Америка Ҡушма Штаттары

Майҙаны буйынса донъяла дүртенсе (9 518 900 км²), халыҡ һаны буйынса өсөнсө (304 млн кеше) урында тора. Баш ҡалаһы — Вашингтон.

Америка Ҡушма Штаттары
United States of America

Флаг ҙур мисәте {{{name}}}
Девиз: «In God We Trust» (1956 йылдан) «Хоҙайға инанабыҙ» «E Pluribus Unum» (лат., традицион) ингл. «Out of Many, One», башҡ. «Күптән берлек»»
Гимн: «The Star-Spangled Banner»
Үҙаллылыҡ датаһы	4 июль 1776 йыл ( Бөйөк Британия)
Рәсми тел	инглиз теле (де-факто); (Инглиз теленең америка варианты)
Баш ҡала	Вашингтон
Эре ҡалалар	Нью-Йорк, Лос-Анджелес, Чикаго, Хьюстон, Филадельфия, Финикс, Сан-Антонио, Сан-Диего, Даллас
Идара итеү төрө	Президент республикаһы
Президент Вице-президент	Джозеф Байден Камала Деви Харрис
Территория • Бөтәһе • % һыу өҫтө	4 9 518 900 км² 6,76
Халыҡ • Һаны (2010) • Халыҡ тығыҙлығы	313 232 044 чел. (3) 32 чел./км²
ЭТП   • Бөтәһе (2009)   • Бер кешегә	14,256 трлн долл. (1) 46 381 долл.
ИЧР (2011)	▬ 0,910 (бик юғары) (4 урын)
Этнохороним	америкалы, америкалылар
Валюта	АҠШ доллары (USD,код 840)
Интернет-домены	.us, .mil, .gov
Код ISO	US
МОК коды	USA
Телефон коды	+1
Сәғәт бүлкәте	−5…−10

Америка Ҡушма Штаттары төньяҡта Канада, көньяҡта Мексика менән сиктәш. Көнбайыш яры Тымыҡ океан, көнсығыш яры Атлантик океан менән йыуыла. Административ яҡтан ил 50 штатҡа һәм 1 федераль округҡа (Колумбия) бүленә.

АҠШ-ла юридик рәүештә рәсми тел юҡ.

АҠШ ҙур иҡтисад ҡеүәте, иң ҙур армия менән донъяла тәьҫир итеү үҙәге булып тора. Башҡа илдәргә мәҙәни, фән, йәмғиәт, сәйәсәт яҡтан ҙур йоғонто яһай.

АҠШ Конституцияһына ярашлы дәүләт власы суд, башҡарма һәм закондар сығарыу йүнәлештәренә бүленә.

Башҡарма власть

Ҡарағыҙ: АҠШ федераль башҡарма департаменттар
Ҡарағыҙ: Америка Ҡушма Штаттары Хөкүмәте
Ҡарағыҙ: АҠШ Президенты
АҠШ Президенты — ил башлығы һәм иң юғары вазифалы кешеһе.

Суд власы

Ҡарағыҙ: АҠШ Юғары суды

Закондар сығарыу власы

Ҡарағыҙ: АҠШ Конгрессы
Парламенты — АҠШ Конгрессы.

Америка Ҡушма Штаттары штаттарға, штаттар округтарға бүленәләр.

АҠШ ҡалалары

• 1790 йыл — 3,9 млн кеше
• 1860 йыл — 31,4 млн кеше
• 1900 йыл — 76,2 млн кеше
• 1971 йыл — 216,8 млн кеше
• 1983 йыл — 234,2 млн кеше
• 2000 йыл — 275,6 млн кеше
• 2007 йыл — 303,3 млн кеше
• 2008 йыл — 305,1 млн кеше
• 2009 йыл — 308,0 млн кеше

АҠШ-ның виза сәйәсәте донъяла иң ҡаты булып һанала.

 

Канада граждандары АҠШ-а 180 көнгә визаһыҙ инергә мөмкин:

•   Канада

Ошо илдәрҙен граждандар ESTA сайт аша, 14 USD түләп 90 көнгә визаны алырға мөмкин:

Ошо граждандарға виза ESTA аша алына, ләкин биометрия паспорт кәрәк

 

АҠШ-тың Рәсәйҙәге илселеге (ингл. Embassy of the United States in Russian Federation) — АҠШ дипломатия миссияларының береһе.

1978—1983 йылдарҙа илселектә, СССР-ҙан китеү хоҡуғын көтөп, Себер пятидесятниктары йәшәгән.

Илселәр

СССР

• Уильям Буллит (1933—1936)
• Джозеф Эдвард Дэвис (1936—1938)
• Лоуренс Штейнгардт (1936—1941)
• Уильям Стэндли (1942—1943)
• Аверелл Гарриман (1943—1946)
• Уолтер Беделл Смит (1946—1948)
• Алан Кирк (1949—1952)
• Джордж Кеннан (1952—1953)
• Чарльз Боулен (1953—1957)
• Льюллин Томпсон (1957—1962)
• Фой Копер (1962—1967)
• Льюллин Томпсон (1967—1969)
• Джейкоб Бим (1969—1973)
• Уолтер Стессел (1974—1977)
• Малкольм Туун (1977—1979)
• Томас Уотсон (1979—1981)
• Артур Хартман (1981—1987)
• Джек Мэтлок (1987—1991)
• Роберт Страус (1991—1992)

РФ

• Томас Пикеринг (1993—1996)
• Джеймс Коллинс (1996—2001)
• Александр Вершбоу (июль 2001—2005)
• Уильям Джозеф Бёрнс (10 август 2005 — 27 июнь 2008 йыл)
• Джон Байерли (27 июнь 2008 — 15 сентябрь 2011)
• Майкл Макфол (17 сентябрь 2011 — 4 февраль 2014)

• Рәсәйҙәге АҠШ илселеге сайты 2012 йыл 15 октябрь архивланған.
• Рәсәйҙәге АҠШ илселәре