Адам санны дженгил ёсюую; кёб сабийли юйдегиле алгъыннгы аграр джамагъатны ышаны болгъанды, алай а медицинаны прогресси, джашауну дараджасыны ёсюую адамланы санларын азайгъанын акъырынлатханды.
Аллай факторланы бирине Смут-Хоулини тарфни юсюнден закону болгъанды, ол 1930 джылда импорт этилген товарлагъа мийик таможня пошлинала салгъанды. Ич чыгъарыучуну джакълар умут бла, правительстов протекционист амалла бла учуз импортха багъаланы кёлтюреди. Бу халкъны сатыб алыу амалларын азайтады, АБШ-ны ызындан башха къралла да контрамалла аладыла, ол да американ экспортерланы урады.
Биринчи дуния къазуат уллу депрессияны чурумларыны бири болады - американ экономика аллында правительствону аскер сыпаришлери бла «толгъанды», къазауатны бошалыуу бла къралла ол санда сауут-саба керек болмайды да, къралны аскер-индустрия комплексинде рецессия башланады, ол рецессия хоншу санагъатлагъа да тиеди.
Маржинал ёнгкючле. Аны магъанасы тынчды - компанияны акцияларын аны 10% багъасын бериб алыргъа болгъанды. Сёз ючюн, 1000 долларлыкъ багъасы болгъан акцияланы 100 долларгъа сатыб алыргъа болгъанды. Ёнгючню бу тюрлюсю 20-чы джыллада популяр болгъанды. Алай а бу ёнгючде бир хыйлалыкъ болгъанды. Брокер къачан излесе ол заман борчну къайтарылыуун излерге эркин болгъанды, ол излем келсе 24 сагъатны ичинде тёлерге керек болгъанды. Аны аты марж излем болгъанды. Марж излем кредитге сатылыб алыннган акцияланы сатыугъа келтиргенди. 1929 джылны 24-чю октябрында нью-йорк брокерле кёблюк санда марж ёнгкючлени ызына излеб башлайдыла. Бу борчланы тёлерге керек болгъанды, банклада ахчаны джетишмезлигине келтиргендиле (банкланы активлери къыйматлы къагъытлагъа салыннганлары себебли, банкла аланы сатыб башлайдыла), ол 60 минг банкны батыууна себеб болады, халкъла арасы банкла конкурент банкланы, американ компанияланы капеклеге сатыб алыр мадар табадыла. Джамагъат ахыры бла батханындан сора АБШ-ны федерал резервини банкирлери АБШ-ны алтын стандартын чыгъарыр оноу этедиле. Ол нюзюр бла АБШ-да къалгъан алтынны джыяргъа оноу этедиле. Депрессияны эсеблери бла кюрешир ючюн деб, АБШ-ны халкъындан 1933 джыл алтын конфискация этиледи.
Эсеблери
индустрияла чыгъарыу XX ёмюрню аллы дараджагъа тюшгенди;
индустриал айныгъан къраллада 30 млн чакълы ишсиз болгъанды;
фермерлени, ууакъ саудюгерлени, орта классны келечилерини болумлары аман болгъанды. аланы кёбюсю джарлылыкъны сызыны тюбюне тюшгендиле
къыйыр солчуланы эмда онг экстремистлени джанлырарыны саны кюрт кибик кёбейгенди (сёз ючюн, Германияда властха Миллет-социалист немец bixb партия партия келеди).
Дагъыда къарагъыз
Экономика кризис
Литература
Ambrosius, G. and W. Hibbard, A Social and Economic History of Twentieth-Century Europe (1989)
Beaudreau, Bernard C. 1996 Mass Production, The Stock Market Crash and the Great Depression: The Macroeconomics of Electrification Greenwood Press, Westport, CT. Republished 2004 iUniverse, New York, NY. ISBN 0-595-32334-0
Bernanke, Ben S. «The Macroeconomics of the Great Depression: A Comparative Approach» Journal of Money, Credit & Banking, Vol. 27, 1995
Brown, Ian. The Economies of Africa and Asia in the inter-war depression (1989)
Davis, Joseph S., The World Between the Wars, 1919-39: An Economist’s View (1974)
Feinstein. Charles H. The European economy between the wars (1997)
Filene, Edward A. The Way Out: A Forecast of the Coming Changes in American Business and Industry New York, NY: Doubleday, 1924.
Ford, Henry Today and Tomorrow New York, NY: Doubleday, 1926.
Garraty, John A., The Great Depression: An Inquiry into the causes, course, and Consquences of the Worldwide Depression of the Nineteen-Thirties, as Seen by Contemporaries and in Light of History (1986)
Garraty John A. Unemployment in History. (1978)
Garside, William R. Capitalism in crisis: international responses to the Great Depression (1993)
Haberler, Gottfried. The world economy, money, and the great depression 1919—1939 (1976)
Hall Thomas E. and J. David Ferguson. The Great Depression: An International Disaster of Perverse Economic Policies (1998)
Kaiser, David E. Economic diplomacy and the origins of the Second World War: Germany, Britain, France and Eastern Europe, 1930—1939 (1980)
Kindleberger, Charles P. The World in Depression, 1929—1939 (1983)
League of Nations, World Economic Survey 1932-33 (1934)
Madsen, Jakob B. «Trade Barriers and the Collapse of World Trade during the Great Depression»' Southern Economic Journal, Vol. 67, 200
Mundell, R. A. "A Reconsideration of the Twentieth Century' «The American Economic Review» Vol. 90, No. 3 (Jun., 2000), pp. 327-340
Лоуренс РидВеликие мифы о Великой депрессии. Исследования. InLiberty.ru (5 мая 2009). — Впервые: Reed L. Great Myths of the Great Depression. [N.Y.], 2008.. Ал къайнакъдан архивация этилгенди (1 сентябрь 2011). Тинтилгенди: 30 июль 2011.
Сергей ЖуравлёвЗагадки эпохи джаза // Эксперт. — 2008. — № 1 (640) / 29 дек 2008.
Зинн Г. Глава 15: Самопомощь в трудные времена // Народная история США = A Peoples's History of the United States: 1492 - Present. — М.: Весь Мир, 2006. — 878 с. — (Национальная история). — 2000 экз. — ISBN 5-7777-0237-6
This article uses material from the Wikipedia Къарачай-Малкъар (Qarachay-Malqar) article Уллу депрессия, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Ичиндегиси, CC BY-SA 4.0 лицензиягъа кёре бериледи (башха белгиленмеген эсе). Images, videos and audio are available under their respective licenses. ®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Къарачай-Малкъар (Qarachay-Malqar) (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.