ದ್ವಿಗು ಸಮಾಸ

ಎರಡು+ಕೆಲ=ಇಕ್ಕೆಲ (ಇರ್ಕೆಲ), ಮೂರು+ಮಡಿ=ಮುಮ್ಮಡಿ -ಇಕ್ಕೆಲ, ಮುಮ್ಮಡಿ ಇತ್ಯಾದಿ ಸಮಸ್ತಪದಗಳು ಪೂರ್ವದ ಪದವು ಸಂಖ್ಯಾವಾಚಕವಾಗಿ ಉತ್ತರದಲ್ಲಿರುವ ನಾಮಪದದೊಡನೆ ಸೇರಿ ಆಗಿವೆ. ದ್ವಿಗುಸಮಾಸವೆಂದರೆ ಪೂರ್ವಪದವು ಸಂಖ್ಯಾವಾಚಕವಾಗಿಯೇ ಇರಬೇಕು. (೭೯) ದ್ವಿಗುಸಮಾಸ:- ಪೂರ್ವಪದವು ಸಂಖ್ಯಾವಾಚಕವಾಗಿದ್ದು, ಉತ್ತರದಲ್ಲಿರುವ ನಾಮಪದದೊಡನೆ ಸೇರಿ ಆಗುವ ಸಮಾಸವೇ ದ್ವಿಗುಸಮಾಸವೆನಿಸುವುದು. (ಇದೂ ಕೂಡ ತತ್ಪುರುಷ ಸಮಾಸದ ಒಂದು ಭೇದವೇ ಎಂದು ಹೇಳುವರು.)

• ಎರಡು+ಕೆಲ=ಇಕ್ಕೆಲ
• ಮೂರು+ಮಡಿ=ಮುಮ್ಮಡಿ

ಇಲ್ಲಿ, ಸಂಖ್ಯಾವಾಚಕವಾದ ಪೂರ್ವ ಪದವು, ಉತ್ತರದಲ್ಲಿರುವ ನಾಮಪದದೊಂದಿಗೆ ಸೇರಿ ಸಮಸ್ತಪದವಾಗಿದೆ. ದ್ವಿಗು ಸಮಾಸದಲ್ಲಿ, ಪೂರ್ವ ಪದವು ಸಂಖ್ಯಾವಾಚಕವಾಗಿರಲೇ ಬೇಕು.

• ಕನ್ನಡ - ಕನ್ನಡ ಪದಗಳು

1. ಒಂದು+ಕಟ್ಟು = ಒಗ್ಗಟ್ಟು
2. ಎರಡು+ಮಡಿ = ಇಮ್ಮಡಿ
3. ನಾಲ್ಕು+ಮಡಿ = ನಾಲ್ವಡಿ
4. ಐದು+ಮಡಿ = ಐವಡಿ
5. ಎರಡು+ಬಾಳ್ = ಇರ್ವಾಳ್
6. ಮೂರು+ಗಾವುದ = ಮೂಗಾವುದ
7. ಒಂದು+ಕಣ್ಣು = ಒಕ್ಕಣ್ಣು

• ಸಂಸ್ಕೃತ - ಸಂಸ್ಕೃತ ಪದಗಳು

1. ಪಂಚಗಳಾದ+ಇಂದ್ರಿಯಗಳು = ಪಂಚೇಂದ್ರಿಯಗಳು
2. ಸಪ್ತಗಳಾದ+ ಅಂಗಗಳು = ಸಪ್ತಾಂಗಗಳು
3. ದಶಗಳಾದ+ಮುಖಗಳು = ದಶಮುಖಗಳು
4. ಅಷ್ಟಾದಶಗಳಾದ+ಪುರಾಣಗಳು = ಅಷ್ಟಾದಶಪುರಾಣಗಳು
5. ಏಕವಾದ+ಅಂಗ = ಏಕಾಂಗ

• ಸಮಾಸ