Zemia: Planéta w Słuńcowim Ùstawie
Wòdnô ropa
.jpg) | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Charakteristika òrbitë (J2000) | |||||||
| Strzédnô dôlëzna òd Słuńca | 149 597 887 km (1,00000011 AU) | ||||||
| Òkrãżé òrbitë | 0,940×109km (6,283 AU) | ||||||
| Mimòsród | 0,01671022 | ||||||
| Peryhelium | 147 098 074 km (0,9832899 AU) | ||||||
| Aphelium | 152 097 701 km (1,0167103 AU) | ||||||
| Gwiôzdowi rok | 365,25696 dniów (1,0000191 lat) | ||||||
| Synodicznô òbiega | nié dotikô | ||||||
| Strzédnô chùtkòsc òrbitalnô | 29,783 km/s | ||||||
| Nôwikszô chùtkòsc | 30,287 km/s | ||||||
| Nômiészô chùtkòsc | 29,291 km/s | ||||||
| Ùchëłosc òrbitë ùprocëmnienim eklipticzi | 0,00005° (7,25° ùprocëmnienim ekwatora słuńcowégò) | ||||||
| Nôtëralny satelita | 1 (Miesądz), Òbaczë téż 3753 Cruithne | ||||||
| Charakteristika fizycznô | |||||||
| Przemiara ekwatorowô | 12 756,270 km | ||||||
| Przemiara biegunowô | 12 713,500 km | ||||||
| Strzédnô przemiara | 12 745,591 km | ||||||
| Splëszczenié | 0,003352861 | ||||||
| Strzédny òkrąg | 40 041,455 km | ||||||
| Wiéchrzëzna | 510 065 284,702 km² | ||||||
| Zabérnosc | 1,0832×1012 km³ | ||||||
| Masa | 5,9736×1024 kg | ||||||
| Gãscëzna | 5,515 g/cm³ | ||||||
| Zemsczé przërëchlanié na ekwatorze | 9,780 m/s² 1 (0,99732 g) | ||||||
| Chùtkòsc ùcékù | 11,186 km/s | ||||||
| Liniowcowô chùtkòsc na ekwatorze | 1674,38 km/h | ||||||
| Kòłowô chùtkòsc | 15°/h (0,2618 rad/s) | ||||||
| Ùchëłosc ekwatora ùprocëmnienim plaskatoscë òrbiti | 23,439281° | ||||||
| Deklinacëjô | 90° | ||||||
| Albedo | 0,367 | ||||||
| Temperatura wiéchrzëznë |
| ||||||
| Astronomòwé cësnienié na wiéchrzéznie | 100 kPa | ||||||
| Skłôd wiodrowinë | |||||||
| Tãcheń | 78,1% | ||||||
| Krziseń | 20,9% | ||||||
| Argon | 0,9% | ||||||
| Ditlenk wãgla | Niewiôlgô pakôza, kòl 0,1% | ||||||
Zemia (symbòl: .svg){kind=small}
) je trzecą pòsobicą (rechùjącë òd Słuńca), a piątą wedle wielgòscë planétą w Słuńcowim Ùstawie.
Wedle ùczałich Zemia ùfòrmòwa sã kòl 4,57 miljarda lat nazôd, a krótkò pò tim ùfòrmòwôł sã ji jedurny nôtëralny satelita - Miesądz. Wkòł Zemi, òkróm Miesądza, krążą jesz dwa pichòwé miesądze (miesądze Kordylewsczégò) i wiele sztëcznëch satelitów. Zemia mô pasowną masã i grawitacjã dlô ùtrzëmaniô wiodrowinë, chtërnô téż chróni przed szkódnym ùltrafioletowim parminienim i téż magnétowé pòle chróniącé przed słuńcowim wiatrã.
- Całownô wiéchrzëzna: 510,071 miljónów km2
- Lądowô wiéchrzëzna: 148,94 miljónów km2 (29,2% całowni wéchrzëznë)
- Wòdnô wiéchrzëzna: 361,132 miljónów km2 (70,8% całowni wéchrzëznë)
Geògrafiô Zemi
Òceanë:
- Spòkójny Òcean (Pacyfik, Wiôldżi Òcean)
- Atlantëcczi Òcean (Atlantyk)
- Jindijsczi Òcean
- Nordowi Òcean (Arktikòwi Òcean) - przez niechtërnych je ùznóny jakno czwiôrti òcean, a jinszi znają blós trzë òceanë a nen zwą Artkikòwim Mòrzã abò Lodzanim Mòrzã.
- Pôłniowi Òcean (mòże téż bëc ùznóny jakno dzél Òceanów: Atlantëcczégò, Spòkójnégò i Jindijsczégò).
Kòntinentë:
Nôwikszé òceanowé rowë:
- Mariańsczi Rów - 11 022 m
- Rów Tonga - 10 882 m
- Rów Kùrilskò-Kamczacczi - 10 542 m
- Filipińsczi Rów - 10 497 m
- Rów Kermadec - 10 047 m
- Rów Izu-Ogasawara (przóde: Bònin) - 9810 m
Nôwikszé rédżi gór:
- Himalaje - 8848 m; dł. 2500 km
- Karakòrum - 8611 m; dł. 800 km
- Hindukùsz - 7690 m; dł. 800 km
- Tien-szan - 7439 m; dł. 2500 km
- Andë - 6960 m; dł. 9000 km
- Kòrdilierë - 6194 m; dł. 8000 km
- Kaùkaz - 5642 m; dł. 1100 km
- Górë Ellswòrtha - 5140 m; dł. 900 km
- Alpë - 4807 m; dł. 1200 km
- Atlas - 4165 m; dł. 2200 km
Lënczi
 |
|---|
 |
| Słuńce | Merkùri | Wenus | Zemia | Mars | Ceres | Jupiter | Saturna | Ùran | Neptun | Orkus | Pluton | Haùmea | Quaoar | Makemake | Gonggong | Eris | Sedna |
| Miesądz · pas planétoidów · pas Kùiperô · blón Oortô |
To je blós ùzémk artikla. Rôczimë do jegò rozwicégò.
This article uses material from the Wikipedia Kaszëbsczi article Zemia, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Zamkłosc ùprzëstãpnianô na licencëje CC BY-SA 4.0, jeżlë nie pòdóno jinaczi. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Kaszëbsczi (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.