ယေသှု
နာဲယေသှု (အၚ်္ဂလိက်: Jesus, Burmese; ယေရှု) (ၜိုတ် ၄ ဘဳသဳ - ၜိုတ်အေဒဳ ၃၀/၃၃) မဂွံဒုင်ယၟု ယေသှု နူ နာဇရက် (Jesus of Nazareth) ကေုာံ နာဲပိုဲယေသှုခရေတ် (Jesus Christ) ဝွံ ဒှ် အစာဓရ်ဘာသာဂျူ ကေုာံ က္ဍိုပ်သကိုပ် ဘာသာမွဲရ၊၊ ညးဂှ် ဒှ်မၞိဟ် မဂွံဒုင် လျိုင်ပတှ်ေ ကောန်ခရေတ်ယာန်ဂမၠိုင်တုဲ ညးလျိုင််ပတှ်ေ ဘာသာခရေတ် ဗွဲမဂၠိုင် ပတှ်ေကေတ် ညးဂှ် ဒှ် ကောန်ကျာ်မွဲ၊ ညးမဓလိုက်ကတဵု နူဒၟံင်ဂမ္စိုတ်မွဲ၊ မာတ်သာဲ (က္ဍိုပ်သကိုပ် သွက်ဘဝဂွံဗၠးၜး မကော်ဂး ခရေတ်) အတိုင်မဟီုတွဟ်လဝ် ပ္ဍဲလိက်သၠပတ်သမ္မာတြေံ ရ၊၊
| နာဲယေသှု | |
|---|---|
 | |
| သၠးဂၠံဂဝ် | ယေသှု ၜိုတ် ဘဳသဳ ၄၊ ၝေသလိမ်၊ ဂျူဒေဲ၊ အေန်ပါယာ ရဝ်မ |
| စုတိ | ၜိုတ် အေဒဳ ၃၀/၃၃ (အာယုက် ၃၀/၃၆) ဍုင်ဂျေရုသလေမ်၊ ဂျူဒေဲ၊ အေန်ပါယာ ရဝ်မ |
| ဂကူ | ဂျူ |
| အံက် | (အပါ) ယဝ်သာပ်၊ (မိ)မာရိ |
အစာဝင်ခေတ်တၟိ ကြပ်သီုဖ္အိုတ် ဒုင်တဲ စှ်ေစိုတ် ဒဒှ်ရ နာဲယေသှုဂှ် ပ္ဍဲကဵုအခိင်ဝင်တေအ် ဒှ်မၞိဟ် မကေင်ဒှ်လဝ် ဍာံဍာံမွဲကီုလေဝ် ပရူညး အတိုင် မဂွံဆဵုကေတ် ပ္ဍဲသၠပတ်သမ္မာ ကဵု ပရူဝင်ပူဂဵုဍာံဍာံ ၜိုတ်လဵုကိတ်ညဳ ဒှ်မာန်ဂှ် လညာတ်ဟွံတုပ် ရေင်သကအ်ရ၊၊ နာဲယေသှုဂှ် ဒှ်ကောန်ကွာန် ဂလဳလာဲ ညးမဒုင်ကေတ် မ္ၚဵုဗလိုပ်ဍာ် ၜါတ္တိဇာံ (baptized) နူ အစာမကဵုမ္ၚဵုၜါတ္တိဇာံ ဂျောန် (John the Baptist) တုဲ စဟီုတွဟ်ဓရ် အတိုင်လိက်သၠပတ်တူရာန် (သၠပတ်ဂျူ) ရ၊၊
နာဲယေသှု ဟီုတွဟ် ကုညးဗွက်ကြဴ ဘာသာဂျူတအ် ပရူ နကဵုနဲကဲသာ်လဵု မပဒ္ဂေတ်ဗက်မ္ဂး မဂွံဒှ် မၞိဟ်မဒ္ဂေတ်ဗက် အတိုင်တွဟ်ကျာ်ဇေတ်တ်၊ လွဳယဲ၊ ဟီုတွဟ် ပရူဒ္ဂေတ်ပြဝမၞိဟ်၊ ဒက်ဂကောံ မြဴသာ်ဝွံ ညးကၠောန်ကၠုင်ရ၊၊ ဂကောံသၟိင်တၠဂျူတအ် ရပ်ညးတုဲ အာပအပ် ကဵုအလဵုအသဳရဝ်မ (ပ္ဍဲအခိင်ဂှ် ဍုင်ဂျေရုသလေန်ဂှ် နွံသၟဝ် အေန်ပါယျာ ရဝ်မ တုဲ နွံကဵု ဂကောံအုပ်ဓုပ်ဂျူ ကေုာံ သၟိင်တၠရဝ်မ)၊ တုဲ သၟိင်ရဝ်မ ဖောန်တျုတ် ပိလိက် (Pontius Pilate) ဖျေဟ်အမိင်ဂစိုတ်ရ၊၊ ကြဴနူ ညးစုတိအာတုဲ ညးဗွက်ကြဴ ညး ပတှ်ေကေတ် ညးဂှ် ကလေင်ဓလိုက်ကတဵု နူဒၟံင်ဂမ္စိုတ်တုဲ ညးဗွက်ကြဴ ညးဂမၠိုင် ဒက်ဂကောံဂိုဏ်တၞဟ်ခြာ နူကဵု ဂကောံဂျူတမ်မူလဂှ်တုဲ ဂကောံဂှ် ညးကော်စ ညးလျုင်ပတှ်ေ ခရေတ် ရ၊၊
တ္ၚဲဒှ်မၞိဟ်ညး ပ္ဍဲဂိတုဒဳဇြေန်ပါ ၂၅ ဂှ် ကၠောန်သဘင် ရိုဟ်ဒဒှ်သၞာံ ညးမကော်စ ခရေတ်သမာတ် (မဂွံအဓိပ္ပါဲ တ္ၚဲခရေတ်ကတဵုဒှ်မၞိဟ်)၊ တ္ၚဲညးမဒုင်ဂစိုတ် ကၠောန်သဘင်ဗှ်ဗၞုဟ်ညး နဒဒှ် Good Friday တ္ၚဲညးဓလိုက်ကတဵု နူဒၟံင်ဂမ္စိုတ်ဂှ် ကၠောန်သဘင် တ္ၚဲအိတ်သတာ Easter ၊၊ တ္ၚဲညးမကတဵုဒှ်မၞိဟ်ဂှ် နဒဒှ် သၞာံဂၠးတိ (သက္ကရာဇ်ခရေတ်) ဂှ် စကာကၠုင် ဍုင်ဗွဲမဂၠိုင်ရ၊၊ ညးပတှ်ေ ဘာသာခရေတ်တအ် ပတှ်ေကေတ် နာဲယေသှုဂှ် ဒှ်ဝိဉာဏ်ကျာ် မလုပ်စတုဲ ကတဵုဒှ်မၞိဟ် ပ္ဍဲဝုတ်ကညာ မၞုံယၟု မာရိ၊ သွက်ဂွံ ဒက်ပ္တန် ဘာသာအးအးဇ္ၚးဇ္ၚး၊ ဒးဒုင်ဂစိုတ် ပ္ဍဲတိုင်မဒင်တုဲ ဓလိုက်ကတဵု နူဒၟံင်ဂမ္စိုတ် လၟုဟ် နွံပ္ဍဲဍုင်သွဝ်၊ ညးကလေင်စှ်ေကၠုင်ပၠန်ရောင်၊၊
နာဲယေသှုဂှ် ပ္ဍဲဘာသာမူသလေန်လေဝ် ညးတအ်စၟတ်သမ္တီလဝ် မၞိဟ်ကိစ္စဇၞော်မွဲကီုရ၊၊ ပ္ဍဲလိက်အေဿလာမ်ဂှ် ယေသှုဂှ် ချူ အိသ (Isa)၊၊ ညးတအ် စၟတ်သမ္တီလဝ် အိသဂှ် ပၞောဝ်ကဵု ပရောဗက် (prophet) ကျာ်ဂမျိုင် ဗလးနင်တအ်ဂမၠိုင် ဒှ်ပရောဗက်မွဲတၠ၊ ဒှ်မာတ်သာဲ (က္ဍိုပ်သကိုပ်)မွဲရ၊၊ မူသလေန်တအ် ပတှ်ေကေတ် နာဲယေသှုဂှ် ဒှ်မၞိဟ် မရေင်တၠုင်နင် သၞောဝ်တ်တဝှ်ကျာ်၊ မၜံင် နူကဵု ဝုတ်ကညာမွဲရ၊၊ ဆဂး ညးတအ် ဟွံပတှ်ေ နာဲယေသှုဂှ် ဒှ်ကောန်ကျာ်မွဲရ၊၊ အတိုင်ကဝ်ရာန် လိက်သမ္မာအေဿလာမ်မ္ဂး အလဵုဇကု နာဲယေသှုဂှ် ညးဟွံဟီု ညးဂှ် ဒှ်ကျာ်မွဲရ၊၊
မူသလေန်တအ် ဟွံပတှ်ေ ညးဂှ် ဒးဒုင်ဂစိုတ် ပ္ဍဲတိုင်မဒင်၊ ဆဂး ပတှ်ေကေတ် ညးဂှ် ကျာ်ဖန်ကဵု ဂွံကလာင် လုပ်အာ ဍုင်သွဝ်ရ၊၊ နာဲယေသှု ဒှ်မာတ်သာဲမွဲဂှ် ဂျူတအ် ဟွံဒုင်တဲ၊ ညးတအ်ဟီု ကဆံင်ဍာ်ဒကေဝ် ဂွံစိုပ် ပရောဗက်မာတ်သာဲမွဲဂှ် ပ္ဍဲနာဲယေသှု ဟွံမဲ၊ တုဲ နာဲယေသှု နဒဒှ်ကျာ်မွဲကီု နဒဒှ် မဓလိုက်ကတဵု နူဒဒှ်ဂမ္စိုတ်ကီုဂှ် ဟွံဒုင်တဲရ၊၊
နိရုတ္တိ
ဗွဲဓမ္မတာ ကောန်ဂကူဂျူ ပ္ဍဲအခိင် နာဲယေသှုတေအ်ဂှ် ယၟု နွံမွဲမဓဝ်ရ၊၊ လဆောဝ်မ္ဂး ညးထပ်စုတ် ယၟု အပါ ဟွံသေင်မ္ဂး ယၟုကွာန် လက္ကရဴဂှ်ရ၊၊
ဟိုတ်ဂှ်ရ ပ္ဍဲ သၠပတ်သမ္မာဓမ္မတၟိ ဂှ် ညးချူ ယေသှု နူ နာဇရက်၊ ဒၞာဲလ္ၚဵု ညးချူ ယေသှု မဒှ်ကောန်မာရိ ကောဒေအ် ဂျောမ်၊ ဂျဝ်၊ ဂျူဒါ ကေုာံ သဳမန်၊ ဒၞာဲလ္ၚဵု ကောန်ဂျဝ်သေပ်၊ ဒၞာဲလ္ၚဵု ယေသှု ကောန်ဂျဝ်သေပ် နူ နာဇရက် မြဴသာ်ဝွံ ဂွံဆဵုကေတ် နာနာသာ်ရ၊၊
ယၟု ယေသှု ဂှ် ကၠုင်နူလေတ္တေန် လေသုသ် (lesus) မစၠောအ်လဝ်အက္ခရ် နူကဵု ဂရိတ် Ἰησοῦς (Iesous)၊၊ ဗီုပံင် မအက္ခရ် ဂရိတ်ဂှ် စောန်ဆက်ကၠုင် နူဟေဗြေဝ် ישוע (Yeshua) ယေၐု၊ မကၠုင်နူတမ် יהושע (Yehoshua), ယေဟောၐဴ၊၊ အဓိပ္ပါယ်ယၟု ယေဟောၐဴ ဂှ် ပ္ဍဲသၠပတ်ဓမ္မတၟိဂှ် ပံက်လဝ် အဓိပ္ပါယ် နာဲဟံင်ပြာ် ရ၊၊ ပ္ဍဲဘာသာခရေတ်ယာန်ဂှ် မလေပ်ချူ နာဲယေသှု ခရေတ် ရ၊၊ ခရေတ်ဂှ် ဒှ်မဟိမု ညးမွဲရ၊၊ ခရေတ်ဂှ် ကၠုင်နူ အရေဝ် ဂရိတ် Greek Χριστός (Christos) ခရိသတုတ် မကၠာဲနူ အရေဝ်ဟေဗြေဝ် mashiakh (משיח) မၐါဲခ် မဂွံအဓိပ္ပါယ် ညးမဒုင်အဘိသိက်ကၠေင်၊ မန်မချူ မာတ်သာဲ ရ၊၊ ပွမဒုင်အဘိသိက်ကၠေင် ဂှ် ဒှ်သဘင်ဘာသာ မခပတိုန် နဒဒှ် သကိုပ်သကဘာသာမွဲရ၊၊
ဟိုတ်မဂွံကော် ခရေတ် ဂှ် ဟိုတ်နူ မပတှ်ေကေတ် နာဲယေသှုဂှ် ဒှ်မၞိဟ် မစိုပ်ကဆံင် က္ဍိုပ်သကိုပ်ဘာသာ မာတ်သာဲမွဲ အတိုင်လိက်ပျးဒိုဟ်လိက်ဂျူ မဟီုလဝ် ပရောဗက် က္ဍိုပ်သကိုပ်ဘာသာ ကတဵုဒှ်ကၠုင်ရောင်ရ၊၊
ဘဝ ကေုာံ တဝှ်ဍောင်ဓရ် နူကဵု သၠပတ်ဓမ္မတၟိ
သၠပတ်ခရေတ်ဝင်ဂမၠိုင်
သၠပတ်ခရေတ်ဝင် ပန် (ခရေတ်ဝင် မာတ်သာဲ၊ ခရေတ်ဝင်မာကု၊ ခရေတ်ဝင် လုကာ၊ ခရေတ်ဝင်ယဝ်ဟာန်)ဝွံ ဒှ်သၠပတ် မဂွံဆဵုကေတ် ပရူဘဝ နာဲယေသှုဂၠိုင်အိုတ်ရ၊၊ ပါဲနူ လိက်ပန်ဝွံတုဲ သၠပတ်ဓမ္မတၟိ တၞဟ်တအ်လေဝ် ဂွံဆဵုကေတ် ပရူဘဝ နာဲယေသှု တၟာဂလိုင်ကီုရ၊၊ ဥပမာ ပရူစၞသဝ်တ္ၚဲလက္ကရဴအိုတ် (Last Supper) ဂှ် ဂွံဆဵုကေတ် ပ္ဍဲ ကဝ်ရိန်သုသြဝါဒပထမဝက် ၁၁၊၂၃ ဂှ်ရ၊၊
ညးမလျုင်ပတှ်ေ ဘာသာခရေတ် အခိင်ကိုပ်ကၠာတေအ် တီကေတ်လဝ် ပရူနာဲယေသှု ဗွဲမတၞဟ်ခြာ နူကဵု သၠပတ်ဓမ္မတၟိဏီဂှ် ဂွံဆဵုကေတ်ရ၊၊ လိက်ခရေတ်ဝင် ညးတအ်လ္ၚဵုဂှ် ဟွံပါလုပ် နဒဒှ် သၠပတ်သမ္မာ နွံကီုရ၊၊ ဥပမာ သၠပတ် မဂွံဆဵုကေတ် ဗွဲကြဴ အကြာထီု ခရေတ်ဝင်တဝ်မာတ် (Gospel of Thomas)၊ ခရေတ်ဝင်ပဳတာ (Gospel of Peter)၊ ခရေတ်ဝင်ယုဍ (Gospel of Judas)၊ သြဝါဒ ဂျမေ (Apocryphon of James) ကေုာံ လိက်သြဝါဒတၞဟ်တအ် ဗွဲမဂၠိုင် မဒးဒုင် နုက်ပတိတ် နူကဵု သၠပတ်သမ္မာရ၊၊
သၠပတ်ခရေတ်ဝင်တအ်ဂှ် မချူလဝ် နကဵုအစာတၞဟ်ခြာ ဒှ်မာန်ရ၊၊ အစာချူတအ် သီုဖအိုတ်ဂှ် ဟွံဗမံက်လဝ် ယၟုအိုတ်တုဲ ကဵုလဝ် ယၟု မၞိဟ်ဨဝံဂလိပန် မဒှ်မၞိဟ် မစုက်လုက် ကြပ်ညောန် ကုနာဲယေသှုရ၊၊
အရာကိစ္စဇၞော် ပ္ဍဲအရာမလ္ၚတ် လိက်သၠပတ်သမ္မာမွဲဂှ် ဒှ်အရာ မစၟတ်သမ္တီ ဂကူလိက် (genre)ရ၊၊ တီဂကူလိက်ဟေင် ဂွံကံက်အဓိပ္ပါယ် ကေုာံ ဖျေဟ်လဒက်ပ္တန်လိက် မာန်ရ၊၊ အစာချူ ခရေတ်ဝင်တအ်ဂှ် ညးတအ် ချူလဝ် နကဵုဗီုဝတ္ထုဟာ၊ ဒဏ္ဍာရဳဟာ၊ ဝင်ဟာ၊ အတ္ထုပ္ပတ္တိဟာ အရာတအ်ဏအ် ပါ်ပဲါဒးဟေင် ကံက်အဓိပ္ပါယ် နူလိက်တအ်ဂွံမာန်ရ၊၊ ညးမလ္ၚတ် ခရေတ်ဝင်လ္ၚဵု မိက်ဂွံဟီု လိက်ခရေတ်ဝင်တအ်ဂှ် ဒှ်ဂကူလိက် အတ္ထုပ္ပတ္တိ အခိုက်တြေံ မွဲရ၊၊ နကဵုဗီုဏအ် မၞိဟ်ဗွဲမဂၠိုင် ခေတ်တၟိဏအ်လေဝ် ဒုင်တဲကီုရ၊၊
အတိုင်ပၟိက်လညာတ် Marcan Priority မ္ဂး လိက် ခရေတ်ဝင်မာကု ဂှ် ချူလဝ်အလန်ကၠာအိုတ် ပ္ဍဲအကြာသၞာံ (အေဒဳ ၆၀-၇၅)၊ တုဲ လိက် ခရေတ်ဝင်မာတ်သာဲ ဂှ် ချူလဝ် ပ္ဍဲ(အေဒဳ ၆၅-၈၅)၊ လိက်ခရေတ်ဝင်လုကာဂှ် ချူလဝ် အေဒဳ ၆၅-၉၅၊ လိက်ခရေတ်ဝင် ယဝ်ဟာန်ဂှ် ချူလဝ် ပ္ဍဲအေဒဳ ၇၅-၁၀၀ အစာဝင် ဗွဲမဂၠိုင် တုပ်စိုတ် အစာချူလိက် ခရေတ်ဝင်မာတ်သာဲ၊ ခရေတ်ဝင်လုကာတအ် နိဿဲ ကုလိက် ခရေတ်ဝင်မာကု တုဲ မချူလဝ်ရ၊၊ ဆဂး ပရူမဟွံဂွံဆဵုကေတ် ပ္ဍဲလိက် ခရေတ်ဝင်မာကုဂှ် ဂွံဆဵုကေတ် ပ္ဍဲလိက်ခရေတ်ဝင်တၞဟ်တအ်ရ၊၊ အရာတအ်ဂှ် ဒှ်အရာမထပ်ဗပေင် မကလိဂွံ နူတင်ဂၞင်တၞဟ် မြဴသာ်ဝွံ ညးတအ် စၟတ်သမ္တီလဝ်ရ၊၊
တၞောဝ်ဗဳဇ ကေုာံ မသၠးဂၠံဂဝ်
နာဲယေသှုဂှ် ဒှ်ဂကူဂျူ မကတဵုဒှ်မၞိဟ် ပ္ဍဲမာရိ၊ မာရိဂှ် ဒှ်ဗြဴယဝ်သာတ်၊၊ စပ်ကဵု တၞောဝ်ဗဳဇ ယေသှုဂှ် ခရေတ်ဝင်မာတ်သာဲ ကဵု ခရေတ်ဝင်လုကာ လညာတ်သၠပတ်ၜါဏအ် တၞဟ်ခြာဒၟံင် ရေင်ကအ်ရ၊၊ ခရေတ်ဝင်မာတ်သာဲဂှ် ဒတောဝ်ဏာ တၞောဝ်ယေသှု နူကဵုဒေဝေတ် (David) ဗစိုပ်ဏာ ဨပရာဟာမ် (Abraham) ၊ ခရေတ်ဝင်လုကာဂှ် ဒတောဝ်ဏာ နူဨဒါံ (Adam) ဗစိုပ်ဏာ ကျာ်ဂမျိုင်ရ၊၊ လၟေင်ဒတောဝ် နူဨပရာဟာမ် ကဵု ဒေဝေတ်ဂှ် တုပ်ရေင်သကအ်၊ ဆဂး လၟိဟ်တၞဟ်ခြာ ရေင်သကအ်ရ၊၊ ခရေတ်ဝင်မာတ်သာဲဂှ် နူဒေဝေတ် ဂွံစိုပ် ယဝ်သာတ်ဂှ် နွံ ၜါစှ်ောထပှ် ဒတောဝ်၊ ပ္ဍဲကဵု ခရေတ်ဝင်လုကာဂှ် နွံ ပန်စှ်ောၜါ ဒတောဝ်၊ လၟေင်ယၟုဂမၠိုင် ပ္ဍဲလိက်ၜါဂှ် တၞဟ်ခြာဒၟံင် ရေင်သကအ် ကြပ် သီုဖအိုတ်ရ၊၊
.jpg)
ခရေတ်ဝင်မာတ်သာဲ ကီု ခရေတ်ဝင်လုကာကီု သီုၜါဂှ် ချူလဝ် ပရူနာဲယေသှု မကတဵုဒှ်ကၠုင် မၞိဟ် ပ္ဍဲဝုတ်ကညာမာရိ ပ္ဍဲကွာန်ၝေသလိမ် (Bethlehem) အတိုင်ပျးဒိုဟ် နူလိက်တမၠာရ၊၊ ခရေတ်ဝင်လုကာဂှ် စွံအာရီု ပရူကၠာ ဟွံသၠးဂၠံဂဝ် နာဲယေသှု မစွံအဓိက ကုမာရိတုဲ ခရေတ်ဝင်မာတ်သာဲဂှ် ချူဗၟံက် ပရူနာဲယေသှု မကတဵုဒှ်မၞိဟ်တုဲ မစွံအဓိက ကုမအံက်ညး ယဝ်သာတ်ဂၠိုင်ရ၊၊ သီုခရေတ်ဝင်ၜါဂှ် ဗၟံက်ထ္ၜးလဝ် နာဲယေသှု ကတဵုဒှ်မၞိဟ် ပ္ဍဲဇရေင် မာရိ ကဵု ယဝ်သာတ် ညးၜါ မမှုက်လဝ် ပ္ဍဲကွာန်ၝေသလိမ်တုဲ သီုလိက်ၜါဂှ်ဟီု နာဲယေသှု တန်ပဋိသန္ဓိ နကဵုအနုဘဴကျာ် ပ္ဍဲအခိင် မာရိ မဒှ်ဒၟံင်ဝုတ်ကညာ (သက္ကုမေထုန်) ရ၊၊
ပ္ဍဲ ခရေတ်ဝင်မာတ်သာဲဂှ် ဟိုတ်နူမာရိ မၞုံကဵုဂဝ်ဂၞဴတုဲ ယဝ်သာ် ဟွံမိပ်စိုတ် ဂွိင်ဖေက် ဒှ်စရဵု ညးဍုင်ကွာန်ရ၊၊ ညးတေအ် ချပ် သွက်ဂွံပြံင်အာမံင် ပ္ဍဲဌာန်တၞဟ်မွဲသအာင်ရ၊၊ ယဝ်သာတ် ကလိဂွံသွပ်လ္ပအ် ကလုတ်ကျာ်ထာဝရ မံက်ကၠုင်တုဲ ယဝ်သာတ် ကောန်ဍာဝိက် အပ္ဍဲကိစ္စ သီက္ၜတ်သမ္ဘာမၞး မာရိဂှ် လ္ပဒှ်ဓဝိင်ညိ၊၊ ပဋိသန္ဓိ မတန်လၟုဟ်ဝွံ နကဵု ဝိညာန် မသ္အးဇ္ၚးဂှ် မဂွံဒှ်ရောင် (မာတ်သာဲ ၁၊ ၁၉-၂၀)၊၊ ပ္ဍဲခရေတ်ဝင်မာတ်သာဲ ၂၊ ၁-၁၂ ဂှ် နာဲယေသှု သၠးပဋိသန္ဓိတုဲ မာဂုတၠပညာ နူရးဗၟံက် ကၠုင်ကဵုတၟာဲတဲ ကုနာဲယေသှု နဒဒှ် ဨကရာဇ်ယုဍ (ဂျူ)တအ်ရ၊၊ သၟိင်ဇၞော်ဟေရုက် ဂွံမိင်ကေတ် ပရူဂှ်တုဲ ကဵုအမိင်ဂစိုတ် ကောန်ၚာ်တြုဟ် မၜံင် ပ္ဍဲဍုင်ၝေသလိမ် တအ်ရ၊၊ ဆဂး ဒေဝတဴတအ် ကဵုသတိ ကုယဝ်သာတ်တုဲ ညးတအ် ဒဴအာမံင် အာဲဂုတ္တု(အဳဂျေပ်) လအ်ညိ ညးတအ် ကလေင်စဴတုဲ ရးဣသရေလ မံင်ပ္ဍဲဍုင်နာဇရက်၊၊
ပ္ဍဲကဵု ခရေတ်ဝင်လုကာ (၁၊ ၃၁-၃၈) ဂှ် မာရိ မဂွံတီကေတ် နူကလုတ်အကာသ ဒဒှ်ရ ညးမဂွံမုက် နူကျာ်ဂမျိုင်တုဲရ၊၊ ညးမဂွံတန်ပဋိသန္ဓိတုဲ သၠးကောန်တြုဟ်မွဲရောင်၊၊ ကောန်တြုဟ်ဂှ် သဂွံခုတ် ယၟု ယေသှုရောင်၊၊ တၞဟ်နမဂွံသၠးဂၠံဂဝ်တုဲ မာရိ ကဵု ယဝ်သာတ် ညးၜါတိတ်တရဴ နူနာဇရက် မအာ ဒၞာဲသ္ၚိမိမ ယဝ်သာတ်မၞုံ ပ္ဍဲၝေသလိမ် သွက်ဂွံပၠောပ်စရင်သ္ၚိကၟိန် အတိုင်အသံ သၟိင်ကေသာ သြဂုတ္တု (သဳသာ Caesar Augustus)၊၊ ပ္ဍဲတရဴဂှ် အခိင်ညးတအ် မစိုပ်ဒၟံင် ဍုင်ၝေသလိမ်ဂှ် မာရိ သၠးဂပ္ဘ နာဲယေသှုတုဲရ၊၊ သွက်ညးတအ်ဂွံမံင်ဂှ် ပ္ဍဲဇြပ်တၟုဲဂှ် ဒၞာဲဟွံမဲတုဲ ပ္ဍဲဂၠုင်စၞဂၠဴဂှ် ညးစွံလဝ်သမတ်ယေသှုဂှ်ရ၊ (လုကာ၂၊ ၁-၇)၊၊ ကလုတ်အကာသတအ် လဴဗ္စကု ပၟင်သိုဝ်တုဲ ပၟင်သိုဝ်တအ် ကၠုင်ၝေသလိမ် သွက်ဂွံဗဵုလ္ၚောဝ် နာဲယေသှုရ၊၊ ကြဴနူ မဒုင်သအးဇ္ၚး ပ္ဍဲဘာကျာ် ယေရုသလေင်တုဲ ယဝ်သာတ်၊ မာရိ၊ ယေသှု ညးပိ ကလေင်စဴကၠုင် ဍုင်နာဇရက် ရ၊၊
ပထမအဝဲ၊ သ္ၚိကၟိန် ကေုာံ ကမၠောန်
ဘဝကောန်ၚာ် ယေသှု အတိုင်မချူလဝ် ပ္ဍဲခရေတ်ဝင်မာတ်သာဲ ကဵု လုကာမ္ဂး ညးပဒတဴလဝ် ကရဝ်မ်သ္ၚိကၟိန်ညး ပ္ဍဲဍုင်နာဇရက် ရးဂါလိလဲ (Galilee) ရ၊၊ ယၟုအပါညး ယဝ်သာပ်ဂှ် ၜိုန်ရ ဗၟံက်ထ္ၜးလဝ်ကီုလေဝ် ကြဴနူဂှ်ညိဂှ် ဟွံဂွံဆဵုကေတ် ပ္ဍဲခရေတ်ဝင်တအ်ရ၊၊ ဂကောံသ္ၚိကၟိန်ညးတၞဟ်တအ် မိညးဂှ် မာရိ၊ ဒေအ်မၞိဟ်တြုဟ် ယျာကုက် (James)၊ ယဝ်သေဝ် (Joses /Joseph)၊ ယုဍ (Judas) ကေုာံ သဳမောန် (Simon) ကေုာံ ဒေအ်ညးဗြဴ ယၟုဟွံပြာကတ်ဂှ် ဂွံဆဵုကေတ် ပ္ဍဲလိက်ခရေတ်ဝင် ကေုာံသၠပတ်တၞဟ်တအ်ရ၊၊
ပ္ဍဲခရေတ်ဝင်မာကု ဂှ် ဗၟံက်ထ္ၜးလဝ် ဒဒှ်ရ ယေသှု ဒှ်ဆဴ ကုညးအရာပ် ကေုာံ ဂကောံသ္ၚိကၟိန်၊၊ တုဲ မိညးကဵုဒေအ်ဂှ် ဒးကၠုင်ကော်ဏာညိရ (မာကု ၃၊ ၃၁-၃၅)၊၊ ဟိုတ်နူကဵု မၞိဟ်တအ်စှ်ေစိုတ် ညးဂှ်ကြအ်ဒၟံင်ရ (မာကု ၃၊ ၂၁)၊၊ နာဲယေသှု ညးဟီု မၞိဟ်မဗက်လက္ကရဴညးဂှ် ဒှ်ဂကောံသ္ၚိကၟိန်ညး ဇေတ်တ်ရ၊၊ ပ္ဍဲခရေတ်ဝင်ယဝ်ဟာန်ဂှ် အခိင်ကာလ ကောန်ပၞာန်ရဝ်မတအ် မကေတ်ဏာညး ဇရေင်တိုင်မဒင်ဂှ် ကရောမ်ညး မိညး ကဵု ဒေအ်ဗြဴမိညးမာရိ သမ္ဘာကၠောဝ်ဖ ကဵု မာရိမာဂဍလိနိ (ခရေတ်ဝင်ယဝ်ဟာန် ၁၉၊ ၂၅-၂၇)၊၊ မာရိမာဂဍလိနိဂှ် ဒှ် ကွးသာဝက နာဲယေသှု မၞိဟ်ဗြဴ ညးမွဲဓရ်ရ၊၊ မာရိမာဂဍလိနိ ရ ဒှ်မၞိဟ်မအာကျောဝ်ဇွ နာဲယေသှု ပ္ဍဲဂိုဟ်ဂှ်တုဲ ဒှ်မၞိဟ်မဟီု ဇွဂှ်ကၠေအ်အာတုဲ မဂွံဆဵုကေတ် နာဲယေသှု မဂျိုင်တိုန် နူဂမ္စိုတ်ရ၊၊ ဟိုတ် ဘာသာခရေတ်ယာန် ဂွံကတဵုဒှ်ဂှ် ဒၟာနူမဒုင်သဇိုင် ဒဒှ် မဓလိုက်ကတဵု နူဒဒှ်ဂမ္စိုတ်ဏအ်ဂှ်ရ မာရိမာဂဍလိနိဝွံ ဒှ်မၞိဟ်အဓိက သွက်ဘာသာခရေတ် မဂွံမံက်တိုန် ကတဵုဒှ်ကၠုင် ဟီုဂွံရ၊၊ အတိုင်သက်သဳဝင် မဂွံဆဵုကေတ်တၟိမ္ဂး မာရိမာဂဍလိနိ(Mary Magdalene)ဂှ် ကွးသာဝက နာဲယေသှု သၟးဟွံသေင် သီုဒှ် သမ္ဘာညးမွဲဂှ်လေဝ် ညးတအ် စှ်ေစိုတ်ရ၊၊ ဆဂး အရာဝွံ ညးမလျုင်ပတှ်ေ ဘာသာခရေတ်ယာန် ခေတ်ဗွဲကြဴဏအ် ဒစဵုဒစးပေင်င်ရ၊၊ ပ္ဍဲသၞာံ ၁၉၄၅ သၟာဗ္ၚတအ် ဗဒါဲဍုင်နာဟမာဒဳ၊ အဳဂျေပ် ဂွံဆဵုကေတ် လိက်ခရေတ်ဝင်ဗွဲမဂၠိုင် မဒှ်လိက် မဟွံဂွံပါလုပ် ပ္ဍဲသၠပတ်သမ္မာတ္ၚဲဏအ်ရ၊၊ ပ္ဍဲလိက်တအ်ဂှ် ချူလဝ် ပရူမာရိမာဂဍလိနိ ဗွဲမဂၠိုင်တုဲ ညးဂှ် ဒှ်ဒၞာဲအဓိက ပ္ဍဲကမၠောန် နာဲယေသှုရ၊၊ ဗွဲကြဴဏအ် ပ္ဍဲတမ် ၂၀ ဗွဝ်ကၠံဂှ် ဂွံဆဵုကေတ် လိက်ခရေတ်ဝင် မာရိ (Cospel of Mary) မဒှ်ယၟု ခရေတ်ဝင် နကဵုယၟု မၞိဟ်ဗြဴ ၜိုတ်မဂွံဆဵုကေတ်လဝ်မ္ဂး ဒှ်ကၠာအိုတ်ရ၊၊ မာရိဂှ် ဒှ်မာရိမာဂဍလိနိ စှ်ေစိုတ်ကီုရ၊၊ ပ္ဍဲလိက်ဂှ် ချူလဝ် ဒဒှ်ရ မာရိမာရိမာဂဍလိနိဂှ် ဒှ်မၞိဟ်မတီကၠိုဟ်ကေတ် လတူနာဲယေသှု ဂၠိုင်နူကဵု ကွးသာဝကတၞဟ်တအ်ဏီရ၊၊
နာဲယေသှုဂှ် ဒှ်အစာဗဳသ္ကဝ် (τέκτων (tektōn) မွဲ မြဴသာ်ဝွံ ဗၟံက်ထ္ၜးလဝ် ပ္ဍဲ(ခရေတ်ဝင်မာကု ၆၊ ၃)ရ၊၊ အစာဗဳသ္ကဝ်မဟီုမ္ဂးဂှ် ဒှ်မၞိဟ်မသြိုင်သ္ၚိ၊ မကၠောန်ဗဒှ် ကပေါတ်ကိရိယာတအ်ရ၊၊ ပ္ဍဲခရေတ်ဝင်ဂှ် ဗၟံက်ထ္ၜးလဝ် နာဲယေသှု ဗှ်လိက်ဒး၊ ပါ်ပါဲပတိုန်ဂလာန် စပ်ကဵုလိက်ကျာ်တအ်ရ၊၊
အခိင်နာဲယေသှု မဒှ်ကောန်ၚာ် အာယုက်ဒစာံတ္ၚဲ အခိင်မိမညး မကေတ်ဏာညး သွက်ဂွံပမ္ၚဵုသ္အးဇ္ၚး ပ္ဍဲဘာကျာ် ပ္ဍဲဍုင်ယေရုသလေင်ဂှ် မၞိဟ်မနွံယၟု သုမောန် (Simeon) ဟီုတိုန် ＂တၠအဲ အတိုင်ပယျးဒိုဟ် ဍိက်တၠအဲဝွံ အခေါင်မဂွံစုတိ သီုမၜိုဟ်သြိုဟ်ဂှ် လၟုဟ်ဝွံကဵုတုဲရ၊၊ ဟိုတ်မ္ဂးဂှ် ဒဒှ်မဟံင်ပြာ် တဳလပိုန် မပြုပြေင် ဂတမုက် မၞိဟ်ဇၟာပ်ဇၟာပ်ဂကူ၊ လျး သွက်ဂွံယးတၟး ပ္ဍဲဂကူတၞဟ်သအာင်၊ တြဳဇှ် မၞိဟ်ဣသရေလတအ်ဂှ် မတ်အဲဍိက် ဂွံညာတ်တုဲရ＂ (ခရေတ်ဝင်လုကာ ၂၊ ၂၈-၃၅)၊၊ ဗွဲကြဴ ကာလနာဲယေသှု မကလိဂွံ အာယုက်စှ်ၜါသၞာံ ကာလညးတအ် မသဘင်ပသခါဂှ် နာဲယေသှုကၠေအ်အာရ၊၊ မိမညးၜါ အာဆဵုညး ပ္ဍဲဘာကျာ် အကြာအစာဓရ်ဂမၠိုင်ရ၊၊ ညးတေအ် ကလင်ဒၟံင်ဓရ်တုဲ သၟာန်ဒၟံင် ပရူဓရ်ရ၊၊ မၞိဟ်တအ် ဒှ်အမ်သဝ် လတူဗီုညးမကၠိုဟ် ကေုာံ ဂလာန်သၟာန်ညးရ၊၊ မိညးဟီု ကုညး ဒဒှ်ရ မိတအ်ဂွိင်ကဵုညး၊၊ ညးကလေင်ဟီု ကုမိညး ＂ပ္ဍဲသ္ၚိမအံက်အဲဍိက်ဝွံ ဒဒှ်အဲဍိက်မဒးဒၟံင်ဂှ် ဟွံတီညိဟာ၊၊＂(ခရေတ်ဝင်လုကာ ၂၊ ၄၁-၅၂)
ၜါတ္တိဇာံ Baptism
.jpg)
လိက်ခရေတ်ဝင်သီုဖအိုတ်ဂှ် ဗၟံက်ထ္ၜးလဝ် ဒဒှ်ရ နာဲယေသှု ဒုင်ကေတ် မ္ၚဵုၜါတ္တိဇာံ နူကဵု အစာမကဵုမ္ၚဵုၜါတ္တိဇာံ ယဝ်ဟာန်၊၊ ယဝ်ဟာန်ဂှ် ဒှ်မၞိဟ်မတွဟ်ဓရ် ကုမၞိဟ်ဂမၠိုင် ယြဴညးမွဲ ဇကုမိက်ဂွံတိတ်ဗၠး နူဒုဟ်မ္ဂး ကဵုဒါန် ကုညးဒိုက်ဂတ်တအ်ညိ (ခရေတ်ဝင်လုကာ ၃၊ ၁၁)၊၊ ယဝ်ဟာန်ဟီု ညးဂှ် ဒှ်မၞိဟ် ဆၜိုတ် မကဵုမ္ၚဵုၜါတ္တိဇာံ မဗလိုပ်ဍာ်ဟေင်ရ၊ မၞိဟ်မသၠုင်ပြဲနူညးဂှ် ကြက်ကၠုင်ရောင်၊၊
ပ္ဍဲလိက်မာကုဂှ် ပ္ဍဲကာလဂှ် ယေသှုဝွံ က္ညကၠုင် နူကဵု ဍုင်ဏာဇရက် ရးဂါလိလဲတုဲ ပ္ဍဲၜဳယဝ်ဍာန် (Jordan River) ဂှ် ဒုင်ၜါတ္တိဇာံ ပ္ဍဲတဲယဝ်ဟာန်ရ၊၊ ပ္ဍဲမမံက်တိုန် နူဍာ်ဂှ် အကာသလ္ပံက်မၠာ်တုဲ ဝိဉာဏ်ကျာ်ဝွံ ညံင်သာ်ဂစေံပူ ဒဒှ်မစှ်ေဒဒက်တဴ ပ္ဍဲလတူတဳလပိုန်ဂှ် ဂွံညာတ်မ္ဂး မၞးဝွံ မၞိဟ်အဲ သ္ဍိုက်မလိုက်၊ ကောန်ဇြဟာန်အဲရောင် သာ်ဝွံ ရမ္သာင်မကၠုင် နူအကာသရ၊၊ (မာကု ၁၊ ၉-၁၂)၊၊ လညာတ် နူခရေတ်ဝင် ၂ ဂှ် ဟွံတုပ်ရေင်သကအ်ရ၊၊ မွဲဂှ် ယဝ်ဟာန် တီလဝ်တုဲတုဲ မွဲဂှ် ကာလညးမကဵုၜါတ္တိဇာံ ဟိုတ်မဂွံညာတ်ကေတ် နိမိတ်တၟေင်တုဲ မဂွံတီကေတ် နာဲယေသှုဂှ် ဒှ်မၞိဟ်တၟေင်မွဲရ၊၊
မပၠတရဴ ညးဍုင်ကွာန် (တဳလပိုန်)
တၠပညာတအ် ပါ်လဝ် ဒတန်နာဲယေသှု မပၠတရဴ ညးဍုင်ကွာန် ဒၞာဲဗွဲမဂၠိုင်ရ၊၊ မပၠတရဴ ပ္ဍဲဂါလိလဲဂှ် စနူ ကြဴနူ ယေသှု မကလေင်စဴ ဂါလိလဲ နူကဵုပြင်ဗ္တီယုဍာန် (Judaean Desert) ကြဴနူ မထးပါဲထောအ် ကသပ် ကလော်မာစာဒါန်တုဲ၊၊ နာဲယေသှု တွဟ်ဓရ် အကြာဍုင်ဂါလိလဲ ရ၊၊ ပ္ဍဲခရေတ်ဝင်မာတ်သာဲ ၄၊ ၁၈-၂၀ ဂှ် သိမောန် မကော်ခဴစ ပေတရု ကဵု အာန္ဒြေ ညးၜါဂှ် ဒှ်မၞိဟ်ကွးသာဝကညးကၠာအိုတ်တုဲ ဒှ်ညးဗက်လက္ကရဴညးကၠာအိုတ်ရ၊၊ တုဲဂှ် ညးဗက်တွဟ်ဓရ် အလုံမွဲဍုင်ဂါလိလဲတုဲ မၞိဟ် နူရးဂါလိလဲ၊ ရးဍေကပဝ်လိ ဍုင်ယေရုသလေင်၊ ရးယုဍ နူကဵုၜဳယဝ်ဍာန် မွဲလပါ်ဂှ်် မကၠုင်ဗွဲမဂၠိုင်တုဲ ဗက်လက္ကရဴတဳလပပိုန်အိုတ်ရ၊၊ ပ္ဍဲအခိင်ဂှ် ပရူဒဒှ် မထ္ၜးဣဓိ ဒဒှ်မပဒေါအ် လဗိုတ်ကျာ၊ မဗစမၞိဟ် မသုန်လ္ၚီ၊ မကွာ်လတူဍာ်တအ် ကတဵုဗဒှ်လဝ်ရ၊၊ တရဴအလန်ဏအ်ဂှ် အိုတ်အာ ကာလညးမဟီုကဵု ပေတရု (Peter) ဒဒှ်ရ ညးဂှ် ဒှ်ခရေတ်မွဲဂှ် ဆညးမွဲကီု လ္ပဟီုလဴဗ္စရ၊၊
နာဲယေသှု ဆက်အာတရဴ မပတပ်ဏာ ဍုင်ယေရုသလေင် ကာလညးမစိုပ်ဒၞာဲ ညးမဒုင်ၜါတ္တိဇာံဂှ် ညးအာဇရေင်ဇိုင်ၜဳယဝ်ဍာန်ရ၊၊ မပၠတရဴ ပ္ဍဲယေရုသလေင်ဂှ် စနူနာဲယေသှု မဍိုက်လုပ် ဍုင်ယေရုသလေင် နကဵုမာဲၝောအ်ရ၊၊ ပ္ဍဲတ္ၚဲသဳဂှ် နာဲယေသှု အာလွဳမာန်ကျာ်တုဲ ညးမသွံရာန်ဒၟံင် ပ္ဍဲလွဳမာန်တအ်ဂှ်် ဗက်ပ္တိတ်မ္ဂး လဗံက်ညးမလှာဲသြန်တအ်ဂှ်လေဝ်ကီု ဒမံင်ညးမသွံဂစေံပူ မဂဇအ်တအ်ဂှ််လေဝ်ကီု ဗ္ကပ်ထောအ်ရ၊၊ ယုဍသကာရုက် ပစၞာဲ ပြာပ်အာ ဇရေင်ယတ်ပရောဟိတ်ဇၞော် မလဴဗ္စဒၞာဲယေသှုမၞုံရ၊၊ တရဴအလန်ဏအ်ဂှ် အိုတ်အာ ပ္ဍဲအခိင် ပေါဲပသခါ မစစၞ သဝ်တ္ၚဲ အလန်လက်ကရဴအိုတ်(Last Supper)ဂှ်ရ၊၊
ကွးသာဝကဂမၠိုင်
_-_James_Tissot.jpg)
နူကဵုအခိင် မပၠတရဴ နဒဒှ်တဳလပိုန် တေအ်ဂှ်ရ ညးရုဲစှ်လဝ် ကွးသာဝကညး သီုဖအိုတ် (၁၂)ဇကုရ၊၊ ပ္ဍဲခရေတ်ဝင်မာတ်သာဲ ကဵု ခရေတ်ဝင်မာကုဂှ် ချူဗၟံက်ထ္ၜးလဝ် ဗွဲခမၞန် ပရူဒဒှ် ကွးသာဝကညးကၠာအိုတ် ကောန်တမ္ၚာပန် ပရူညးဟီုထ္ၜး ဒၞာဲလဵုမဂြာတ်မ္ဂး ကလိဂွံကမာန်ရ၊၊ ပ္ဍဲခရေတ်ဝင်ယဝ်ဟာန်ဂှ် ချူဗၟံက်လဝ် ကွးသာဝက နာဲယေသှုကၠာအိုတ်ၜါဂှ် ဒှ် ကောန်ကွး အစာမကဵုမ္ၚဵုၜါတ္တိဇာံယဝ်ဟာန်၊၊ ပ္ဍဲခရေတ်ဝင်လုကာ ၆၊ ၁၇ ဂှ် ဗၟံက်ထ္ၜးလဝ် ဒဒှ် ကွးသာဝကညး နွံတဴဗွဲမဂၠိုင်ဂၠေင်ရ၊၊
တဝှ်ဍောင်ဓရ်
နာဲယေသှု ဟီုတွဟ် ပရူသန်ထာန်ကျာ်ဂမျိုင် (kingdom of God)ရ၊၊ သန်ထာန်ကျာ်ဂမျိုင်ဂှ် ညောန်ကၠုင်တုဲရ (ခရေတ်ဝင်မာကု ၁၊ ၁၅) ကေုာံ ပ္ဍဲပၠတရဴ နာဲယေသှုဂှ် ဒှ်ဒၟံင်တုဲတုဲရ (ခရေတ်ဝင်လုကာ ၁၇၊ ၂၁)၊၊ ကုညးမပတှ်ေကေတ် ဓဝ်ဨဝံင်ဂေလိတအ်ဂှ်လေဝ် ကလိဂွံ သန်ထာန်ကျာ်ကီုရောင် နာဲယေသှု ကဵုလဝ်ဂတိပါင်ရ (ခရေတ်ဝ်မာကု ၁၀၊ ၁၃-၂၇)၊၊
နာဲယေသှု အာတ်မိက်မၞိဟ်တအ် လတူဒုဟ်ဇကု မကလိလောန်လဝ်ဂှ် ကဵုဂွံသံင်ဝေဂအိုတ်တုဲ လျုင်ပတှ်ေကေတ် လတူကျာ်ဂမျိုင်ရ၊၊ နာဲယေသှု ဗတိုက်ဖအောဝ် ညးဗွက်ကြဴညး ညံင်ဂွံ ဒ္ဂေတ်ဗက် သၞောဝ်ဂျူ ၜိုန်ရ အလဵုဇကုညး ဟွံဒ္ဂေတ်ဗက် သၞောတ်ဂျူ ဥပမာ မဆေင်ကဵု တ္ၚဲSabbath ၊၊ ကာလမသၟာန် နာဲယေသှု ဓဝ်ပညပ်ဇၞော်အိုတ်ဂှ် မုရောဂှ် နာဲယေသှုသှ် ＂ကျာ်ဂမျိုင်မၞး ကျာ်ထာဝရဂှ် ဒဵုကဵု မအိုတ်ကောန်စိုတ်၊ ဒဵုကဵုမအိုတ်စိုတ်ဝိညာန်၊ ဒဵုကဵုမအိုတ်ညာန်ပန်ညာ ဆမနွံဂှ် ဆာန်ရ၊၊ (...) ဝေင်နူဂှ် ညးမဆေင်စပ် ကဵုဇကုတအ်ဂှ် သၟဟ်ကဵုဇကုဂှ် ဆာန်ရ (မၞးဒးဆာန် မၞိဟ်မကြပ်ကဵုမၞး ညံင်ရဴဇကုမၞးရ (ခရေတ်ဝင်မာတ်သာဲ ၂၂၊ ၃၇-၃၉)၊၊ ပါဲနူဂှ်တုဲ တွဟ်ညးမွဲပၠန်ဂှ် လတူညးမပသၞကုမၞးဂှ် မၞးဆာန်ဍေဟ်ညိ၊ ဍေဟ်ထဗးဇကု နကဵုမုက်မွဲလပါ်မ္ဂး ဒုင်ကဵုညး မုက်တၞဟ်မွဲလပါ်ဂှ်ညိ၊၊ ကုမၞိဟ်မကလိလောန်ဒုဟ် လတူမၞးဂှ် မၞးသၠးအခေါင် ကုဍေဟ်ညိ၊၊
ပေါဲပသခါ လက္ကရဴအိုတ် Last Supper
ပေါဲပသခါ လက္ကရဴအိုတ်ဂှ် ဒှ်ဝိုင်ပုင် နာဲယေသှု မစစၞသဝ်တ္ၚဲ လက္ကရဴအိုတ် ကရောံကောန်ကွးညး ၁၂ တၠတအ် ပ္ဍဲဍုင်ယေရုသလေင် ကၠာဟွံဂွံဒးဒုင်ဂစိုတ် ပ္ဍဲတိုင်မဒင်ညိရ၊၊ ပရူပေဲါပသခါ လက္ကရဴအိုတ်ဂှ် ဂွံဆဵုကေတ် ပ္ဍဲလိက်ခရေတ်ဝင် သီုဖအိုတ်ရ၊၊ ပ္ဍဲအခိင်မစစၞဂှ် နာဲယေသှုဟီု ကွးသာဝကညးမွဲတၠ ဖံက်သစ္စ ကုညးတုဲ ပအပ်ညး ကုသၞရောင်ရ၊၊ ညးမဖံက်သစ္စဂှ် ဒှ်ယုဍသကာရုက် ရ၊၊
နာဲယေသှု ကေတ်ကွာင်တုဲ ဂၜိဟ်ဂစာဲတုဲ ဟီု ကွာင်ဝွံ ဒှ်ဇကုအဲရောင်၊ ကေတ်တုဲ စအိုတ်ညိ၊၊ သာ်ဝွံ ညးဟီုကဵု ကွးတအ်ရ၊၊ တုဲ ညးကေတ် ခေါက်တုဲ မၞးတအ် ဆမနွံဂှ် သုင်အိုတ်ရ၊၊ ခေါက်ဝွံမ္ဂးဂှ် ဆိုင်ကဵုဓဝ် မဒုင်လယိုင်တၟိတုဲ သွက်ဂွံဗလးဒုဟ် ညးဂမၠိုင် ဆီအဲမစရိုဟ်စဝ်ဂှ် မဂွံဒှ်ရ (မာတ်သာဲ ၂၆၊ ၂၆-၂၉)၊၊ အခိုက်ခရေတ်ယာန်တအ် မဒုင်ကေတ် ဓဝ်ပတှေ်ခရေတ်ယာန်ဂှ် ဒုင်သဇိုင် ကုဒဒှ်ဏအ်ရ၊၊ ပ္ဍဲခရေတ်ဝင်ယဝ်ဟာန်ဂှ် မစပ်ကဵု ကွာင် ကေုာံ ဍာ်ဇဗျေတ် ဂှ် ဟွံချူလဝ်ရ၊၊
ပ္ဍဲခရေတ်ဝင်သီုပန်ဂှ် ချူလဝ် ဒဒှ်ရ ပေတရု တးပါဲ ဒဒှ်ရ ဇကုမတီဒၟံင် ဇကုမဆက်စပ်ဒၟံင် ကုနာဲယေသှု စဵုကဵုအခိင်စာင်ဂြဴဂှ် ပန်အလန်ရ၊၊
မဒးဒုင်ရပ်
.jpg)
အတိုင်ခရေတ်ဝင်ဂမၠိုင်မ္ဂး နာဲယေသှု ကော်ဏာ ကွးဂမၠိုင် ပ္ဍဲဇရေင်ဂေတ်သိမာနိ (Gethsemane)တုဲ ညးအာရာဒနာမိက်ရ၊၊ ဂွံမွဲခဏဂှ် ယုဍသကာရုက် စိုပ်ကၠုင် ကေုာံ ကောန်ပၞာန်ရဝ်မ မဗလးနင် နူကဵုယတ်ပရောဟိတ်ဇၞော်ရ၊၊ ယုဍသကာရုက် ဟီုလဝ် ကုကောန်ပၞာန်ရဝ်မတအ် မၞိဟ်ညးတေအ် မဆုင်ဂှ် ဒှ်နာဲယေသှုရ၊၊ မၞိဟ်ဂှ် မၞးတအ်ရပ်ညိ၊၊ တုဲ ပ္ဍဲလဒေါဝ်မၞိဟ်ဂမၠိုင်ဂှ် ယုဍသကာရုက် ဟီုကဵု နာဲယေသှု ကဵုနွံမင်္ဂလညိ တုဲ ဆုင်နာဲယေသှုရ၊၊ တုဲဂှ် ကောန်ပၞာန်ရဝ်မတအ် ရပ်ဏာ နာဲယေသှုရ၊၊ နာဲယေသှု ဒးဒုင်ရပ်တုဲ ကွးသာဝကဂမၠိုင် ဒးပဲါဓလေတ်အိုတ်ရ၊၊ ပေတရု ဂှ် ဒးဒုင်သၟာန် မၞးဂှ် ဒှ်ကွး နာဲယေသှု ဟွံသေင်ဟာ၊၊ ပေတရုဟီု ဟွံသေင် ဗီုဗီုဏအ် ညးတေအ်ဒးဒုင်သၟာန် ပ္ဍဲညးတေအ် မဟီုတးပဲါ ပေင်ပိဝါဂှ် ညးတေအ်ဂွံမိင်ကေတ် စာင်ဂြဴတုဲ ညးချပ်ဂွံ ဂလာန်ပျးဒိုဟ် နာဲယေသှု မဟီုလဝ်ဂှ်တုဲ ညးတေအ် စိုတ်ဟွံသၠောင်ရ၊၊
ပ္ဍဲခရေတ်ဝင်ယဝ်ဟာန်ဂှ် နာဲယေသှု ဟွံရာဒၞာ သွက်ဂွံတိတ်ဗၠး နူဘဲမဒုင်ဂစိုတ် ပ္ဍဲတိုင်မဒင်ရ၊၊ မၞိဟ်မရပ်ညးဂှ် ဒှ်ကောန်ပၞာန်ရဝ်မ ကေုာံ ကောန်ပၞာန်ပၟင်ကျာ်တအ်ရ၊၊ စၞးမဆုင်တုဲ မဗၟံက်ထ္ၜး ညးဂှ် ဒှ်နာဲယေသှုဂှ် ပ္ဍဲလိက်ဏအ် အလဵုဇကု နာဲယေသှု ညးလဴထ္ၜး ဒဒှ် ညးဂှ် ဒှ်နာဲယေသှုရ၊၊ ပေတရု ရပ်သ္ဇင်တုဲ သွက်ဂွံဗက် ဆဂး နာဲယေသှု ပဒေါအ်ထောအ် ညးတေအ်ရ၊၊
ဖျေဟ်ဒုဟ်
.jpg)
ကြဴနူ နာဲယေသှု မဒးဒုင်ရပ်တုဲ ညးကေတ်ဏာ ညး ဇရေင်သၟီယတ်ပရောဟိတ်ဇၞော်အိုတ် မဒှ်နာဲဗစာဂျူ ဇၞော်အိုတ်တုဲ မဒက်ကၠေင်လဝ် နာဲယေသှုရ၊၊ ပ္ဍဲအခန်မစၟဳစၟတ်ခဗုတ်ဂှ် ခရေတ်ဝင် မွဲကုမွဲ ဗၟံက်ထ္ၜးလဝ် သောဲသောဲဗြောဲဗြောဲ တၞဟ်ခြာဒၟံင် ရေင်သကအ်ရ၊၊ ပ္ဍဲခရေတ်ဝင်မာတ်သာဲ ၂၆၊ ၅၇၊ မာကု ၁၄၊ ၅၃ ကဵု လုကာ ၂၂၊ ၅၄ ဂှ် ညးတအ် ကေတ်ဏာ နာဲယေသှု ဇရေင် သ္ၚိသၟိင်ယတ်ပရောဟိတ် ကယျာဖ (Caiaphas) ပ္ဍဲဒၞာဲဂှ် ပ္ဍဲအခိင်ဗတံ နာဲယေသှု ဒးဒုင်ပစရဵု၊ ဒးဒုင်ၜုင်တက်ရ၊၊ တ္ၚဲတၟးဂှ် ယတ်ပရောဟိတ်ဇၞော် ကဵု မၞိဟ်ဇမၞော်တအ် ပလံင်ဏာ ဇရေင်သၟိင်ဒကိုပ်ဍုင် ပုင်တိ ပလာတ် (Pontius Pilate)ရ၊၊ ပ္ဍဲခရေတ်ဝင်ယဝ်ဟာန် ၁၈၊ ၁၂-၁၄ ဂှ် ချူလဝ် ဗီုဏအ်ရ၊၊ ညးတအ် ဗွဲကိုပ်ကၠာ ကေတ်ဏာ နာဲယေသှု ပ္ဍဲဇရေင်အာန္နာတ် (Annas) ညးမဒှ်ခါံသဳ သၟိင်ယတ်ပရောဟိတ်ကယျာဖ (Caiaphas) ရ၊၊ နူဂှ် မွဲကဆံင် ပလံင်ဏာ ကေတ်ဏာ နာဲယေသှု ပ္ဍဲသ္ၚိသၟိင်ဇၞော်အိုတ် ပိလာတ် ရ၊၊
ကာလညးစၟဳစၟတ်ဂှ် နာဲယေသှု ဟီုဂလာန် ဆညိညဓဝ်ရ၊၊ ကဵုသွဟ် ဗွဲခမၞန်တုဲ ဟွံသှ်ကဵုတပ်ပ် အတိုင်ဂလာန်သၟာန်တအ်ရ၊၊ ဟိုတ်နူညးဟွံသွဟ်တုဲ ပ္ဍဲခရေတ်ဝင်မာတ်သာဲ ၂၆၊ ၆၂ ဂှ် သၟိင်ပိလာတ် ဒးသၟာန်ညး ＂မၞးဝွံ ဆဗၞတ်ဂလာန်မွဲပါင်ဂှ် ဟွံကလေင်ဟီုဟာ၊၊＂ပ္ဍဲခရေတ်ဝင်မာကု ၁၄၊ ၆၁ ဂှ် သၟိင်ယတ်ပရောဟိတ် ကလေင်သၟာန် နာဲယေသှု ＂မၞးဝွံ ကောန်ညးမနွံကဵုမင်္ဂလ မတွံဂး ခရေတ်ဂှ် သ္ဍာံရဟာ၊၊＂တုဲ နာဲယေသှု သှ် ＂အဲဒှ် ညးဂှ်ရ၊၊＂နာဲယေသှု ဆက်ဟီု ＂ကောန်မၞိဟ်ဝွံ ဒဒှ်မဂဇအ် ပ္ဍဲလ္ပာ်တဲသတုံ ဣဓိဂှ်လေဝ်ကီု၊ ဍိုက်ဂၠံမတ်ဗြဲတုဲ ဒဒှ် မက္ညကၠုင်ဂှ်လေဝ်ကီု မၞးတအ် ဂွံညာတ်ဂတဝွံအိုတ်ရောင်၊၊＂ကာလဂှ် သၟိင်ယတ်ပရောဟိတ်ဂှ် ယာတ်ဗဝိုက်ဇကုဂှ် ဂစာ်တုဲ ဂြောပ်လတက်စုတ် ကုနာဲယေသှုရ၊၊ ပ္ဍဲဒၞာဲဏအ်လေဝ် ဗီုလဟီု နူလိက်ခရေတ်ဝင် မွဲကုမွဲ တၞဟ်ခြာ ရေင်သကအ်ကီုရ၊၊
သၟိင်ယတ်ပရောဟိတ် ကေတ်ဏာ နာဲယေသှု ဇရေင် သၟိင်ပိလာတ်တုဲ ဂရင်ဗ္တီ သၟိင်ပိလာတ် မဒှ်သၟိင်ရဝ်မ သွက်ဂွံဖျေဟ်အမှု နကဵုဒုဟ် ဇကုမဟီု ဇကုဂှ် ဒှ်ဨကရာဇ်ယုဍ (ဂျူ)ရ၊၊ အဓိပ္ပါယ် မိက်ဂွံဟီုဂှ် ဒှ်သၟိင်ဂကူဂျူ မတဝ်စၞေဟ် ကဵုပရေင်ပကင်ရင်ရဝ်မရ၊၊ ပ္ဍဲခရေတ်ဝင်လုကာ ၂၃၊ ၇-၁၅ ဂှ် သၟိင်ပိလာတ် ဂွံတီကေတ် နာဲယေသှု ဒှ်မၞိဟ်နူဂါလိလဲတုဲ ဒှ်မၞိဟ်သၟိင်ဟေရုက် (Herod Antipas) မပိုင်ဂှ် တီကေတ်တုဲ ကဵုပလံင်ဏာ နာဲယေသှု ဇရေင်သၟိင်ဟေရုက်၊၊ ပ္ဍဲကာလဂှ် သၟိင်ဟေရုက် နွံပ္ဍဲဍုင်ယေရုသလေင်ရ၊၊ ဟိုတ်နူ နာဲယေသှု မုကြပ်ဟွံသှ် ဂလာန်သၟာန်ဂမၠိုင် နူသၟိင်ဟေရုက်တုဲ သၟိင်ဟေရုက် ကေုာံ ကောန်ပၞာန်ဂမၠိုင် ပစရဵု ကုနာဲယေသှု ဥပမာ လတက်စုတ် ဗဝိုက်လတက် မဂေါဝ်ဆာဲ နမဟီု ဂရိုင် ဨကရာဇ်တုဲ ကလေင်ပလံင်ဏာ ဇရေင် သၟိင်ပိလာတ် ပၠန်ရ၊၊ သၟိင်ပိလာတ် ဟီုကဵု သၟိင်ယတ်ပရောဟိတ်တအ် ဒဒှ်ရ လတူ နာဲယေသှုဂှ် ဒုဟ်မၞးတအ် မပလံင်နင်ဂှ် ဆဗၞတ်မွဲမွဲကီု ညးဟွံဆဵုကေတ်ရ၊၊
ဟိုတ်မၞိဟ်တအ် မအာတ်မိက် ညးတၠဒုဟ်သပုန်ဍုင် ၜါရာပ်ၜ (Barabbas)ဂှ် ဗလးကဵုတုဲ နာဲယေသှုဂှ် ကဵုဒုဟ်ဂမ္စိုတ် ပ္ဍဲတိုင်မဒင်တုဲ သၟိင်ပိလာတ် ဗလးကဵု ၜါရာပ်ၜတုဲ ဖျေဟ်အမိင် တိုင်မဒင် ကုနာဲယေသှုရ၊၊ သၟိင်ပိလာတ် ချူလိက်ဗမံက်ထ္ၜးဒုဟ် နကဵု ဘာသာဟေဗြေဝ်၊ ဟေလသ(လေတ္တေန်) ကေုာံ ရဝ်မ (ဂရိတ်) INRI မဂွံအဓိပ္ပါယ် ဨကရာဇ်ယုဍ ကောန်ဍုင်နာဇရက်ယေသှု ပ္ဍဲတိုင်မဒင် နာဲယေသှုဂှ်ရ၊၊
တိုင်မဒင် ကေုာံ ပၠောပ်ဂိုဟ် Crucifixion and entombment
ပရူမဂစိုတ် နကဵုတိုင်မဒင်ဂှ် ဂွံဆဵုကေတ် ပ္ဍဲခရေတ်ဝင်သီုဖအိုတ်ရ၊၊ ကြဴနူ ဖျေဟ်ဒုဟ်တုဲ တိုင်မဒင် သွက်ဂွံဒင် နာဲယေသှုဂှ် ညးကဵု နာဲယေသှု တ္ၚိန်ဏာရ၊၊ ပ္ဍဲခရေတ်ဝင်လုကာ ၂၃၊ ၂၇-၂၈ ဂှ် နာဲယေသှု ဟီုကဵု ညးဗြဲမွဲ ပ္ဍဲအကြာမၞိဟ်ဂမၠိုင် ＂ကောန်ဗြဴ ဍုင်ယေရုသလေင်တအ် ဟိုတ်နူအဲဂှ် လ္ပယာံဂကဝ်အိုတ်၊ ဟိုတ်နူဇကုတအ်ဂှ်ကီု ဟိုတ်နူ ကောန်ဇကုတအ်ဂှ်လေဝ်ကီု ယာံဂကဝ်အိုတ်ရ၊၊＂
ကောန်ပၞာန်တအ် မဒင်စုတ် နာဲယေသှု ပ္ဍဲတိုင်မဒင်တုဲ ပလောအ် နာဲယေသှုဂှ် ညးတအ် ဖျေဟ်မာဲတုဲကေတ်ရ၊၊ ပ္ဍဲလတူတိုင်မဒင် မချူလဝ် ＂ဨကရာဇ်ယုဍ ကောန်ဍုင်နာဇရက်ယေသှု＂ဂှ် ကောန်ပၞာန်တအ် ပစရဵု ကုနာဲယေသှု လတူလတူဂှ်ရ၊၊ လဟီုလက္ကရဴအိုတ် နာဲယေသှုမဟီုဂှ် ＂ပ္ဍဲတ္ၚဲဝွံ ပ္ဍဲဘုံပါရဍိသု (Paradise) ကောံကုအဲ မွဲစွံဂှ် မၞးနွံရောင်၊၊＂ပ္ဍဲခရေတ်ဝင်ယဝ်ဟာန်ဂှ် ပ္ဍဲအခိင်မဒးဒုင်တိုင်မဒင်ဂှ် မိညး မာရိ ကဵု ကွးသာဝက သ္ဍိုက်ဆာန်ညး နွံဒၟံင်ရ၊၊
ပ္ဍဲတ္ၚဲဂှ်ဟေင် ယဝ်သာတ် ကောန်ဍုင်အရိမသေဝ် မၞိဟ်ယုဍ (Joseph of Arimathea) အာတ်အခေါင် သၟိင်ပိလာတ် သွက်ဂွံဖျေဟ်ဇွ နာဲယေသှု နူကဵုတိုင်မဒင်တုဲ ဂွဳနကဵုယာတ်ကမုတုဲ အာပၠုပ်စွံလဝ် ပ္ဍဲကတိုင်သုသာန် (ဂိုဟ်)တၟအ် ဆဗၞတ်ညးမွဲ ဟွံပၠုပ်စွံမွဲဝါဏီဂှ်ရ၊၊ ပါင်ဂိုဟ်ဂှ် ပၠောကၟာတ်လဝ် ပါင်ဂိုဟ်(ကတိုင်)ဂှ်ရ၊၊
မဓလိုက်ကတဵု နူဂမ္စိုတ် Resurrection
ပ္ဍဲတ္ၚဲအဒိုတ် အခိင်နူဂယးဂှ် မာရိမာဂဍလိနိ (Mary Magdalene) (ပ္ဍဲခရေတ်ဝင်ယဝ်ဟာန်ဂှ် မာရိ မာဂဍလိနိ ညးမွဲဓဝ်၊ ပ္ဍဲခရေတ်ဝင်တၞဟ်တအ်ဂှ် ညးကေုာံ ညးဗြဴတၞဟ်တအ်) ပြာပ်အာ ဇရေင်ဂိုဟ်(ကတိုင်) မစွံလဝ် ဇွ နာဲယေသှုရ၊၊ ညးဒှ်အမ်သဝ် ဒဒှ်ရ ပ္ဍဲထီုဂှ် မုဟွံမဲ၊၊ နာဲယေသှု တွဟ်ဓရ် ကုကွးဂမၠိုင်ရ၊၊ ကွးသာဝကတအ် ကၠိုဟ်ကေတ်ဟွံမာန် ဗီုလဵု နာဲယေသှု ကလေင်ဓလိုက်ကတဵု နူဂမ္စိုတ်ဂှ်ရ၊၊
ပ္ဍဲခရေတ်ဝင်မာတ်သာဲ (၂၈၊ ၁-၅)ဂှ် တ္ၚဲသဳလောန်အာတုဲ ပ္ဍဲတ္ၚဲပထမ ပ္ဍဲပယာံမယးတမး မာရိမာဂဍိနိ ကဵု မာရိ တၞဟ်ဂှ် အာရံင် သုသာန်ယေသှုရ၊၊ ပ္ဍဲကာလဂှ် တိဇနော်မချဳ ဗွဲမလောန်ရ၊၊ ဟိုတ်မ္ဂးဂှ် ကလုတ်ကျာ်ထာဝဝွံ စှ်ေကၠုင် နူဘုံအကာတုဲ တၟအ်ဂဒိုဝ်လဝ် ပါင်ကတိုင်ဂှ် ပၠောဂတးမ္ဂး ဂ္ဇအ်ဒၟံင် ပ္ဍဲလတူတၟအ်ဂှ်ရ၊၊ မုက်ခဝါညးဝွံ ဒှ်တဴ ညံင်ကဵုလလဳရ၊၊ ဗဝိုက်လတက်ဂှ်လေဝ် ဂွုညံင်နဲကဴဗြဲရ၊၊ မၞိဟ်ပၟင်တအ်ဂှ် ဖေက်ကလုတ်အကာတုဲ ဒဇပ်ဇတဝ်မ္ဂး ညံင်နဲမချိုတ်ဂှ် ဒှ်တဴအိုတ်ရ၊၊
ပ္ဍဲခရေတ်ဝင်မာကု (၁၆၊ ၁-၁၁) ဂှ် တ္ၚဲသဳလောန်တုဲ မာရိမာဂဍလိနိ၊ မာရိ မဒှ် မိယျာကုက် ကဵု သာလောဝ်မိတအ်ဝွံ အာဇရေင်ဂိုဟ်ဂှ်ရ၊၊ ပ္ဍဲဂိုဟ်ဂှ် ဂွံဆဵုကေတ် မၞိဟ်တြုဟ် (ကလုတ်အကာသ) မလတက်လဝ် ပလောအ်ကမုသမၠိင် လဴကဵုညးတအ် ဒဒှ်ရ နာဲယေသှု အာဆဵုကဵု ကွးညး ပ္ဍဲဂါလိလဲ အတိုင်ညးမဟီုလဝ် ကုကွးညးဂှ်ရ၊၊
ပ္ဍဲခရေတ်ဝင်လုကာ (၂၄၊ ၁-၄၃ ) မာရိ ကေုာံ ညးဗြဴတၞဟ်တအ် အာဇရေင်ဂိုဟ်ဂှ် ဂွံဆဵုကေတ် ပါင်ထီုဂှ် ပံက်ဒၟံင်ရ၊၊ ညးတအ် လုပ်အာ ပ္ဍဲဂိုဟ်ဂှ် ဂွံဆဵုကေတ် ကလုတ်အကာသၜါရ၊၊ ကလုတ်အကာသဂှ် ဟီု အတိုင်ညးမဟီုလဝ် ကုမၞးတအ် ပ္ဍဲဂါလိလဲဂှ် လၟုဟ် ညးဓလိုက်ကတဵု နူဂမ္စိုတ်တုဲရ၊၊ ဆဂး ကွးတအ် ဟွံပတှ်ေ၊၊ နူကဵုဍုင်ယေရုသလေင် တရဴပန်တိုင် ပ္ဍဲကွာန်ဨမံက် (Emmaus) ဂှ် နာဲယေသှု ထ္ၜးဇကုညး ကုကွးတအ်ရ၊၊ တၞဟ်န ဂွံဖအိုတ်သံသယျ ကွးဂမၠိုင်တုဲ နာဲယေသှု စစၞ ကေုာံ ကဵုကွးတအ် ရပ်ဇကုညးရ၊၊ ညးဖအောဝ် ကဵုကွးညး ညံင်ဂွံပရးကဵု တွဟ်ဍောင်ဓရ်ညး ကုကောန်မၞိဟ်တအ် သီုဖအိုတ်ရ၊၊
ပ္ဍဲခရေတ်ဝင်ယဝ်ဟာန်ဂှ် ဗွဲကိုပ်ကၠာ မာရိမာဂဍလိနိ မွဲဓဝ်ဟေင်ကၠုင်၊ ဟွံဆဵုဇွဂှ်တုဲ အာကော်နင် ပေတရု ကေုာံ ကွးတၞဟ်တအ်၊၊ တုဲဂှ် နာဲယေသှု ထ္ၜးဇကု ကုမာရိ ပ္ဍဲကဵုဂိုဟ်ဂှ်ရ၊၊ ကြဴနူဂှ် ထ္ၜးဇကု ကုကွးဂမၠိုင် ကဵုလမုဟ်စိုတ် ကုကွးတအ်တုဲ နာဲယေသှုဟီု ＂ညံင်နဲ မအံက် မစကာဗလးနင်အဲဂှ် အဲဝွံ စကာဗလးဏာ မၞးတအ်ရောင်၊၊＂ တုဲ လတူမၞိဟ်ဂမၠိုင်ဂှ် ဗ္ဂိုဟ်တုဲ ဟီုတိုန်ပၠန် ＂မၞးတအ်ဝွံ ဝိဉာဏ် မသ္အးဇ္ၚးဂှ် ဒုင်ကေတ်အိုတ်ရ၊၊＂
နာဲယေသှု ထ္ၜးဇကု ကဵုမင်္ဂလ ကုကွးတအ်တုဲ ပ္ဍဲဘုံအကာသဂှ် တဳလပိုန်ဝွံ ဒုင်ပတိုန်ဏာရ၊၊ ကွးတအ်ဝွံ ရှ်ေသှ်ေလ္ၚောဝ် တဳလပိုန်တုဲ သီုမမိပ်စိုတ်အိုဟ်တမိုဟ် ဗွဲမလောန်ဂှ် ကလေင်အာ ပ္ဍဲဍုင်ယေရုသလေင် အိုတ်ရ၊၊ (ခရေတ်ဝင်လုကာ ၂၄၊ ၅၀-၅၃)
လညာတ် သုတေသနဝင်
ပ္ဍဲဂိတုမာတ် ၂၈၊ ၁၉၈၀ ဂကောံအစာသုတေသန အေဿရေ (Israeli archaeologists)ဂွံဆဵုကေတ် ဂိုဟ်မစွံဇွ နူခေတ် နာဲယေသှု မကော်စ ဂိုဟ်ထာဲပိယာတ် (Talpiot Tomb)၊၊ ဇွမဂွံဆဵုကေတ် ပ္ဍဲခိုင်တၟအ်ဂှ် ဒှ်ဇုတ် နာဲယေသှု ဒှ်မာန်ရ၊၊ ခိုင်တၟအ်ဂှ် ချူလဝ် နကဵုဘာသာဟေဗြေဝ် ကေုာံ ဂရိတ် မချူလဝ် Yeshua Bar Yosef မဂွံအဓိပ္ပါယ် ယေသှု ကောန် ယဝ်သာတ်၊ ခိုင်မထ္ၜးလဝ် ပ္ဍဲတိုက်ထ္ၜးမွဲဂှ် ချူလဝ် ယျာကုတ် ကောန်ယဝ်သာတ် ဒေအ်ယေသှု (James; son of Joseph, brother of Jesus) ရ၊၊ ခိုင်ဏအ်ဂှ် လ္ၚတ် နကဵုနဲသိပ္ ပံမစမ်ဓါတ်တုဲ ဂွံတီကေတ် ဒဒှ်ရ ခိုင်ဏအ်ဂှ် နူမွဲအခိင်တေအ် ဒးဒုင်ကၠတ်သွံစလဝ် နူကဵုထီုထာဲပိယာတ်ဒှ်မာန်ရ၊၊ ဟိုတ်ဂှ်ရ ဂိုဟ်ထီုဂှ် ဒှ်ဂိုဟ်ထီု ဂကောံသ္ၚိကၟိန် နာဲယေသှု ဟီုမာန်ရ၊၊ ပ္ဍဲထီုဂှ် ဂိုဟ် နွံဗွဲမဂၠိုင် ခိုင်တၟအ် ဂိုဟ်မွဲဂှ် ချူလဝ် မာရိ နကဵုဟေဗြေဝ် မာရိယျာ (မဒှ် မိအံက် နာဲယေသှု)၊ တုဲပၠန် ခိုင်မွဲဂှ် ချူလဝ် နကဵုဘာသာဂရိတ် မာရိ သြမ်နိ (Mary Omni) မဂွံအဓိပ္ပါယ် မာရိ၊ မာရိဏအ်ဂှ် ဒှ်မာရိမာဂဍလိနိ ဒှ်မာန်စှ်ေစိုတ်ရ၊၊ ညးတအ်စမ် DNA ကဵုဇုတ်မထေင်ကေတ် ဇုတ်ယေသှု ကဵု ဇုတ် မာရိဂှ် ဒဒှ်ရ ညးၜါဝွံ ဟွံဒှ် ကောန်မွဲမိဂှ် ဂွံတီကေတ်ရ၊၊ ကောန်မွဲမိ ဟွံသေင် ဂွံတိုပ်စွံဇွ ပ္ဍဲမွဲထီု/ဂိုဟ်ဂှ် ညးၜါဝွံ ဒးဒှ်သမ္ဘာ ကဵု တၠသ္ၚိ ဒှ်မာန်ရောင် ပတှ်ေကေတ်ရ၊၊ ခိုင်မွဲပၠန်ဂှ် ချူလဝ် Yehuda bar Yeshua Judah မဂွံအဓိပ္ပါယ် ယုဍာ ကောန်တြုဟ် ယေသှု၊၊ မွဲပၠန်ဂှ် ချူလဝ် နကဵုဘာသာဟေဗြေဝ် ယဝ်သေ မတုပ်အဓိပ္ပါယ် ယဝ်သာတ် (မဒှ် ဒေအ် ယေသှု)၊၊ အတိုင်သက်သဳဝင်ဏအ်မ္ဂး နာဲယေသှုဂှ် မဂျိုင်လဝ် နကဵုဗီုမၞိဟ်ဓမ္မတာမွဲ (ဝါ) က္ဍိုပ်သကိုပ် ညးဍုင်ကွာန်မွဲ မနွံကဵု သမ္ဘာ ကေုာံ ကောန်ဇာတ်ရ၊၊
ရာဇာဝင် Chronology
ယေသှုဂှ် ဒှ်ကောန်ဂကူဂျူ နူဂါလိလဲ မကတဵုဒှ်မၞိဟ် ပ္ဍဲအေဒဳ ၁ ဗွဝ်ကၠံ လပါ်စတုဲ စုတိ နကဵုအာယုက် ၃၀ ဟွံသေင်မ္ဂး ၃၃ ပ္ဍဲဂျူဒေဲ၊၊ ပ္ဍဲအခိင် ယေသှုမကတဵုဒှ်မၞိဟ်ဂှ် ပ္ဍဲရးယုဍ (ဂျူ)တအ်ဂှ် နွံသၟဝ် အေန်ပါယာရဝ်မ၊၊ ဂကူဂျူတအ် ညးမတဝ်စၞေဟ် သွက်ဗၠးၜး နူကဵုရဝ်မ နွံတဴကီုရ၊၊ ဂကူဂျူတအ် အတိုင် လိက်ပျးဒိုဟ်ညးတအ်မ္ဂး ဒးကာလမွဲတ္ၚဲ သၟိင်ဓရ် နကဵုအရေဝ်ဘာသာညတအ် မာတ်သာဲ ကတဵုဒှ်ကၠုင်မ္ဂး ဂကူညးတအ် ဂွံဒှ်တသိုက် ဂွံတိတ်ဗၠး နူကဵုသၟဝ်တဲ ဂကူညးသအာင်ရောင်၊၊ မၞိဟ်တအ် စၟဳဒၟံင် မာတ်သာဲ (သၟိင်ဓရ်)အိုတ်ရ၊၊ ဗွဲကိုပ်ကၠာ မၞိဟ်တအ် ထေင်ကေတ် အစာမကဵုၜါတ္တိဇာံ (ညးမကဵုမ္ၚဵု ဗလိုပ်ဍာ်) ယဝ်ဟာန်ဂှ် ဒှ်မာတ်သာဲရ၊၊ တုဲဂှ် နာဲယေသှု မံက်တိုန်ကၠုင် ဂံင်ဟီု ဂံင်တွဟ် ဂံင်ပကောံမၞိဟ်တုဲ မၞိဟ်တအ် စှ်ေစိုတ် ညးဂှ် ဒှ်မာတ်သာဲရ၊၊ ဆဂး ကာလညးတွဟ်ဓရ်ဂှ် ဟွံတုပ် ဗီုကဵု မၞိဟ်တအ် မစၟဳလဝ်၊၊ ညးဟွံပကောံမၞိဟ် သွက်ဂွံရပ်လွဟ်တုဲ ဗတိုက်ကဵု သၟိင်ကေသာ ရဝ်မ၊၊ ညးတွဟ်ဓရ် ပရူမေတ္တာ နကဵုနဲ လ္ပပံင်တောဲ၊ လ္ပပၠန်တဲရ၊၊ ဥပမာ ညးဟီု ပ္ဍဲမသြန်ဂှ် ရုပ်သၟိင်ကေသာ (သဳသာ) နွံရ၊၊ လှုဲဂှ် လှုဲသၟိင်ကေသာတှ်ေ ဒးကဵု သၟိင်ကေသာ ရ၊၊ ညးမိက်ဂွံဟီု စပ်ကဵုအခေါန်ဖလာ ဒှ်မာန်ရ၊၊ ဇကုရပ်စပ် လှုဲညးတှ်ေ ဇကုဒးဆက်စပ်ကဵုညးရ၊၊ ယဝ်ရ ဇကုဟွံရပ်မ္ဂး ဇကုဟွံဒးဆက်ကဵုညးရ၊၊ နဲပၠန်ဂတး နာဲယေသှုဂှ် ဒှ်နဲ မဟွံပံင်တောဲ၊ ညံင်နဲ ခေတ်ပိုဲဏအ် မဟတ္တမဂါန္ဒဳ ညးက္ဍိုပ်သကိုပ် ဂကူအိန္ဒိယရ၊၊ ဟိုတ်နူ မပကောံမၞိဟ်တုဲ တဝ်စၞေဟ် သွက်ဗၠးၜးဂကူဂျူဂှ်ရ ကောန်ပၞာန်ရဝ်မတအ် ရပ်တုဲ ဖျေဟ်ဒဏ်ဂစိုတ် ကုညးရ၊၊ ပ္ဍဲလိက်ခရေတ်ဝင်တအ်ဂှ် ဟီုလဝ် သၟိင်ရဝ်မ ဟွံသေင် ဂစိုတ်ညး ဟိုတ်နူ လကျာ်ဂျူတအ် မအာတ်မိက်တုဲ သၟိင်ရဝ်မ ဒးဖျေဟ်အမိင်ဂစိုတ် ကုညးဂှ် ပ္ဍဲအခိင် ကွးညး ကၠုင်ပရးဝါဒခရေတ် ပ္ဍဲရဝ်မဂှ် တၞဟ်နဂွံဝေင်ပါဲ ဘဲ၊ တၞဟ်န ဂွံစန်ဒက် ရဝ်မ ဂွံတုဲ သဒးဖန်ချူလဝ် ဗီုဂှ် ဒှ်မာန်ရောင် ပါ်ပါဲကေတ်ရ၊၊
နကဵုလညာတ် ဘာသာဂကူဂျူမ္ဂး ကျာ်ညးတအ်ဂှ် ဆေင်စပ် ကုညးတအ်ဟေင်ရ၊၊ မၞိဟ်ဗွက်ကြဴ နာဲယေသှုဂှ် ကျာ်ညးတအ် မကော်ဂး ကျာ်ဂမျိုင် ကျာ်ထာဝရဂှ် ဆေင်စပ် ဆက်မၞိဟ်ဂကူ မဟီုအရေဝ်ဟေဗြေဝ် သၟးဟွံသေင် ဆေင်ကဵု ကောန်မၞိဟ်တအ်ဖအိုတ်တုဲ ညးတအ် ဗက်ဟီုတွဟ် ပရူဓဝ်ကျာ်ညးတအ်ရ၊၊ နကဵုတင်သဇိုင် အရာဏအ်ရ ဂျူ ကဵု ခရေတ်ယာန် ဂွံတၞဟ်ခြာအာ ရေင်သကအ်၊၊ ကောန်ကွးတအ်လေဝ် ကေတ်အသိင် မတွဟ်ဂး နာဲယေသှုဂှ် ဒှ်ကျာ် မကၠုင် ကတဵုဒှ်မၞိဟ် သွက်ဂွံဟီုတွဟ် ကုပိုဲ၊ နာဲယေသှုဂှ် တၞဟ်နမိက်ဂွံဒုင်ဖအိုတ်ထောအ် ဝိပက်ကောန်မၞိဟ်တအ် နူကဵုကိုပ်ကၠာတေအ်တုဲ ဒုင်ဂစိုတ် ပ္ဍဲလတူတိုင်မဒင်၊၊ နူကဵု ဒမံင်ဂမ္စိုတ်ဂှ် ဓလိုက်ကတဵုတုဲ လၟုဟ် နွံလတူ ဌာန်ကျာ်ဂမျိုင်၊ ခြာဟွံလအ် ညးကလေင်ကၠုင်ပၠန်ရောင်၊၊ နကဵုတင်ဏအ်ဂှ် ပံင်လမျီုတုဲ ဗက်ပရးဝါဒတုဲ ကၞောတ်တဲ သၟိင်ကေသာ အေန်ပါယာရဝ်မလေဝ် ဒုင်ကေတ် ဘာသာခရေတ်ယာန်ကီုရ၊၊ ဘာသာခရေတ်ယာန်လေဝ် ပြးဇးအာ အလုံမွဲ အေန်ပါယာ ရဝ်မကီုရ၊၊
နိဿဲ
This article uses material from the Wikipedia မန် article ယေသှု, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). ပရောပရာတၚ်လညာတ်တၞဟ်ယဝ်ရဟွံမွဲတှ်ေပ္ဍဲ CC BY-SA 4.0 မဒုၚ်ကေတ်မာန်ရ။ Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki မန် (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.