Hwegys (Zea mays, dhyworth an Spaynek: maíz dhyworth yn y dro an Taino: mahis), aswonnys yn Sowsnek avel maize po corn, yw greunvos tevys yn kynsa gans pobel deythyek yn Meksiko soth nans yw a-dro dhe 10,000 bledhen.
Hwegys | |
---|---|
Hwegys (Zea mays) | |
Klassans bewoniethek | |
Gwlaskor: | |
(anrenkys): | Angiosperms |
(anrenkys): | Eudicots |
(anrenkys): | Commelinids |
Urdh: | Poales |
Teylu: | |
Kinda: | Zea |
Ehen: | Z. mays |
Hanow dewhenwek | |
Zea mays Linneaus |
An gwelennow delek a askor inflorescences. Pan vons frothesys, i a askor hasennow (sort a frooth).
Chifboos yw hwegys yn lies rann a'n bys, ha sommen askorrans hwegys yw moy ages huni gwaneth po ris. Maga ta bos dybrys yn tidro gans tus, hwegys yw usys rag ethanol (po las) hwegys, megyans enevales hag askorasow erel kepar ha starch hwegys ha sugen hwegys. Yma hwegh chif iseghen a hwegys:
An varyansow rych yn sugra kepar ha hwegys hweg yw tevys dell yw usys avel boos denel, ha hwegys brall, kelester ha bleus yw tevys rag megyans enevales, oyl hwegys, bragesi ha dystyllyans rag gul diwosow lasek kepar ha hwiski bourbon, hag avel stoffow kriv dhe'n diwysyans kymyk. Usys yw hwegys dhe wul ethanol avel bewkeunys.
Hwegys yw tevys yn efan a-dreus an bys, ha poster moy a hwegys yw askorrys pub bledhen ages neb greunvos aral. Yn 2021, sommen askorrans an bys o 1. bilvil tonnas. Hwegys yw an chif greunvos tevys a-derdro Amerika, gans 384 milvil tonnas tevys y'n Statys Unys hogen. Hwegys chanjys yn genynnek yw 85% a'n hwegys plansys y'n Statys Unys yn 2009.
Gwlas | Askorrans (milvil tonnas) |
---|---|
Statys Unys | 360.3 |
China | 260.7 |
Brasil | 104.0 |
Arghantina | 58.4 |
Ukrayn | 30.3 |
Eynda | 30.2 |
Meksiko | 27.4 |
Indonesi | 22.5 |
Afrika Dhyghow | 15.3 |
Russi | 13.9 |
An Bys | 1162.4 |
Onan a'n mil erthygel posekka war Wikipedya yw an erthygel ma. |
This article uses material from the Wikipedia Kernowek/Karnuack article Hwegys, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Kavadow yw an tekst yn-dann CC BY-SA 4.0 marnas avisyes yn ken maner. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Kernowek/Karnuack (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.