā | bē | cē | dē | ē | ef | gē | hā | ī | kā | el | em | en | ō | pē | qū | er | es | tē | ū | ix | ī Graeca | zēta |
Prononçia latinn-a (IPA) | aː | beː | keː | deː | eː | ɛf | ɡeː | haː | iː | kaː | ɛl | ɛm | ɛn | oː | peː | kuː | ɛr | ɛs | teː | uː | iks | iː ˈɡraɪka | ˈdzeːta |
O latìn o l'é 'na lengoa flesciva che a l'adêuvia i câxi pe-e fonçioin gramaticâli. I câxi son:
Into latìn gh'é træ categorîe de nommi: mascolin, feminin e neotro. No l'existe l'articolo
In latìn existan çinque declinaçioin, e quæ se diferençian pe-e sciortîe do zenitîvo scingolâre:
I nómmi feminìn son solitaménte da prìmma declinaçión
Declinaçion de rosa (a rêuza):
Câxo | Scing. | Plur. |
---|---|---|
Nom | rosa | rosae |
Zen | rosae | rosārum |
Dat | rosae | rosis |
Acuz | rosam | rosas |
Voc | rosa | rosae |
Abl | rosā | rosis |
I nómmi mascolìn e nêutri son solitaménte da seconda declinaçión
Declinaçión de lupus (mascolìn; o lô):
Câxo | Scing. | Plur. |
---|---|---|
Nom | lupus | lupi |
Zen | lupi | lupōrum |
Dat | lupo | lupis |
Acuz | lupum | lupos |
Voc | lupe | lupi |
Abl | lupo | lupis |
Declinaçión de bellum (nêutro; a guæra):
Câxo | Scing. | Plur. |
---|---|---|
Nom | bellum | bella |
Zen | belli | bellōrum |
Dat | bello | bellis |
Acuz | bellum | bella |
Voc | bellum | bella |
Abl | bello | bellis |
Contròllo de outoritæ | LCCN (EN) sh85074944 · GND (DE) 4114364-4 · BNF (FR) cb11935508t (data) · BNE (ES) XX526920 (data) · NDL (EN, JA) 00569314 |
---|
This article uses material from the Wikipedia Lìgure article Léngoa latìnn-a, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). O contegnûo o l'é disponìbile in sciâ bâze da licénsa CC BY-SA 4.0, se o no l'é diversaménte specificòu. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Lìgure (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.