Linguae Sinicae (confer Sinice 漢語/汉语 Hànyǔ 'lingua Sinica' et 中文 Zhōngwén 'litterae Sinicae') re vera constat in familia linguarum a ramo linguarum Sinotibetanarum orta.
Loquentes se eadem lingua uti saepe putant, quia fere omnes eadem characterum formula utuntur cum scribant, sed inter se pronuntiatu et grammatica tam discrepare possunt ut alii alios intellegere non possint.
Linguae Sinicae | ||
---|---|---|
Taxinomia: | Series linguarum e familia Sinotibetana | |
Locutores: | fortasse 1 300 000 000 | |
Sigla: | 1 zh, 2 chi, 3 zho | |
Status publicus | ||
Officialis | Res Publica Popularis Sinarum, Res publica Sinarum, Singapura, Consociatio Nationum | |
Privata | civitates Asiae orientalis et undique | |
Litterae: | ||
Scriptura: | Sinica | |
Procuratio: | 中国国家语言文字工作委员会, 國語推行委員會, 新加坡推廣華語理事會 | |
Forma linguarum Sinicarum |
Sunt decem fere linguae Sinicae. Lingua Sinensis (forma usitata seu docta Mandarina appellata), quia lingua publica Reipublicae Popularis Sinarum et Reipublicae Sinarum est, circiter 1 300 000 000 loquentium habens, plerumque ut lingua commoda Sinica habetur. Etiam sunt linguae Wu (Sinice 吳語/吴语), Yue seu Cantonensis (Sinice 粵語/粤语), Min (Sinice 閩語/闽语), Jin (Sinice 晉語/晋语), Xiang seu Hunanica (Sinice 湘語/湘语), Kejia seu Hakkafa (Sinice 客家話/客家话), Gan (Sinice 贛語/赣语), Hui (Sinice 徽州話/徽州话) et Ping (Sinice 平話/平话); de quibus omnibus plura legere licet in tabula quae sequitur.
Nomen | Breviter | Pinyin | Nomen locorum | Sinice simpliciter | Sinice traditionaliter | Locutores (c.) |
---|---|---|---|---|---|---|
Mandarina Mandarinam usitatam comprehendit | Guan; 官 | Guānhuà | — | 官话 | 官話
| 1 365 000 000 |
Běifānghuà | — | 北方话 | 北方話 | |||
Wu includit Sciamhaevensem | Wu; 吴/吳 | Wúyǔ | Ng nyiu seu Ghu nyiu | 吴语 | 吳語 | 90 000 000 |
Lingua Yue includit Cantonensem | Yue; 粤/粵 | Yuèyǔ | Jyut6 jyu5 | 粤语 | 粵語 | c. 80 000 000 |
Min includit Taivanensem & Teochew | Min; 闽/閩 | Mǐnyǔ | Bân gú seu Mìng ngṳ̄ | 闽语 | 閩語 | 50 000 000 |
Xiang | Xiang; 湘 | Xiāngyǔ | Shiāen'ỳ seu Shiōn nỳ | 湘语 | 湘語 | c. 35 000 000 |
Kejia | Kejia; 客家 | Kèjiāhuà | Hak-kâ-fa seu Hak-kâ-va | 客家话 | 客家話 | 35 000 000 |
Gan | Gan; 贛 | Gànyǔ | Gon ua | 赣语 | 贛語 | 31 000 000 |
Jin e lingua Mandarina | Jin; 晋/晉 | Jìnyǔ | — | 晋语 | 晉語 | 45 000 000 |
Hui e Wu | Hui; 徽 | Huīzhōuhuà | — | 徽州话 | 徽州話 | 3 200 000 |
Ping e Yue | Ping; 平 | Guǎngxī Pínghuà | — | 广西平话 | 廣西平話 | 5 000 000 |
Nonnulli sermones a populis minoribus adhibentur et hucusque e classificatione omissi, inter quos: sermo Danzhou (儋州话/儋州話) quo in Danzhou insulae Hainan loquuntur; Xianghua (乡话/鄉話) in regione Hunan occidentali; Shaozhou Tuhua (韶州土话/韶州土話) in Quantunia septentrionali. Lingua Dunganica, in usu in Asia Media est Mandarinae cognata, e grege linguarum Sinicarum saepe omittitur, Cyrillice scripta et a populo Dungan (qui minime inter Sinas recipitur) adhibita.
Quique character Sinicus simul et singulam syllabam et distinctam cogitationem (dictionem) exprimit. Lingua igitur monosyllaba dici potest.
Quaeque syllaba constat in consonante et exitu qui continet vocalium et consonantes finales. Ut soni Mandarini characterum melius discantur, hodie ratio pinyin late adhibetur, ubi soni litteris Romanis transcribuntur.
Inter aspectos mirabiles huius linguae est systema tonale adhibitum. Quinque toni adsunt qui significationem dictionis mutant. Exempli causa Mandarine:
Nomina nullo modo declinantur: nec ob numerum nec genus nec casum mutantur. Ergo, 樹 (simplificato 树, pinyin shù) significare potest "arbor", "arbores", "omnis arbores." Numeri autem rei cuidam, ut exprimantur, necesse est 'mensurae dictionem' addere inter numerum et rem cuius numerus describitur.
Genetivus exprimitur addendo suffixum 的 (-de, significans fere cui ille, de quo ille, et spectans): e.g. 樹的 ~ arboris.
Ut pluralis formetur, additur suffixum 們 (-men): exempli gratia, 我們wǒmen = nos, nobis, etc.. Hoc suffixum autem ut pluralis notio exprimatur ad alia nomina non addi non potest; ut ei numerus exprimatur necesse est numerum aliter indicare.
Ut genetivus formetur, addi potest suffixum 的 (-de, significans fere cui ille ut supra): e.g. 我的 wǒde ~ mei, meus.
Supra ostenditur quod eodem sono tā dici potest multi characteres 他 她 它, significatu omnino discrepantes. Etiam, singulus character potest duos vel plures sonos habere; et quae cum ita sit, hic character significat duas res, vel plures.
Verba sicut nomina non declinantur: nec ob personam nec numerum nec genus nec tempus mutantur. Tempus autem indicatur per adverbia, et varia particula verbo suffixa. Ergo,
Suffixa quae verbi sensum mutant sunt exempli causa:
Constructiones quibus aspectus perfectivus redditur:
Constructiones quibus aspectus progressivus redditur:
Clausulae relativae particulā genitivā 的 (de) formantur. 見的人 potest significare "homo qui videt" aut "homo quem videt" (vel "quem vidi", vel cetera); significatio e contextu intellegenda est.
Adiectiva Sinica sunt simillima verbis, itaque cum adiectivis 是 non usurpatur. 馬白 significat non "equus albus" sed "equus albus est"; adiectiva huius generis adiectiva praedicativa appellantur. Adiectiva quae nomina modificant appellantur adiectiva attributiva. Adiectiva attributiva clausulis relativis formantur; ut "equus albus" dicatur, 白的馬 dicitur. Ergo 白的馬走 significat "equus albus currit" (vel "equi albi currunt" vel "equus albus currebat" vel cetera). Non numquam particula 的 omitti potest, itaque 白馬走 quoque significat "equus albus currit". Particulam omittere saepe licet si connectio inter adiectivum et nomen fortis est.
Vicimedia Communia plura habent quae ad linguam Sinicam spectant (Chinese language, Chinese languages). |
Vicicitatio habet citationes quae ad linguam Sinicam spectant. |
This article uses material from the Wikipedia Latina article Linguae Sinicae, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Textus sub CC BY-SA 4.0 praebetur nisi aliter indicatus. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Latina (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.