រឿងថៅកែចិត្តចោរ

នាយ ផានីត អាយុ ១៧ឆ្នាំ ធ្វើការក្នុងហាងឡាន
២. ពូ ហំ អាយុកណ្ដាលមនុស្ស តៃកុងឡាន
៣. ថៅកែឡាន
៤. នាង យ៉ាន ប្រពន្ធពូ ហំ
៥. សុខ … កម្មករឡាន
៦. មាន … កម្មករឡាន
៧. គង់ … កម្មករឡាន
……………………………………………………………………………………………………………………………្ិដ្

ផានីត និងតៃកុង
(គេឃើញផានីតនៅក្មេងរាងស្គម កំពុងកត់ត្រាចុះដាក់បញ្ជីសៀវភៅធំមួយទើបពូហំចំណាស់ពាក់កណ្ដាលមនុស្សដើរចូលមកលប។ជនទាំងពីរឃើញគ្នាសម្លឹងគ្នាយូរបន្តិចទើបពូហំនិយាយ) ពូហំ  : លោកក្មួយមានរឿងអ្វី បានមើលពូតាំងពីក្បាលដល់ចុងជើងហាក់ដូចជាយើងមិនដែលស្គាល់គ្នា? ផានីត  : ពូក្រែង…ក្រែងឡានពូ… ហំ  : ថៅកែនៅហ្នឹងឬទេ? ផានីត  : ចេញបាត់តាំងពីព្រលឹមម្ល៉េះ ហំ  : យី!ថ្មើរម៉ានទៅគាត់ត្រឡប់វិញពូមានរឿងប្រញាប់ជាមួយនឹងគាត់ផង។ ផានីត  : មើលទៅបន្តិចទៀតគាត់នឹងអញ្ជើញមកវិញហើយ។ ហំ  : ចុះពួកអាដែងអស់នោះកំពុងតែរៀបចំធ្វើឡានអាផាគោរី? ផានីត  : បាទ! ហំ  : ទៅមើលពួកអាដែងអស់នោះមួយភ្លែតសិន!(ដើររួចទុចវិញ)ណ្ហើយកុំឱ្យវាឃើ ញមុខនាំពិបាកចិត្តទេ។ ផានីត  : អញ្ជើញអង្គុយទៅពូ(ពូហំធ្វើតាម)ខ្ញុំឡើងទៅផ្ទះសិន(ផានីតក៏ដើរយ៉ាងលឿនចេញពីទីនោះហាក់ដូចជាខ្លាចមិនហ៊ានអង្គុយ ជាមួយតៃកុង)។ ហំ  : លោកក្មួយកុំទៅណាអង្គុយនៅនេះហើយឱ្យបានពីរនាក់គ្រាន់បានជាគ្នា(ផានីតក៏ត្រឡប់មកអង្គុយវិញតែធ្វើជាបើកសៀវភៅ ធ្វើការ)តៃកុងឡានជក់ខ្លះហួចខ្លះច្រៀងខ្លះទើបនិយាយថា:យី!ចំតែម្ដងហើយថៅកែទៅណាក៏ក្រមកម្ល៉េះ។លោកក្មួយមាន លឺនរណាគេនិយាយថាអ្វីពីខ្ញុំទេ? ផានីត  : លឺគេនិយាយតែរឿងហ្នុង? ហំ  : រឿងស្អីរឿងហ្នុង! ផានីត  : រឿងពីម្សិលនុះណា!ថាលោកបើកឡានទៅជល់ឡានអុងប៉ាងហុងលីស្លាប់មនុស្សអស់៣នាក់និងមានរបួសជាច្រើន។ ហំ  : រួចដូចម្តេចទៀត? ផានីត  : ថាលោកពូរត់បាត់។ឥលូវ…រាជការប្រកាសឱ្យគេរកចាប់ខ្លួនមានទាំងផ្សាយតាមវិទ្យុផងថាបើនរណាឃើញរូបលោកពូឱ្យទៅ ជម្រាបរាជការ។ចុះពូឯងមកធ្វើអ្វីកន្លែងនេះតិចគេញមករកមើលម្ដេចមិនគេចឱ្យបាត់ខ្លួនទៅ។ ហំ  : (សើច)មុខតែគេចហើយតែធ្វើម្ដេចឱ្យបានជួបថៅកែបើកលុយសិន។ ផានីត  : ប្រាក់ខែបន្តិចបន្តួចពូអើយកុំស្តាយ។ចាំទៅៗតិចមានគ្រោះថ្នាក់ធំបើលោកស្ដាយពូត្រូវការលុយធ្វើសាហ៊ុយខ្លះខ្ញុំជូនខ្លះ បាន(ផានីតហូតកាបូបលុយចង់រាប់លុយឱ្យតៃកុងខ្លះ)។ ហំ  : (រាដៃមិនព្រមទទួលលុយ)ទុកចាយចុះលោកក្មួយពូមានហើយ។លោក ក្មួយឯងមុននឹងមកធ្វើការនៅទីនេះនៅឯណាពីមុន? ផានីត  : នៅរៀនវិទ្យាល័យស៊ីសុវតិ្ត។ខ្ញុំបានខំណាស់ដែរតែប្រលងចេះតែធ្លាក់ឥលូវ មិនចង់ត្រលប់ទៅស្រុកសោះព្រោះខ្មាស់គេក៏មកសុំធ្វើការនៅទីនេះយកលុយរៀនឈ្នួលយប់ៗទៀត។ ហំ  : ក្មួយឯងអាយុប៉ុន្មានហើយ? ផានីត  : ចូលឆ្នាំនេះទៀតបាន១៧ហើយ។ ហំ  : នៅក្មេងណាស់គ្មានទាន់បានដឹងរឿងកន្លុកកន្លៀតជីវិតបន្តិចសោះ។ ពូមកនេះមកបើកលុយរង្វាន់មិនមែនមកបើកប្រាក់ខែ ទេប្រាក់ខែបើកចាយអស់១ខែមុនស្រេចទៅហើយ។ ផានីត  : រង្វាន់ដោយពូបានធ្វើការយូរណាស់មកហើយឬ?ខ្ញុំបើធ្វើការយូរៗទៅថៅកែថានឹងឱ្យរង្វាន់ខ្ញុំដែរគឺប្រាក់ចំណេញដែលត្រូវ ចែកគ្នាតាមភាគៗនោះឬ! ហំ  : រង្វាន់នោះលឺគ្រាន់តែនិយាយតែគេមិនដែលចែកទេ។រង្វាន់ពូគឺរង្វាន់ក្ដៅ។ គឺថៅកែណាដែលជាអ្នកបញ្ចេះឱ្យពូបុកឡាន អាហុងលីឱ្យវាមានគ្រោះថ្នាក់គេលែងហ៊ានជិះទៀតគេមកជិះតែឡានយើងហើយថៅកែសន្យាថាបើពូធ្វើបានគាត់ឱ្យ រង្វាន់១ម៉ឺនរៀល។ រឿងនេះជារឿងស្ងាត់កុំនិយាយឱ្យសោះ។ ផានីត  : យី!អូអញ្ចឹងម្សិលមិញគឺពូបុកឡានវាដោយចេតនាតែម្ដង។ ហំ  : នឹងហើយ!ដាក់អាមួយម៉ោងមួយរយទាន់អាឯងព្រលែងចំកណ្ដាលឆ្អឹងជំនី។ ផានីត  : យី!ពូហ៊ានធ្វើអញ្ចឹង! ហំ  : មិនហ៊ានឯណា”មួយម៉ឺនរៀល”…។ ផានីត  : ចុះមានអ្នកជិះបានស្លាប់ដោយពូឯងបុកឡាននោះ។ ហំ  : ពួកនោះវាស៊យវាអាយុវាអស់។អ្នកណាដឹងធ្វើម៉េច។ ផានីត  : ចុះឥលូវបើរាជការគេមករកចាប់ពូឯង? ហំ  : ឱ្យតែបានមួយម៉ឺនរៀលគេចប្រាវឥលូវយូរៗភ្លេចខ្លួនបន្លំផ្លាស់ឈ្មោះមកវិញដដែល។ហើយម្យ៉ាងទៀតថៅកែគាត់សន្យាថា គាត់ជួយគិតគូរគេឯង។រឿងអ្វីតែមានលុយហើយវាមិនដែលទៅជាធំរួចទេ។ ផានីត  : ខ្ញុំបើថៅកែប្រើបែបនេះទុកជាឱ្យលុយច្រើនយ៉ាងណាក៏មិនហ៊ានដែរ។ ហំ  : ចុះបើក្មួយធ្វើការរាជការនិយាយឱ្យត្រង់ណា!តើលោកក្មួយហ៊ានស៊ីសំណូកឬទេ? និយាយឱ្យត្រង់ណា! ផានីត  : ខ្ញុំមិនហ៊ានថាទេ។ ហំ  : ឃើញទេរឿងស៊ីសំណូកនិងរឿងបែបពូនេះមិនខុសគ្នាប៉ុន្មានទេ។ ផានីត  : ពូឯងសម្លាប់គេទាំងរស់ណា។ ហំ  : ចុះស៊ីសំណូកមិនកាច់កគេទាំងរស់!ចុះបំបាត់លុយរាជការមិនកាច់កគេទាំងរស់!អ្នករកស៊ីបំបាត់គេគ្រប់យ៉ាងមិនកាច់កគេ ទាំងរស់! ផានីត  : ឱពុទ្ធោអើយ!ខ្ញុំយ៉ាងណាក៏មិនហ៊ានដែរទុកជាគេឱ្យប៉ុន្មានក៏មិនហ៊ានសម្លាប់មនុស្សដែរ។ ហំ  : កុំអាលរកពុបើមិនសម្លាប់គេមានតែទុកឱ្យគ្នាឯងស្លាប់!លាប់!ក្មួយរើសយកខាងណា? ផានីត  : ខ្ញុំមិនយល់ទេពូពូឯងចង់ថាដូចម្ដេចអំបាញ់មិញ? ហំ  : ថា”បើមិនដាច់ចិត្តសម្លាប់គេតោងគ្នាឯងស្លាប់”តើគ្នាឯងស្លាប់ក្មួយឯងធ្វើដូចម្ដេច? ផានីត  : ម៉េចអញ្ចឹង? ហំ  : ពូត្រូវការលុយមួយម៉ឺនគ្មានលុយមួយម៉ឺនប្រពន្ធពូងាប់ឈឺដើមទ្រូងក្អកខេះៗត្រូវការសម្រាកមិនធ្វើការតើបានអ្វីស៊ី។ទៅ ពេទ្យៗឱ្យសំបុត្រទិញថ្នាំចាក់។ ពូគ្មានលុយទិញថ្នាំធ្វើម្ដេចទុកឱ្យប្រពន្ធស្លាប់ឬ?កូនស្រីពូប្រលងជាប់ចូលអនុវិទ្យាល័យនារី សាលាតម្រូវឱ្យទិញសំពត់អាវសៀវភៅមុងតាមរបៀបគេមិនទិញឱ្យកូនកូនខាតរៀន។ខាតរៀនល្ងង់ដូចពូទៀត។ធំឡើង វេទនាម្ល៉ោះហើយត្រូវពូហ៊ានប្ដូរឱ្យកូនបានចំណេះដឹងនឹងគេទើបដោះបញ្ហានេះឱ្យបានស្រេចខំវិលវល់តែដដែលៗនៅតែ ល្ងង់ព្រោះហេតុក្រនៅតែក្រព្រោះហេតុល្ងង់…ម្ល៉ោះហើយប្រថុយធ្វើម្ដេចឱ្យតែបានលុយនឹងបានចំណេះទៅ។ម្ដាយពូគាត់ ចាស់ហើយហើយគាត់ចង់ធ្វើបុណ្យមុននឹងគាត់អនិច្ចកម្មគាត់សុំលុយពូឱ្យពូធ្វើដូចម្ដេចមិនឱ្យពូធ្វើបុណ្យធ្វើទានហាក់ដូចជា ធ្វើទណ្ឌកម្មសំរាប់គាត់អញ្ចឹង.. ផានីត  : ពូយកលុយក្ដៅក្រាហាយទៅជូនគាត់យកទៅធ្វើបុណ្យក្រែងមិនបានបុណ្យណា? ហំ  : បានឬមិនបានទុកមួយឡែកសិនធ្វើម្ដេចឱ្យតែម៉ែបានស្រួលចិត្តដោយថាអញមានលុយធ្វើបុណ្យនឹងគេដែរស្រុកឥលូវអញ្ចឹង គេកាប់ជ្រូកធ្វើបុណ្យគេស៊ីសំណូកបុណ្យដើម្បីមានផ្លូវរកស៊ីគេសំពះព្រះសង្ឃដើម្បីឱ្យគេស្រលាញ់(ផានីតគ្រវីក្បាលហួស ចិត្ត)លោកក្មួយគ្រវីក្បាលហួសចិត្នេះហើយជីវិតពិតៗដែលមិនមែនជីវិតតែពាក្យសំដីតែក្បួនខ្នាតបានថាសរុបសេចក្តីឃើញ ថាពូត្រូវតែប្រថុយឱ្យបានមួយម៉ឺនរៀលសិន។ពូគិតស្រេចយូរណាស់មកហើយពូល្បងស្រាយរឿងនេះតាមវិធីច្រើនណាស់ ហើយតែទៅមិនរួចបានជាសល់ផ្លូវមួយហ្នឹងទើបប្រថុយទទួលថៅកែគាត់ត្រូវការស្រាប់ផងចាំអីហ្នឹងលេងមួយចានដើម្បី កសាងជីវិតវង្សត្រកូល។ល។ ផានីត  : ខ្ញុំឈប់ឭឈប់ឆ្លើយឈប់ដឹងហើយ!(ដើរចូលមកអង្គុយ) ហំ  : កើតមកជាមនុស្សហើយក្មួយមិនឱ្យឈប់ឭឈប់ឆ្លើយឈប់ដឹងបានទេ!ច្បាប់ជីវិតបង្ខំក្មួយឱ្យដោះស្រាយរឿងដែលមានចោទរាល់ថ្ងៃ។បើក្មួយគេចមិនដោះស្រាយគឺក្មួយព្រមទទួលងាប់ជាមុនហើយស្រេច។ ផានីត  : ខ្ញុំនឹកថាខ្ញុំហើយជាមនុស្សអភ័ព្វជាងគេកំព្រាឥតឪពុកម្ដាយនៅជាមួយមាមីងគេអ្នកមានគេធ្វើបាបគ្រប់យ៉ាងដូចម្ដេចក៏ មិនត្រូវខ្មោចចេញខ្មោចចូលនិយាយតែពីមានពីសប្បាយផ្ទុយនឹងខ្ញុំដែលក្រ។ ហំ  : មានមនុស្សវេទនាជាងក្មួយជាងមាច្រើនណាស់ទៅទៀតលោកក្មួយ។មានមនុស្សច្រើនបានព្រឹកខ្វះល្ងាចគ្មានអ្វីវ័ណ្ឌគ្មាន ដំបូលជ្រករស់ដោយសារលក់កម្លាំងប្រចាំថ្ងៃលោតែឈឺដេកចាំងាប់។ជនទាំងនោះគេប្រៀបបានទៅនឹងសត្វដែលកើតមក គេទុកឱ្យរស់គ្រាន់តែសម្រាប់ធ្វើការផ្ដល់ផលឱ្យទៅជនមួយជំពូកទៀតដែលកើតមកចាំតែទទួលផលស្រាប់ដោយមិន ចាំបាច់ធ្វើការឬដោយធ្វើការតែបន្លំ។មួយថ្ងៃគិតតែប្រើស្នៀតបោករាប់មិនអស់។ ផានីត  : នេះហើយសង្គមសក្ដិភូមិគ្មានរបៀបបណ្ដោយមនុស្សប្រយុទ្ធគ្នាតាមចិត្តប្រកាប់ប្រចាក់គ្នាបោកបន្លំគ្នាលួចប្លន់គ្នាកេងប្រវ័ញ្ចគ្នារហូតដល់ច្បាំងគ្នាដើម្បីតែម្យ៉ាងគឺដើម្បីរស់ទៅតាមសេចក្ដីលោភមិនចេះឆ្អែត។ នេះហើយសង្គមពុករលួយដែលអ្នកប្រសប់ចេះតែ សប្បាយនៅចំពោះមុខមនុស្សភាគច្រើនដែលវេទនាពីរឿងរស់។ នេះហើយសង្គមនាយទុនមនុស្សជិះជាន់មនុស្សព្រោះពួកឈ្នះចេះរៀបចំគ្នាដើម្បីសង្កត់ពួកអ្នកចាញ់អោយធ្វើការបង្កើតផលអោយខ្លួនរស់បានស្រួល។ ហំ  : ក្មួយបានរៀនក្មួយចេះរកពាក្យចំៗថាបាន។ ផានីត ពូឯងហ្នឹងក៏សម្លាប់គេដើម្បីខ្លួនរស់ដែរ។ ហំ  : ពូមានចង់ឯណាក្មួយតែជីវិតវាបង្ខំទេតើ!ដូចពូបានជម្រាបក្មួយរួចមកហើយស្រាប់។ ផានីត  : ថៅកែហ្នឹងបង្ខំពូឯង។ ហំ  : ថាដូចនេះក៏បាន។តែចុះនរណាបង្ខំថៅកែ? ផានីត  : អ្នកណា!លោភចង់មានតែឯងហួសពេក។ ហំ  : ត្រូវហើយថៅកែគាត់ហ៊ានលោភព្រោះគ្មានច្បាប់ណាមកកម្រិតសេចក្ដីលោភគាត់សោះ។ដល់ចង់មានបានហួសកម្លាំងគាត់គាត់យកទឹកលុយទៅទិញកម្លាំងគេសម្បត្តិគាត់កើនឡើងយូរៗទៅគាត់ទិញខ្មែរទាំងអស់មកប្រើ។ ផានីត  : ពិតមែនហើយចុះផ្លូវដោះស្រាយ? ហំ  : កុំមាត់លឺសូរសំលេងអា”មែរសឺដេស”ថៅកែមកហើយ។នុះថៅកែមែនលោកក្មួយខ្ញុំលាលោកក្មួយឱ្យហើយណាព្រោះតែបានលុយមួយម៉ឺនចាយគ្ឌឹងហើយខ្ញុំ។ ផានីត  : ចុះខ្ញុំពូឱ្យទៅណា? ហំ  : អង្គុយបូកលេខហើយសង្វេគរឿងសង្គមតទៅទៀតចុះ។ ផានីត  : ពូឯងពួនត្រង់នេះសិនទៅក្រែងថៅកែឃើញគាត់បើកឡានចេញគេចទៅណាទៀត។ ហំ  : ក្មួយថានេះសមម្យ៉ាងដែរ(តៃកុងក៏ពួនបន្តិចសិន)។ ……………………………………………………………………………………………………………………………………….

ផានីត-ហំ-ថៅកែ ថៅកែ  : (ដើរចូលមកមើលឃើញតែផានីតព្រោះពូហំពួនទៅហើយ)ផានីតមានមនុស្សចម្លែកមកសួរអ្វី…អីដែរ? ផានីត  : បាទដូចជាមិនឃើញទេ។ ថៅកែ  : អញទៅស្ទាក់ខ្ទប់ឯក្រសួងគិញហើយតែមិនដឹងជាបានផលយ៉ាងណា? តែតែនៅផ្ទះប្រយ័ត្នមើលបើមានមនុស្សចម្លែកមកសួរឆ្លើយថាមិនដឹងៗទៅ។ ផានីត  : បាទ! ហំ  : (ស្ទុះចេញពីកន្លែងពួនមក)ក្រាបប្រណិប័តន៍ថៅកែ ថៅកែ  : យី!អាហំអាឯងឆ្កួតទេឬ!មកធ្វើអ្វីហ្នឹង? ហំ  : ប្របាទ…មក…សុំ…នែ…នែ… ថៅកែ  : អាឯងមិនដឹងជាគេប្រកាសតាមវិទ្យុរកចាប់ក្បាលទេ?រួចអាឯងមកនេះគិតសម្លាប់ទាំងអស់គ្នាហះ? ហំ  : ខ្ញុំដឹងថាគេរកចាប់ខ្លួនខ្ញុំហើយបានជាខ្ញុំឆ្លៀតមកបើកលុយរង្វាន់រួចនឹងអាលគេច។ ថៅកែ  : យីអានេះវង្វេងខួរហើយគិតតែរង្វាន់ជាប់គុកឯណោះមិនគិតទេ។ទៅ!រត់ឱ្យបាត់ពីទីនេះទៅ! ថៅកែ  : ថៅកែមេត្តាឱ្យលុយមកសិន! ថៅកែ  : (ហូតកាបូបយកលុយ)យក២០០រៀលរួចទៅឯណាឱ្យបាត់ទៅអាចង្រៃវាយក៏ ហំ  : កាលដែលថៅកែមានប្រសាសន៍នឹងខ្ញុំថាឱ្យខ្ញុំមួយម៉ឺន!ទាល់តែប៉ុណ្ណឹងដែរបានខ្ញុំប្រថុយលក់ស្បែក។ ថៅកែ  : យីអានេះ!អញមិនដឹង!បើ២០០មិនយកអញមិនដឹងអីទេទៅ!ចេញទៅ!ធ្វើឱ្យអញមានរឿងដោយសារផងឥលូវមកលំអុករក១ម៉ឺនទៀតអាណាតាមចិត្តឯងទាន់។ ហំ  : ព្រះតេជគុណខ្ញុំទុកជាម៉ែឪហើយមេត្តាខ្ញុំចុះ។ជីវិតខ្ញុំថ្លៃតែ១ម៉ឺនរៀលម្ដេចព្រះបាទម្ចាស់មានប្រសាសន៍ឯណាទៅវិញ។ឱ្យខ្ញុំភ្លាមមក១ម៉ឺនដូចជាបោះចោលឱ្យសត្វលង់ទឹកទៅចុះ។ព្រះតេជគុណស្គាល់ចិត្តខ្ញុំស្រាប់ហើយស៊ូស្លាប់រស់នឹងព្រះតេជគុណយ៉ាងណា។ ថៅកែ  : យីអានេះនិយាយច្រើនណាស់អញថាមិនដឹងៗហើយ។យកឡានអញទៅបុកគបុកគេខូចឡានអញងាប់មនុស្ស៣នាក់រឿងរ៉ាវនឹងអាឯងនេះសម្បើមណាស់ប៉ោគេវាក្ដីផងឥលូវមករឹតឯងមួយទៀត។ផានីតជួយគិតមើលអានេះវាគិតជញ្ជក់ឈាមឯងឱ្យនៅតែស្បែកនឹងឆ្អឹងតែម្ដង។ ព្រះតេជគុណជ្រៀបស្រាប់ហើយ!ខ្ញុំបរឡានបុកគេគឺធ្វើតំរូវចិត្តព្រះតេជគុណ។ ថៅកែ  : អញឱ្យបុកមែនតែអញមិនមែនឱ្យបុកទាល់តែមានស្លាប់មនុស្សណា? ហំ  : ខ្ញុំក៏មិនមែនចង់ឱ្យមានមនុស្សស្លាប់ដែរ។តែនរណាប៉ាន់គ្រោះថ្នាក់បាន? ថៅកែ  : អើ!រួចអាឯងមកទារលុយអញទៀត? ហំ  : ចុះថៅកែសន្យាថាបើខ្ញុំបុកឡានអាហុងលីបានឱ្យខ្ញុំ១ម៉ឺន។ខ្ញុំទារតាមតែថៅកែសន្យា(កម្មករចូល) ថៅកែ  : អើ!អញឱ្យឯងបុកកុំឱ្យស្លាប់ឥលូវមានស្លាប់រឿងវាធំអញមិនដឹងទេ។ ហំ  : ថៅកែគ្មានបានបញ្ជាក់មុនថាកុំឱ្យមានស្លាប់ឬឱ្យមានទេ។ថៅកែគិតថាឱ្យតែបុកវាយកពីខាងសម្បើមថាពួកយើងសឿង ជាងពួកវាប៉ុណ្ណោះឥលូវធ្វើតាមបានហើយរង្វាន់ដែលសន្មតថាឱ្យខ្ញុំឱ្យមកឥលូវ:១ម៉ឺនរៀល! ថៅកែ  : យីអា!សំដីរឹងណាស់ហ្ន! ហំ  : ថៅថៅកែខ្ញុំត្រវការ១ម៉ឺនណាស់ប្រពន្ធខ្ញុំឈឺកូនត្រូវចូលអនុវិទ្យាល័យម្ដាយខ្ញុំចង់ធ្វើបុណ្យបន្តិចបន្តួចនឹងគេ។ ឱ្យតែបាន ១ម៉ឺនមកខ្ញុំយកទៅឱ្យប្រពន្ធកូនម្ដាយខ្ញុំសប្បាយយ៉ាងណាយ៉ាងនោះចុះខ្ញុំឥតគិតទេខ្ញុំសូមលើកដៃសំពះថៅកែម្ដងបើមិន អាណិតខ្ញុំទេអាណិតតែប្រពន្ធកូនម្ដាយខ្ញុំចុះកុំតែមានវង្សត្រកូលខ្ញុំមិនត្រូវការ១ម៉ឺនធ្វើអ្វីទេ។ ថៅកែ  : ឃើញទេអានេះមានត្រង់នឹងឯងឯណាវាធ្វើការឱ្យឯងមិនមែនស្រលាញ់ឯងទែតែវាធ្វើការឱ្យឯងដើម្បីសម្រេចប្រយោជន៍វាឯ ណោះឯងទាំងមិនអាណិតអញផងចុះឱ្យអញអាណិតឯងម្ដេចបាន។ ហំ  : ឥលូវឈប់និយាយពីអាណិតខ្ញុំចុះនិយាយពីពាក្យដែលថៅកែដែលបានសន្យានឹងខ្ញុំ។ថៅកែបានថា”អាហំអាឯងមើលស្រឿ ឡានអាហុងលីឱ្យចំឆ្អឹងជំនីរអញឱ្យឯង១ម៉ឺនរៀល។ខ្ញុំបានបញ្ជាក់ថៅកែពីរបីដងថៅកែថាឱ្យ១ម៉ឺនរៀលមែនឱ្យតែខ្ញុំ ធ្វើបាន។ ថៅកែ  : អញមិនដឹងអញមិនដែលនិយាយដូចនេះទេអាឯងចង់ទៅប្ដឹងៗទៅអាឯងនិយាយឱ្យបែកមេឃក៏គ្មានលោកណាជឿឯង ដែរ។ នាម៉ឺនគេជឿអញអាសំអុយ។ ហំ  : ថៅកែមិនខ្លាចឆ្កែទាល់ច្រកទេឬ?លេងបញ្ចេះប្ដឹងតិចខ្ញុំប្ដឹងមែនខ្ញុំមានសាក្សីខ្ញុំណាព្រោះថៅកែនិយាយគឺថៅកែនិយាយនៅ ចំពោះមុខអាដែងអស់នោះ:អាសុខអាមានអាទ្រីអាគង់សុទ្ធតែបានឮពួកទាំងនោះវាទាំងបានឃាត់ខ្ញុំកុំឱ្យធ្វើផង។ ថៅកែ  : (សើច)ពួកអាអស់នោះវាមិនឆ្កួតទៅសម្លាប់អញឱ្យអាឯងរស់នោះទេ។ ទុកជាវាឮមែនឱ្យលុយវាខ្លះទៅវាទៅជាមិនឮវិញ ហើយ។ ហំ  : កុំអាងទឹកប្រាក់ហើយមើលងាយមនុស្សពេកថៅកែ! ថៅកែ  : កុំអាងទឹកចិត្តមនុស្សធម៌ហើយមើលងាយកម្លាំងប្រាក់អាហំ! ហំ  : អ្នកមានស្គាល់តែពីលុយតែម្ដងគ្មានចិត្តមេត្តាគ្មានសម្បជញ្ញះទេ។ ថៅកែ  : បើអ្នកក្រមិនស្គាល់លុយអ្នកក្រមកទារ១ម៉ឺនរៀលធ្វើអ្វី? ហំ  : ព្រោះអ្នកក្រត្រូវការលុយយកមកចិញ្ចឹមជីវិតខុសពីអ្នកមានដែរត្រូវការលុយសំរាប់យកទៅអួតប្រាប់គេថាខ្លួនមានលុយច្រើន ឬជាគ្រឿងសំរាប់បញ្ឆោតចិត្តឱ្យសប្បាយរីកថ្លើមធំជាន់គេជាន់ឯង។ ថៅកែ  : យីអានេះកាន់តែព្រហើនឡើងៗចេញពីផ្ទះអញឱ្យឆាប់។ ហំ  : ផានីតជាសាក្សីខ្ញុំមួយទៀតថាថៅកែបានប្រើឱ្យខ្ញុំបុកឡានអាហុងលីមែនថាឱ្យខ្ញុំ១ម៉ឺនឥលូវមិនឱ្យ។យើងនិយាយគ្នាទាំង ប៉ុន្មានផានីតបានស្ដាប់ឮទាំងអស់។ ថៅកែ  : ចេញពីផ្ទះអញទៅ! ហំ  : ឱ្យ១ម៉ឺនមក! ថៅកែ  : ទៅ! ហំ  : ទេ។ ថៅកែ  : អហំទៅអាណិតអញហ៏!អញឱ្យ៥០០រ។ ហំ  : ថៅកែអាណិតខ្ញុំឱ្យខ្ញុំ១ម៉ឺនមក។ ថៅកែ  : ១ម៉ឺន!១ម៉ឺន!អញបានមកពីណាមក? ហំ  : បានពីខ្ញុំពីផានីតពីអាសុខពីអាទ្រីពីអាមានអាគង់ពីខ្មែរអ្នកធ្វើការទាំងអស់គ្នា។ ថៅកែ  : អាហំចេញពីផ្ទះអញឱ្យឆាប់ក្រែងលោ… ហំ  : ក្រែងលោស្អីខ្លាំងណាស់ចូលគុកទាំងអស់គ្នា។រឿងបុកឡានខ្ញុំគ្រាន់ទេជាដៃជើងខួរក្បាលគឺថៅកែឯង។ ថៅកែ  : អាហំ…អាហំ…អាហំ…អញអង្វរអាឯង។ ហំ  : អង្វរខ្ញុំធ្វើអ្វីឋានះថៅកែមិនត្រូវអង្វរខ្ញុំទេខូចកិត្តិយសអ្នកមានអស់ហើយ។ ម្យ៉ាងទៀតខ្ញុំលែងឆោតហើយសំឡេងទន់របស់ ថៅកែគ្មានឥទ្ធិពលមកលើខ្ញុំទៀតទេ។លុយ១ម៉ឺនដែលសន្យាទើបលួងចិត្តខ្ញុំមាន។ ថៅកែ  : អាហំឯងចង់សម្លាប់អញឬ?បានជាអញនិយាយអ្វីឯងធ្វើដូចជាថ្លង់ដូចជាស្ដាប់គ្នាពុំបាន!ខំជួយឯងពីនោះមកឥតប្រយោជន៍ សោះផ្គត់ផ្គង់តាំងពីខោអាវលុយស៊ុបខ្លះទៀតកូនប្រពន្ធឯងក៏អញមិនធ្មេចភ្នែកដែរ។តាំងពីនោះមកយើងមានរឿងសុខទុក ជាមួយគ្នាច្រើន:អញពឹងអាឯងក៏មានឯងពឹងអញក៏មានម្ដេចឥលូវម៉េចនិយាយគ្នាស្ដាប់ពុំមាន។ អញអស់ប៉ុណ្ណឹងហើយ! មើលនាយផានីតឯណេះគ្មានការងារធ្វើអញយកមកឱ្យធ្វើការជាមួយអញជួយយុវជន។រឿងអ្វីដែលរាជការហៅឱ្យជួយជាតិ អញមិនដែលខានទេតាំងពីសង់សាលាទិញឆ្នោតវត្ថុជួយសមាគមសង់សាលាបាលីសង់វត្តធ្វើបុណ្យទានគ្រប់សព្វនៅតែ មិនដឹងអញទៀត។អញសព្វថ្ងៃខ្សោះអស់ហើយគេជញ្ជក់គ្រប់ទិសនៅតែស្បែកនិងឆ្អឹងទេ។ ហំ  : ងឺ!រឿងថៅកែកម្សត់មែនគួរសរសេរសៀវភៅទុកដើម្បីបញ្ជាក់ថាថៅកែជួយជាតិសាសនាយ៉ាងណាខ្លះ។ថៅកែនេះជួយខ្ញុំ ជួយក្មួយឯណោះដើម្បីប្រើយកកម្រៃពីខ្ញុំនឹងពីក្មួយឯណោះ។ជួយជាតិយកចំណេញពីជាតិ។ជួយសាសនាយកចំណេញពី សាសនា។ គោរពសរសើរពីស្ដេចដើម្បីយកចំណេញពីស្ដេចកុំត្រដាងអំពើល្អប្រាប់យើងខ្ញុំនោះទៅមិនរួចទេថៅកែនិងខ្ញុំមាន រឿងតែយ៉ាងខ្លីជាមួយគ្នាឱ្យខ្ញុំ១ម៉ឺនដូចសន្យាឬមិនឱ្យ?បើឱ្យខ្ញុំខ្ញុំមិនឆ្លើយដាក់ថៅកែខ្ញុំសុខចិត្តធ្មេចភ្មែកជួយថៅកែទៀត ចុះ។ បើមិនឱ្យទេ…ខ្ញុំសូមទោសឆ្លើយហើយ។ ថៅកែ  : ផានីតបើមាននរណារកអញថាអញទៅជួបនឹងគេថាមិនដឹងជាថ្មើរម៉ានបានមកវិញទេ។ ហំ  : ថៅកែគិតទៅណាហ្នឹង?អញ្ចើញទៅណាមិនបានទេ។ ថៅកែ  : អាឯងស្អីក៏មកផ្ដាច់សិទ្ធិអញមិនឱ្យទៅណាបាន? ហំ  : មានរឿងមួយវាភ្ជាប់ថៅកែនឹងខ្ញុំ ថៅកែ  : អញទៅ! ហំ  : ខ្ញុំមិនឱ្យទៅ! ថៅកែ  : អញនៅតែទៅ។ ហំ  : ទៅខ្ញុំទៅតាម។ ថៅកែ  : អញឡើងឡាន។ ហំ  : ខ្ញុំឡើងដែរ។ ថៅកែ  : អញទៅប្ដឹង។ ហំ  : ហ៊ានទៅប្ដឹងល្អហើយ។ ថៅកែ  : អញទៅហើយ។ ហំ  : ខ្ញុំទៅតាមដែរ។ ……………………………………………………………………………………………………………………………………….

ផានីត-កម្មករ-សុខ-មាន-ទ្រី-គង់ (ដោយថៅកែនិងតៃកុងហំចេញពីទីនោះទៅពួកកម្មករធ្វើឡានដោយមានលឺជជែកគ្នាយ៉ាងខ្លាំងនាំគ្នាមកសួរមើលតើមាននរណាមានរឿងអ្វី) ទ្រី  : លោកប្អូនមានរឿងអ្វីលឺមាត់នរណាជជែកគ្នាខ្លាំងម្ល៉េះ? ផានីតងើបមុខឡើងរួចឱនទៅវិញ) សុខ  : បើសួរគេមិនឆ្លើយដដែលមកទៅធ្វើការយើងវិញ។ គង់  : ទេចង់ដឹង។នែលោកប្អូននរណាមានរឿងអ្វី? ផានីត  : រឿងចំណាស់ខ្ញុំមិនហ៊ាននិយាយជំម្រាបទេ។ មាន  : យី!យ៉ាងណាទៅមិនស្រួលទេដឹង? ទ្រី  : ប្រាប់យើងឱ្យដឹងផងមើល៍។ ផផានីត: នែ!…នែ…ពូហំគាត់មកហើយគាត់ជាប់ឈ្លោះនឹងថៅកែពីរឿង…ណ្ហើយកុំសួរខ្ញុំខ្ញុំនិយាយមិនរួចទេលោកអើយក្នុងលោកនេះ បើខ្ញុំកើតមកហើយកុំឱ្យមានភ្នែកមានត្រចៀកប្រហែលជាខ្ញុំបានសប្បាយជាង។ខ្វាក់ថ្លង់គកុំឱ្យឃើញលឺនិយាយចេញឮរឿង តែម្ដងទៅវាធូរដើមទ្រូងជាង!ខ្វាក់ត្រង់ជាអាការះអាចនាំឱ្យមនុស្សពិបាកខ្លះមែនតែពិបាកនោះតូចជាងអាការះឃើញលឺចេះ និយាយហើយធ្វើអ្វីមិនកើត។មនុស្សយើងរស់នៅសព្វថ្ងៃប្រយុទ្ធគ្នាក្នុងអយុត្តិធម៌លួចល្បិចគ្នាទៅវិញទៅមកដើម្បីម្នាក់ៗមាន ស្រួលល្អពីរោះតែសំដីក្រៅតែមេទន្ទេញចាំមាត់សំរាប់បង្រៀនសិស្សានុសិស្សឱ្យគ្នាសូត្រមួយថ្ងៃៗអំពីសេចក្ដីល្អទៀងត្រង់ស ម្បជញ្ញះករណីកិច្ចចិត្តមេត្តាចិត្តបរិសុទ្ធចិត្តមនុស្សធម៌តែក្នុងជីវិតក្នុងសង្គមរឿងល្អទាំអស់អំបាញ់មិញដែលបានរៀនចេះ ពីសាលាមកហើយយកមកប្រើស្ទើរតែមិនកើតក្នុងជីវិតនេះ។ គង់  : លោកប្អូនកុំអាលផ្ទុះភ្លាមអញ្ចើញនិយាយប្រាប់យើងឱ្យស្រួលមករឿងយ៉ាងម៉េច? ផានីត  : រឿងឡានបុកពីម្សិល! សុខ  : ណ្ហើយគិតឱ្យសព្វៗទៅមិនត្រូវចង់ដឹងរឿងគេទេ។មកទៅធ្វើការវិញពួកយើង។ គង់  : រឿងនេះទាក់ទងដល់យើងទាំងអស់គ្នាសុខត្រូវតែយើងចង់ដឹងបានត្រូវ។ ផានីត  : បងទាំងអស់សួរខ្ញុំថារឿងបុកឡានរួចវាម្ដេចទៅចុះក្រែងដឹងស្រាប់ហើយរឿងលុយ១ម៉ឺន។ មាន  : អើ…អើ…អើ… ផានីត  : ឥលូវស្ងាត់តូចទៅហើយថៅកែថាគាត់មិនដឹងទេ។ ទ្រី  : ពួកអានាយទុនទុកចិត្តមិនបានទេដូចត្រីឆ្ដោរអញ្ចឹងដើម្បីវាធំធាត់វាគ្មានញញើតនឹងស៊ីកូនឯងឡើយ។ សុខ  : លោកបងហំគាត់មិនជឿខ្ញុំៗនិយាយប្រាប់ថាឱ្យប្រយ័ត្នតិចលោថៅកែមិនទទួលដឹងយើងងាប់តែម្ដង។ ផានីត  : ឥលូវពូហំឡាំប៉ាឱ្យខាងតែបាន។ សុខ  : អា!លេងមិនកើតទេដូចនេះរឿងនេះធំណាស់! មាន  : មកទៅធ្វើការវិញតិចលោរាលដាលដល់យើងរឿងនេះអញច្បាស់ជាមិនយកជ័រព្នៅមកត្បៀតក្លៀកទេ។អញស្រេចតែមិន ដឹងៗ រួចគ្នាតែប៉ុណ្ណឹងហើយ។នុះឮសូរដូចជាថៅកែមកវិញហើយមកទៅធ្វើការវិញពួកយើង។ ទ្រី  : លោកប្អូនមើលផងណាលោកបងហំតែហួសចិត្តគាត់ៗព្រលែងឥតស្គាល់ថៅកែថៅកំអ្វីទេ។ គង់  : បើមានរឿងមិនស្រួលមើលទៅហៅពួកយើងផង។ទាំងអស់គ្នាត្រឡប់ទៅធ្វើការវិញទៅ។ ……………………………………………………………………………………………………………………………………….

ផានីត-ថៅកែនិងតៃកុង ថៅកែ  : អញថាម៉ាត់ណាម៉ាត់ហ្នឹងហើយ។អាហំតិចលោថាអញមិនប្រាប់។តែគេចាប់អញៗឆ្លើយថាអញមិនដឹងអ្វីទេហើយអញត្រូវតែ ចេញឈ្មោះប្ដឹងអាឯងទៀតផងដោយចោទថាអាឯងធ្វើការខ្ជីខ្ជាបើកឡានអញទៅបុកឡានអុងប៉ាងហុងលី។ ហំ  : ខ្ញុំសូមអរគុណថៅកែហើយៗដើម្បីតបគុណនេះខ្ញុំសូមជម្រាបថៅកែជាមុនវិញថាតែគេចាប់ខ្ញុំខ្ញុំឆ្លើយប្រាប់រាជការនូវរឿង ពិតហើយ គឺថៅកែបានប្រើខ្ញុំឱ្យធ្វើអំពើដ៏លាមកនោះមែនដោយសន្យាថាឱ្យខ្ញុំ១ម៉ឺនរៀល។ ផានីត  : សូមទោស…ថៅកែ១ម៉ឺនរៀលល្មមឱ្យទៅពូហំដែរដូចជាធ្វើទានឱ្យប្រពន្ធកូនម្ដាយឪពុកគាត់ចុះ។ ថៅកែ  : (គំហក)ខ្ញុំនិយាយឯងដឹងរឿងអ្វីដែរគិតតែកាន់បញ្ជីឱ្យត្រឹមត្រូវទៅមិនគិតទេ។អញទៅជួបគេបន្តិចថៅកែធ្វើជាដើរចេញទៅពូហំ ចង់ដើរចេញទៅតាមឃើញដូចនេះថៅកែក៏ចូលមកវិញពុទ្ធោ!ពុទ្ធោ!គ្មានឈ្លើងឯណាមកទាមខ្ញុំទេឱ្យជាប់ជាងឈ្លើងមនុស្សទេ។ ហំ  : មិនដឹងនរណាជាឈ្លើងនរណាទេថៅកែជាឈ្លើងគូលីឬគូលីជាឈ្លើងថៅកែ? ……………………………………………………………………………………………………………………………………….

មនុស្សដដែលថែមនាងយ៉ាង(ប្រពន្ធពូហំ)ចូលមក នាងយ៉ាន : (ដើរចូលមកដោយយំបណ្ដើរចូលមកឃើញថៅកែមុនមិនទាន់ឃើញប្ដីនាងទេ)ឱ!ព្រះតេជគុណម្ចាស់អើយ!ជួយ ខ្ញុំផងចុះរឿងអ្វីបានជាបាត់ប្ដីខ្ញុំមិនឃើញមកផ្ទះហើយស្រាប់តែមានលឺពួកគិញមកព័ទ្ធផ្ទះខ្ញុំ(យំ)។ ថៅកែ  : ឃើញទេអាហំអញនិយាយអាឯងមិនជឿ(នាងយ៉ានក៏ឃើញប្ដីខ្លួន) យ៉ាន  : យី!ពុកវា!តើមានរឿងអ្វីប្រាប់ខ្ញុំឱ្យដឹងផង។ ហំ  : តើពួកគិញគេមកធ្វើដូចម្ដេចខ្លះ? យ៉ាន  : ខ្ញុំ កំពុងតែជាត់បាយម៉ែគាត់ទើបនឹងមកពីវត្តមីកាទូចកំពុងរៀបចំ សៀវភៅចាស់ៗរបស់វាស្រាប់តែលោកមួយសួរខ្ញុំថានែអ្នក តៃកុងហំ ទៅណា?ខ្ញុំថា:លោកអើយបាត់តាំងពីព្រឹកម្សិលមិនទាន់ឃើញត្រលប់មកផ្ទះ វិញផងខ្ញុំមិនដឹងដែរ។ លោកទាំង នោះក៏មើលសម្លឹងចោលភ្នែកពេញខ្ទមយើង រួចលោកម្នាក់ទៀតសួរទៅម៉ែថា”លោកយាយ ក្រែងបានដឹងថាតៃកុងហំ នៅឯណាដែរឮម៉ែលើកដៃសំពះហើយនិយាយថា:ចាស់ទេ យកព្រះពុទ្ធធ្វើជាប្រធានខ្ញុំមិនបានដឹងទេ។ពួកអស់លោកក៏ថយ ទៅវិញទៅ កាទូចលបមើលថាឃើញឡើងឡានហ្ស៊ីបទៅ។ពួកជិតខាងក៏មករោមយើងអ៊ូ សួរថាពួកគិញមករកចាប់អ្នកហំ ហើយ។ឱ្យពុទ្ធោអើយតើឪវាឯងទៅធ្វើ អ្វីនរណា? ថៅកែ  : ខ្យ៉ានអើយ!អាហំវាឆ្កួតហើយវាចង់ជាប់គុកវាចង់ងាប់អញអាណិតវាអញប្រាប់វាថាឱ្យវាគេចខ្លួនទៅវាមិនព្រម។ បន្តិច ទៀតពួកគិញអូសក្បាលពីកន្លែងនេះហើយបើវានៅរឹងទទឹងអញដូចនេះ។ យ៉ាន  : ចុះរឿងអ្វី!មានរឿងអ្វីបានជាគេចាប់? ថៅកែ  : វាស្រវឹងឆ្កួតបើកឡានបុកឡានថៅកែហុងលីពីម្សិលដោយមានគ្រោះថ្នាក់ស្លាប់អ្នកជិះដល់ទៅ៣នាក់។ យ៉ាន  : ឱពុទ្ធោអើយ!ដាច់ខ្យល់ស្លាប់ទៅល្អជាជាង។ចុះឥលូវត្រូវធ្វើដូចម្ដេច? ថៅកែ  : ធ្វើម្ដេច!ថាឱ្យវាគេចសិនឱ្យតែរួចមួយគ្រាសិនទៅ។អញនឹងវែកផ្លូវទៅទៀតហើយអញក៏មិនមែនធ្មេចភ្នែកមិនមើលខុសត្រូវ លើខ្យ៉ានឯងយាយចាន់និងកាទូចដែរ។ យ៉ាន  : ចុះឱវាបើថៅកែគាត់មានប្រសាសន៍ដូចនេះហើយនៅចាំធ្វើស្អីទៀតក៏ស្ដាប់មិនបាន។ ថៅកែ  : អាហំឥលូវប្លែកណាស់។ យ៉ាន  : ឪវា!ខ្ញុំអង្វរថៅកែចុះតែជាប់គុកហើយឈ្មោះយើងមិនល្អទេ។គេឯងជិតខាងគេធ្លាប់ស្គាល់យើងគេថា”ន!កូននេះឪពុកវា ជាប់គុកហើយ។ កូនយើងដែលទៅរៀនគេថាន៎!កូននេះឪវាជាប់គុកតើឱ្យគ្នាយកមុខទៅទុកឯណា?ម៉ែបើគាត់ជ្រាបរឿងនេះ ហើយគាត់នឹងព្រួយដាច់ខ្យល់មិនខាន។ជាប់គុកលោតែគេបណ្ដើរឱ្យឯងមកធ្វើការជាប់ខ្នោះដៃស្លៀកខៀវពាក់ខៀវខ្ញុំខ្មាស់ ដាច់ខ្យល់ហើយ។ ថៅកែគាត់និយាយយើងតោងស្ដាប់តោងតាមគាត់ដែលស្រលាញ់យើងគាត់ចង់តែឱ្យយើងបានស្រួលម្ដេចក៏ ឪវាមិនព្រមធ្វើតាមកុំឈប់នៅស្ងៀមគិតមើលឱ្យមែនទែនអណិតកេរ្ត៍ឈ្មោះកូនស្រីអាណិតម្ដាយអាណិតខ្ញុំ។ស៊ូឱ្យបែកព្រាត់ ប្រាស់កុំឱ្យមានឮថាជាប់គុកពូជយើងក្រមែនតែគ្មាននរណាដែលជាប់គុកទេ។ ថៅកែ  : ហ៏ខ្យ៉ានយក៣០០៛ទៅ!ហង១០០យាយចាន់១០០មីកាទូច១។ ហំ  : កុំយក!កុំធ្វើថោករស់ដោយសារគេដាក់ទាននោះ! ថៅកែ  : ខ្យ៉ានហងជួយស្ដាប់មើលសំដីវា។រស់តាំងពីនោះមកដោយសារអ្នកណាបើមិនដោយសារអញ?យក៣០០ទៅខ្យ៉ានអញ ធ្វើបុណ្យ។ ហំ  : កុំ!កុំព្រមទទួលបុណ្យពីមនុស្សបាប។ យ៉ាន  : ឪវាឯងថាអ្វីអញ្ចេះថៅកែគាត់ជាអ្នកមានគុណលើយើង។ ថៅកែ  : ហងលឺនឹងត្រចៀកហងស្រាប់ហើយតិចលោថាអញបញ្ចេះណា។ យ៉ាន  : ចាស៎!ខ្ញុំក៏ឆ្ងល់ណាស់ដែរ។ចុះគេខឹងថៅកែពីរឿងអ្វីរហូតដល់ដាក់ទានលុយកាក់មិនឱ្យយក?មានតែឯងខំរកលុយឱ្យបានច្រើន ហូរហៀរមកកុំបានព្រឹកខ្វះល្ងាចគ្មានអង្ករប្រចាំពាងគ្មានសំពត់អាវសំរាប់ផ្លាស់?គ្មានអ្វីជាទៀងទាត់សំរាប់ទ្រទ្រង់ជីវិតសោះ។ ហំ  : កុំយកមកនិយាយវែងពេកទៅផ្ទះទៅអីទៅ! យ៉ាន  : ឪវា!ខ្ញុំលែងយល់ឯងហើយ! ហំ  : យល់ឫមិនយល់ទៅផ្ទះទៅរឿអញស្រេចនឹងអញឯងកុំចេះដឹងអ្វី។ យ៉ាន  : ខ្ញុំមិនទៅទេ។ ហំ  : នែនិយាយឱ្យចេះស្ដាប់ឯងមិនបានដឹងរឿងក្នុងកុំមកធ្វើជាចេះដែរ។ យ៉ាន  : អាងអ្វីអាងតែគេមិនដឹងរឿង។ឯងអ្នកចេះដឹងម្ដេចក៏ធ្វើឱ្យថៅកែពិបាកដោយសារ? ហំ  : មីនេះគំនិតខ្ញុំគេក្រាស់ណាស់ជ្រៅណាស់។ យ៉ាន  : (យំកាន់តែខ្លាំង)បើខ្ញុំគេក៏វាមិនអីដែរកុំឱ្យតែជាប់គុក។ ហំ  : យី!មីនេះ!(ខឹងច្រឡោត) ផានីត  : ពូហំ!ពូហំ!កុំច្រឡោតបើមីងគាត់ល្ងង់កុំយកសេចក្ដីល្ងង់ទៅតប។ ថៅកែ  : អាផានីតអាឯងចេះដឹងអ្វីដែរ?រឿងអាឯងគិតតែបូកលុយទៅ។តិចអញដេញចោលឱ្យឈប់ធ្វើការឥលូវ។ ផានីត  : បូកលេខមិនកើតទៀតទេ!វាច្រលំខ្ទង់អស់ហើយឯងថាត្រូវស្រាប់តែខ្ទង់គេថាខុសទៅវិញ។ក្បួនដែលគេបង្រៀនខ្ញុំឯសាលា ទាំងប៉ុន្មានយកមកប្រើក្នុងជីវិតនេះមិនត្រូវសោះ។ក្បួនប្រាប់ថាធ្វើនេះ”ល្អ”ជីវិតថា “ឆោត”ក្បួនថា “ចេះ”ជីវិតថា “ល្ងង់”ក្បួនថា “ទាប”ជីវិតថា “ខ្ពស់។ ថៅកែ  : អាផានីតឈប់និយាយអញដេញអាឯងឱ្យឈប់ធ្វើការឥលូវហើយ។ ផានីត  : មិនចាំបាច់ថៅកែដេញចោលទាន់ទេខ្ញុំឈប់មុនហើយព្រោះច្រមុះវាមិនចៀបខ្ញុំទ្រាំនៅជិតគំរង់មិនបានឡើយ។ ថៅកែ  : អាផានីត…អាផានីត… ផានីត  : មានការអ្វីថៅកែ? ……………………………………………………………………………………………………………………………………….

មនុស្សដដែលថែមកម្មករសុខទ្រីមានគង់ ថៅកែ  : ចុះពួកអាអស់ទាំងនេះទៅណាមកណាដើរចោលការ?យី!ពួកអានេះការនៅដៃវាហ៊ានដើរចោលការ។ គង់  : ពួកខ្ញុំឮសូរមានការជជែកខ្លាំងពេកហាក់ដូចជាមានរឿងអ្វីបានជាបបួលគ្នាមកមើល។ ថៅកែ  : ទៅ!នាំគ្នាទៅធ្វើវិញភ្លាមទៅ! ទ្រី  : បាទ! សួរសុខទុក្ខលោកបងហំបន្តិចសិន។ ថៅកែ  : យី!ឯងអស់នេះវាឡើងចាងទាំងអស់គ្នាហើយ!អញនិយាយអ្វីក៏គ្មាននរណាស្ដាប់ដែរឥលូវ។បើដណ្ដើមតែធំទាំងអស់បាន

អ្នកណាធ្វើគូលីអ្នកណាធ្វើថៅកែ?ឬមួយអឯងអស់នេះដូចជាពួកគូលីឯទៀតមួយថ្ងៃៗគ្មានធ្វើការអ្វីសោះជំនុំគ្នាតែពី រឿងបះបោរដំឡើងប្រាក់ខែ។អញប្រាប់ឯងមុនធ្វើជាមួយថៅកែណាទៀតបានជាមួយអញមិនបានជាដាច់ខាត។កើត មកជាមនុស្សក្នុងសង្គមវាតែងមានឋានះខ្ពស់ទាបជធម្មតាតាមចង្វាក់តាក់តែងមក។ចុះបើយើងចេះតែបះបោរចង់ស្មើរ មុខដូចៗគ្នាតើបាននរណាធ្វើកូន?ស្ដាប់បានទេអាសុខអាមាន?

សុខ  : បាទ! មាន  : ព្រះបាទម្ចាស់! ថៅកែ  : អាគង់!អាទ្រី! អាគង់  : មិនយល់មិនដឹងជាថៅកែចង់ថាអ្វីអំបាញ់មិញ? ថៅកែ  : ណ្ហើយទៅអាមនុស្សមិនយល់នៅតែមិនយល់ដដែលនេះឯង(កម្មករទាំងអស់រៀបទៅ) ផានីត  : កុំអាលអញ្ជើញទៅបងទាំងអស់គ្នា។ខាតការមួយព្រឹកចុះថ្ងៃនេះចាំជួយឮជួយស្ដាប់រឿងពូហំផង។ ថៅកែ  : អាផានីតអាណាធ្វើអ្វីឯង? ផានីត  : ថៅកែឯងហ្នឹងធ្វើខ្ញុំ!ធ្វើឱ្យខ្ញុំឆ្កួតចិត្តលើមនុស្សដែលឃើញតែពីលុយពីមាន។រស់សព្វថ្ងៃរស់សម្រាប់តែធ្វើម៉េចបើកលុយ ឱ្យហើយ។ក្នុងការគិតនេះគ្មានការគិតល្អជាទេគិតតែពីរកល្បិចអយុត្តិធម៌លេងស្នៀតអាក្រក់គ្រប់យ៉ាងតាំងពីប្រើវិធី សូកប៉ាន់វិធីកៀងមនុស្សឱ្យចូលដៃជាមួយខ្លួនរហូតដល់ធ្វើគ្រោងការសម្លាប់មនុស្សដែលអាចក្លាយទៅជាចម្បាំងចក្រពត្តិ គ្រប់យ៉ាងដើម្បីឱ្យតែបានលុយបានលុយច្រើនៗជាងគេ។ ថៅកែ  : (ស្រែក)អាផានីត!ចេញពីផ្ទះអញឱ្យឆាប់! ផានីត  : ខ្ញុំចោទថៅកែឯងពេញទីថាជាចោរចោរជាន់ខ្ពស់ព្រោះចេះបន្លំតែការពិតមនុស្សសម្លាប់មនុស្សដូចជាសម្លាប់បីនាក់ក្នុង ការបុកឡានពីម្សិលមិញ។ ថៅកែ  : មិនមែនអញទេគឺអាហំ។ ផានីត  : មិនមែនពូហំទេគឺថៅកែឯងជួលពូហំឱ្យប្រព្រឹត្តបទឧក្រិដ្ឋនោះដល់ពូហំធ្វើហើយមិនព្រមឱ្យ១ម៉ឺនរៀលទៅគាត់ ទៀត។នេះហើយសេចក្ដីពិត។បងចូរដឹងបងមានបងសុខបងគង់បងទ្រីជួយស្ដាប់ជួយឮថៅកែយើងជាចោរចោរប្លន់តែ ទាំងអស់គ្នា។ ថៅកែ  : ទេ!ទេ!អញមិនមែនចោរទេ។ខ្យ៉ានជួយអញផងអាមានអាគង់អាសុខអាទ្រីបើមានពួកគិញមកសួររឿងអ្វីតោងឯងជួយអញ ផងចាំអញឱ្យលុយ។ ហំ  : នែ!មិត្តទាំងបួន!យើងជឿថាឯងទាំងអស់គ្នាបានភ្លឺភ្នែកខ្លះហើយថៅកែនេះគ្មាននឹកអាណិតយើងស្រលាញ់យើងដូចសំដីតែង និយាយនោះទេគិតតែពីប្រើយើងដើម្បីយកញើសឈាមយើងទៅពូតឱ្យបានជាលុយជួនកាលបោកយើងដើម្បីយកញើស ឈាមយើងដូចបានបោកអញជាភស្ដុតាងស្រាប់។លុះអំណាចចង់ចំណេញខ្លាំងពេកថៅកែមិនញញើតនឹងប្រើវិធីអមនុស្ស ឡើយពួកនេះគ្មានចេះស្នេហាជាតិដល់តិចតួចទេមាតុភូមិរបស់គេគឺ”លុយ”នេះឯង យ៉ាន  : ពុទ្ធោអើយ! ថៅកែ  : អាបួននាក់ឯងគ្មានដឹងឮអ្វីទេណា!បើគេសួរចាំអញគិតឱ្យម្នាក់៥០។ ហំ  : លុយ៥០០៛ចាយតែមួយភ្លែតអស់ហើយ។ឬសេចក្ដីយុត្តិធម៌ទៀតបើយើងយកមកដាក់ក្នុងខ្លួនហើយមិនចេះសាប សូន្យទេ។មិត្តទាំងបួនត្រូវពិចារណាឱ្យមែនទែន។ ថៅកែ  : សេចក្ដីយុត្តិធម៌មានតែឈ្មោះទេ!ក្នុងលោកនេះគ្មាននរណាប្រតិបត្តិសេចក្ដីយុត្តិធម៌បានឡើយ។ពីព្រោះឬមួយតាមការពិត គ្មានសេចក្ដីយុត្តិធម៌ទេឬជនមួយពួកចេះតែមានរបៀបយល់លើសេចក្ដីយុត្តិធម៌ប្លែកៗគ្នា។យុត្តិធម៌របស់ជនមួយក្រុមខុសនឹង យុត្តិធម៌របស់មួយក្រុមទៀត។ទាំងពីរក្រុមធ្វើអំពើផ្ទុយគ្នាស្រលះតែក្រុមមួយៗសុទ្ធតែប្រកាសខ្លួនថាខ្លួនធ្វើតាមសេចក្ដី យុត្តិធម៌ទាំងអស់។ដូចនេះនៅទីបំផុតមានតែ”លុយ”ទេដែលអាចធ្វើជាអាជ្ញាកណ្ដាលកាត់សេចក្ដីជជែកនៅលើសេចក្ដីយុត្តិធម៌ ឬអយុត្តិធម៌។យកលុយវិញទៅអាបួននាក់អញឱ្យម្នាក់១ពាន់រៀលបើឯងឆ្លើយថាមិនបានដឹងឮរឿងអ្វីទេ។ ផានីត : ងទាំងបួនកុំឱ្យគេយកទឹកលុយមកទិញទឹកចិត្តយើងបាន។កុំធ្វើជាមនុស្ស”សំបក”សុខចិត្តលក់គំនិតឱ្យគេអស់នៅតែ ”សំបក” សំរាប់ការជាអាយ៉ងចាក់ត្លុកទៅតាមគេញាក់ដោយកម្លាំងលុយ។ ហំ  : មិត្តទាំងបួនពេលនេះថៅកែត្រូវការឯងគេថាឱ្យឯងម្នាក់១ពាន់រៀលដល់ពេលគេឈប់ត្រូវការឯងគេអាចប្រើស្នៀតមួយកាច់ពី ឯងម្នាក់ជាង១ពាន់រៀលវិញផងពីព្រោះមនុស្សនេះគ្មានជឿលើសេចក្ដីយុត្តិធម៌លើអំពើល្អខ្ពស់ទាបឡើយ។ យ៉ាន  : ឱ!ឪវាអើយ!ខ្ញុំទើបនឹងដឹងរឿងថៅកែយើងចិត្តចោរជាមនុស្សអាក្រក់ណាស់។ ថៅកែ  : (និយាយតែម្នាក់ឯង)នៅទីបំផុតខ្ញុំនៅតែម្នាក់ឯងទេដឹង?ទេដូចនេះមិនកើតទេអញយកលុយអញចាយទាំងអស់ឱ្យតែអញបាន បក្សពួកគ្រាន់ធ្វើជាគ្នាកុំឱ្យចិត្តអញកំព្រាពេក(លឺ)អាមាន!អញឱ្យឯង៣០០ពាន់អាឯងថាដូចម្ដេច? មាន  : ថៅកែ…ថៅកែ…ចុះអាសុខ? ហំ  : គេប្រើស្នៀតបំបែកពួកយើងហើយត្រូវយើងចងគ្នាជាបាច់វិញឱ្យបានទើបផ្ដួលពួកជិះជាន់មនុស្សបាន។ សុខ  : ណ្ហើយលុយដែលថៅកែបម្រុងឱ្យពួកខ្ញុំថៅកែវេរទៅឱ្យលោកបងផងចុះ។ ហំ  : ទេអាសុខអញមិនព្រមយកលុយនេះទៀតទេអញសុខចិត្តឱ្យវង្សត្រកូលអញស្លាប់ចុះដើម្បីសេចក្ដីពិតផ្ទុះឡើងរួចទើបបានដឹងឮ គ្រប់ៗគ្នាហើយរកផ្លូវដោះស្រាយឱ្យបានឃើញ។ ថៅកែ  : អញក៏មិនខ្ចីឱ្យអាឯងដែរលុយអញមានអញសុខចិត្តដុតចោល។ ផានីត  : លោកអើយជួយស្ដាប់ពីរោះណាស់មានលុយស៊ូដុតចោលត្រង់អ្នកក្រមិនព្រមជួយ។ ថៅកែ  : (ចង់រត់ចេញ)នៅជជែកជាមួយអាអស់នេះមិនបានការសោះ! ហំ  : ពួកយើងស្ទាក់កុំឱ្យចេញរួចហ៊ុមថៅកែចិត្តចោរនាយទុនទុច្ចរិតនេះឱ្យជាប់(ទាំងអស់គ្នាធ្វើតាមកម្មករទាំងបួនធ្វើដោយញញើត ញញើម)។ ថៅកែ  : ណ្ហើយអា៤នាក់អញនិយាយជាចុងបង្ហើយចុះអាសុខ១ម៉ឺនអាទ្រី១ម៉ឺនអាគង់១ម៉ឺន។ មាន  : ១ម៉ឺនថៅកែហ៊ានឱ្យ១ម៉ឺន។ យ៉ាន  : មានអើយ!លុយបានដោយសំណូកក្ដៅក្រហាយមានឯងយកទៅក៏ទុកបានមិនយូរដែរ។លុយរកបានដោយងាយចាយក៏ដោយ ងាយប្រហែលជាមានឯងយកទៅលេងល្បែងចាញ់អស់ផងមើលទៅចុះដល់អស់លុយនោះទៅមានឯងយ៉ាងដូចម្ដេចទៅទៀត ក្រៅពីនឹកស្ដាយថាអញបានភរគេបានក្បត់មិត្តអ្នកក្រដូចគ្នា។រំពឹងលើថៅកែគេមិនជួយឯង១ជីវិតទេគេមើលឃើញតែលុយនឹង គ្នាគេបីបួននាក់ប៉ុនោះ។ គង់  : មែន!ពួកយើងកុំចាញ់បោកថៅកែកុំចាញ់បោកអាពួកនាយទុនមូលធនដែលជាឈ្លើងជញ្ជក់ឈាមអារកយើងជិះជាន់យើងបឺត ញើសបឺតឈាមយើងគ្រប់ពេលវេលា។យើងត្រូវតែរួមគ្នាពួតដៃគ្នាចងសាមគ្គីឱ្យស្អិតមួតហើយពុះពាររកសខ្មៅឱ្យទាល់តែឃើញ។ ទ្រី  : អាគង់និយាយត្រូវ!ខ្ញុំមិនព្រមយកលុយ១ម៉ឺនរបស់ថៅកែដើម្បីឱ្យមិត្តអ្នកក្រដូចគ្នាស្លាប់ដោយអយុត្តិធម៌ទេ។ ផានីត  : បងគង់បងទ្រីនិយាយត្រូវណាស់។ខ្លួនខ្ញុំក៏សុំចូលដៃជាមួយនឹងពួកបងៗដែរ។យើងទាំងអស់គ្នាតោងរួមដៃគ្នាចង្អុលមុខចោរ ឱ្យចំចោរជាន់ខ្ពស់ដែលចេះប្រើវិធីនិងគ្រឿងរាប់មិនអស់សំរាប់បំផ្លាញសង្គមខ្មែរសង្គមមនុស្ស។ចោរបែបនេះខ្លាំងជាចោរ ធម្មតាដែលលួចឬប្លន់ឯកជនព្រោះចោរលួចហុតឈាមខ្មែរគ្រប់គ្នាដោយប្រើវិធីបន្លំបំបាត់សូកប៉ាន់និងអំពើមនុស្សច្រើន ទៀត។ ចោរនេះជាចោរប្លន់ជាតិព្រោះចោរបែបនេះមិនខ្លាចនឹងចូលដៃនឹងបរទេសលក់ជាតិខ្មែរដើម្បីខ្លួនបានចំណេញឡើយ។ ……………………………………………………………………………………………………………………………….

ទាំងអស់គ្នាថែមពួកក្រុមនគរបាលចូលមក សែហ្វ  : អ្នកណាថាឯណាចោរ?យើងជាក្រុមនគរបាលប្រាប់មុខចោរយើងមកយើងចាប់(ទាំងអស់គ្នាជ្រួលភ័យ) ភ្នាក់ងារទីពីរ: កុំជ្រួលនៅឱ្យស្ងៀម! ថៅកែ  : អស់លោកមករកចាប់តៃកុងហំឬ?នុះវា!ខ្ញុំជាថៅកែឡានឥលូវខ្ញុំប្ដឹងថែមទៀតព្រោះវាបំផ្លាញឡានខ្ញុំឱ្យខូចដែរ។ ហំ  : បាទ!ខ្ញុំបាទនេះហើយតៃកុងហំលោកចាប់ខ្ញុំចុះខ្ញុំមិនរត់ទេខ្ញុំព្រមទទួលថាបានប្រព្រឹត្តអំពើអមនុស្សធម៌មែនតែសូម លោកជ្រាបថាបើលោកចាប់ខ្ញុំលោកត្រូវចាប់មនុស្សដែលបាននែនាំខ្ញុំឱ្យធ្វើអំពើឃោរឃៅនេះផង។មនុស្សនោះខ្ញុំ មិនបាច់ជម្រាបលោកទេទុកឱ្យពួកទាំងអស់គេជម្រាបលោកជំនួសខ្ញុំចុះព្រោះខ្ញុំជាមនុស្សមានទោសក្រែងលោថាសំដីខ្ញុំ យកធ្វើការមិនកើត។ ថៅកែ  : (និយាយខ្សឹប)អាបួននាក់អញឱ្យពីរម៉ឺន។ សែហ្វ  : ទាំងអស់គ្នាតើមនុស្សណាមួយ? ផានីត  : ថៅកែនេះឯងគាត់បានបញ្ចេះពូហំឱ្យបើកឡានបុកឡានអុងប៉ាងហុងលីដោយសន្មតថាឱ្យពូហំមួយម៉ឺនរៀល។ ថៅកែ  : អានេះវាបង្កាច់ខ្ញុំទេលោកវាស្អប់ខ្ញុំព្រោះខ្ញុំមិនព្រមឱ្យឡើងប្រាក់ខែ។ យ៉ាន  : លោកសែហ្វ!រឿងថៅកែបញ្ចេះនេះជារឿងពិតពួកកម្មករឡានទាំងបួននាក់នេះជាសាក្សីស្រាប់ព្រោះបានដឹងដែរ។ ហំ  : អាមានជម្រាបលោកដោយត្រង់ទៅ។ ថៅកែ  : អាមាន…នែ…(ខ្សឹប)ពីរម៉ឺនរៀល។ សែហ្វ  : ម្ដេចនៅស្ងៀមទាំងអស់គ្នាហើយ!មើលឆ្លើយប្រាប់ខ្ញុំឱ្យត្រង់មកថាតើថៅកែនេះបានប្រើតៃកុងឱ្យបុកឡានគេមែនឬទេបើ មែនថាមែនបើទេថាទេ(ចង្អុលទៅកម្មករទ្រី)មែនឬអ្នកឯណោះ? ថៅកែ :អាទ្រី ហំ :អាទ្រី ទ្រី :មែន! ថៅកែ  : វាភរទេ!វាភរទេ! សែហ្វ  : ចុះអ្នកនេះ? ថៅកែ  : អាគង់អាណិតអញ! ហំ  : អាគង់អាណិតខ្លួនអាឯង! គង់ :មែន! ថៅកែ :លោកសែហ្វ!កុំជឿវាវាចូលដៃគ្នាសម្លាប់ខ្ញុំហើយ។ សែហ្វ  : ចុះអ្នកឯណោះទៀត? មាន  : មែន! សុខ  : មែន! ថៅកែ  : ឱពុទ្ធោអើយ! សែហ្វ  : អ្នកនេះជាប្រពន្ធតៃកុងហំឬ? យ៉ាន  : ចាស៎លោក!ប្ដីខ្ញុំបានបុកឡានថៅកែហុងលីព្រោះចង់បានលុយ?១ម៉ឺនឱ្យខ្ញុំតាមសេចក្ដីសន្យារបស់ថៅកែដល់ប្ដីខ្ញុំ បានធ្វើអំពើនោះហើយថៅកែនេះមិនព្រមទាំងបើកលុយ១ម៉ឺនរៀលនោះឱ្យប្ដីផង។ សែហ្វ  : បាទ!បាទខ្ញុំយល់ហើយរឿងនេះ(ចង្អុលទៅផានីត)ចុះលោកប្អូនឯណោះយល់ដូចម្ដេចដែរ។ ថៅកែ  : ក្មួយផានីតជួយមាផង។ ផានីត  : ខ្ញុំបានឱ្យយោបល់ហើយតើឈ្មោះនេះឯងដែលខ្ញុំស្រែកជង្អុលថាចោរនោះពេលដែលពួកលោកមកដល់(ថៅកែអូសដៃមេ នគរបាលទៅខ្សឹប)។ សែហ្វ  : តាងនាមក្រសួងនគរបាលខ្ញុំសម្រេចថា ត្រូវនាំខ្លួនឈ្មោះហំទៅក្រសួងនគរបាលជាតិទៅចូលចាប់(ភ្នាក់ងារនគរបាល ក៏ប្រតិបត្តិតាម។ចាប់តែពូហំ)។ ហំ  : អរគុណហើយមិត្តទាំងអស់គ្នា។មែវាថែទាំកូននិងម្ដាយឱ្យបានស្រួលផង។ ថៅកែ  : ពួកអាឯងទាំងអស់គ្នាឈប់ធ្វើការពីផ្ទះអញទៅទៅណាទៅចុះ!ពួកអក្រពើ! សែហ្វ  : ទៅ!ទៅក្រសួងនគរបាល(ច្រាននិងវាយពូហំ)។ យ៉ាន  :(ដោយស្រែកយំ)លោកអើយកុំធ្វើបាបប្ដីខ្ញុំ(រត់ចេញទៅ)។ គង់  : ឱ!អ្នកក្រអើយ!តើខែណា!ឆ្នាំណា!សតវត្សណា!ទើបមានយត្តិធម៌។ សែហ្វ  : ឈប់!ឈប់និយាយ(ប្រាប់នគរបាល)ចាប់វាភ្លាម ផានីត  : បញ្ហាស្រដៀងៗគ្នាបានចោទពេញទំហឹងនៅក្នុងសង្គមខ្មែរសព្វថ្ងៃដែលទើបនឹងរួចពីការជិះជាន់របស់អាណានិគម គ្រាន់តែចាប់ពូហំដាក់គុកមិនមែនដោះស្រាយបញ្ហាទាំងនោះឱ្យបានស្រឡះទេនាទីយើងឥលូវគ្រាន់តែស្ដែងឡើងឱ្យ លោកចាប់អារម្មណ៍លើបញ្ហាសង្គមខ្មែរខ្លះឱ្យឱ្យបានច្បាស់ផ្លូវត្រូវសំរាប់ដោះស្រាយលោកលោកទាំងអស់គ្នាជួយគិតចុះ នៅពេលដែលលោកអ្នកបានមកឃើញរឿងប្រឌិតលើរឿងពិតនៃបញ្ហាខ្លះនៃសង្គមខ្មែរយើងរួចហើយនេះ។