ದ್ವೈತ

ಪರ್ಯಾಯವಾಗಿ ಭೇದವಾದ, ತತ್ವವಾದ ಮತ್ತು ಬಿಂಬಪ್ರತಿಬಿಂಬವಾದ ಎಂದು ಕರೆಯಲ್ಪಡುವ, ದ್ವೈತ ವೇದಾಂತ ಉಪ-ಶಾಲೆಯನ್ನು ೧೩ನೇ ಶತಮಾನದ ವಿದ್ವಾಂಸ ಮಧ್ವಾಚಾರ್ಯರು ಸ್ಥಾಪಿಸಿದರು. ದೇವರು (ವಿಷ್ಣು, ಪರಮಾತ್ಮ) ಮತ್ತು ಜೀವಾತ್ಮ, ಸ್ವತಂತ್ರ ವಾಸ್ತವತೆಗಳೆಂದು ಅಸ್ತಿತ್ವದಲ್ಲಿವೆ, ಮತ್ತು ಇವುಗಳು ವಿಭಿನ್ನವಾಗಿವೆ ಎಂದು ದ್ವೈತ ವೇದಾಂತ ಶಾಲೆಯು ನಂಬುತ್ತದೆ. ದ್ವೈತ ಶಾಲೆಯು ವೇದಾಂತದ ಇತರ ಎರಡು ಪ್ರಮುಖ ಉಪ-ಶಾಲೆಗಳಾದ ಆದಿ ಶಂಕರನ ಅದ್ವೈತ ವೇದಾಂತವನ್ನು ವಿಲಕ್ಷಣವಾಗಿ ತೋರಿಸುತ್ತದೆ - ಅಂತಿಮ ವಾಸ್ತವತೆ (ಬ್ರಹ್ಮನ್) ಮತ್ತು ಮಾನವನ ಆತ್ಮವು ಒಂದೇ ಆಗಿರುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಎಲ್ಲಾ ವಾಸ್ತವತೆಯು ಒಂಟಿಯಾಗಿ ಏಕೀಕರಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ, ಮತ್ತು ರಾಮನುಜಾದ ವಿಶಿಷ್ಟಾದ್ವೈತ ಅರ್ಹತೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದಾರೆ ನೈತಿಕತೆ - ಅಂತಿಮ ವಾಸ್ತವ (ಬ್ರಹ್ಮನ್) ಮತ್ತು ಮಾನವನ ಆತ್ಮವು ವಿಭಿನ್ನವಾಗಿವೆ ಆದರೆ ಸಂಭಾವ್ಯತೆಗೆ ಸಮಾನವಾಗಿದೆ.

ದ್ವೈತ ಸಿದ್ದಾಂತ ೧೩ನೇ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ ದಕ್ಷಿಣ ಭಾರತದ ಕರ್ನಾಟಕದಲ್ಲಿ ಮಧ್ವಾಚಾರ್ಯರಿಂದ ಪ್ರಚಾರಕ್ಕೆ ಬಂತು. ದೇವರು ಬಿಂಬ, ಜೀವರು ಅವನ ಪ್ರತಿಬಿಂಬ ಎಂದು ಹೇಳಿದ ಮಧ್ವರು, ಭಕ್ತಿ ಹಾಗು ದೇವರ ಬಗ್ಗೆ ಜ್ಞಾನದಿಂದ ಜೀವರು ಮೋಕ್ಷ ಹೊಂದಬಹುದೆಂದು ಪ್ರತಿಪಾದಿಸಿದರು.  ವಿಷ್ಣುವೇ ಪರಮಾತ್ಮ, ಉಳಿದ ದೇವತೆಗಳೆಲ್ಲ ಅವನ ಅಧೀನ.  ಅವರೆಲ್ಲ ಜ್ಞಾನಕ್ಕನುಗುಣವಾಗಿ ವಿವಿಧ ಕಕ್ಷೆಯಲ್ಲಿ ಬರುತ್ತಾರೆ.  ಈ ತಾರತಮ್ಯ ತಿಳಿದು ದೇವತಾ ಉಪಾಸನೆ ಮಾಡಬೇಕೆನ್ನುವುದು ಅವರ ವಾದ.