De Härdöpfel «Erdapfel» (Solanum tuberosum), au Häppere, Ebiere «Erdbirne» oder Grumppere «Grundbirne» (lueg alemannischi Näme) isch es Nachtschattegwächs, wo urschprünglich us Südamerika schtammt. Im 16. Johrhundert isch de Härdöpfel uf Europa cho. Am Aafang isch er bsunders als exotischi Pflanze mit schöne Blüete i botanische Gärte beliebt gsi. Erscht mit de Ziit hei sich di Knolle, wo unter de Ärde düent wachse, als Nahrigsmittel duregsetzt. Hüt zällt de Herdöpfel zu de wichtigschte Grundnahrigsmittel.
De Härdöpfel cha uf ganz unterschidliche Art zubereitet werde und as Hoptspiis, Biilaag oder Gmües uuftischet werde:
Salzhärdöpfel: D Knolle wird gschält und in Salzwasser gchochet.
Gschwellti: D Knolle wird mit de Schale i nödgsalztem Wasser gchochet.
Röschti: Je nach Region bruucht me roi oder kochti Härdöpfel. De werd grafflet as Flade uf beedne Siite i Butter oder Öl goldgeel bröötlet.
Härdöpfelstock: Vorgchochti Herdöpfel werdet fii gmale und mit Milch und Wasser zumene Brei gchochet.
Krokette: Herdöpfelstock werd zu Wörstli grollt und i Öl bröötlet oder frittiert.
Brootherdöpfel: Herdöpfel werdet i Stückli gschnitte und mit Rosmarii oder andere Gwörz i Öl oder Butter bröötlet (Markgräflerisch: Brothärdebfel = us gchochte Härdepfel, Bräägeli = us raue Härdepfel). En andere Art isch, as de Herdöpfel in e Alufoli gwicklet werd und denn is Füür ineglait.
Pommfritt: Herdöpfel werded zu Stängeli gschnitte und i haissem Öl frittiert.
Bflutte: Härdebfel wäre gchocht, gstampft un mit vil Mehl verriert, derzue wäre brägleti Zibele un heißi Milch serviert.
Literatur
Horst Eichhorn (Hrsg.): Landtechnik. 7. Auflage. Ulmer, Stuttgart 1952/1999, ISBN 3-8001-1086-5, S. 357 ff.
Klaus-Ulrich Heyland (Hrsg.): Spezieller Pflanzenbau. 7. Auflage. Ulmer, Stuttgart 1952/ 1996, ISBN 3-8001-1080-6, S. 219 ff., S. 283 f.
This article uses material from the Wikipedia Alemannisch article Kartoffel, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Dr Inhalt isch verfiegbar unter CC BY-SA 4.0, wänn nyt andersch aagee isch. Images, videos and audio are available under their respective licenses. ®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Alemannisch (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.