Ta'n praase ny hroar moylagh, starkagh veih'n lus vleinoil Solanum tuberosum 'sy chynney Solanaceae.
Foddee ymmyd dy yannoo jeh'n fockle praase er son y lus myrane lesh y voyl yn-ee. Ta praaseyn coontit myr y chiaroo troar bee smoo er y theihll, lurg reise, curnaght, as grine buigh. Ta thieyn stoyr feayrey ry-laccal son dy stoyral praase er feie tammylt liauyr as ta lheid thieyn stoyr shen coontit mastey ny seyrraadyn stoyr smoo as shinney da cooid fioghagh er y theihll.
Praase | ||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Giarrey tessen as slane reayrtys er praase
| ||||||||||||||||
Rang oaylleeagh | ||||||||||||||||
| ||||||||||||||||
Ennym daa-ennymagh | ||||||||||||||||
Solanum tuberosum L. |
Ta dooieyn dy phraaseyn feie ry-gheddyn veih ny Steatyn Unnaneysit dys yn Ooraguay as y Çhillee. Ta bun-scrutaghtyn gien-oaylleeagh er anchaslys mooar dy horçhyn errooagh as dy horçhyn feie cowraghey dy vel un vunneydys ec y phraase ayns ard ennagh jeh'n Pheroo yiass, veih dooie ennagh 'syn ard-hroggalys Solanum brevicaule. Ga dy vel y phraase çheet ass y Pheroo, ta 99% dy phraaseyn lhiassit er feie ny cruinney jiu nyn sluight dy fo-ghooie as y bun echey 'sy Çhillee yiass-veanagh. Ta recortyssyn shendeeagh, eirinee ynnydagh, as myn-scrutaghtyn GDN, taishbyney dy vel y sorçh smoo lhiassit dy lheeadagh er feie ny cruinney, Solanum tuberosum ssp. tuberosum, çheet ass Ellanragh Chiloé raad dy row eh lhiassit foddee 10,000 bleeantyn er dy henney.
Va'n praase currit stiagh 'syn Oarpey liorish y Spaainey 'sy vlein 1536, as lurg shen v'eh ymmyrkit ec marrinee dys croghaneyn as puirt er feie ny cruinney. Ta millaghyn dy horçhyn foast ry-gheddyn ayns ny h-Andeeyn, raad fod shiu çheet er ny smoo na 100 sorçhyn lhiassit ayns un ghlion, as raad fod shiu çheet er un dussan dy horçhyn ta freillt ec un lught thie eirinagh. Tra haink er y phraase dy ve soit seose 'syn Oarpey, haink er dy ve coontit myr bee undinagh as troar vagheragh. Agh, er yn oyr nagh row mooarane dy horçhyn lhiassit ayn, haink er y troar dy ve foshlit da gorlaghyn. 'Sy vlein 1845, hie gorley praase er enney myr y cron doo er ny skeaylley magh harrish boodeeyssyn boghtey ayns Nerin heear. Haghyr failleil hroarey ayn as yn eiyrtys eck er enney ain jiu myr y Gortey Mooar.
She bun ta'n art shoh. Cur rish, son foays y yannoo da Wiki. |
This article uses material from the Wikipedia Gaelg article Praase, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Content is available under CC BY-SA 4.0 unless otherwise noted. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Gaelg (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.