ល្បឿន

• តំលៃល្បឿន(ទំហំស្កាលែរ) ជាផលធៀបរវាងចំងាយចរ ${\displaystyle d}$  ជាមួយរយៈពេល ${\displaystyle t}$ ។ គេសរសេរ៖

${\displaystyle v={\frac {d}{t}}}$ 

• វ៉ិចទ័រល្បឿនឬល្បឿនក្នុងលំហ ជាបំរែបំរួលនៃវ៉ិចទ័រទីតាំងធៀបនឹងរយៈពេល។ គេសរសេរ៖

${\displaystyle {\vec {v}}={\frac {d{\vec {r}}}{dt}}}$ 
ដែលណមរបស់វាមានតំលៃស្មើនឹងទំហំល្បឿន និងមានទិសដៅដូចបំលាស់ទីរបស់អង្គធាតុ។ នៅក្នុងរូបវិទ្យា គេប្រើពាក្យល្បឿនភាគច្រើនសំដៅទៅលើវ៉ិចទ័រល្បឿននេះឯង។

ខ្នាតអន្តរជាតិរបស់ល្បឿនគឺ ម៉ែត្រក្នុងមួយវិនាទី (m.s^-1)។ សំរាប់យានយន្តនានា ខ្នាត គីឡូម៉ែត្រក្នុងមួយម៉ោង (km/h) ក៏ត្រូវបានគេប្រើប្រាស់យ៉ាងទូលំទូលាយផងដែរ។ គេអាចវាស់ល្បឿនដោយប្រើកុងទ័រល្បឿន។

គេត្រូវចែកអោយបានច្បាស់ពីប្រភេទទាំង២របស់ល្បឿន៖

• ល្បឿនមធ្យម៖ ជាអ្វីដែលយើងបាននិយាយហើយនៅក្នុងនិយមន័យខាងលើ។ យើងអាចគណនាវាបានដោយគណនាផលធៀបរវាងចំងាយចរនឹងរយៈពេល។
• ល្បឿនខណៈ៖ ជាល្បឿននៅត្រង់ខណៈណាមួយ។ គេអាចគណនាវាបានដោយធ្វើដេរីវេធៀបនឹងពេល នូវកូអរដោនេរបស់វ៉ិចទ័រល្បឿន៖

${\displaystyle {\vec {v}}={\frac {\partial {\vec {r}}}{\partial t}}={\begin{pmatrix}{\frac {\partial x}{\partial t}}\\{\frac {\partial y}{\partial t}}\\{\frac {\partial z}{\partial t}}\end{pmatrix}}}$ 

 

• ល្បឿនពន្លឺក្នុងសុញ្ញកាស៖ c = 299,792,458 ms^-1
• ល្បឿនសំលេងក្នុងខ្យល់ស្ងួតនៅសីតុណ្ហភាព 20 °C៖ 343 ms^-1

• ល្បឿនមុំ
• សំទុះ
• សំទុះមុំ
• ល្បឿនធៀប
• ស៊ីនេម៉ាទិច
• ចលនាត្រង់ស្មើ