ಪೆಟ್ರೋಲಿಯಮ್ ಹಾಗೂ ಪೆಟ್ರೋಲಿಯಮ್ ಉತ್ಪನ್ನಗಳನ್ನು ಮಾನವ ಪ್ರಾಚೀನ ಕಾಲದಿಂದಲೂ ಉಪಯೋಗಿಸುತ್ತ ಬಂದಿದ್ದಾನೆ ಎಂಬುದು ಗತಸಂಸ್ಕøತಿಗಳ ಅಧ್ಯಯನದಿಂದ ತಿಳಿಯುತ್ತದೆ.
ಕ್ರಿಸ್ತ. ಪೂರ್ವ. 380 ವರ್ಷಗಳಷ್ಟು ಹಿಂದೆಯೇ ಯೂಫ್ರೆಟಿಸ್ ಕೊಳ್ಳದಲ್ಲಿ ಬಾಳಿದ್ದ ಸುಮೇರಿಯನ್ನರು, ಅಲ್ಲಿ ನೈಸರ್ಗಿಕ ಕಲ್ಲು ಮತ್ತು ಕಟ್ಟಿಗೆಗಳ ಅಭಾವವಿದ್ದುದರಿಂದ, ಹಡಗುಗಳಲ್ಲಿ ಹಲಗೆ ಸಂದುಗಳನ್ನು ಜಲಬಂಧಗೊಳಿಸಲು ಡಾಂಬರಿನಿಂದ ಗಿಟ್ಟ ಹಾಕುತ್ತಿದ್ದರೆಂದು ತಿಳಿದುಬಂದಿದೆ. ಅಷ್ಟೇ ಅಲ್ಲ ರಸ್ತೆಗೆ ಹಾಸಲು ಕೂಡ ಅವರು ಡಾಂಬರನ್ನು ಬಳಸುತ್ತಿದ್ದರು. ಪ್ರಾಚೀನ ಗ್ರೀಕರು ಮಮ್ಮಿಗಳಿಗೆ ಡಾಂಬರಿನ ಲೇಪ ಕೊಡುತ್ತಿದ್ದರಂತೆ. ಹಳೆ ಒಡಂಬಡಿಕೆಯ ಪ್ರಕಾರ ಮೋಸೆಸನ ತಾಯಿ ಆತನನ್ನು ತೊಟ್ಟಿಲಲ್ಲಿ ಮಲಗಿಸಿ ನೈಲ್ ನದಿಯ ಮಡಿಲಲ್ಲಿ ತೇಲಿಬಿಟ್ಟಳಂತೆ; ಆ ತೊಟ್ಟಿಲಿನ ಒಳಕ್ಕೆ ನೀರು ಜಿನುಗದಂತೆ, ತಡೆಗಟ್ಟಲು ಡಾಂಬರನ್ನು ಹಚ್ಚಲಾಗಿತ್ತಂತೆ. ನೆಬುಚಾಂದ್ನ ಅರಸ ಬ್ಯಾಬಿಲೋನ್ ನಗರದ ಬೀದಿಗಳನ್ನೂ ಕಟ್ಟಡಗಳನ್ನೂ ರಚಿಸಲು ಡಾಂಬರನ್ನು ಉಪಯೋಗಿಸುತ್ತಿದ್ದ. ಆತ ನಿರ್ಮಿಸಿದ ಗುಡಿ ಈಗಲೂ ಸಂಬದ್ಧವಾಗಿ ಉಳಿದಿದೆ. ಅದರ ನೆಲಕ್ಕೆ ಹಾಸಿರುವ ಕಲ್ಲಿನ ಚಪ್ಪಡಿಗಳು ಡಾಂಬರಿನ ಸಂಧಿಲೇಪದಿಂದ ಬಂಧಿತವಾಗಿರುವುದನ್ನು ನೋಡಬಹುದು. ಇರಾಕಿನ ಉರ್ ಮತ್ತು ಇರಾನಿನ ಸುಸಾದಲ್ಲಿ ಭೂಶೋಧನೆ ಮಾಡಿದಾಗ ಆ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಬಿಟುಮೆನನ್ನು ಮರಳು ಮತ್ತು ಎಳೆಯಂಥ ಪದಾರ್ಥದೊಂದಿಗೆ ಬೆರೆಸಿ ವ್ಯಾಪಕ ನೀರಾವರಿ ಯೋಜನೆಗಳಲ್ಲಿ - ಅಂದರೆ ಅಣೆಕಟ್ಟೆ ಕಟ್ಟುವುದು, ಕಾಲುವೆ ತೋಡುವುದು, ಕೆರೆ ಕೊಳಗಳ ಬದಿಗಳನ್ನು ಗಟ್ಟಿ ಮಾಡುವುದು ಇತ್ಯಾದಿ-ಗಾರೆಯಂತೆ ಬಳಸುತ್ತಿದ್ದುದು ಕಂಡುಬಂದಿದೆ. ಪೆಟ್ರೋಲಿಯಮ್ಮಿನ ಉತ್ಪನ್ನಗಳನ್ನು ಆ ದಿನಗಳಂದು ಯೂಪ್ರೆಟಿಸ್ ನದಿ ದಂಡೆ ಪ್ರದೇಶಗಳಾದ ಹಿಟ್, ಮೆಸಪೋಟೇಮಿಯ ಮತ್ತು ಆಸುಪಾಸುಗಳಲ್ಲಿ ನೆಲದಿಂದ ಒಸರುತ್ತಿದ್ದ ಎಣ್ಣೆಯಂಥ ವಸ್ತುವಿನಿಂದ ಪಡೆಯುತ್ತಿದ್ದರು. ಇಂದು ಡೆಡ್ ಸೀ (ಮೃತ ಸಮುದ್ರ) ಎಂಬ ಹೆಸರಿರುವ ಕಡಲಿನ ಅಂದಿನ ಹೆಸರು ಅಸ್ಫಾಲ್ಟಿಕ್ ಸೀ (ಡಾಂಬರ ಕಡಲು). ಅದರ ತಳದಲ್ಲಿ ಸ್ರವಿಸುತ್ತಿದ್ದ ಪೆಟ್ರೋಲಿಯಮ್ ಉತ್ಪನ್ನ ಮುದ್ದೆಯಾಕಾರದಲ್ಲಿ ತೇಲಿಬಂದು ದಂಡೆಯಲ್ಲಿ ಒತ್ತಿ ಸೇರಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಿತ್ತು ಎಂದೇ ಆ ಕಡಲಿಗೆ ಅಂದು ಆ ಹೆಸರು.
ಚೀನ ಮತ್ತು ಬರ್ಮ ದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಕ್ರಿ.ಪೂ. 200 ವರ್ಷಗಳಷ್ಟು ಹಿಂದೆಯೇ ಉಪ್ಪು ನೀರಿನ ಬಾವಿಗಳನ್ನು ಅಗೆದು ಪೆಟ್ರೋಲಿಯಮ್ ಎಣ್ಣೆ ಮತ್ತು ನೈಸರ್ಗಿಕ ಅನಿಲವನ್ನು ಹೊರತೆಗೆಯುತ್ತಿದ್ದರು. ಇಷ್ಟಾದರೂ ಪೆಟ್ರೋಲಿಯಮ್ ಮತ್ತು ಅದರ ಉತ್ಪನ್ನಗಳ ವ್ಯಾಪಕ ಉಪಯೋಗವನ್ನು ದೊರಕಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಮಾನವ ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದ್ದು ಕೇವಲ ನೂರೈವತ್ತು ವರ್ಷಗಳಿಂದ ಈಚಿಗೆ ಮಾತ್ರ. ಮೊದಮೊದಲು ಅಶುದ್ಧ ಪೆಟ್ರೋಲಿಯಮ್ ಎಣ್ಣೆಯನ್ನು ಅಂಶಿಕ ಬಾಷ್ಟೀಭವನ ಮಾಡಿ ದೀಪ ಉರಿಸಲು ಬೇಕಾಗುವ ಸೀಮೆಎಣ್ಣೆ ಮತ್ತು ಗಚ್ಚೆಣ್ಣೆಯನ್ನು ಉತ್ಪಾದಿಸಲು ಪ್ರಾರಂಭವಾದ ಈ ಉದ್ಯಮ ಇಂದು ಆಗಾಧವಾಗಿ ಬೆಳೆದು ದೈತ್ಯ ಮೊತ್ತದಲ್ಲಿ ಹಣವನ್ನು ಪ್ರವರ್ತಿಸಬಲ್ಲ ಕಂಪನಿಗಳಾಗಲಿ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳಾಗಲಿ ಮಾತ್ರ ಕೈಗೊಳ್ಳಬಲ್ಲ ಭಾರೀ ಉದ್ಯಮ ಆಗಿದೆ.
ಸಂಯುಕ್ತಗಳ ಧಾತುಗಳ ಮೂಲ ರಚನೆ-ಇವುಗಳಲ್ಲಿರುವ ಸಾಮ್ಯವನ್ನು ಮುಂದಿನ ಯಾದಿಯಲ್ಲಿ ಕೊಟ್ಟಿದೆ;
ಕಾರ್ಬನಿಕ ವಸ್ತು | (ಸಂಖ್ಯೆಗಳು ಶೇಕಡವಾರು) | ಪೆಟ್ರೋಲಿಯಮ್ |
---|---|---|
ಇಂಗಾಲ | 52-71 | 83-87 |
ಹೈಡ್ರೋಜನ್ | 7-10 | 11-15 |
ಆಕ್ಸಿಜನ್ | 15-35 | < 4 |
ನೈಟ್ರೋಜನ್ | 4-6 | < 4 |
ಗಂಧಕ | ಅತಿ ಕಡಿಮೆ | < 4 |
____________________________________________________________________
ಹೆಸರುದೊರಕಿಸಬಹುದಾದ
ಮುಖ್ಯ ಉತ್ಪನ್ನಗಳು
____________________________________________________________________
2000ಅ ವರೆಗೆ ಕುದಿಯುವ ಗ್ಯಾಸೊಲೀನ್ಪೆಟ್ರೋಲಿಯಮ್ ಈಥರ್,
ಅಂಶಅಥವಾನ್ಯಾಪ್ಥಾ ವಿಲೀನಕಾರಿ ಮತ್ತು
ಪೆಟ್ರೋಲ್ಪೆಟ್ರೋಲ್
____________________________________________________________________
1850-3450ಅ ವರೆಗೆನಡು ಬಟ್ಟಿಸೀಮೆ ಎಣ್ಣೆ, ಡೀಸಲ್ ಎಣ್ಣೆ,
ಕುದಿಯುವಜೆಟ್ ರಾಕೆಟ್ ಮತ್ತು ತಿರುಬಾನಿ
ಅಂಶಗಳಿಗೆ ಬೇಕಾಗುವ ಇಂಧನಗಳು
____________________________________________________________________
3450-5400 ಅ ವರೆಗೆವಿಶಾಲಮೇಣ, ಗಚ್ಚೆಣ್ಣೆ ಮತ್ತು
ಕುದಿಯುವ ಅಂಶಕುದಿಬಿಂದುಪೆಟ್ರೋಲಿಯಮ್ ಛೇದನಕ್ಕೆ
ಬಟ್ಟಿಬೇಕಾಗುವ ಕಚ್ಚಾ ಮಾಲು
____________________________________________________________________
ಉಳಿಕೆ ಎಣ್ಣೆಡಾಂಬರು
____________________________________________________________________
ಪೆಟ್ರೋಲಿಯಮ್ ಹಾಗೂ ಅದರ ಉತ್ಪನ್ನಗಳನ್ನು ಪ್ರಪಂಚದ ಎಲ್ಲ ಕಡೆ ಉಪಯೋಗಿಸುತ್ತಿದ್ದರೂ ಅದು ದೊರಕುವುದು ಮಾತ್ರ ಕೆಲವೇ ದೇಶಗಳಲ್ಲಿ. ಪ್ರಪಂಚದಲ್ಲಿ ಪೆಟ್ರೋಲಿಯಮ್ ಉತ್ಪಾದಕ ದೇಶಗಳು ನೂರಇಪ್ಪತ್ತೊಂದು ಇದ್ದರೂ 1970 ರ ವಾರ್ಷಿಕ ಉತ್ಪಾದನೆಯ 80% ಭಾಗವನ್ನು ಕೇವಲ ಎಂಟು ದೇಶಗಳೇ ಉತ್ಪಾದಿಸಿದ್ದುವು. ಸದ್ಯ ಪ್ರಪಂಚದಲ್ಲಿ ಪ್ರತಿವರ್ಷ ಸುಮಾರು 250 ಕೋಟಿ ಮೆಟ್ರಿಕ್ ಟನ್ ಪೆಟ್ರೊಲಿಯಮ್ ಉತ್ಪಾದಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಭೂಗರ್ಭದಲ್ಲಿ ಇನ್ನೂ ಬಳಸದೇ ಇರುವ ಪೆಟ್ರೊಲಿಯಮ್ 8,800 ಕೋಟಿ ಮೆಟ್ರಿಕ್ ಟನ್ನುಗಳಷ್ಟು ಇದೆ ಎಂದು ಖಚಿತಪಡಿಸಲಾಗಿದೆ. ಈ ಪೈಕಿ 25% ರಷ್ಟು ಮೀಸಲು ಪೆಟ್ರೋಲಿಯಮ್ ಸೌದಿ ಅರೇಬಿಯಾ ಒಂದರಲ್ಲಿ ಇದೆ. ಕುವೈತ್, ಇರಾನ್ ಒಟ್ಟುಗೂಡಿ 26% ಮೀಸಲು ಪೆಟ್ರೋಲಿಯಮ್ಮನ್ನು ಪಡೆದಿವೆ. ರಷ್ಯ ಹಾಗೂ ಅಮೆರಿಕ ದೇಶಗಳಲ್ಲಿರುವ ಮೀಸಲು ಪೆಟ್ರೋಲಿಯಮ್ ಪ್ರಮಾಣ ಅನುಕ್ರಮವಾಗಿ 12% ಮತ್ತು 7% ಇವೆ. ಲಿಬ್ಯಾ, ಸಂಯುಕ್ತ ಅರಬ್ ಎಮಿರೇಟುಗಳು, ಚೀನ, ವೆನಿಜ್ವೇಲ ದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಒಟ್ಟುಗೂಡಿ 12% ರಷ್ಟು ಮೀಸಲು ಪೆಟ್ರೋಲಿಯಮ್ ಇದ್ದು ಪ್ರತಿ ದೇಶದಲ್ಲಿರುವ ಪ್ರಮಾಣ 2%-4% ಇರುತ್ತದೆ. ಆಲ್ಜೀರಿಯ, ನೈಜೀರಿಯ, ಇಂಡೋನೇಷ್ಯ, ಕೆನಡ, ನಾರ್ವೇ ದೇಶಗಳು ತಲಾ 1% ರಷ್ಟು ಮೀಸಲು ಪೆಟ್ರೋಲಿಯಮ್ ಪಡೆದಿವೆ. ಕ್ವೇಟಾರ್, ಎಕ್ವಡಾರ್, ಓನಾನ್, ಯುನೈಟೆಡ್ ಕಿಂಗ್ಡಮ್ ಹಾಗೂ ಮೆಕ್ಸಿಕೊ ದೇಶಗಳಲ್ಲಿರುವ ಮೀಸಲ, ಪೆಟ್ರೋಲಿಯಮ್ಮಿನ ಪ್ರಮಾಣ 1% ಕ್ಕಿಂತ ಕಡಿಮೆ ಇದ್ದರೂ ಅದನ್ನು ಗಣನೀಯ ಎಂದೇ ಹೇಳಬಹುದು. ಏಕೆಂದರೆ ಉಳಿದ 100 ದೇಶಗಳಲ್ಲಿರುವ ಒಟ್ಟು ಮೀಸಲು ಪೆಟ್ರೋಲಿಯಮ್ಮಿನ ಪ್ರಮಾಣ 4.5%. ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಕಚ್ಚಾ ಪೆಟ್ರೋಲಿಯಮ್ ಶೋಧನೆಯನ್ನು ಅಸ್ಸಾಂ ಆಯುಲ್ ಕಂಪನಿ, ಬರ್ಮಾ ಆಯಿಲ್ ಕಂಪನಿ ಮತ್ತು ಇವುಗಳ ಸಹ ವ್ಯವಹಾರಿಗಳು 19 ನೆಯ ಶತಮಾನದ ಕೊನೆಯ ದಶಕದಲ್ಲಿ ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದುವು. ಆದರೆ, ಇದು ಅಸ್ಸಾಂ ಪ್ರದೇಶಕ್ಕೆ ಮಾತ್ರ ಸೀಮಿತವಾಗಿತ್ತು. 1949-60 ರ ತನಕ ಸ್ಟ್ಯಾಂಡರ್ಡ್ ವ್ಯಾಕೂಮ್ ಆಯಿಲ್ ಕಂಪನಿಯವರು ಪಶ್ಚಿಮ ಬಂಗಾಳದ ಕೊಲ್ಲಿಯನ್ನು ಪರಿಶೋಧಿಸಿದರು. ಮೊದಲು ಈ ಕೆಲಸವನ್ನು ಕಂಪನಿ ಏಕಾಂಗಿಯಾಗಿ ಕೈಗೊಂಡಿತ್ತಾದರೂ ಅನಂತರ ಇಂಡೋಸ್ಟ್ಯಾನ್ವ್ಯಾಕ್ ಯೋಜನೆಯನ್ನು ಹಾಕಿಕೊಂಡು ಭಾರತ ಸರ್ಕಾರದ ನೆರವನ್ನು ಪಡೆಯಿತು. ಈ ಯೋಜನೆಯಿಂದ ಪೆಟ್ರೋಲಿಯಮ್ ದೊರಕಿಸುವಲ್ಲಿ ಸಫಲವಾಗದಿದ್ದರೂ ಅದರ ಬಗ್ಗೆ ಉಪಯುಕ್ತ ಮಾಹಿತಿಯನ್ನು ಸಂಗ್ರಹಿಸಲಾಯಿತು. ಎರಡನೆಯ ಪಂಚವಾರ್ಷಿಕ ಯೋಜನೆಯಲ್ಲಿ (1956-61) ಭಾರತ ಸರ್ಕಾರ ಎಣ್ಣೆಯ ಶೋಧನೆ, ಉತ್ಪಾದನೆ, ಸಂಸ್ಕರಣ ಹಾಗೂ ಸರಬರಾಜುಗಳಿಗೆ ವ್ಯವಸ್ಥಿತ ಯೋಜನೆಯನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದಂದಿನಿಂದಲೇ ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಕ್ಷೇತ್ರದಲ್ಲಿ ಎಣ್ಣೆಯ ಉದ್ದಿಮೆಗೆ ನಿಜವಾದ ಬುನಾದಿ ಹಾಕಿದ್ದು ಇಂಥ ಎಣ್ಣೆಯ ಶೋಧನೆಯಲ್ಲಿ ಯಶಸ್ಸು ಪಡೆದು ಈ ವ್ಯವಹಾರವನ್ನು ನೋಡಿಕೊಳ್ಳಲು 1963ರಲ್ಲಿ ಭಾರತ ಸರ್ಕಾರ ಪೆಟ್ರೋಲಿಯಮ್ ಮತ್ತು ರಾಸಾಯನಿಕ ವಸ್ತುಗಳು ಎಂಬ ಒಂದು ಸಚಿವ ಶಾಖೆಯನ್ನೇ ತೆರೆಯಿತು. ಕಚ್ಚಾ ಪೆಟ್ರೋಲಿಯಮ್ ಅಸ್ಸಾಂ ಮತ್ತು ಗುಜರಾತುಗಳಲ್ಲಿ ದೊರೆಯುತ್ತದೆ. ಇತ್ತೀಚಿಗೆ ಮುಂಬಯಿಯಿಂದ 160 ಕಿ. ಮೀ. ದೂರ ಅರಬ್ಬೀ ಸಮುದ್ರದಲ್ಲಿ ಬಾಂಬೆ ಹೈ ಎಂಬ ನೈಸರ್ಗಿಕ ರಚನೆಯಲ್ಲಿಯೂ ಬಸೀನ್ ಎಂಬಲ್ಲಿಯೂ ಪೆಟ್ರೋಲಿಯಮ್ಮನ್ನು ಶೋಧಿಸಲಾಗಿದೆ. 1964ರ ತರುವಾಯ ಹೊಸ ತೈಲ ನಿಧಿಗಳನ್ನು ಶೋಧಿಸುವಲ್ಲಿ ಹತಾಶವಾಗಿದ್ದ ಭಾರತಕ್ಕೆ ಬಾಂಬೆ ಹೈ ಒಂದು ಆಶಾಕಿರಣವಾಗಿದೆ. ದಿವಸವೊಂದರ 4,000 ಬ್ಯಾರೆಲ್ ಪೆಟ್ರೋಲಿಯಮ್ ಕೊಡುವ (1978) ಈ ರಚನೆಯಿಂದ 1982ರ ಸುಮಾರಿಗೆ ವರ್ಷಕ್ಕೆ 1.3 ಕೋಟಿ ಟನ್ ಎಣ್ಣೆಯನ್ನು ಉತ್ಪಾದಿಸಬಹುದು ಎಂದು ಅಂದಾಜು ಮಾಡಲಾಗಿದೆ. ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಈಗ ಪ್ರತಿ ವರ್ಷ 2.2 ಕೋಟಿ ಟನ್ ಪೆಟ್ರೋಲಿಯಮ್ಮನ್ನು ಉಪಯೋಗಿಸಲಾಗುತ್ತಿದ್ದು, ಸ್ಥಳೀಯವಾಗಿ 18 ಲಕ್ಷ ಟನ್ ಮಾತ್ರ ಉತ್ಪಾದಿಸಲಾಗಿದೆ. ಆಯಿಲ್ ಅಂಡ್ ನ್ಯಾಚುರಲ್ ಗ್ಯಾಸ್ ಕಮಿಷನ್ ವರದಿಯ ಪ್ರಕಾರ 1980ರ ವೇಳೆಗೆ ಭಾರತದ ಬೇಡಿಕೆ 3.2-3.6 ಕೋಟಿ ಟನ್ನಿಗೆ ಏರಬಹುದು ಮತ್ತು ಈ ಬೇಡಿಕೆಯ ಬಹುಪಾಲನ್ನು ಸ್ಥಳೀಯ ಉತ್ಪಾದನೆಯಿಂದ ಪೂರೈಸಬಹುದು ಎಂದು ಆಶಿಸಲಾಗಿದೆ.
ಪೆಟ್ರೋಲಿಯಮ್ ರೂಪುಗೊಂಡು ಬಳಿಕ ಭೂಮಿಯಲ್ಲಿ ಕೊಳ ಅಥವಾ ಬಾವಿಗಳಲ್ಲಿ ಅದು ಹೇಗೆ ಸಂಗ್ರಹವಾಗುತ್ತದೆ ಎಂಬುದನ್ನು ಮೇಲೆ ಹೇಳಿದೆ. ಭೂಮ್ಯಂತರ್ಗತ ಪೆಟ್ರೋಲಿಯಮ್ಮನ್ನು ಹೊರತೆಗೆದು ದೊರಕಿಸಿಕೊಳ್ಳುವುದಕ್ಕೆ ಪೆಟ್ರೋಲಿಯಮ್ ಉದ್ಧರಣೆ (ಎಕ್ಸ್ಟ್ರ್ಯಾಕ್ಷನ್ ಆಫ್ ಪೆಟ್ರೋಲ್) ಎನ್ನುವರು. ಈ ಕ್ರಿಯೆಯನ್ನು ಮುಂದಿನ ಹಂತಗಳಾಗಿ ವಿಂಗಡಿಸಬಹುದು : ಪೆಟ್ರೋಲಿಯಮ್ ಅನ್ವೇಷಣೆ, ಕೊಳವೆ ಬಾವಿಯನ್ನು ಕೊರೆಯುವುದು, ಸಂಗ್ರಹಣೆ ಮತ್ತು ಸಾರಿಗೆ ವ್ಯವಸ್ಥೆ.
ಬಾವಿಯಿಂದ ದೊರೆತ ನೈಸರ್ಗಿಕ ಪೆಟ್ರೋಲಿಯಮ್ಮಿಗೆ ಕಚ್ಚಾ ಎಣ್ಣೆ ಎಂದು ಹೆಸರು. ಇದು ನಾನಾ ಹೈಡ್ರೋಕಾರ್ಬನ್ನುಗಳ ಮಿಶ್ರಣ. ಇದನ್ನು ನೇರವಾಗಿ ಯಾವ ಕೆಲಸಕ್ಕೂ ಉಪಯೋಗಿಸಲು ಆಗುವುದಿಲ್ಲ. ಉಪಯುಕ್ತ ವಸ್ತುಗಳಾದ ಪೆಟ್ರೋಲ್, ಸೀಮೆಎಣ್ಣೆ, ಡೀಸೆಲ್ ಎಣ್ಣೆ, ಕೀಲೆಣ್ಣೆ ಮುಂತಾದ ಉತ್ಪನ್ನಗಳನ್ನು (ಅಂಶಗಳನ್ನು) ಪೆಟ್ರೋಲಿಯಮ್ಮಿನಿಂದ ತಯಾರಿಸುವ ವಿಧಾನಕ್ಕೆ ಪೆಟ್ರೋಲಿಯಮ್ ಸಂಸ್ಕರಣೆ ಎಂದು ಹೆಸರು. ಇದರಲ್ಲಿ ಮುಖ್ಯವಾಗಿ ಎರಡು ಹಂತಗಳುಂಟು. ಮೊದಲು ಉತ್ಪನ್ನಗಳ ಬೇರ್ಪಡೆ, ಅನಂತರ ಅವುಗಳ ಶುದ್ಧೀಕರಣ. ಪೆಟ್ರೋಲಿಯಮ್ಮಿನ ಉತ್ಪನ್ನಗಳನ್ನು ಎರಡು ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ದೊರಕಿಸಿಕೊಳ್ಳಬಹುದು. ಒಂದು ನೇರವಾಗಿ ಪೆಟ್ರೋಲಿಯಮ್ಮಿನಿಂದ ಪಡೆಯುವುದು. ಇದು ಆಂಶಿಕ ಆಸವನ ಅಥವ ಆಂಶಿಕ ಬಟ್ಟೀಕರಣ. ಕಡಿಮೆ ಬೆಲೆಯ ಮತ್ತು ಸಮೃದ್ಧಿಯಾಗಿರುವ ಪೆಟ್ರೋಲಿಯಮ್ ಉತ್ಪನ್ನಗಳಿಂದ ಬೆಲೆಯುಳ್ಳ ಹಾಗೂ ಬೇಡಿಕೆಯಲ್ಲಿರುವ ಉತ್ಪನ್ನಗಳನ್ನು ತಯಾರಿಸುವುದು. ಇದು ಆಣವಿಕ ರಚನೆ ಬದಲಾವಣೆ.
ಪೆಟ್ರೋಲ್....250-1500 ಅ
ಕಲ್ಲೆಣ್ಣೆ....1500-2300 ಅ
ಡೀಸೆಲ್ ಎಣ್ಣೆ....2300-3400ಅ
ಇಂಧನ ಎಣ್ಣೆ....3400ಅ ಗಿಂತ ಹೆಚ್ಚು
ಆದರೆ, ಇದು ಕ್ರಿಯಾಪಾತ್ರೆಯ ಒಳಗೆ ಹೋಗುವ ಸ್ವಲ್ಪ ಪೂರ್ವದಲ್ಲಿ ಇನ್ನೊಂದು ಕೊಳವೆಯ ಮೂಲಕ ಕ್ರಿಯಾಪಾತ್ರೆಗೆ ತೂರಿಬರುವ ಬಿಸಿ ಕ್ರಿಯಾವರ್ಧಕವನ್ನು ಸಂದಿಸಿ ಆವಿ ಆಗುತ್ತದೆ. ಕ್ರಿಯಾಪಾತ್ರೆಯಲ್ಲಿ ತೈಲಿ ಆವಿ ಕ್ರಿಯಾವರ್ಧಕದೊಂದಿಗೆ ಚೆನ್ನಾಗಿ ಬೆರೆತು ವಿಭಜನೆಗೆ ಒಳಗಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ಕ್ರಿಯೆಯಲ್ಲಿ ಉತ್ಪತ್ತಿ ಆದ ಇಂಗಾಲ ಕ್ರಿಯಾವರ್ಧಕದ ಮೇಲೆ ಮೆತ್ತುತ್ತದೆ. ಇದರಿಂದ ಕ್ರಿಯೆ ಮಂದವಾಗುತ್ತದೆ. ಆದ್ದರಿಂದ ಇಂಥ ನಿಷ್ಕ್ರಿಯಾ ಕ್ರಿಯಾವರ್ಧಕವನ್ನು ಕ್ರಿಯಾಪಾತ್ರೆಯ ಅಡಿಯಿಂದ ತೆಗೆದು ಪುನರುತ್ಪಾದಕಕ್ಕೆ ಸಾಗಿಸುವ ವ್ಯವಸ್ಥೆ ಇರುತ್ತದೆ. ಪುನರುತ್ಪಾದಕದಲ್ಲಿ ಸಕ್ರಿಯಗೊಳಿಸಿದ ಕ್ರಿಯಾವರ್ಧಕವನ್ನು ಮತ್ತೆ ಕ್ರಿಯಾಪಾತ್ರೆಗೆ ಕಳಿಸುತ್ತಾರೆ. ಈ ಚಕ್ರೀಯ ಕಾರ್ಯ ಸತತವಾಗಿ ನಡೆಯುತ್ತದೆ. ಇದರಿಂದ ಉತ್ಪನ್ನವಾದ ಆವಿ ಕ್ರಿಯಾಪಾತ್ರೆಯ ಮೇಲಿನಿಂದ ಕೇಂದ್ರ ಪಗಾಮಿ ವಿಯೋಜಕಗಳ ಮೂಲಕ ಹೊರಬರುತ್ತದೆ. ಕೇಂದ್ರ ಪಗಾಮಿ ವಿಯೋಜಕಗಳಲ್ಲಿ ಕ್ರಿಯಾವರ್ಧಕದಿಂದ ಆವಿಯನ್ನು ಮುಕ್ತಗೊಳಿಸಿ ಅದನ್ನು ಆಂಶಿಕ ಬಟ್ಟೀಕರಣದ ಗೋಪುರಕ್ಕೆ ಸಾಗಿಸಿ ಉತ್ಪನ್ನಗಳನ್ನು ಬೇರ್ಪಡಿಸಲಾಗುವುದು. ಈ ವಿಧಾನದಿಂದ ಕ್ರಿಯಾವರ್ಧಾತ್ಮಕ ವಿಭಜನೆಯೊಂದೇ ಅಲ್ಲದೆ ಚಿತ್ರೀಕರಣ ಐಸೊಮೆರೀಕರಣ ಮತ್ತು ಪಾಲಿಮರೀಕರಣ ಕ್ರಿಯೆಗಳೂ ಆಗುವುದರಿಂದ ಇಲ್ಲಿ ದೊರೆಯುವ ಪೆಟ್ರೋಲಿನ ಆಕ್ಟೇನ್ ಸಂಖ್ಯೆ ಅಧಿಕವಾಗುತ್ತದೆ.
ಇವು ಮುಖ್ಯವಾಗಿ ಪೆಟ್ರೋಲ್, ಸೀಮೆಎಣ್ಣೆ (ಕಲ್ಲೆಣ್ಣೆ), ಡೀಸಲ್ ಎಣ್ಣೆ, ಫ್ಯೂಯೆಲ್ ಎಣ್ಣೆ, ಕೀಲೆಣ್ಣೆ, ಪೆಟ್ರೋಲಿಯಮ್ ಮೇಣಗಳು, ಬಿಟ್ಯುಮೆನ್, ಪೆಟ್ರೋಲಿಯಮ್ ಕೋಕ್, ನ್ಯಾಫ್ಥಾಗಳು, ಅನಿಲಗಳು, ಪೆಟ್ರೋರಾಸಾಯನಿಕಗಳು.
ಪೆಟ್ರೋಲ್: ವಿದ್ಯುತ್ ಕಿಡಿಯಿಂದ ಜ್ವಲನಪ್ರೇರಿತ ಅಂತರ್ದಹನ ಎಂಜಿನ್ನುಗಳಲ್ಲಿ ಉಪಯೋಗಿಸುವ ಇಂಧನವನ್ನು ಸೂಚಿಸಲು ಈ ಪದವನ್ನು ಬಳಸುತ್ತಾರೆ. ಕಚ್ಚಾ ಎಣ್ಣೆಯನ್ನು ಆಂಶಿಕಾಸವನ ಮಾಡಿದಾಗಿ ಸುಮಾರು 40-2000ಅ ಉಷ್ಣತಾ ಶ್ರೇಣಿಯಲ್ಲಿ ಸಂಗ್ರಹಿಸಲಾಗುವ ಬುಟ್ಟಿಯೇ ಪೆಟ್ರೋಲ್. ಇದಕ್ಕೆ ನೇರವಾಗಿ ದೊರೆತ ಪೆಟ್ರೋಲ್ ಎನ್ನುತ್ತಾರೆ. ಆದರೆ, ಮಾರುಕಟ್ಟೆಯಲ್ಲಿ ದೊರೆಯುವ ಮೋಟರ್ ಪೆಟ್ರೋಲಿನಲ್ಲಿ ಇದರ ಜೊತೆಗೆ, ಭಾರ ತೈಲಗಳ ವಿಭಜನೆಯಿಂದ ದೊರೆತ ಪೆಟ್ರೋಲ್ ಹಾಗೂ ಪರಿಷ್ಕರಣದಿಂದ ದೊರೆತ ಆರೊಮ್ಯಾಟಿಕ್ ನ್ಯಾಪ್ಥಾಗಳು ಇರುತ್ತವೆ. ಒಳ್ಳೆಯ ಪೆಟ್ರೋಲಿನಲ್ಲಿ ಇರಬೇಕಾದ ಮೂರು ಮುಖ್ಯ ಗುಣಗಳಿವು. ಯುಕ್ತ, ಬಾಷ್ಪ ಗುಣ, ಅಧಿಕ ಆಕ್ಟೇನ್ ಸಂಖ್ಯೆ ಅಥವಾ ಅಧಿಕ ಒದೆತ ನಿರೋಧಕ ಸಾಮಥ್ರ್ಯ, ತಂಪು ಹವೆಯಲ್ಲಿ ಸುಲಭವಾಗಿ ಎಂಜಿನನ್ನು ಚಾಲೂ ಮಾಡುವ ಶಕ್ತಿ. ಇದಷ್ಟೇ ಅಲ್ಲ ಇಂಥ ಪೆಟ್ರೋಲಿನಲ್ಲಿ ಗಂಧಕದ ಅಂಶ ಹಾಗೂ ಗೋಂದಿನಂಥ ವಸ್ತುವಿನ ಅಂಶ ಕಡಿಮೆ ಇರಬೇಕು.
ಪೆಟ್ರೋಲಿಗೆ ಯುಕ್ತ ಬಾಷ್ಪಗುಣ ಇರಬೇಕು. ಅಂದರೆ ಎಂಜಿನಿನಲ್ಲಿ ಅದು ಒಮ್ಮೆಗೆ ಅಷ್ಟೂ ಬಾಷ್ಟವಾಗದೇ ಕನಿಷ್ಟ ಪ್ರಮಾಣದಲ್ಲಿ ಮಾತ್ರ ಬಾಷ್ಟವಾಗಿ ತ್ವರಿತ ಜ್ವಲನವನ್ನೂ ಕೊಡಬೇಕು. ಅಲ್ಲದೆ, ಎಂಜಿನಿನಲ್ಲಿ ಇಂಧನಜ್ಜಲನವೂ ಯುಕ್ತ ದರದಲ್ಲಿ ಆಗಬೇಕು. ಇಲ್ಲದಿದ್ದರೆ ಒದೆತ ಉಂಟಾಗುತ್ತದೆ. ಒದೆತದಿಂದ ಎಂಜಿನ್ ಕಾದು ಅದರ ದಕ್ಷತೆ ಕಡಿಮೆ ಆಗುತ್ತದೆ. ಹೆಚ್ಚು ಕಾದ ಎಂಜಿನ್ ಕೆಟ್ಟು ಹೋಗುವ ಸಂಭವವೂ ಉಂಟು. ಆದ್ದರಿಂದ ಪೆಟ್ರೋಲಿನ ಒದೆತ ನಿರೋಧಕತ್ತ್ವವನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸಬೇಕು. ಅದಕ್ಕಾಗಿ ಪೆಟ್ರೊಲಿನಲ್ಲಿ ಒದೆತ ನಿರೋಧಕಗಳನ್ನು ಬೆರೆಸುತ್ತಾರೆ. ಟೆಟ್ರ ಈಥೈಲು ಲೆಡ್ ಎಂಬ ಸಂಯುಕ್ತ ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಉಪಯೋಗಿಸಲಾಗುವ ಒದೆತ ನಿರೋಧಕ. ಇದನ್ನು ಒಂದು ಲೀಟರ್ ಪೆಟ್ರೋಲಿನಲ್ಲಿ 0.2-07 ಮಿಲಿ ಮೊತ್ತದಲ್ಲಿ ಬೆರೆಸುತ್ತಾರೆ. ಇದರಲ್ಲಿರುವ ಸೀಸ ಎಂಜಿನ್ನಿನಲ್ಲಿ ಶೇಖರಣೆ ಆಗುವುದನ್ನು ನಿವಾರಿಸಲು ಇದರ ಜೊತೆಗೆ ಸ್ವಲ್ಪ ಎಥಿಲೀನ್ ಡೈಬ್ರೋಮೈಡನ್ನು ಸೇವಿಸುತ್ತಾರೆ. ಪೆಟ್ರೋಲಿನಲ್ಲಿ ಕೂಡಿಸುವ ಇತರ ಮುಖ್ಯ ಒದೆತ ನಿರೋಧಕಗಳೆಂದರೆ ಟೆಟ್ರ ಮೀಥೈಲೆ ಲೆಡ್, ಟರ್ಶಿಯರಿ ಬ್ಯೂಟೈಲ್ ಅಸೆಟೇಟ್, ಮೀಥೈಲ್ ಸೈಕ್ಲೋಪಿಂಟಡೈಯೀನಿಲ್ ಮ್ಯಾಂಗನಿಸ್, ತಂಪು ಹವೆಯಲ್ಲಿ ಎಂಜಿನನ್ನು ಬೇಗನೆ ಚಾಲೂ ಮಾಡಲು ಸಹಾಯವಾಗಲೆಂದು ಪೆಟ್ರೋಲಿನಲ್ಲಿ ಬ್ಯೂಟೇನನ್ನು ಸೇರಿಸುತ್ತಾರೆ.
ಪೆಟ್ರೋಲನ್ನು ಸಂಗ್ರಹಿಸಿದಾಗ ಅದರಲ್ಲಿರುವ ಅಸ್ಥಿರ ಘಟಕಗಳು ಸಾವಕಾಶವಾಗಿ ಉತ್ಕರ್ಷಣೆ ಹೊಂದಿ ಅಥವಾ ಪಾಲಿಮೆರೀಕರಿಸಿ ಗೋಂದಿನಂಥ ವಸ್ತುವಾಗಿ ಮಾರ್ಪಾಡಾಗಿ ಅದರಲ್ಲಿ ವಿಲೀನವಾಗಿರುತ್ತವೆ; ಇಂಥ ವಸ್ತುವಿನ ಪ್ರಮಾಣ ಹೆಚ್ಚಾದರೆ ಪೆಟ್ರೋಲ್ ಬಾಷ್ಪವಾಗಿ ಹೋದ ಬಳಿಕ ಎಂಜಿನ್ನಿನ ಕಾರ್ಬೊರೇಟರ್ ಕವಾಟಗಳು ಮುಂತಾದ ಭಾಗಗಳ ಮೇಲೆ ಗೋಂದು ಶೇಖರಣೆಯಾಗಿ ಯಾಂತ್ರಿಕ ತೊಂದರೆಯನ್ನು ಉಂಟುಮಾಡುತ್ತದೆ. ಆದ್ದರಿಂದ ಪೆಟ್ರೋಲಿನಲ್ಲಿ ಈ ರೀತಿ ಗೋಂದು ಆಗದಂತಿರಲು ಬಳಸುವ ಉತ್ಕರ್ಷಣ ನಿರೋಧಕಗಳೆಂದರೆ 2.6-ಡೈಟರ್ಶಿಯರಿಬ್ಯುಟೈಲ್-4-ಮೀಥೈಲ್ ಫೀನಾಲ್ ಮತ್ತು 2.6-ಡೈಮೀಥೈಲ್-6-ಟರ್ಶಿಮರಿ ಬ್ಯುಟೈಲ್ ಫೀನಾಲ್. ಗೋಂದಿನಂಥ ವಸ್ತು ಪೆಟ್ರೋಲಿನಲ್ಲಿ ಉಂಟಾಗಲು ಇನ್ನೊಂದು ಕಾರಣವೆಂದರೆ ಅದರಲ್ಲಿ ಅತ್ಯಲ್ಪ ಪ್ರಮಾಣದಲ್ಲಿರುವ ತಾಮ್ರ ಹಾಗೂ ಕಬ್ಬಿಣದ ಅಂಶಗಳು. ಪೆಟ್ರೋಲಿಗೆ ಯಾವಾಗಲೂ ಲೋಹದ ಹೌದುಗಳ ಹಾಗೂ ಕೊಳವೆಗಳ ಸಂಪರ್ಕ ಇರುವುದರಿಂದ ಲೋಹದಲ್ಲಿರುವ ಈ ಅಂಶಗಳು ಪೆಟ್ರೋಲಿನಲ್ಲಿ ಸೇರಿಕೊಳ್ಳುತ್ತವೆ. ಎಂದೇ ಹೀಗಾಗದಿರಲೆಂದು ಓ-ಓ1-ಡೈಸಾಲ್ಸಿಲಿಡೀನ್-1-2 ಡೈ ಅಮೈನೊ ಪ್ರೊಪೇನಿನಂಥ ಲೋಹ ನಿಷ್ಕ್ರಿಯ ಕಾರಕಗಳನ್ನು ಬೆರೆಸುತ್ತಾರೆ. ಕೆಲವು ಸಲ ಎಂಜಿನ್ನಿನಲ್ಲಿ ಲೇಪವಾಗುವ ಗೋಂದನ್ನು ತೆಗೆಯಲು ಪೆಟ್ರೋಲಿನಲ್ಲಿ ಮಾರ್ಜಕಗಳನ್ನು ಬೆರೆಸುವುದೂ ಉಂಟು. ಇವೂ ಅಲ್ಲದೆ ಪೆಟ್ರೋಲಿನಲ್ಲಿ ಜಂಗು ನಿರೋಧಕಗಳೆಂದು ಅಮೊನಿಯಮ್ ಸಲ್ಫೊನೇಟ್ ಮತ್ತು ತೈಲಾಮ್ಲಗಳ ಅಮೈನುಗಳನ್ನೂ ಎಂಜಿನ್ನಿನಲ್ಲಿ ಒಳಗೆ ಸೇರುವ ವಾಯುವಿನಲ್ಲಿಯ ತೇವ ತಂಪಾಗಿ ಅಲ್ಲಿಯೇ ಬರ್ಫ್ ಆಗದಿರಲೆಂದು ನೋಡಿಕೊಳ್ಳಲು ಬಫೀಭವನನಿರೋಧಕಗಳೆಂದು ಪಾಲಿಮೆರೀಯ ಪ್ರೋಪೈಲ್, ಆಲ್ಕೊಹಾಲ್, ಗ್ಲೈಕೋಲ್ ಮತ್ತು ಫಾರ್ಮಮೈಡುಗಳನ್ನೂ ಬೆರೆಸುತ್ತಾರೆ.
ಮೋಟರ್ ಪೆಟ್ರೋಲಿನ ಶ್ರೇಣಿ ಮತ್ತು ನಮೂನೆಯನ್ನು ಗುರುತಿಸಲು ಅದನ್ನು ನೀಲಿ, ಕಿತ್ತಳೆ, ಹಳದಿ ಮುಂತಾದ ಬಣ್ಣಗಳಲ್ಲಿ ಮಾರುತ್ತಾರೆ. ಪೆಟ್ರೋಲಿನಲ್ಲಿ ವಿಷಕಾರಿಯಾದ ಸೀಸಸಂಯುಕ್ತಗಳು ಇವೆಯೊ ಇಲ್ಲವೊ ಎಂಬ ಮುನ್ನೆಚ್ಚರಿಕೆಯನ್ನು ಕೊಡಲು ಇವು ಸಹಾಯಕವಾಗುತ್ತವೆ. ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಉಪಯೋಗಿಸುವ ಬಣ್ಣಗಳೆಂದರೆ -ಠಿ-ಡೈ ಮೀಥೈಲ್ ಅಮೀನೋ ಆeóÉೂಬೆನ್ಜೀóನ್ (ಹಳದಿ), 1.4-ಡೈಆಲ್ಕೈಲ್ ಮೀನೊಆ್ಯಂಥ್ರಾಕ್ವಿನೋನ್ (ನೀಲಿ) ಮತ್ತು ಬೆನ್ಜೀನ್ ಆeóÉೂ-2-ನ್ಯಾಫ್ಥಾಲ್ (ಕಿತ್ತಳೆ), ಈ ಬಣ್ಣಗಳನ್ನು 1000bbಟ ಗೆ 0.18 - 2.16 ಪೌಂಡು ಪ್ರಮಾಣದಲ್ಲಿ ಬೆರೆಸುತ್ತಾರೆ. ಮಾರುಕಟ್ಟೆಯಲ್ಲಿ ಸಿಗುವ ಮೋಟರ್ ಪೆಟ್ರೋಲಿನಲ್ಲಿ ಎರಡು ವಿಧಗಳಿವೆ; ರೆಗ್ಯುಲರ್ ಶ್ರೇಣಿ, ಪ್ರೀಮಿಯಮ್ ಶ್ರೇಣಿ, ರೆಗ್ಯುಲರ್ ಶ್ರೇಣಿಯ ಪೆಟ್ರೋಲಿನ ಆಕ್ಟೇನ್ ಸಂಖ್ಯೆ 86-94ರ ವರೆಗೆ ಇದ್ದರೆ ಪ್ರೀಮಿಯಮ್ ಶ್ರೇಣಿಯದು 92-100ರ ವರೆಗೆ ಇರುತ್ತದೆ.
ವಾಯುಮಾನ (ಏವಿಯೇಷನ್) ಪೆಟ್ರೋಲಿನಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಪಾಲಿಮೆರೀಯ ಹೈಡ್ರೋಕಾರ್ಬನ್ನುಗಳು ಮತ್ತು ಸ್ವಲ್ಪ ಆರೊಮ್ಯಾಟಿಕ್ ಹೈಡ್ರೊಕಾರ್ಬನ್ನುಗಳಿರುತ್ತವೆ. ನೇರವಾಗಿ ದೊರೆತ ನ್ಯಾಫ್ಥಾಕ್ಕೆ ಸ್ವಲ್ಪ ಐಸೊಪೆಂಟೇನ್ ಮತ್ತು ಆಲ್ಕೈಲೇಟುಗಳನ್ನು ಬೆರೆಸಿ ಈ ಪೆಟ್ರೋಲನ್ನು ಉತ್ಪಾದಿಸುತ್ತಾರೆ. ಶ್ರೇಷ್ಠ ದರ್ಜೆಯ ವಾಯುಮಾನ ಪೆಟ್ರೋಲನ್ನು ಕೇವಲ ಐಸೊಪೆಂಟೇನ್ ಮತ್ತು ಆಲ್ಕೈಲೇಟುಗಳಿಂದ ತಯಾರಿಸುತ್ತಾರೆ. ವಾಯುಮಾನ ಪೆಟ್ರೋಲಿನ ಆಕ್ಟೇನ್ ಸಂಖ್ಯೆಯನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸಲು ಅದರಲ್ಲಿ 1 ಲೀಟರ್ ಪೆಟ್ರೋಲಿಗೆ 1 ಮಿಲೀನಷ್ಟು ಟೆಟಿಈಥೈಲ್ ಲೆಡ್ಡನ್ನು ಬೆರೆಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಇದರಲ್ಲಿ ಕೆಲವು ಸಾರಿ ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ಮಿತಿಯಲ್ಲಿ ಉತ್ಕರ್ಷಣ ನಿರೋಧಕ ಮತ್ತು ಜಂಗುನಿರೋಧಕಗಳನ್ನು ಬೆರೆಸಿದರೂ ಬರ್ಫಿಭವನ ನಿರೋಧಕಗಳನ್ನು ಮಾತ್ರ ಬೆರೆಸುವುದಿಲ್ಲ. ವಾಯುಮಾನ ಪೆಟ್ರೋಲಿನಲ್ಲಿ ಸ್ಥೂಲವಾಗಿ ಮೂರು ಪ್ರಕಾರಗಳಿವೆ. ಚಿಕ್ಕ ಮತ್ತು ಮಧ್ಯಮ ತರಗತಿಯ ನಾಗರಿಕ ವಿಮಾನಗಳಲ್ಲಿ ಬಳಸುವ ಪೆಟ್ರೋಲ್ ಆಕ್ಟೇನ್ ಸಂಖ್ಯೆ 80-98; ದೊಡ್ಡ ನಾಗರಿಕ ವಿಮಾನಗಳು ಮತ್ತು ಸರಕುಗಳನ್ನು ಸಾಗಿಸುವ ವಿಮಾನಗಳಲ್ಲಿ ಉಪಯೋಗಿಸುವ ಪೆಟ್ರೋಲ್ ಆಕ್ಟೇನ್ ಸಂಖ್ಯೆ 100-135; ಮಿಲಿಟೆರಿ ವಿಮಾನಗಳಲ್ಲೂ ಬಲು ದೂರ ಪ್ರಯಾಣ ಮಾಡುವ ನಾಗರಿಕ ವಿಮಾನಗಳಲ್ಲೂ ಬಳಸುವ ಪೆಟ್ರೋಲ್ ಆಕ್ಟೇನ್ ಸಂಖ್ಯೆ 115-145.
ಸೀಮೆಎಣ್ಣೆ ಅಥವಾ ಕಲ್ಲೆಣ್ಣೆ: ಕಚ್ಚಾ ಎಣ್ಣೆಯನ್ನು ಆಂಶಿಕಾಸವನ ಮಾಡಿದಾಗ ಪೆಟ್ರೋಲಿನ ತರುವಾಯ ಸಂಗ್ರಹವಾಗುವ ಬಟ್ಟೆಯೇ ಸೀಮೆಎಣ್ಣೆ (1750-3250ಅ). ಇದಕ್ಕೆ ಬಣ್ಣವಿಲ್ಲ. ಆದರೆ ವಿಶಿಷ್ಟ ವಾಸನೆ ಉಂಟು. ಇದರ ಮುಖ್ಯ ಘಟಕಗಳೆಂದರೆ ಪರ್ಯಾಪ್ತ ಹೈಡ್ರೋಕಾರ್ಬನ್ನುಗಳು. ಸೀಮೆಎಣ್ಣೆಯನ್ನು ಮೊದಲು ಉಪಯೋಗಿಸುತ್ತಿದ್ದುದು ಬೆಳಕಿಗಾಗಿ. ಈಗ ಅದನ್ನು ಇಂಧನವಾಗಿ ಟ್ರ್ಯಾಕ್ಟರ್, ಜೆಟ್ ವಿಮಾನ ಮತ್ತು ಟರ್ಬೊ ಎಂಜಿನ್ನುಗಳಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಉಪಯೋಗಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಸೀಮೆಎಣ್ಣೆಯನ್ನು ಕ್ರಿಯಾವರ್ಧಾತ್ಮಕ ವಿಭಜನ ವಿಧಾನದ ಮೂಲಕ ಪೆಟ್ರೋಲನ್ನು ತಯಾರಿಸಲು ಉಪಯೋಗಿಸಬಹುದು. ಒಳ್ಳೆಯ ಸೀಮೆಎಣ್ಣೆಯಲ್ಲಿ ಗಂಧಕ ಹಾಗೂ ಆರೊಮ್ಯಾಟಿಕ್ ಸಂಯುಕ್ತಗಳು ಇರಕೂಡದು. ಏಕೆಂದರೆ ಅವು ಕೆಟ್ಟ ವಾಸನೆ ಮತ್ತು ಕಾಡಿಗೆಯುಳ್ಳ ಜ್ವಾಲೆಗೆ ಕಾರಣವಾಗುತ್ತದೆ. ಆದ್ದರಿಂದ ಸೀಮೆಎಣ್ಣೆಯನ್ನು ದ್ರವ ಸಲ್ಫರ್ ಡೈಆಕ್ಸೈಡ್ ಅಥವಾ ಸಲ್ಫ್ಯೂರಿಕ್ ಆಮ್ಲದಿಂದ ಸಾರೀಕರಿಸಿ ಶುದ್ಧಗೊಳಿಸುತ್ತಾರೆ. ಸೀಮೆಎಣ್ಣೆಯನ್ನು ದ್ರಾವಕವಾಗಿಯೂ ಕ್ರಿಮಿನಾಶಕವಾಗಿಯೂ ಉಪಯೋಗಿಸುವುದುಂಟು. ವಿದ್ಯುತ್ತನ್ನು ಪ್ರಪಂಚದ ಎಲ್ಲ ಭಾಗಗಳಿಗೆ ತಲುಪಿಸಲು ಇನ್ನೂ ಸಾಧ್ಯವಾಗಿಲ್ಲ. ಹಾಗೆ ತಲಪದ ಚಿಕ್ಕ ಹಳ್ಳಿಗಳಲ್ಲಿ ಇಂದಿಗೂ ಸೀಮೆಎಣ್ಣೆಯೇ ಬೆಳಕಿನ ಸೆಲೆ.
ಡೀಸಲ್ ಎಣ್ಣೆ: ಡೀಸಲ್ ಎಂಜಿನ್ನುಗಳಲ್ಲಿ ಉಪಯೋಗಿಸುವ ಇಂಧನ. ಕ್ರಿಯಾವರ್ಧಾತ್ಮಕ ವಿಭಜನೆಯಿಂದ ದೊರೆಯುವ ಭಾರ ತೈಲವನ್ನು ಬಟ್ಟಿ ಇಳಿಸಿದಾಗ 2500-5000ಅ ಶ್ರೇಣಿಯಲ್ಲಿ ಕುದಿಯುವ ಭಾಗವಿದು. ಇದನ್ನು ಕಚ್ಚಾ ಎಣ್ಣೆಯಿಂದ ನೇರವಾಗಿಯೂ ಪಡೆಯಬಹುದು. ಆದರೆ, ಹಾಗೆ ದೊರೆತ ಅಂಶಗಳನ್ನು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ವಿಭಜನ ವಿಧಾನದಿಂದ ಪೆಟ್ರೋಲನ್ನು ತಯಾರಿಸಲು ಬಳಸುತ್ತಾರೆ. ಡೀಸಲ್ ಎಂಜಿನ್ ಕೂಡ ಪೆಟ್ರೋಲ್ ಎಂಜಿನ್ನಿನಂತೆ ಅಂತರ್ದಹನ ಎಂಜಿನ್. ಆದರೆ, ಡೀಸಲ್ ಎಂಜಿನ್ನಿಗೆ ಜ್ವಲನಕ್ಕಾಗಿ ವಿದ್ಯುತ್ ಕಿಡಿಯ ಸಲಕರಣೆ ಬೇಡ. ವಿದ್ಯುತ್ ಕಿಡಿ ಒದಗಿಸಬಹುದಾದ ಉಷ್ಣ ಇಲ್ಲಿ ವಾಯು ಸಂಕೋಚನದಿಂದ ಒದಗುತ್ತದೆ. ಪೆಟ್ರೋಲ್ ಎಂಜಿನ್ನಿನಲ್ಲಿ ಅಪೇಕ್ಷಣೀಯವಾದ ಹೆಚ್ಚಿನ ಆಕ್ಟೇನ್ ಸಂಖ್ಯೆಯ ಇಂಧನ ಡೀಸಲ್ ಎಂಜಿನ್ನುಗಳಲ್ಲಿ ಅನಪೇಕ್ಷಣೀಯವಾದ ಮಂದಜ್ವಲನವನ್ನು ಕೊಡುತ್ತದೆ. ಆದ್ದರಿಂದ ಡೀಸಲ್ ಎಣ್ಣೆಯ ಗುಣಮಟ್ಟವನ್ನು ನಿರ್ಧರಿಸುವಲ್ಲಿ ಆಕ್ಟೇನ್ ಸಂಖ್ಯೆಗಿಂತ ಅದರ ಸೀಟೇನ್ ಸಂಖ್ಯೆ ಮಹತ್ತ್ವದ್ದು. ಇದು ಇಂಧನದ ಜ್ವಲನ ಸಾಮಥ್ರ್ಯದ ಅಳತೆ. ಅಂದರೆ ಇಂಧನವನ್ನು ಉರುಳೆಯಲ್ಲಿ ತುಂತುರಿಸಿದ ಬಳಿಕ ಎಷ್ಟು ಕಡಿಮೆ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಅದು ಸ್ವತಃ ಜ್ವಲನ ಹೊಂದಿ ಸುಲಲಿತವಾಗಿ ಉರಿಯುತ್ತದೆ ಎಂಬುದರ ಬಗ್ಗೆ ಮಾಹಿತಿ ಕೊಡುವ ಸಂಖ್ಯೆ. ಸೀಟೇನ್ ಸಂಖ್ಯೆಯ ಶ್ರೇಣಿಯಲ್ಲಿ ಸೀಟೇನಿಗೆ (ಅ16ಊ34-ಟಿ-ಹೆಕ್ಸಡೀಕೇನ್, ಆಕ್ಟೇನ್ ಸಂಖ್ಯೆ ಅತಿ ಕಡಿಮೆ ಇರುವ ಒಂದು ಹೈಡ್ರೊಕಾರ್ಬನ್) ಒಳ್ಳೆಯ ಜ್ವಲನ ಸಾಮಥ್ರ್ಯ ಇರುವುದರಿಂದ ಅದಕ್ಕೆ ಮೊಗಮ್ಮಾಗಿ ಸೀಟೇನ್ ಸಂಖ್ಯೆ 100 ಕೊಡಲಾಗಿದೆ; ಮತ್ತು ಅತಿ ಮಂದವಾಗಿ ಉರಿಯುವ -ಮೀಥೈಲ್ ನ್ಯಾಪ್ತಲೀನಿಗೆ 0 ಸೀಟೀನ್ ಸಂಖ್ಯೆಯನ್ನು ಕೊಡಲಾಗಿದೆ. ಸೀಟೇನ್ ಸಂಖ್ಯೆ 25 ಇರುವ ಡೀಸಲ್ ಎಣ್ಣೆ ಅಂದರೆ ಅದರ ಜ್ವಲನ ಸಾಮಥ್ರ್ಯ 25% ಸೀಟೀನ್ ಹಾಗೂ 75% -ಮೀಥೈಲ್ ನ್ಯಾಫ್ತಲೀನ್ ಇರುವ ಮಿಶ್ರಣದ ಜ್ವಲನ ಸಾಮಥ್ರ್ಯಕ್ಕೆ ಸಮ ಎಂದು ಅರ್ಥ. ಡೀಸಲ್ ಎಣ್ಣೆಯ ಮುಖ್ಯ ಉಪಯೋಗ ಬಸ್ಸು, ಲಾರಿ, ರೇಲ್ವೆ ಎಂಜಿನ್ನುಗಳಲ್ಲಿರುವ ಡೀಸಲ್ ಎಂಜಿನ್ನುಗಳಲ್ಲಿ. ಇಲ್ಲಿ ಉಪಯೋಗಿಸುವ ಡೀಸಲ್ ಎಣ್ಣೆಯ ಸೀಟೇನ್ ಸಂಖ್ಯೆ 45-50 ಸಾವಕಾಶಗತಿ ಇರುವ ಡೀಸಲ್ ಎಂಜಿನ್ನುಗಳಲ್ಲಿ ಸೀಟೇನ್ ಸಂಖ್ಯೆ 25-40 ಇರುವ ಡೀಸಲ್ ಎಣ್ಣೆಯನ್ನು ಬಳಸುತ್ತಾರೆ.
ಡೀಸಲ್ ಎಣ್ಣೆಯಲ್ಲಿ ಪ್ರಸಾಮಾನ್ಯ ಹೈಡ್ರೊಕಾರ್ಬನ್ನುಗಳು ಇದ್ದಲ್ಲಿ ಅದು ಒಳ್ಳೆಯ ಇಂಧನವಾಗುತ್ತದೆ. ಆದರೆ, ಸಂಸ್ಕರಣ ಸ್ಥಾವರದಲ್ಲಿ ಉತ್ಪಾದಿಸಿದ ಡೀಸಲ್ ಎಣ್ಣೆಯಲ್ಲಿ ಪಾಲಿಮೆರೀಯ ಹೈಡ್ರೋಕಾರ್ಬನ್ನುಗಳೂ ಆರೊಮ್ಯಾಟಿಕ್ ಸಂಯುಕ್ತಗಳು ಹೆಚ್ಚಾಗಿರುತ್ತವೆ. ಆದ್ದರಿಂದ ಅದರ ಸೀಟೇನ್ ಸಂಖ್ಯೆ ಕಡಿಮೆ. ಸೀಟೇನ್ ಸಂಖ್ಯೆಯನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸಲು ಅದರಲ್ಲಿ ಆಲ್ಕೈಲ್ ನೈಟ್ರೇಟ್, ಕಾರ್ಬಮೇಟ್ ಮತ್ತು ಪೆರಾಕ್ಸೈಡುಗಳನ್ನು ಬೆರೆಸುತ್ತಾರೆ. ಹೆಚ್ಚಿನ ಕುದಿಬಿಂದು ಇರುವ ಹೈಡ್ರೋಕಾರ್ಬನ್ನುಗಳು ಡೀಸಲ್ ಎಣ್ಣೆಯಲ್ಲಿದ್ದರೆ ಹೆಚ್ಚಿನ ಉಷ್ಣವನ್ನು ಪಡೆಯಬಹುದು. ಆದರೆ ಆಗ ಎಂಜಿನ್ನಿನಲ್ಲಿ ಕಾಡಿಗೆ ಲೇಪವಾಗುತ್ತದೆ. ಇನ್ನೂ ಕಡಿಮೆ ಕುದಿಬಿಂದು ಇರುವ ಹೈಡ್ರೋಕಾರ್ಬನ್ನುಗಳಿದ್ದರೆ ಬೇಗನೆ ಜ್ವಲನ ಹೊಂದಿ ಸ್ವಚ್ಚವಾಗಿ ಉರಿಯುತ್ತದೆ. ಆದರೆ ಉಷ್ಣ ಕಡಿಮೆ. ಹೀಗಾಗಿ ಮಾರುಕಟ್ಟೆಯಲ್ಲಿ ದೊರೆಯುವ ಡೀಸಲ್ ಎಣ್ಣೆಯಲ್ಲಿ ಎರಡನ್ನೂ ಯುಕ್ತ ಪ್ರಮಾಣದಲ್ಲಿ ಬೆರೆಸಲಾಗಿರುತ್ತದೆ. ಡೀಸಲ್ ಎಣ್ಣೆಯ ಗುಣಮಟ್ಟವನ್ನು ನಿರ್ಧರಿಸುವಲ್ಲಿ ಮುಖ್ಯವಾದ ಅಂಶವೆಂದರೆ ಅದರ ಶ್ಯಾನತೆ. ಡೀಸಲ್ ಎಂಜಿನ್ನುಗಳಲ್ಲಿ ತೈಲರೇಚಕ ಅವಶ್ಯ. ಇದರಿಂದ ಇಂಧನವನ್ನು ಜೀಕಳಿಸುವ ಬಲ. ಇಂಧನವನ್ನು ತುಂತುರಿಸಿದಾಗ ಅದರ ಹನಿಗಳ ಗಾತ್ರ. ರೇಚಕದಲ್ಲಿ ಸೋರುವುದು__ಇವೆಲ್ಲ ಡೀಸಲ್ ಎಣ್ಣೆಯ ಶ್ಯಾನತೆಯನ್ನು ಅವಲಂಬಿಸಿರುತ್ತವೆ.
ಫ್ಯೂಯಲ್ ಎಣ್ಣೆ: ಇದನ್ನು ಮುಖ್ಯವಾಗಿ ಔದ್ಯೋಗಿಕ ಬಾಯಿಲರಿನಲ್ಲಿ ಹಡಗಿನಲ್ಲಿರುವ ಬಾಯಿಲರಿನಲ್ಲಿ ಹಾಗೂ ವಿದ್ಯುತ್ ಸ್ಥಾವರದಲ್ಲಿ ಉಗಿಯನ್ನು ಉತ್ಪಾದಿಸುವಲ್ಲಿ ಇಂಧನದಂತೆ ಉಪಯೋಗಿಸುತ್ತಾರೆ. ಫ್ಯೂಯಲ್ ಎಣ್ಣೆಯಲ್ಲಿ ಕ್ರಿಯಾವರ್ಧಾತ್ಮಕ ವಿಭಜನೆ, ಉಷ್ಣೀಯ ವಿಭಜನೆ ವಿವಿಧ ಶ್ರೇಣಿಗಳ ಬಟ್ಟಿಗಳ ಆಂಶಿಕ ಆಸವನ ಮುಂತಾದ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಗಳಲ್ಲಿ ಉಳಿಯುವ ಉಳಿಕೆ ಎಣ್ಣೆಗಳೆಲ್ಲವೂ ಸೇರುತ್ತವೆ. ಬಟ್ಟಿ ಇಳಿಸುವುದರಿಂದ ನೇರವಾಗಿ ದೊರೆತ ಫ್ಯೂಯಲ್ ಎಣ್ಣೆಯಲ್ಲಿ ಏನನ್ನೂ ಬೆರೆಸುವುದಿಲ್ಲ. ಅದನ್ನು ಹಾಗೆಯೇ ಮನೆಗಳನ್ನು ಬಿಸಿಯಾಗಿಡಲು, ಜ್ವಾಲಕಗಳನ್ನು ಉರಿಸಲು ಮುಂತಾದ ಗೃಹೋಪಯೋಗಗಳಿಗೆ ಬಳಸುತ್ತಾರೆ. ಆದರೆ, ಉಳಿಕೆ ಎಣ್ಣೆಗಳಿಗೆ ಮಾತ್ರ ಇಚ್ಛಿತ ಶ್ಯಾನತೆಯ ಫ್ಯೂಯಲ್ ಎಣ್ಣೆಯನ್ನು ತಯಾರಿಸಲು ಯುಕ್ತ ಪ್ರಮಾಣದಲ್ಲಿ ಇತರ ಬಟ್ಟಿಗಳನ್ನು ಸೇರಿಸುತ್ತಾರೆ. ಫ್ಯೂಯಲ್ ಎಣ್ಣೆಯಲ್ಲಿ ಗಂಧಕದ ಪ್ರಮಾಣ ಹೆಚ್ಚಾಗಿದ್ದರೆ (4%) ಅದು ಸಲ್ಫರ್ ಟ್ರೈಆಕ್ಸೈಡ್ ಆಗಿ ಕೊರೆತ ಹಾಗೂ ಪರಿಸರಮಾಲಿನ್ಯಕ್ಕೆ ಕಾರಣವಾಗುತ್ತದೆ. ಆದ್ದರಿಂದ ಒಳ್ಳೆಯ ಫ್ಯೂಯಲ್ ಎಣ್ಣೆಯಲ್ಲಿ ಗಂಧಕ 1% ಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚಿನ ಪ್ರಮಾಣದಲ್ಲಿ ಇರುವುದಿಲ್ಲ.
ಕೀಲೆಣ್ಣೆಗಳು: ಒಳ್ಳೆಯ ಕೀಲೆಣ್ಣೆಗೆ ಇರಬೇಕಾದ ಮುಖ್ಯ ಗುಣಗಳಿವು : ಯುಕ್ತ ಶ್ಯಾನತೆ ಇರಬೇಕು. ಹೆಚ್ಚಿನ ಉಷ್ಣತೆಯಲ್ಲಿ ಅದು ಸ್ಥಿರವಾಗಿ ಉಳಿಯಬೇಕು, ಉತ್ಕರ್ಷಣೆ ಹೊಂದಬಾರದು. ಕಚ್ಚಾ ಎಣ್ಣೆ ಇಂಥ ಕೀಲೆಣ್ಣೆಗಳಿಗೆ ಯುಕ್ತ ಮೂಲ. ಏಕೆಂದರೆ ಕಚ್ಚಾ ಎಣ್ಣೆಯಲ್ಲಿ 100-1500ರ ವರೆಗೆ ಅಣುತೂಕವಿರುವ ವಿವಿಧ ಶ್ಯಾನತೆಯ ದ್ರವ ವಸ್ತುಗಳುಂಟು. ಇವುಗಳ ಪೈಕಿ ಕೀಲೆಣ್ಣೆಗಳಾಗಿ ಉಪಯೋಗಿಸಲು ಯೋಗ್ಯ ಘಟಕಗಳೆಂದರೆ ಮೇಣರಹಿತ ಪರ್ಯಾಪ್ತ ಹೈಡ್ರೋಕಾರ್ಬನ್ನುಗಳು ಮತ್ತು ಏಕಚಕ್ರೀಯ ಆರೊಮ್ಯಾಟಿಕ್ ಸಂಯುಕ್ತಗಳು ಎಂದು ಕಂಡುಬಂದಿವೆ. ಆದ್ದರಿಂದ ಕಚ್ಚಾ ಎಣ್ಣೆಯಿಂದ ಈ ಘಟಕಗಳನ್ನು ಬೇರ್ಪಡಿಸಿ ಕೀಲೆಣ್ಣೆಗಳನ್ನು ತಯಾರಿಸುತ್ತಾರೆ. ಕಚ್ಚಾ ಎಣ್ಣೆಯನ್ನು ಆಂಶಿಕಾಸವನ ಮಾಡಿ ಪೆಟ್ರೋಲ್, ಸೀಮೆಎಣ್ಣೆ, ಡೀಸಲ್ ಎಣ್ಣೆಗಳನ್ನು ಸಂಗ್ರಹಿಸಿದ ಬಳಿಕ ಆಂಶಿಕಾಸವನದ ಗೋಪುರದ ಕೆಳಗೆ ಉಳಿಕೆ ಎಣ್ಣೆ ಸಂಗ್ರಹವಾಗುತ್ತದೆ. ಇದನ್ನು ಪುನಃ ಕಡಿಮೆ ವಾತಾವರಣದ ಒತ್ತಡದಲ್ಲಿ ಬಟ್ಟಿ ಇಳಿಸಿದರೆ ಇಚ್ಛಿತ ಶ್ರೇಣಿಯ ಶ್ಯಾನತೆ ಹಾಗು ಕುದಿಬಿಂದು ಇರುವ ಕೀಲೆಣ್ಣೆಗಳು ದೊರೆಯುತ್ತವೆ. ಈ ರೀತಿ ದೊರೆತ ಕೀಲೆಣ್ಣೆಗಳಲ್ಲಿ ವಿಷಮಚಕ್ರೀಯ (ಹೆಟಿರೊಸೈಕ್ಲಿಕ್) ಸಂಯುಕ್ತಗಳು ಹಾಗೂ ಬಹುಚಕ್ರೀಯ (ಪಾಲಿಸೈಕ್ಲಿಕ್) ಆರೊಮ್ಯಾಟಿಕ್ ಸಂಯುಕ್ತಗಳು ಮತ್ತು ಮೇಣಗಳು ಇರುತ್ತವೆ. ಕೀಲೆಣ್ಣೆಗಳನ್ನು ಇವುಗಳಿಂದ ಮುಕ್ತ ಮಾಡಲು ದ್ರವ ಸಲ್ಫರ್ ಡೈ ಆಕ್ಸೈಡ್, ಫೀನಾಲ್ ಅಥವಾ ಫುರಫುರಾಲುಗಳನ್ನು ಉಪಯೋಗಿಸಿ ಸಾರೀಕರಣ ಮಾಡುತ್ತಾರೆ. ಹೆಚ್ಚಿನ ಕುದಿಬಿಂದು ಇರುವ ಮೇಣಗಳನ್ನು ಸ್ಪಟಿಕೀಕರಣದಿಂದಲೂ ಬೇರ್ಪಡಿಸುತ್ತಾರೆ.
ಕೀಲೆಣ್ಣೆಗಳ ಮಟ್ಟವನ್ನು ಸುಧಾರಿಸಲು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ರಾಸಾಯನಿಕ ವಸ್ತುಗಳನ್ನು ಕೀಲೆಣ್ಣೆಗಳಲ್ಲಿ ಬೆರೆಸುತ್ತಾರೆ. ಯಾವ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಎಂಥ ಕೀಲೆಣ್ಣೆಯನ್ನು ಉಪಯೋಗಿಸಬೇಕು ಎಂಬುದನ್ನು ನಿರ್ಧರಿಸುವಲ್ಲಿ ಅದರ ಶ್ಯಾನತೆ ಮುಖ್ಯವಾದದ್ದು. ಕಡಿಮೆ ಶ್ಯಾನತೆಯುಳ್ಳ ಕೀಲೆಣ್ಣೆಗಳನ್ನು ಬಳಸುವ ಯಂತ್ರಗಳೇ ಹೆಚ್ಚು. ಏಕೆಂದರೆ ಇವು ಹಗುರವಾಗಿದ್ದು, ಉಚ್ಚತರ ಉಷ್ಣವರ್ಗಾವಣೆಯನ್ನು ಮಾಡುತ್ತವೆ. ಮತ್ತು ಅವುಗಳಲ್ಲಿ ಘರ್ಷಣೆಯೂ ಕಡಿಮೆ. ಆದರೆ, ಯಂತ್ರಗಳ ಕೀಲುಗಳ ಮೇಲೆ ಉಷ್ಣ ಮತ್ತು ತೂಕ ಹೆಚ್ಚಾದಾಗ ಶ್ಯಾನತೆ ಹೆಚ್ಚಾಗಿರುವ ಹಾಗೂ ಬೇಗನೆ ಬಾಷ್ಪವಾಗದಿರುವ ಕೀಲೆಣ್ಣೆ ಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ. ಉಷ್ಣತೆ ಹೆಚ್ಚಾದಂತೆ ಕೀಲೆಣ್ಣೆಯ ಶ್ಯಾನತೆ ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಕಡಿಮೆ ಆಗುತ್ತದೆ. ಹಾಗೆ ಆಗದಿರಲೆಂದು ಹಗುರವಾದ ಕೀಲೆಣ್ಣೆಗಳಲ್ಲಿ ದಟ್ಟ ಕಾರಕಗಳೆಂದು ಪಾಲಿಬ್ಯುಟೇನ್ ಮತ್ತು ಪಾಲಿಮೀಥೆಕ್ರಿಲೇಟುಗಳನ್ನು ಬೆರಸುತ್ತಾರೆ. ಕೀಲೆಣ್ಣೆಗಳಲ್ಲಿರುವ ದ್ರವನಬಿಂದು ಉನ್ನತ ಮೇಣಗಳನ್ನು ತೆಗೆದುಹಾಕಿದರೂ ನಿಮ್ನ ದ್ರವನಬಿಂದು ಮೇಣಗಳು ಅದರಲ್ಲಿ ಉಳಿದು ಕೀಲೆಣ್ಣೆಯ ದ್ರವರೂಪಕ್ಕೆ ಅಡ್ಡಿಯಾಗುತ್ತವೆ. ಆದ್ದರಿಂದ ಎಂಥ ಕಡಿಮೆ ಉಷ್ಣತೆಯಲ್ಲೂ ಕೀಲೆಣ್ಣೆ ಅದರ ದ್ರವರೂಪವನ್ನು ಉಳಿಸಿಕೊಳ್ಳುವಂತೆ ಮಾಡಲು ಮೆಟಾಲಿಕ್ ಸಾಬೂನುಗಳು, ಆಲ್ಕೈಲ್ ನ್ಯಾಫ್ತಲೀನುಗಳು, ಪಾಲಿಮೀಥೈಕ್ರಲೇಟ್ ಮುಂತಾದುವನ್ನು ಅದರಲ್ಲಿ ವಿಲೀನಿಸುತ್ತಾರೆ. ಕೀಲೆಣ್ಣೆಗಳಲ್ಲಿ ಅಲ್ಯೂಮಿನಿಯಮ್, ಕ್ಯಾಲ್ಸಿಯಮ್, ಸೋಡಿಯಮ್, ಲೀಥಿಯಮ್ ಮುಂತಾದುವುಗಳ ಸಾಬೂನಗಳನ್ನು ಬೆರೆಸಿ ದಟ್ಟವಾಗಿ ಮಾಡಿದರೆ ಅವುಗಳಿಗೆ ಗ್ರೀಸ್ ಅನ್ನುತ್ತಾರೆ. ಈಗ ಕೀಲೆಣ್ಣೆಗಳಲ್ಲಿ ಪಾಲಿ ಎಥಿಲೀನ್ ಹಾಗೂ ಸಿಲಿಕಾಗಳಂಥ ವಸ್ತುಗಳನ್ನು ಬೆರೆಸಿಯೂ ಗ್ರೀಸನ್ನು ತಯಾರಿಸುತ್ತಾರೆ.
ಪೆಟ್ರೋಲಿಯಮ್ ಮೇಣಗಳು: ಇವು ಪೆಟ್ರೋಲಿಯಮ್ಮಿನ ಪರಿಚಿತ ಉತ್ಪನ್ನಗಳು. ಮಾರುಕಟ್ಟೆಯಲ್ಲಿ ದೊರೆಯುವ ಪೆಟ್ರೋಲಿಯಮ್ಮಿನ ಮೇಣಗಳಲ್ಲಿ ಮೂರು ಪ್ರಕಾರಗಳುಂಟು; ಪ್ಯಾರಾಫಿನ್ ಮೇಣ, ಸೂಕ್ಷ್ಮ ಸ್ಫಟಿಕಾಕೃತಿಯ ಮೇಣ, ಪೆಟ್ರೊಲ್ಯಾಟಮ್. ಪ್ಯಾರಾಫಿನ್ ಮೇಣ ದೊಡ್ಡ ಸೂಜಿ ಆಕಾರದಲ್ಲಾಗಲಿ ತಟ್ಟೆ ಆಕಾರದಲ್ಲಾಗಲಿ ಸ್ಫಟಿಕೀಕರಣಗೊಳ್ಳುತ್ತದೆ. ಇದರಲ್ಲಿ 20 ರಿಂದ 30 ಇಂಗಾಲದ ಪರಮಾಣುಗಳುಳ್ಳ 360 ರಿಂದ 420ರ ವರಗೆ ಅಣುತೂಕ ಇರುವ ಪ್ರಸಾಮಾನ್ಯ ಹೈಡ್ರೊಕಾರ್ಬನ್ನುಗಳಿರುತ್ತವೆ. ಸೂಕ್ಷ್ಮ ಸ್ಫಟಿಕಾಕೃತಿಯಲ್ಲಿ ಸ್ಫಟಿಕೀಕರಣಗೊಳ್ಳುವ ಎರಡನೆಯ ತರಹದ ಮೇಣದಲ್ಲಿ 40 ರಿಂದ 50 ಇಂಗಾಲದ ಪರಮಾಣುಗಳುಳ್ಳ 580 ರಿಂದ 700ರ ವರೆಗೆ ಅನುತೂಕವುಳ್ಳ ಆಲ್ಕೈಲ್ ನ್ಯಾಫ್ತೀನಗಳು ಮತ್ತು ಪಾಲಿಮೇರಿಯ ಹೈಡ್ರೋಕಾರ್ಬನ್ನುಗಳು ಇರುತ್ತವೆ. ಪೆಟ್ರೋಲ್ಯಾಟಮ್ಮಿಗೆ ಪೆಟ್ರೋಲಿಯಮ್ ಜೆಲ್ಲಿ ಎಂದೂ ಹೆಸರುಂಟು. ಇದರಲ್ಲಿ ದ್ರವ ಹಾಗೂ ಘನ ಎರಡೂ ರೂಪದ ಹೈಡ್ರೋಕಾರ್ಬನ್ನುಗಳಿರುತ್ತವೆ. ಇದೊಂದು ಕಲಿಲ ವಸ್ತು. ಇದರಲ್ಲಿ ದ್ರವ ಹೈಡ್ರೊಕಾರ್ಬನ್ನುಗಳು ಘನ ಹೈಡ್ರೊಕಾರ್ಬನ್ನುಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರತ್ಯೇಕವಾದ ಸಣ್ಣ ಹನಿಗಳ ರೂಪದಲ್ಲಿರುತ್ತವೆ.
ಈ ಮೂರೂ ಪ್ರಕಾರದ ಮೇಣಗಳು ಕೀಲೆಣ್ಣೆಗಳ ಸಂಸ್ಕರಣೆಯಲ್ಲಿ ಉಪೋತ್ಪನ್ನಗಳಾಗಿ ದೊರೆಯುವುವು. ಪ್ಯಾರಾಫಿನ್ ಮೇಣ ಪ್ಯಾರಾಫಿನ್ ಬಟ್ಟಿಯಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚಿನ ಮೊತ್ತದಲ್ಲಿರುತ್ತದೆ. ಕಚ್ಚಾ ಎಣ್ಣೆಯ ಆಂಶಿಕಾಸವನದಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚು ಕಡಿಮೆ 4500ಅ ಗಿಂತ ಕಡಿಮೆ ಉಷ್ಣತೆಯ ಶ್ರೇಣಿಯಲ್ಲಿ ಸಂಗ್ರಹಿಸಲಾಗುವ ಸೀಮೆಎಣ್ಣೆಯ ಅನಂತರದ ಬಟ್ಟಿಗೆ ಪ್ಯಾರಾಫಿನ್ ಬಟ್ಟಿ ಎಂದು ಹೆಸರು. ಇದನ್ನು ತಂಪುಗೊಳಿಸಿದಾಗ ಇದರಲ್ಲಿದ್ದ ಮೇಣ ಸ್ಪಟಿಕಗಳಾಗಿ ರೂಪುಗೊಳ್ಳುತ್ತದೆ. ಇವನ್ನು ಶೋಧಿಸಿ ಬೇರ್ಪಡಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಆಗ ಈ ಮೇಣದಲ್ಲಿ ಇನ್ನೂ 10%-30% ವರೆಗೆ ಅಂಶ ಇರುತ್ತದೆ. ಇದಕ್ಕೆ ಅಳ್ಳಕ ಮೇಣ ಎಂದು ಹೆಸರು. ಇದನ್ನು ರಂಧ್ರವಿರುವ ತಟ್ಟೆಯಲ್ಲಿ ಘನೀಕರಿಸಿ ಅನಂತರ ಸಾವಕಾಶವಾಗಿ ಇದಕ್ಕೆ ಕಾವು ಕೊಟ್ಟು ಇದರಲ್ಲಿರುವ ಎಣ್ಣೆಯ ಪ್ರಮಾಣವನ್ನು 1.5%ರ ವರೆಗೆ ತರುತ್ತಾರೆ. ಇಂಥ ಮೇಣಕ್ಕೆ ಹೆಪ್ಪು ಮೇಣವೆಂದು (ಸ್ಕೇಲ್ ವ್ಯಾಕ್ಸ್) ಹೆಸರು. ಒಳ್ಳೆಯ ಮೇಣದಲ್ಲಿ ಎಣ್ಣೆಯ ಪ್ರಮಾಣ 0.5% ರಷ್ಟು ಕಡಿಮೆ ಇರುತ್ತದೆ. ಉಳಿಕೆ ಎಣ್ಣೆಯಲ್ಲಿರುವ ಆಸ್ಪಾಲ್ಟನ್ನು ತೆಗೆದ ಮೇಲೆ ಉಳಿಯುವ ಸಂಗ್ರಹದಿಂದ ಪೆಟ್ರೋಲ್ಯಾಟಮ್ ಮತ್ತು ಸೂಕ್ಷ್ಮ ಸ್ಫಟಿಕಾಕೃತಿಯ ಮೇಣಗಳನ್ನು ತಯಾರಿಸುತ್ತಾರೆ. ಮೊದಲು ಈ ಸಂಗ್ರಹವನ್ನು ಅಲ್ಯೂಮಿನಾ ಅಥವಾ ಪುಲ್ಲರ್ಸ್ ಆರ್ತನ್ನು ಬಳಸಿ ನಿರ್ವರ್ಗೀಕರಿಸುತ್ತಾರೆ. ಅನಂತರ ಬಂದ ಉತ್ಪನ್ನವನ್ನು ನ್ಯಾಗ್ರಾದಲ್ಲಿ ವಿಲೀನಿ ತಂಪುಗೊಳಿಸಿ ಕೇಂದ್ರಾಪಗಮನ ಮಾಡಿ ಮೇಣದಂಥ ವಸ್ತುವನ್ನು ಬೇರ್ಪಡಿಸುತ್ತಾರೆ. ಅದನ್ನು ಬಟ್ಟಿ ಇಳಿಸುವಾಗ ಉಳಿಯುವ ವಸ್ತುವೇ ಪೆಟ್ರೋಲ್ಯಾಟಮ್ ಅಥವಾ ಪೆಟ್ರೋಲಿಯಮ್ ಜೆಲ್ಲಿ. ಇದನ್ನು ಪುನಃ ತಂಪುಗೊಳಿಸಿ ಸ್ಫಟಿಕೀಕರಿಸುವುದರಿಂದ ಸೂಕ್ಷ್ಮ ಸ್ಫಟಿಕಾಕೃತಿಯ ಮೇಣವನ್ನು ತಯಾರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.
ಪೆಟ್ರೋಲಿಯಮ್ ಮೇಣಗಳನ್ನು ಪರಂಪರಾಗತವಾಗಿ ಉಪಯೋಗಿಸುತ್ತ ಬಂದಿರುವುದು ಮೇಣಬತ್ತಿಯ ಉದ್ದಿಮೆಯಲ್ಲಿ. ಕಾಗದದ ಉದ್ದಿಮೆ ಈ ಮೇಣಗಳನ್ನು ಬಲು ದೊಡ್ಡ ಮೊತ್ತದಲ್ಲಿ ಉಪಯೋಗಿಸುತ್ತದೆ. ಪ್ಯಾರಾಫಿನ್ ಮೇಣಕ್ಕೆ ಬಣ್ಣ, ವಾಸನೆ, ರುಚಿ ಇಲ್ಲ. ಮತ್ತು ಅದು ನೀರಿನ ಆವಿಯಿಂದ ಅಬಾಧಿತ. ಆದ್ದರಿಂದ ಆಹಾರ ಸಾಮಗ್ರಿಗಳ ಪುಡಿಕೆಗಳಿಗೆ ಬೇಕಾಗುವ ಕಾಗದ, ಇಂಗಾಲ ಕಾಗದ, ಜಲನಿರೋಧಕ ಕ್ಯಾನ್ವಾಸ್ ಬಟ್ಟೆ ಇವನ್ನು ತಯಾರಿಸಲು ಪ್ಯಾರಾಫಿನ್ ಮೇಣವನ್ನು ಬಳಸುತ್ತಾರೆ. ಬೆಂಕಿಕಡ್ಡಿ, ಬಣ್ಣದ ಪೆನ್ಸಿಲ್, ಪಾಲಿಶ್ ತಯಾರಿಸುವಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ಕಾರ್ಡ್ಬೋರ್ಡ್ ಹಾಗೂ ಕಾಗದಗಳಲ್ಲಿಯ ರಂಧ್ರಗಳನ್ನು ತುಂಬುವಲ್ಲಿಯೂ ಇದರ ಉಪಯೋಗ ಬಹಳ. ಪೆಟ್ರೋಲಿಯಮ್ ಜೆಲ್ಲಿ ನೀರಿನಲ್ಲಿ ವಿಲೀನವಾಗುವುದಿಲ್ಲ ಮತ್ತು ಚರ್ಮಕ್ಕೆ ಸವರಿದಾಗ ನೋವು ಉಂಟುಮಾಡುವುದಿಲ್ಲ. ಆದ್ದರಿಂದ ಇದನ್ನು ಔಷಧ ಸಾಮಗ್ರಿ ಉದ್ದಿಮೆ ಮತ್ತು ಶೃಂಗಾರ ಸಾಧನ ಉದ್ದಿಮೆಗಳಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಬಳಸುತ್ತಾರೆ. ಸಾಬೂನಿನ ತಯಾರಿಕೆಗೆ ಬೇಕಾಗುವ ತೈಲಾಮ್ಲಗಳನ್ನು ಮೇಣಗಳ ಉತ್ಕರ್ಷಣೆಯಿಂದ ತಯಾರಿಸಬಹುದು.
ಬಿಟ್ಯುಮೆನ್: ಇದಕ್ಕೆ ಆಸ್ಫಾಲ್ಟಿಕ್ ಬಿಟ್ಯುಮೆನ್ ಎಂದೂ ಹೆಸರಿದೆ. ಕಚ್ಚಾ ಎಣ್ಣೆಯ ಆಂಶಿಕಾಸವನಾ ನಂತರ ಉಳಿಯುವ ಉಳಿಕೆ ಎಣ್ಣೆಯನ್ನು ಕಡಿಮೆ ವಾತಾವರಣದ ಒತ್ತಡದಲ್ಲಿ ಬಟ್ಟಿ ಇಳಿಸಿದಾಗ ಉಳಿಯುವ ವಸ್ತುವೇ ಬಿಟ್ಯುಮೆನ್. ಇದರಲ್ಲಿ ನೀರಿನ ಉಗಿ ಹಾಯಿಸಿ ಬಾಷ್ಪೀಭವಿಸಬಲ್ಲ ಹೈಡ್ರೊಕಾರ್ಬನ್ನುಗಳನ್ನು ನಿವಾರಿಸಿ ಇದನ್ನು ಸಂಸ್ಕರಿಸುತ್ತಾರೆ. ಇದಕ್ಕೆ ನೇರವಾಗಿ ದೊರೆತ ಬಿಟ್ಯುಮೆನ್ ಆನ್ನುತ್ತಾರೆ. ಬಿಟ್ಯುಮೆನ್ ಒಂದು ಅಸ್ಪಟಿಕ ವಸ್ತು. ಇದರಲ್ಲಿ ಅಸ್ಪಾಲ್ಟಿನ್, ಕಾರ್ಬನ್ ಮತ್ತು ಕಾರ್ಬಾಯಿಡುಗಳು ಎಣ್ಣೆ ಹಾಗೂ ರೆಸಿನುಗಳೊಂದಿಗೆ ಕೂಡಿ ಇರುತ್ತವೆ. ಬಿಟ್ಯುಮೆನ್ ಸುಲಭವಾಗಿ ಹರಿಯುವಷ್ಟು ತೆಳ್ಳಗಾದ ದ್ರವರೂಪದಲ್ಲಿಯೂ ಬಿರುಸಾದ ರೂಪದಲ್ಲಿಯೂ ಇರುತ್ತದೆ. ಬಿಟ್ಯುಮೆನ್ನಗಳನ್ನು ಅವುಗಳ ಛೇದನಬಿಂದು (ಪೆನೆಟ್ರೇಷನ್ ಪಾಯಿಂಟ್). ಮೃದುಬಿಂದು (ಸಾಫ್ಟನಿಂಗ್ ಪಾಯಿಂಟ್) ಮತ್ತು ಶ್ಯಾನತೆ ಇವುಗಳ ಮೇಲಿಂದ ವರ್ಗೀಕರಿಸುತ್ತಾರೆ. ದತ್ತ ಛೇದನ ಬಿಂದುವಿಗೆ ಹೆಚ್ಚಿನ ಮೃದು ಬಿಂದು ಇರುವ ಅಥವಾ ದತ್ತ ಮೃದುಬಿಂದುವಿಗೆ ಹೆಚ್ಚಿನ ಛೇದನ ಬಿಂದು ಇರುವ ಬಿಟ್ಯಮೆನ್ನನ್ನು ಒಳ್ಳೆಯ ಬಿಟ್ಯುಮೆನ್ ಎಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಛೇದನಬಿಂದುವನ್ನು ಅಳೆಯಬೇಕಾದರೆ ಮೊನಚಾದ ತುದಿಯಿಂದ ವಿಶೇಷ ಪ್ರಕಾರದ ಸೂಜಿಯನ್ನು ಬಿಟ್ಯುಮೆನ್ನಿನ ಮೇಲೆ ಇಟ್ಟು ಅದರ ಮೇಲೆ 770ಅ ಉಷ್ಣತೆಯಲ್ಲಿ 100 ಗ್ರಾಮ್ ಭಾರವನ್ನು 5 ಸೆಕೆಂಡ್ ತನಕ ಇಟ್ಟು ಎಷ್ಟು ಮಿ.ಮೀ. ಆಳವನ್ನು ಛೇದಿಸಿಕೊಂಡು ಆ ಸೂಜಿ ಬಿಟ್ಯುಮೆನ್ನನ್ನು ಸೇರುವುದು ಎಂಬುದನ್ನು ಅಳೆಯುತ್ತಾರೆ. ಮಾನವ ಉಪಯೋಗಿಸಿದ ಮೊತ್ತಮೊದಲನೆಯ ಪೆಟ್ರೋಲಿಯಮ್ ಉತ್ಪನ್ನವೇ ಬಿಟ್ಯುಮೆನ್. ರಸ್ತೆ ಮಾಡುವಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಇದರ ಬಳಕೆ. ಛಾವಣೆ ಹಾಕಲು, ಜಲ ನಿರೋಧಕ ಕಾಗದ ತಯಾರಿಸಲು ಮತ್ತು ಕೊಳವೆಗಳು ಸೋರದಂತೆ ಮಾಡಲು ಇದನ್ನು ಉಪಯೋಗಿಸುವುದರ ಜೊತೆಗೆ ವಿದ್ಯುದುಪಕರಣಗಳ ಅವಾಹಕದಂತೆ ಕೂಡ ಉಪಯೋಗಿಸುತ್ತಾರೆ.
ಪೆಟ್ರೋಲಿಯಮ್-ಕೋಕ್: ಇದು ಉಷ್ಣೀಯ ವಿಭಜನ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಯಲ್ಲಿ ದೊರೆಯುವ ಉಪೋತ್ಪನ್ನ. ಇದನ್ನು ಅತಿ ಶುದ್ಧ ಇಂಗಾಲದ ತಯಾರಿಕೆಗೆ ಉಪಯೋಗಿಸುತ್ತಾರೆ. ಮಂದ ಕಪ್ಪು ಬಣ್ಣದ ನೂಲಿನಂತಿರುವ ಘನ ವಸ್ತುವಿದು. ಸುಟ್ಟಾಗ ಉಳಿಯುವ ಬೂದಿ ಬಲು ಕಡಿಮೆ. ಗಂಧಕಾಂಶ ಕಡಿಮೆ ಇರುವ ಕೋಕನ್ನು ವಿದ್ಯುಚ್ಛಾಪ ಕುಲುಮೆಗಳಿಗೆ ಬೇಕಾಗುವ ಇಂಗಾಲದ ವಿದ್ಯುದ್ರವಗಳನ್ನು ತಯಾರಿಸಲು ಬಳಸುತ್ತಾರೆ. ಇದನ್ನು ಕ್ಯಾಲ್ಸಿಯಮ್ ಕಾರ್ಬೈಡ್, ಘರ್ಷಕ ಮತ್ತು ಕೃತಕ ಗ್ರಾಫೈಟನ್ನು ತಯಾರಿಸಲು ಉಪಯೋಗಿಸುತ್ತಾರೆ. ಇದರ ಉಪಯೋಗ ನ್ಯೂಕ್ಲಿಯರ್ ರಿಯಾಕ್ಟರ್ಗಳಲ್ಲಿ ಸಹ ಉಂಟು.
ನ್ಯಾಪ್ಥಾಗಳು: ಇವುಗಳಿಗೆ ಔದ್ಯೋಗಿಕ ನ್ಯಾಪ್ಥಾಗಳು ಅಥವಾ ಪೆಟ್ರೋಲಿಯಮ್ ಲೀನಕಾರಿಗಳು ಎಂದೂ ಹೆಸರುಂಟು. ಇವು ಹೈಡ್ರೊಕಾರ್ಬನ್ನುಗಳ ಕ್ಲಿಷ್ಟ ಮಿಶ್ರಣಗಳು. ಇವುಗಳಿಗೆ ಸ್ಥಿರ ಭೌತ ಅಥವಾ ರಾಸಾಯನಿಕ ಗುಣಗಳಿಲ್ಲ. ಲೀನಕಾರಿ ಗುಣಗಳನ್ನು ಅನುಸರಿಸಿ ನ್ಯಾಪ್ಥಾಗಳನ್ನು ಮೂರು ಭಾಗಗಳಾಗಿ ವಿಂಗಡಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಕೌರಿಬ್ಯುಟೆನಾಲ್ ಎಂಬ ಸಂಖ್ಯೆಯಿಂದ ಲೀನಕಾರಿ ಗುಣವನ್ನು ನಿರ್ಧರಿಸುತ್ತಾರೆ. ಸುಮಾರು 45 ಕೌರಿಬ್ಯುಟೆನಾಲ್ ಸಂಖ್ಯೆ ಇರುವ ನ್ಯಾಪ್ಥಾಗಳನ್ನು ಆಲಿಫ್ಯಾಟಿಕ್ ನ್ಯಾಪ್ಥಾಗಳೆಂದು 98 ಇರುವವನ್ನು ಆರೊಮ್ಯಾಟಿಕ್ ನ್ಯಾಪ್ಥಾಗಳೆಂದೂ ಇವೆರಡರ ಮಧ್ಯದ ಲೀನಕಾರಿ ಗುಣ ಇರುವ ನ್ಯಾಪ್ಥಾಗಳಿಗೆ ಮಧ್ಯವರ್ತಿ ನ್ಯಾಪ್ಥಾಗಳೆಂದೂ ಹೆಸರು. ಕಚ್ಚಾ ಎಣ್ಣೆಯನ್ನು ಬಟ್ಟಿ ಇಳಿಸಿದಾಗ 1200ಅ ವರೆಗೆ ಸಂಗ್ರಹಿಸಿದ ಬಟ್ಟಿಗೆ ಹಗುರ ನ್ಯಾಪ್ಥಾ ಎಂತೂ 1200ಅ ಯಿಂದ 2120ಅ ವರೆಗೆ ಸಂಗ್ರಹಿಸಿದ ಬಟ್ಟಿಗೆ ಭಾರವಾದ ನ್ಯಾಪ್ಥಾ ಎಂದೂ ಹೆಸರು. ಭಾರ ನ್ಯಾಪ್ಥಾದಲ್ಲಿ ಬೆನ್ಜೀನ್, ಟೋಲ್ವೀನ್, ಕ್ಸೈಲೀನ್ ಮತ್ತು ಆಲ್ಕೈಲ್ ಬೆನ್ಜೀನುಗಳಿರುತ್ತವೆ. ಇವನ್ನು ಕ್ರಿಯಾವರ್ಧಾತ್ಮಕ ವಿಭಜನೆ ಹಾಗೂ ಪರಿಷ್ಕರಣದ ವಿಧಾನದಲ್ಲಿ ದೊರೆಯುವ ಬಟ್ಟಿಗಳಿಂದ ಯುಕ್ತ ಕ್ರಮಗಳನ್ನು ಅನುಸರಿಸಿಯೂ ತಯಾರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.
ಅನಿಲಗಳು : ಸಂಸ್ಕರಣ ಸ್ಥಾವರಗಳಲ್ಲಿ ಉಪೋತ್ಪನ್ನವಾಗಿ ದೊರೆಯುವ ಅನಿಲಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದರಿಂದ ನಾಲ್ಕು ಇಂಗಾಲದ ಪರಿಮಾಣುಗಳುಳ್ಳ ಹೈಡ್ರೊಕಾರ್ಬನ್ನುಗಳಿರುತ್ತವೆ. ಇವುಗಳ ಕೆಳಭಾಗವನ್ನು ಸ್ಥಾವರದಲ್ಲಿ ನೈಸರ್ಗಿಕ ಅನಿಲದೊಂದಿಗೆ ವಿವಿಧ ವಿಧಾನಗಳಲ್ಲಿ ಕಾಸಲು ಬೇಕಾದ ಇಂಧನದಂತೆ ಉಪಯೋಗಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಪೆಟ್ರೋರಾಸಾಯನಿಕ ದ್ರವ್ಯಗಳನ್ನು ತಯಾರಿಸಲು ಸಹ ಇವನ್ನು ಮೂಲವಸ್ತುವಾಗಿ ಬಳಸುವುದುಂಟು. ಇವುಗಳ ಇನ್ನೊಂದು ಮಹತ್ತರ ಉಪಯೋಗವೆಂದರೆ ಇವನ್ನು ದ್ರವೀಕರಿಸಿ ಉರುಳೆಗಳಲ್ಲಿ ಸುರಕ್ಷಿತವಾಗಿ ಶೇಖರಿಸಿ ಮನೆಗಳಲ್ಲಿ ಉರುವಲಾಗಿ ಉಪಯೋಗಿಸುವುದು. ಇಂಥ ಅನಿಲಕ್ಕೆ ದ್ರವೀಕರಿಸಿದ ಪೆಟ್ರೋಲಿಯಮ್ ಅನಿಲ ಎಂದು ಹೆಸರು. ಮಾರುಕಟ್ಟೆಯಲ್ಲಿ ದೊರೆಯುವ ದ್ರವೀಕರಿಸಿದ ತೆಳು ಅನಿಲಗಳಲ್ಲಿ ಬ್ಯುಟೇನ್, ಪ್ರೋಪೇನ್ ಮತ್ತು ಇವುಗಳ ಮಿಶ್ರಣ ಇದೆ. ಇದಕ್ಕೆ ಹೆಚ್ಚಿನ ಉಷ್ಣ, ದಕ್ಷತೆ, ಸ್ವಚ್ಚತೆ ಮತ್ತು ಸಾರಿಗೆ ಸೌಲಭ್ಯ ಇರುವುದರಿಂದ ಈ ಉರುವಲಿಗೆ ಇಂದು ವ್ಯಾಪಕ ಬೇಡಿಕೆ ಉಂಟು.
ಪೆಟ್ರೋರಾಸಾಯನಿಕಗಳು : ಕಚ್ಚಾ ಎಣ್ಣೆಯಲ್ಲಿ ಅಥವಾ ನೈಸರ್ಗಿಕ ಅನಿಲದಲ್ಲಿ ಈಗಾಗಲೇ ಇರುವ ಹೈಡ್ರೊಕಾರ್ಬನ್ನುಗಳನ್ನು ವಿಂಗಡಿಸಿ ಪೆಟ್ರೋಲಿಯಮ್ಮಿನ ಉತ್ಪನ್ನಗಳನ್ನು ಪಡೆಯುವುದು ಒಂದು ವಿಧಾನವಾದರೆ ಈ ರೀತಿ ಬೇರ್ಪಡಿಸಿದ ಹೈಡ್ರೊಕಾರ್ಬನ್ನುಗಳನ್ನು ಬಳಸಿ ಅವುಗಳಿಂದ ಸಂಶ್ಲೇಷಿತ ರಾಸಾಯನಿಕ ದ್ರವ್ಯಗಳನ್ನು ತಯಾರಿಸುವುದು ಮತ್ತೊಂದು ವಿಧಾನ. ಈ ತೆರನಾದ ಸಂಶ್ಲೇಷಿತ ಉತ್ಪನ್ನಗಳಿಗೆ ಪೆಟ್ರೋರಾಸಾಯನಿಕಗಳು ಎಂದು ಹೆಸರು. ಮೊತ್ತಮೊದಲಿಗೆ ತಯಾರಿಸಲಾದ ಪೆಟ್ರೋರಾಸಾಯನಿಕ ದ್ರವ್ಯವೆಂದರೆ ಐಸೊಫ್ರೋಪೈಲ್ ಆಲ್ಕೊಹಾಲ್. ಇದನ್ನು 1918ರಲ್ಲಿ, ಉಷ್ಣೀಯ ವಿಭಜನೆಯಲ್ಲಿ ಉಪೋತ್ಪನ್ನವಾಗಿ ದೊರೆತ ಪ್ರೊಪಿಲೀನಿನಿಂದ ತಯಾರಿಸಲಾಯಿತು. ಅನಂತರ ಈಥೈಲ್ ಆಲ್ಕೊಹಾಲ್. ಬ್ಯುಟೈಲ್ ಆಲ್ಕೊಹಾಲ್ ಹಾಗೂ ಎಥಿಲೀನ್ ಆಕ್ಸೈಡುಗಳನ್ನು ತಯಾರಿಸಲಾಯಿತು. ಮೊದಮೊದಲು ಪೆಟ್ರೋರಾಸಾಯನಿಕಗಳ ತಯಾರಿಕೆ ಉದ್ದೇಶಪೂರ್ವಕವಾಗಿರಲಿಲ್ಲ. ಅವುಗಳ ಉತ್ಪನ್ನ ಪ್ರಾಸಂಗಿಕವಾಗಿರುತ್ತಿತ್ತು. ಆದರೆ, ದಿನಗಳೆದಂತೆ ಕೆಲವು ರಾಸಾಯನಿಕ ದ್ರವ್ಯಗಳ ಉಪಯೋಗ ಹೆಚ್ಚಿದಂತೆ ಅವನ್ನು ಸಂಸ್ಕರಣ ಸ್ಥಾವರದಲ್ಲಿ ಉದ್ದೇಶಪೂರ್ವಕವಾಗಿಯೇ ಸಂಶ್ಲೇಷಿಸಲು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಲಾಯಿತು.
ಇಂದು ಮಾರುಕಟ್ಟೆಯಲ್ಲಿ ದೊರೆಯುವ ಸಾವಿರಾರು ಪೆಟ್ರೋರಾಸಾಯನಿಕಗಳ ಪೈಕಿ ಹೆಚ್ಚಿನವು ಕಾರ್ಬನಿಕ ಸಂಯುಕ್ತಗಳು. ಅಕಾರ್ಬನಿಕ ರಾಸಾಯನಿಕಗಳು ಕಡಿಮೆ. ಇಂಗಾಲ, ಗಂಧಕ, ಅಮೊನಿಯ ಇವು ಮುಖ್ಯವಾದ ಅಕಾರ್ಬನಿಕ ರಾಸಾಯನಿಕ ದ್ರವ್ಯಗಳು. ಸಂಸ್ಕರಣ ಸ್ಥಾವರದಲ್ಲಿ ದೊರೆಯುವ ಉತ್ಪನ್ನಗಳ ಪೈಕಿ ಪೆಟ್ರೊರಾಸಾಯನಿಕ ದ್ರವ್ಯಗಳ ಸಂಶ್ಲೇಷಣೆಗೆ ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಉಪಯೋಗಿಸಲ್ಪಡುವ ಉತ್ಪನ್ನಗಳೆಂದರೆ ಒಂದರಿಂದ ನಾಲ್ಕು ಇಂಗಾಲದ ಪರಮಾಣುಗಳ ಹೈಡ್ರೊಕಾರ್ಬನ್ನುಗಳುಳ್ಳ ಅನಿಲ ಬೆನ್ಜೀನ್, ಟೋಲ್ವಿನ್, ಕ್ಸೈಲೀನ್, ಭಾರ ಆರೊಮ್ಯಾಟಿಕ್ ಎಣ್ಣೆ ಮತ್ತು ಮೇಣ. ಇವುಗಳಲ್ಲಿ ಬಹುಮುಖ್ಯವಾದುವೆಂದರೆ ಅಪರ್ಯಾಪ್ತ ಅನಿಲಗಳು. ಇವುಗಳ ಪೈಕಿ ಪ್ರೋಪಿಲೀನ್ ಮತ್ತು ಬ್ಯುಟಿಲೀನುಗಳನ್ನು ದೊಡ್ಡ ಗಾತ್ರದಲ್ಲಿ ಬಳಸಲಾಗುತ್ತಿದ್ದು ಅವನ್ನು ಕ್ರಿಯಾವರ್ಧಾತ್ಮಕ ಮತ್ತು ಉಷ್ಣೀಯ ವಿಭಜನೆಯಿಂದ ಅಥವಾ ಉಷ್ಣೀಯ ಪರಿಷ್ಕರಣದಿಂದ ಪಡೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ಪ್ರೋಪಿಲೀನಿನಿಂದ ತಯಾರಿಸುವ ಮುಖ್ಯ ಉತ್ಪನ್ನಗಳೆಂದರೆ ಐಸೊಪ್ರೋಪೈಲ್ ಈಥರ್, ಐಸೊಪ್ರೋಪೈಲ್ ಆಲ್ಕೊಹಾಲ್, ಕ್ಯುಮೀನ್ ಪ್ರೋಪಿಲೀನ್ ಆಕ್ಸೈಡ್, ಐಸೊಪ್ರೀನ್, ಡೈಕ್ಲೋರೊಪ್ರೋಪೀನ್, ಪ್ರೊಪಿಲೀನಿನ ಟೆಟ್ರಾಮರ್, ಎಕ್ರೊಲಿನ್ ಮತ್ತು ಪಾಲಿಪ್ರೊಪಿಲೀನ್. ಪ್ರಸಾಮಾನ್ಯ ಬ್ಯುಟಿಲೀನಿನಿಂದ ಬ್ಯುಟಾಡೈಯೀನ್, ದ್ವಿತೀಯಕ ಬ್ಯುಟೈಲ್ ಆಲ್ಕೊಹಾಲನ್ನು ತಯಾರಿಸುತ್ತಾರೆ. ಪಾಲಿಮೆರಿಯ ಬ್ಯುಟಿಲೀನಿನಿಂದ ತಯಾರಿಸುವ ರಾಸಾಯನಿಕ ದ್ರವಗಳೆಂದರೆ ಠಿ-ತೃತೀಯ ಬ್ಯುಟೈಲ್ ಫೀನಾಲ್, ಠಿ- ತೃತೀಯಕ ಬ್ಯುಟೈಲ್, ಟೋಲ್ವೀನ್, ಡೈಐಸೊಬ್ಯುಟಿಲೀನ್, ಪಾಲಿಐಸೊಬ್ಯುಟಿಲೀನ್, ಬ್ಯುಟೈಲ್ ರಬ್ಬರ್, ಡೈಟರ್ಶಿಯರಿ ಬ್ಯುಟೈಲ್ ಪೆರಾಕ್ಸೈಡ್, ಪಾಲಿಎಥಿಲೀನ್, ಈಥೈಲ್ ಆಲ್ಕೊಹಾಲ್, ಎಥಿಲೀನ್ ಆಕ್ಸೈಡ್ ಮುಂತಾದುವುಗಳ ಸಂಶ್ಲೇಷಣೆಗೆ ಮೂಲ ವಸ್ತುವಾದ ಎಥಿಲೀನ್ ಅನಿಲ ಅತಿ ಮುಖ್ಯ ಪೆಟ್ರೋರಾಸಾಯನಿಕ. ಇದನ್ನು ಈಥೇನ್, ಪ್ರೋಪೇನ್ ಅಥವಾ ಪೆಟ್ರೋಲಿಯಮ್ಮಿನ ದ್ರವ ಘಟಕಗಳ ವಿಭಜನೆಯಿಂದ ತಯಾರಿಸುತ್ತಾರೆ. ಬೆನ್ಜಿûೀನ್, ಟೋಲ್ವಿನ್ ಮುಂತಾದ ಅರೊಮ್ಯಾಟಿಕ್ ಸಂಯುಕ್ತಗಳನ್ನು ಮುಖ್ಯವಾಗಿ ಕ್ರಿಯಾವರ್ಧಾತ್ಮಕ ಪರಿಷ್ಕರಣೆಯಲ್ಲಿ ದೊರೆತ ದ್ರವಘಟಕದಿಂದ ತಯಾರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಇವನ್ನು ನ್ಯಾಪ್ಥಾ ಹಾಗೂ ಡೀಸಲ್ ಎಣ್ಣೆಗಳ ಕ್ರಿಯಾವರ್ಧಾತ್ಮಕ ವಿಭಜನೆಯನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿನ ಉಷ್ಣತೆಯಲ್ಲಿ ಮಾಡಿದಾಗಲೂ ಪಡೆಯಬಹುದು. ಪ್ರಮುಖವಾದ ರಾಸಾಯನಿಕ ದ್ರವ್ಯಗಳಿವು:
1 ಹೈಡ್ರೊಕಾರ್ಬನ್ ಲೀನಕಾರಿಗಳು: ಆಲ್ಕೊಹಾಲ್, ಕೀಟೋನುಗಳು, ಎಸ್ಟರುಗಳು, ಈಥರುಗಳು, ವಿಶಿಷ್ಟ ಕುದಿಬಿಂದು ಇರುವ ಹಾಗೂ ಬಿಳಿ ಬಣ್ಣದ ಸ್ಪಿರಿಟುಗಳು. 2 ಸಂಶ್ಲೇಷಿತ ಮಾರ್ಜಕಗಳು: ಆಲ್ಕೈಲ್ ಎರೈಲ್ ಸಲ್ಫೊನೇಟುಗಳು, ಆಲ್ಕೈಲ್ ಸಲ್ಫೇಟುಗಳು, ನಾನಾಯಾನಿಕ್ ಮಾರ್ಜಕಗಳು. 3 ಪ್ಲಾಸ್ಟಿಕ್ ಮತ್ತು ರೆಸಿನ್ನುಗಳು: ಪಾಲಿಎಥಿಲೀನ್, ಪಾಲಿ ಪ್ರೊಪಿಲೀನ್, ಪಾಲಿ ಸ್ಟೈರೀನ್, ವೈನೈಲ್ ರೆಸಿನ್ನುಗಳು, ಈಪಾಕ್ಸಿ ರೆಸಿನ್ನುಗಳು ಮತ್ತು ಫೀನಾಲಿಕ್ ಹಾಗೂ ಯೂರಿಯಾ ರೆಸಿನ್ನುಗಳು. 4 ವ್ಯವಸಾಯದಲ್ಲಿ ಉಪಯೋಗಿಸುವ ರಾಸಾಯನಿಕ ದ್ರವ್ಯಗಳು: ಆಲ್ಡ್ರೀನ್, ಡಿಎಡ್ರಿನ್, ಎಂಡ್ರಿನ್, ನೆಮಾಗಾನ್ ಮುಂತಾದುವು. 5 ಗೊಬ್ಬರಗಳು: ಅಮೋನಿಯ ಮತ್ತು ನೈಟ್ರೊಜನ್ಯುಕ್ತ ಗೊಬ್ಬರಗಳು 6 ಸಂಶ್ಲೇಷಿತ ರಬ್ಬರುಗಳು: ಎಸ್.ಬಿ. ರಬ್ಬರ್, ಬ್ಯುಟೈಲ್ ರಬ್ಬರ್ ಪಾಲಿಐಸೊಪ್ರಿನ್, ಪಾಲಿಬ್ಯುಟಾಡೈಯೀನ್ 7 ಸಂಶ್ಲೇಷಿತ ನೂಲುಗಳು ಅಥವಾ ಕೃತಕ ಎಳೆಗಳು: ನೈಲಾನ್, ಟೆರಿಲೀನ್, ಆಕ್ರಿಲಿಕ್ ನೂಲುಗಳು, ಪಾಲಿಯಸ್ಟರ್ ನೂಲುಗಳು. 8 ಮಿಶ್ರ ಸಂಯುಕ್ತಗಳು: ಗ್ಲಿಸರಾಲ್, ಗ್ಲೈಕಾಲ್, ಗ್ಲೈಕಾಲ್ ಅಮೈನುಗಳು, ಈಥರುಗಳು.
ಈ ಎಲ್ಲ ರಾಸಾಯನಿಕ ದ್ರವ್ಯಗಳನ್ನು ಪೆಟ್ರೋಲಿಯಮ್ಮಿನಿಂದ ದೊರೆತ ಸಂಯುಕ್ತಗಳಿಂದ ಸಂಶ್ಲೇಷಿಸಲಾಗುತ್ತಿದ್ದರೂ ಇವನ್ನು ಕಲ್ಲಿದ್ದಲಿನಿಂದ ಅಥವಾ ಕಲ್ಲಿದ್ದಲಿನ ಕಿಟ್ಟದಿಂದ ಅಲ್ಲದೇ ಪುದುಗು ಕ್ರಿಯೆಯಿಂದ ಕೂಡ ಪಡೆಯಬಹುದು.
ಪೆಟ್ರೋಲಿಯಮ್ ಉತ್ಪನ್ನಗಳ ರಾಸಾಯನಿಕ ವೃತ್ತಾಂತ: ಪೆಟ್ರೋಲಿಯಮ್ ಉತ್ಪನ್ನಗಳು ಕೂಡ ಪೆಟ್ರೋಲಿಯಮ್ಮಿನಂತೆ ವಿವಿಧ ವಸ್ತುಗಳ ಸಮುಚ್ಚಯ. ಅವು ಅನೇಕ ಹೈಡ್ರೊಕಾರ್ಬನ್ನುಗಳ ಮಿಶ್ರಣಗಳಾಗಿವೆ. ಆದ್ದರಿಂದ ಪೆಟ್ರೋಲಿಯಮ್ ಉತ್ಪನ್ನಗಳ ರಾಸಾಯನಿಕ ವೃತ್ತಾಂತ ಆಯಾ ಘಟಕದ ರಾಸಾಯನಿಕ ವೃತ್ತಾಂತವೇ ಆಗಿರುತ್ತದೆ.
This article uses material from the Wikipedia ಕನ್ನಡ article ಪೆಟ್ರೋಲಿಯಮ್, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಟಿಪ್ಪಣಿ ಮಾಡದಿದ್ದ ಹೊರತು ಪಠ್ಯ "CC BY-SA 4.0" ರಡಿ ಲಭ್ಯವಿದೆ. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki ಕನ್ನಡ (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.