Аьрасат
Аьрасат ягу Аьрасатнал Федерация — Европанал баргъбуккавал ва Азиянал ухссавнил чулух дирхьусса хӀукуматри.
Аьрасат ягу Аьрасатнал Федерация (оьрус Россия, Российская Федерация) — Европанал баргъбуккавал ва Азиянал ухссавнил чулух дирхьусса хӀукуматри. Аьрасатнал аьрщи дур 17 125 191 км²; хӀукуматрал агьали 146 171 015 инсан (2021 шин)[1]. Аьрщарал хъуннашиврийн бувну дунияллий 1 кӀану бугьлей бур, 6 мур кӀану ВВПлул ППСрал (Паритет покупательской способности) объемрайн бувну, ва урчӀилчинмур кӀану — агьалинал чӀявушиврийн бувну.
Хъун шагьру — Москав. Щалла хӀукуматрайсса агьаммур маз — оьрус мазри. Мукунма цаппара билаятирдал цалва ниттил мазругу буссар. Арцул единица — аьрасатнал къуруш.
Аьрасатнал дур 18 дазу (16 аьрщарайх ва 2 хьхьирийхсса). Аьрасатнал Федерациялувун багьлей бур 85 субъек: 46 билаят, 22 республика, 9 улча, 3 хъунисса шагьру, 4 автономный округ ва 1 автономный билаят.
Аьрасат хъанейссар дунияллий яла дяркъумур хӀукумат: 65 % мунил аьрщарал даркьуну дур абадлийсса лухччинул микӀлачӀрулул, Аьрасат наву шинал мутталий дянивсса даража хӀисав бувну яла лагьмур температура −5,5 °С.
Аьрасат му хъанахъиссар чӀявусса миллатру цачӀун бувсса хӀукумат. 75 % агьалийнал цийва православныйталлу учей, мукунма ялапар хъаней бур мусульман, буддистал, жугьутӀ ва цеймигу динналул инсантал ва атеисттал.
Аьрасат — хъуннасса ядерный держава хъанейссар; дунияллий яла гужми космический державардавасса ца. Аьрасат хъаней дур ООН-налул Мюхчансса Советрал бутӀа, вето хӀукмулущалсса; дунияллийсса уттизаманнул яла гужми хӀукуматирттавасса цану. 1991-ку шинал ахирданий СССР бутӀрайх дарчӀуну мукьах, Аьрасатнал Федерация дунияллул сообществалул СССР-данул приемникну кьамул дурссар.
Тарих
Ххюйлчинмур векрай ухссавнил чулуха Польшанава баргъбуккавал чулуха Прибалтикалия цӀанасса аьрасатнал дазуйн ххявххуну бур славян агьлу Кривичтурал племяртту. Славян ливккун бур ухссавнил чулух Ильмен тӀисса бярничӀа, ва баргъбуккавал чулух — Волга-Окский тӀисса нех кӀидухълайсса кӀанайн бияннин. Мунин бувну VI—VIII векрайн бияннин сакин хьуну дур чӀяруми, агьанми племярду баргьбуккавал славяннал, минная чивчуну бур «ЧӀумуйсса шиннардил бусалардай».
862 шинал славяннал финно-угордал племярдал цала пяччагьлугърай бивтун ур варягтал Рюрик бакӀчийну Ладогалий, Новгород ва цаймигу шагьрурдайи. 882 шинал Рюриклухлу ивтссар князь Олег цала аьрщарацӀун цачӀун дурну дур кьиблалул чулухалу, баргъбуккавал славяннал. Бувну бур Киев цала столицану. Мунин бувну хьуну дур хьхьичӀа аьруснал пяччагьлугъ (мукунна мунин цӀа диркӀун дур Киевнал Русь тӀисса).
БувчӀин баву
- ↑ Население России: численность, динамика, статистика . statdata.ru (11 майданий 2021). Дата обращения: 23 декабрданий 2021.
Ссылкарду
- Сайт Президента Российской Федерации
- Правительство Российской Федерации
- Сайт Государственной думы Российской Федерации
- Сайты государственных органов Российской Федерации
![]() | Ва макьала кьурхь дури, хӀадур хьун дурасса. Кумаг бува Лакрал Википедиялун, тӀайла дува ва щаллу дува макьала. |
This article uses material from the Wikipedia Лакку article Аьрасат, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply. (view authors). Если не указано иное, содержание доступно по лицензии CC BY-SA 3.0. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
#Wikipedia® is a registered trademark of the Wikimedia Foundation, Inc. Wiki (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wikimedia Foundation.
In other languages:
- абхазский: Урыстәыла - Wiki аԥсшәа
- ачехский: Rusia - Wiki Acèh
- адыгейский: Урысые - Wiki адыгабзэ
- африкаанс: Rusland - Wiki Afrikaans
- Alemannisch: Russland - Wiki Alemannisch
- южноалтайский: Россия - Wiki алтай тил
- амхарский: ሩሲያ - Wiki አማርኛ
- Amis: Russia - Wiki Pangcah
- арагонский: Rusia - Wiki Aragonés
- староанглийский: Russland - Wiki Ænglisc
- ангика: रूस - Wiki अंगिका
- арабский: روسيا - Wiki العربية
- арамейский: ܪܘܣܝܐ - Wiki ܐܪܡܝܐ
- Moroccan Arabic: روسيا - Wiki الدارجة
- Egyptian Arabic: روسيا - Wiki مصرى
- ассамский: ৰাছিয়া - Wiki অসমীয়া
- астурийский: Rusia - Wiki Asturianu
- атикамек: Russie - Wiki Atikamekw
- аварский: Россия - Wiki авар
- Kotava: Rossia - Wiki Kotava
- авадхи: रूस - Wiki अवधी
- аймара: Rusiya - Wiki Aymar aru
- азербайджанский: Rusiya - Wiki Azərbaycanca
- South Azerbaijani: روسیه - Wiki تۆرکجه
- башкирский: Рәсәй Федерацияһы - Wiki башҡортса
- балийский: Rusia - Wiki Basa Bali
- Bavarian: Russland - Wiki Boarisch
- Samogitian: Rosėjė - Wiki žemaitėška
- Central Bikol: Rusya - Wiki Bikol Central
- белорусский: Расія - Wiki беларуская
- Belarusian (Taraškievica orthography): Расея - Wiki беларуская (тарашкевіца)
- болгарский: Русия - Wiki български
- Bhojpuri: रूस - Wiki भोजपुरी
- бислама: Rasia - Wiki Bislama
- Banjar: Rusia - Wiki Banjar
- бамбара: Risila - Wiki Bamanankan
- бенгальский: রাশিয়া - Wiki বাংলা
- тибетский: ཨུ་རུ་སུ། - Wiki བོད་ཡིག
- Bishnupriya: রাশিয়া - Wiki বিষ্ণুপ্রিয়া মণিপুরী
- бретонский: Rusia - Wiki Brezhoneg
- боснийский: Rusija - Wiki Bosanski
- бугийский: ᨑᨘᨔᨗᨕ - Wiki ᨅᨔ ᨕᨘᨁᨗ
- Russia Buriat: Оросой холбоото улас - Wiki буряад
- каталанский: Rússia - Wiki Català
- Chavacano: Rusia - Wiki Chavacano de Zamboanga
- Min Dong Chinese: Ngò̤-lò̤-sṳ̆ - Wiki 閩東語 / Mìng-dĕ̤ng-ngṳ̄
- чеченский: Росси - Wiki нохчийн
- себуано: Rusya - Wiki Cebuano
- чаморро: Russia - Wiki Chamoru
- чероки: ᏲᏂᎢ - Wiki ᏣᎳᎩ
- шайенский: Russia - Wiki Tsetsêhestâhese
- центральнокурдский: ڕووسیا - Wiki کوردی
- корсиканский: Russia - Wiki Corsu
- кри: ᐊᓯᐊ - Wiki Nēhiyawēwin / ᓀᐦᐃᔭᐍᐏᐣ
- крымско-татарский: Rusiye - Wiki Qırımtatarca
- чешский: Rusko - Wiki čeština
- кашубский: Ruskô - Wiki Kaszëbsczi
- церковнославянский: Рѡсїꙗ - Wiki словѣньскъ / ⰔⰎⰑⰂⰡⰐⰠⰔⰍⰟ
- чувашский: Раççей Федерацийĕ - Wiki чӑвашла
- валлийский: Rwsia - Wiki Cymraeg
- датский: Rusland - Wiki Dansk
- Dagbani: Russia - Wiki Dagbanli
- немецкий: Russland - Wiki Deutsch
- динка: Ruccia - Wiki Thuɔŋjäŋ
- Zazaki: Rusya - Wiki Zazaki
- нижнелужицкий: Rusojska - Wiki Dolnoserbski
- Doteli: रूस - Wiki डोटेली
- мальдивский: ރޫސީވިލާތް - Wiki ދިވެހިބަސް
- дзонг-кэ: ར་ཤི་ཡཱན་ཕེ་ཌི་རེ་ཤཱན - Wiki ཇོང་ཁ
- эве: Russia - Wiki Eʋegbe
- греческий: Ρωσία - Wiki Ελληνικά
- Emiliano-Romagnolo: Rossia - Wiki Emiliàn e rumagnòl
- английский: Russia - Wiki English
- эсперанто: Rusio - Wiki Esperanto
- испанский: Rusia - Wiki Español
- эстонский: Venemaa - Wiki Eesti
- баскский: Errusia - Wiki Euskara
- Extremaduran: Russia - Wiki Estremeñu
- персидский: روسیه - Wiki فارسی
- фулах: Roosiya - Wiki Fulfulde
- финский: Venäjä - Wiki Suomi
- Võro: Vinnemaa - Wiki Võro
- фиджи: Rusia - Wiki Na Vosa Vakaviti
- фарерский: Russland - Wiki Føroyskt
- французский: Russie - Wiki Français
- Arpitan: Russia - Wiki Arpetan
- северный фризский: Ruslun - Wiki Nordfriisk
- фриульский: Russie - Wiki Furlan
- западнофризский: Ruslân - Wiki Frysk
- ирландский: An Rúis - Wiki Gaeilge
- гагаузский: Rusiya - Wiki Gagauz
- гань: 俄羅斯 - Wiki 贛語
- Guianan Creole: Risi - Wiki Kriyòl gwiyannen
- гэльский: An Ruis - Wiki Gàidhlig
- галисийский: Rusia - Wiki Galego
- Gilaki: رۊسيه - Wiki گیلکی
- гуарани: Rrúsia - Wiki Avañe'ẽ
- Goan Konkani: रूस - Wiki गोंयची कोंकणी / Gõychi Konknni
- горонтало: Rusia - Wiki Bahasa Hulontalo
- готский: 𐍂𐌿𐍃𐌰𐌻𐌰𐌽𐌳 - Wiki 𐌲𐌿𐍄𐌹𐍃𐌺
- гуджарати: રશિયા - Wiki ગુજરાતી
- Gun: Russia - Wiki Gungbe
- мэнский: Yn Roosh - Wiki Gaelg
- хауса: Rasha - Wiki Hausa
- хакка: Ngò-lò-sṳ̂ - Wiki 客家語/Hak-kâ-ngî
- гавайский: Rūsia - Wiki Hawaiʻi
- иврит: רוסיה - Wiki עברית
- хинди: रूस - Wiki हिन्दी
- Fiji Hindi: Russia - Wiki Fiji Hindi
- хорватский: Rusija - Wiki Hrvatski
- верхнелужицкий: Ruska - Wiki Hornjoserbsce
- гаитянский: Risi - Wiki Kreyòl ayisyen
- венгерский: Oroszország - Wiki Magyar
- армянский: Ռուսաստան - Wiki հայերեն
- Western Armenian: Ռուսիա - Wiki Արեւմտահայերէն
- интерлингва: Russia - Wiki Interlingua
- индонезийский: Rusia - Wiki Bahasa Indonesia
- интерлингве: Russia - Wiki Interlingue
- игбо: Mpaghara Russia - Wiki Igbo
- инупиак: Uruusiq (nuna) - Wiki Iñupiatun
- илоко: Rusia - Wiki Ilokano
- ингушский: Эрсече - Wiki гӀалгӀай
- идо: Rusia - Wiki Ido
- исландский: Rússland - Wiki íslenska
- итальянский: Russia - Wiki Italiano
- инуктитут: ᐅᓛᓴ - Wiki ᐃᓄᒃᑎᑐᑦ / inuktitut
- японский: ロシア - Wiki 日本語
- Jamaican Creole English: Rosha - Wiki Patois
- ложбан: rukygu'e - Wiki La .lojban.
- яванский: Ruslan - Wiki Jawa
- грузинский: რუსეთი - Wiki ქართული
- каракалпакский: Rossiya - Wiki Qaraqalpaqsha
- кабильский: Rusya - Wiki Taqbaylit
- кабардинский: Урысей - Wiki адыгэбзэ
- Kabiye: Ruusii - Wiki Kabɩyɛ
- тьяп: Roshiya - Wiki Tyap
- конго: Rusia - Wiki Kongo
- кикуйю: Racia - Wiki Gĩkũyũ
- казахский: Ресей - Wiki қазақша
- кхмерский: រុស្ស៊ី - Wiki ភាសាខ្មែរ
- каннада: ರಷ್ಯಾ - Wiki ಕನ್ನಡ
- корейский: 러시아 - Wiki 한국어
- коми-пермяцкий: Рочму - Wiki перем коми
- карачаево-балкарский: Россия Федерация - Wiki къарачай-малкъар
- кашмири: روٗس - Wiki कॉशुर / کٲشُر
- кёльнский: Russland - Wiki Ripoarisch
- курдский: Rûsya - Wiki Kurdî
- коми: Рочму - Wiki коми
- корнский: Russi - Wiki Kernowek
- киргизский: Орусия - Wiki кыргызча
- латинский: Russia - Wiki Latina
- ладино: Rusia - Wiki Ladino
- люксембургский: Russland - Wiki Lëtzebuergesch
- лезгинский: Урусат - Wiki лезги
- Lingua Franca Nova: Rusia - Wiki Lingua Franca Nova
- ганда: Rwasha - Wiki Luganda
- лимбургский: Róslandj - Wiki Limburgs
- Ligurian: Rùscia - Wiki Ligure
- Ladin: Ruscia - Wiki Ladin
- Lombard: Rüssia - Wiki Lombard
- лингала: Rusí - Wiki Lingála
- лаосский: ປະເທດລັດເຊຍ - Wiki ລາວ
- литовский: Rusija - Wiki Lietuvių
- Latgalian: Krīveja - Wiki Latgaļu
- латышский: Krievija - Wiki Latviešu
- мадурский: Rusia - Wiki Madhurâ
- майтхили: रूस - Wiki मैथिली
- Basa Banyumasan: Rusia - Wiki Basa Banyumasan
- мокшанский: Россия мастор - Wiki мокшень
- малагасийский: Rosia - Wiki Malagasy
- Eastern Mari: Россий - Wiki олык марий
- маори: Rūhia - Wiki Māori
- минангкабау: Rusia - Wiki Minangkabau
- македонский: Русија - Wiki македонски
- малаялам: റഷ്യ - Wiki മലയാളം
- монгольский: Оросын Холбооны Улс - Wiki монгол
- манипурский: ꯔꯁꯤꯌꯥ - Wiki ꯃꯤꯇꯩ ꯂꯣꯟ
- Mon: ရုရှာ - Wiki ဘာသာ မန်
- маратхи: रशिया - Wiki मराठी
- Western Mari: Россий - Wiki кырык мары
- малайский: Rusia - Wiki Bahasa Melayu
- мальтийский: Russja - Wiki Malti
- мирандский: Rússia - Wiki Mirandés
- бирманский: ရုရှားနိုင်ငံ - Wiki မြန်မာဘာသာ
- эрзянский: Россия Мастор - Wiki эрзянь
- мазандеранский: اروس - Wiki مازِرونی
- науру: Ratsiya - Wiki Dorerin Naoero
- Nāhuatl: Rusia - Wiki Nāhuatl
- неаполитанский: Russia - Wiki Napulitano
- нижненемецкий: Russland - Wiki Plattdüütsch
- нижнесаксонский: Ruslaand - Wiki Nedersaksies
- непальский: रुस - Wiki नेपाली
- неварский: रुस - Wiki नेपाल भाषा
- ниас: Rusia - Wiki Li Niha
- нидерландский: Rusland - Wiki Nederlands
- нюнорск: Russland - Wiki Norsk nynorsk
- норвежский букмол: Russland - Wiki Norsk bokmål
- Novial: Rusia - Wiki Novial
- нко: ߌ߬ߙߌ߬ߛߌ߫ - Wiki ߒߞߏ
- Norman: Russie - Wiki Nouormand
- северный сото: Russia - Wiki Sesotho sa Leboa
- навахо: Biʼééʼ Łichííʼí Bikéyah - Wiki Diné bizaad
- ньянджа: Russia - Wiki Chi-Chewa
- окситанский: Russia - Wiki Occitan
- Livvi-Karelian: Ven'a - Wiki Livvinkarjala
- оромо: Raashiyaa - Wiki Oromoo
- ория: ଋଷିଆ - Wiki ଓଡ଼ିଆ
- осетинский: Уæрæсе - Wiki ирон
- панджаби: ਰੂਸ - Wiki ਪੰਜਾਬੀ
- пангасинан: Rusia - Wiki Pangasinan
- пампанга: Rusia - Wiki Kapampangan
- папьяменто: Rusia - Wiki Papiamentu
- Picard: Russie - Wiki Picard
- Pennsylvania German: Russland - Wiki Deitsch
- Palatine German: Russland - Wiki Pälzisch
- пали: रूस - Wiki पालि
- Norfuk / Pitkern: Rusha - Wiki Norfuk / Pitkern
- польский: Rosja - Wiki Polski
- Piedmontese: Russia - Wiki Piemontèis
- Western Punjabi: روس - Wiki پنجابی
- Pontic: Ρουσία - Wiki Ποντιακά
- пушту: روسیه - Wiki پښتو
- португальский: Rússia - Wiki Português
- кечуа: Rusya - Wiki Runa Simi
- романшский: Russia - Wiki Rumantsch
- Vlax Romani: Rusiya - Wiki Romani čhib
- рунди: Uburusiya - Wiki Ikirundi
- румынский: Rusia - Wiki Română
- Aromanian: Arusia - Wiki Armãneashti
- Tarantino: Russie - Wiki Tarandíne
- русский: Россия - Wiki русский
- Rusyn: Росія - Wiki русиньскый
- киньяруанда: Uburusiya - Wiki Ikinyarwanda
- санскрит: रास्या - Wiki संस्कृतम्
- саха: Арассыыйа - Wiki саха тыла
- сантали: ᱨᱟᱥᱤᱭᱟ - Wiki ᱥᱟᱱᱛᱟᱲᱤ
- сардинский: Rùssia - Wiki Sardu
- сицилийский: Russia - Wiki Sicilianu
- шотландский: Roushie - Wiki Scots
- синдхи: روس - Wiki سنڌي
- северносаамский: Ruošša - Wiki Davvisámegiella
- санго: Rusïi - Wiki Sängö
- сербскохорватский: Rusija - Wiki Srpskohrvatski / српскохрватски
- ташельхит: Rusya - Wiki Taclḥit
- шанский: မိူင်းရတ်ႈသျႃး - Wiki ၽႃႇသႃႇတႆး
- сингальский: රුසියාව - Wiki සිංහල
- Simple English: Russia - Wiki Simple English
- словацкий: Rusko - Wiki Slovenčina
- Saraiki: روس - Wiki سرائیکی
- словенский: Rusija - Wiki Slovenščina
- самоанский: Rusia - Wiki Gagana Samoa
- инари-саамский: Ruoššâ - Wiki Anarâškielâ
- шона: Rhashiya - Wiki ChiShona
- сомали: Ruushka - Wiki Soomaaliga
- албанский: Rusia - Wiki Shqip
- сербский: Русија - Wiki српски / srpski
- сранан-тонго: Rusland - Wiki Sranantongo
- свази: IRashiya - Wiki SiSwati
- южный сото: Rashea - Wiki Sesotho
- Saterland Frisian: Ruslound - Wiki Seeltersk
- сунданский: Rusia - Wiki Sunda
- шведский: Ryssland - Wiki Svenska
- суахили: Urusi - Wiki Kiswahili
- Silesian: Rusyjo - Wiki ślůnski
- Sakizaya: Russia - Wiki Sakizaya
- тамильский: உருசியா - Wiki தமிழ்
- Tayal: Russia - Wiki Tayal
- Tulu: ರಷ್ಯಾ - Wiki ತುಳು
- телугу: రష్యా - Wiki తెలుగు
- тетум: Rúsia - Wiki Tetun
- таджикский: Русия - Wiki тоҷикӣ
- тайский: ประเทศรัสเซีย - Wiki ไทย
- тигринья: ሩስያ - Wiki ትግርኛ
- туркменский: Russiýa - Wiki Türkmençe
- тагалог: Rusya - Wiki Tagalog
- тсвана: Russia - Wiki Setswana
- тонганский: Lūsia - Wiki Lea faka-Tonga
- ток-писин: Rasia - Wiki Tok Pisin
- турецкий: Rusya - Wiki Türkçe
- седекский: Russia - Wiki Seediq
- тсонга: Rhaxiya - Wiki Xitsonga
- татарский: Россия - Wiki татарча / tatarça
- тумбука: Russia - Wiki ChiTumbuka
- тви: Russia - Wiki Twi
- таитянский: Rūtia - Wiki Reo tahiti
- тувинский: Россия - Wiki тыва дыл
- удмуртский: Россия - Wiki удмурт
- уйгурский: روسىيە - Wiki ئۇيغۇرچە / Uyghurche
- украинский: Росія - Wiki українська
- урду: روس - Wiki اردو
- узбекский: Rossiya - Wiki Oʻzbekcha / ўзбекча
- венда: Rashia - Wiki Tshivenda
- Venetian: Rùsia - Wiki Vèneto
- Veps: Venäma - Wiki Vepsän kel’
- вьетнамский: Nga - Wiki Tiếng Việt
- West Flemish: Rusland - Wiki West-Vlams
- волапюк: Rusän - Wiki Volapük
- валлонский: Rûsseye - Wiki Walon
- варай: Rusya - Wiki Winaray
- волоф: Riisi - Wiki Wolof
- у: 俄罗斯 - Wiki 吴语
- калмыцкий: Орсин Ниицән - Wiki хальмг
- коса: IRashiya - Wiki IsiXhosa
- Mingrelian: რუსეთი - Wiki მარგალური
- идиш: רוסלאנד - Wiki ייִדיש
- йоруба: Rọ́síà - Wiki Yorùbá
- чжуань: Ngozlozswh - Wiki Vahcuengh
- Zeelandic: Rusland - Wiki Zeêuws
- китайский: 俄罗斯 - Wiki 中文
- Classical Chinese: 俄羅斯 - Wiki 文言
- Chinese (Min Nan): Lō͘-se-a - Wiki Bân-lâm-gú
- Cantonese: 俄羅斯 - Wiki 粵語
- зулу: IRashiya - Wiki IsiZulu