Barack Obama

Hai, maedeng ita. (Yes we can.) 2008/11/5

Saka 56 rekad congtong no Amilika a singkiw, nai 232 mihecaan na mapatireng ko kitakit no Amilika masofoc ko cecay fohetingay tamdaw congtong ci Barack Obama. Tona milicay ko sinpon palosiyangay no tilifi to cecay a finawlan i, paca’of cingra to o Africa a dotoc Amilika tamdaw o kalita’angan, nikawrira o sakafalicaw no aniniay Amilika tamdaw, o nian ko sakalita’angaen ako saan. Mahapinang to oni Amilika a finacadan a kasaparod, ma’awasay to ko kasa’epec no finacadan, tayra to i fa^elohay a tato’asan.

Anini 47 ko mihecaan ni Barack Obama, o nano Kenya kitakit tayni i Amilika mitilid, o mikingkiway to no tamdawan ko ina, itira i Hawaii ko sofoc ni Obama, o Africa dotoc Amilika tamdaw, anini, o saka sepat a masakapahay no Amilika congtong cingra. Tona misi’ayaw cingra to ’alomanay finawlan a ma’acang, ci Obama i 11 folad 5 romi’ad a dadaya mihapiw cingra a papelo: Yes, We can. (Hai, maedeng ita.) sanay a pisalemed no Amilika.

Halo, Chicago! (哈囉，芝加哥)

Tada: kakahemekan ako masa’icel a pakaki’aotay a fafa’eday lomaocay i New Hampshire ci Bill Clinton.

I ’ayaw no pinapina a lipay, awaay ko pakahiratengay a tamdaw to mamalaheci ko nademak anini a dadaya lalahecien a demak. Itini to nia karomakatan a milafo, tararikoray ho kita, matiya o romakatay i tonotono’an a sacokacok.

Nikawrira mapahapinangay matilid i nisa’osian i, o kasadak iso a mihapiw to sasowalen o “sakafalicaw” no demak. Itini to nia tatokian, pakaynien i ngiha iso ato sapifalicaw no pitopa iso a paya. Itini to nia pitopaan, o a ira ko cecay a demak i Amilika masapinang.

Ira ko cecay a demak to mamasapinang, tona o fainayan ato fafahiyan cangra itira i kaso’edaan a folad, I Dimont ato i Davenport, i Lebanon ato Concord a masatisil marayaray ko mipacelcelay, nawhani paso’elin cangra, o mamafalic ko nakitakit saan.

O a ira ko cecay a demak a mamasapinang, o kapah tamdaw ato cifaloco’ay a kapah tamdaw, nao caayay ho pikihatiya to sici, na o caayay ho pakanengneng to paya sapisingkiw, nawhani i faloco’ nangra,  mafana’ cangra anini o mamafalic koni.

O a ira ko cecay a demak a mamasapinang, tona o ’alomanay tamdaw caay ko dengan no niyah a sician a kasarekad ko nicokeran, o sakalacecayaw no pafaloc’an, ano cidafongay to ato pakoyocay to tamdaw; o kohetingay tamdaw ato fohecalay tamdaw, o Latin ato Asia a tamdaw; ano nai Iowa sa’etal a mimokal ato New Hampshire sa’etal ato Nevada sa’etal ato South California sa’etal to, sahetoay o mipatalaay kita to mamikerid to fa^elohay pasayraay no kitakit a rarakat. Oraan koya mamasapinang a demak i Amilika. O “kafalic” sanay a demak masapinangay a demak i Amilika.

Manga’ay iso a mikihatiya to roma a fa^elohay a sici a kasarekad, malomikeriday to halafinay to’emanay a sici nina kitakit, o fa^elohay ’alomanay kasarekad o pakoniraay sarekad (Mincutang), o caay pikapot to sarekad a tamdaw ato nipapolongan sarekad (Kunghetang), ano cimaay to ko mafana’ay manga’ayay paini to masasiromaay a mala o miliyangay a tamdaw; o kafana’an to no fa^elohay a sakapot, ano mapalosingang ita ko sasowalen, o tatamorongen ita ko ’icel no micalapay to karomakatan a lalan, mapalowad ita ko sakanga'ay tahira toya hekal. awaay ko caayay ka salof a demak ita, awaay ko caayay ka felih a ’oripen.

O fa^elohay a sarekad no Amilika manga’ay misalof to caayay ka kararimaan, caayay ka o nga’ayay pidemak to sakadamaay notireng a telek. Manga’ay ita mikerid ko ising ato adadaay; mitahidangan ato mitahidangay; o pakoniraay sarekad ato nipapolongan sarekad a malacecay, maedeng pasifana’en ita ko mali’acaay to sapaiyo ato mipahokingay, tona maro’ cangra a masasowal i, aka to kalalikel mi’aca to ’anengan. Caay kai matini. Caay kai aniniay.

O fa^elohay alomaay sici a sarekad kita a maedeng mipaterep toya mikoliniway a malinah patayra i roma a kitakit a pakatayalay kosi to matayalay o sakaserer no sata, pala o malosakanga’ay a maserer ko sata no malalokay a matayal, nawhani o sakanga’ay i cangraan koni.

Maedeng paterepen ita ko kangodoen no kaemangay ita i pangpangan no pitilidan, patayraen cangra i nga’ayay sakacakat rakaten a lalan. Manga’ay ita paterep to palata’angay to singsi, o pipatodong to pipacakat to lifon ko nga’ay malosapakaolah to satadamaan nangra. Kita o fa^elohay alomaay sici a sarekad ko mamilaheci toni a demak.

Maedeng pakaynien ita i maomahay ato kakako tamdaw a taneng; o ’icel no finawlan ato malatawkiay kosi, na itini kitakit pakayni i mitodisay to simal masadak a mipa’orip, mapa’orip ko dohaw no mita, nawhani caay ko mamiliyaw ma’orip caira.

Ano maala kako a malacungtong, paterepen ita ko kalalood i Iraq, keriden ita ko sofotay a panokayen. Pahereken ita ko kalaliyang a lalood to Qaeda in Afghanistan sakapot. O dadipoten ita ko misawadayto a sohitay; palowaden ita ko tadancaay a pinangan ko nengneng no kasakitalit titaanan.

O roma sato, o ecacaay to ka o 911 demakan ko sapiala to singkiw sakaira no nipitopa, nawhani caayko sakaala a halaka ko raan, o sapipalowadaw to polong no Amilika ato polong hekal malacecay ko pilifet to  21 sici a katalawan no hekal: masakakoki’an, sakalatiih a sakari’ang, malatiihay kafalifalic no romi’ad, sakalapakoyoc, kapapatapatay no finacadan ato adada.

O polong no patosokan sakimilafoay konini. Ira ko nga’ayay pakayraan a milaheci. Saheto o cifaloco’ay to hakanga’ay no kitakit kita, so’elinay foloco’ ko sapipatadoaw to nia kitakit.

Nikawrira masasiromaay ko pakayraan to sapilafo ita, nawhani caay ko nika lacungtong to ako a o maan ko dademaken, halo ita mapolong ko dademakay, o miolahay ho tonini a kitakit a tamdaw i, o mamifalic to nian.

Nawiro o nomisoay koni a dadaya a han. O no kasawasilay, o no milonokay, o polong no paso’elinay to kafahekaan masaopoay kamo ko nianan.

Kafana’en ita, o raraya’ ho ko kalaloodan. nikawrira hiratengaw, ano masamaamaan ko kaira no misa’etay to rarakaten a lalan, awaayko pakatena’ay to sapatekay masa’ofaday a ngiha to sapifalicaw nanay.

Aka piti’er kita a milecad to radiw no milokesay, tata’ata’ang ko ngiha a radiw nangra o malosakacaay ka sasinga’ay. O sapihapinang a paso’elin, mapapipaterep kita tonini a demak, mapatalaw kita to sowal, o moraraway ko pafaloco’ to finawlan no kitakit ko nian saan.

Nikawrira caayko mahaenay konini a demak, caayko tao ko nian, o Amilika, o caay kamoraraw ko pafaloco’an itini. I ’ayaw, tona misi’ayaw kita to caayay kalaheci a demak i, tona matoro’ kita caay ho ka songila’ ko demak, ano eca tona mimaan a mitanam, caay pakalaheci ko demak saan toya i, o finawlan no Amilika ko cecay rahodayay sapasifana’ a saca’of: kalacecayaw ko hirateng ato salo’afang no finawlan.

Hai, maedeng ita.

Onini a sifana’ matiliday to i pipatirengan to kitakit a tilid, mahapiw to pakafana’ to cihaw no kitakit.

Hai, maedeng ita.

Kalosasowalen no mafadesay ato mapalasawaday to malafadesay a mayakyak ko nian, i to’emanay a dadaya, mapalalan no likat mapatedi ko sapakoniraan.

Hai, maedeng ita.

Kalosasowalenanay ko nian, itini i kasakapot a malinagay, o sakacipaya a misa’icel to no fafahiyan ko nian. O masafoladay ko pipili’ mamalacongtong no kitakit, ano eca o mamikerid titaanay a patayra i tokos, ta pasowal a mitoro’ to sakatayra i kitakit no kakarayan a lalan a hongti matiya.

Hai, maedeng ita.

Nai maraayay hekal marepetay a mafolaway kasasowalan, palaplap a tayra i noetipan a hekal ko mimatangay a miraradiway.

Hai, maedeng ita.

Manga’ay ita pasayra i mo^ecelay ato malalenay. Manga’ay kita pasayra i cito’ekay ato kacemahadana a tala’ayaw. Manga’ay ita miadah ko nia kitakit. Manga’ay ita misalof konini a hekal. “Yes, We Can.” Hai, maedeng ita.

Orasaka, ano dafak, tona tayra kita i katimol ato ka’etip a mirakat i, kafana’an ita itiraay i Spartanburg matayalay to tinooy karorayan ato itiraay i Las Vegas marorayay mifanaw to kaysing; tona mafana’ kita to cecay i Dillon a wawa to fafahiyan sacifaloco’ saan sakatayraan toya makadadacay to a pitilidan ato itiraay i lalalan no LA i lalanay minanam a wawa to fainayan malecaday I; aka to kao kasasiroma no sici a hareteng a masasiketed masapitao, o malacecayay kita, o cecayay a kitakit kita.

Ka lakayat kita, o toloay a tilid ko sakafa^eloh a kimad no Amilika, rayrayen ita konini, “Yes, We Can.” Hai, maedeng ita.

 

Ni Barack Hussein Obama II (/bəˈrɑːk huːˈseɪn oʊˈbɑːmə/ (dumngeg) bə-RAHK hoo-SAYN oh-BAH-mə;[1] naipasngay idi Agosto 4, 1961) ket maysa nga Amerikano a retirado a politiko a nagserbi a kas ti maika-44 a presidente ti Estados Unidos manipud 2009 aginggana idi 2017. Ni Obama, a kameng ti Demokratiko a Partido, ket isu idi ti immuna nga Aprikano-Amerikano a presidente ti Estados Unidos.[2] Isu ket dati a nagserbi a kas maysa a senador ti E.U. manipud idiay Illinois manipud idi 2005 aginggana idi 2008 ken kas maysa a senador ti estado ti Illinois manipud idi 1997 aginggana idi 2004, ken dati a nagtrabaho a kas maysa nga abogado ti karbengan sibil sakbay a simrek iti politika.

Naipasngay ni Obama idiay Honolulu, Hawaii. Kalpasan ti panagturposna iti Columbia University idi 1983, nagtrabaho a kas maysa nga organisador ti komunidad idiay Chicago. Idi 1988, isu ket nagpalista idiay Harvard Law School, nga isu ket isu idi ti immuna a nangisit a presidente ti Harvard Law Review. Kalpasan ti panagturposna, isu ket nagbalin nga abogado ti karbengan sibil ken akademiko, a nangisursuro ti konstitusional a linteg idiay Unibersidad ti Chicago Law School manipud idi 1992 aginggana idi 2004. Nagturong iti elektibo a politika, isu ket nangibagi ti maika-13 a distrito iti Senado ti Illinois manipud idi 1997 aginggana idi 2004, idi isu ket nagtaray para iti Senado ti E.U. Ni Obama ket nakaawat ti nailian nga atension idi 2004 babaen ti Marso a panagballigina iti primaria iti Senado, ti nasayaat a naawat a kangrunaan a panagbitlana iti Hulio a Demokratiko a Nailian a Kumbension, ken ti landslide a panagbutosna iti Nobiembre iti Senado. Idi 2008, kalpasan ti nasinged a primaria a kampania a maibusor kenni Hillary Clinton, isu ket innominar babaen ti Demokratiko a Partido para iti presidente ken pinili ni Joe Biden a kas ti kaduana a tumataray. Ni Obama ket nabutos ngem ti Republikano a nominado a ni John McCain idi eleksion ti presidente ken nainaguraran idi Enero 20, 2009. Siam a bulan kalpasanna, isu ket nainaganan a kas ti 2009 a Premio Nobel ti Kappia a premio, ti desision a nakagun-od ti naglaok a pammadayaw ken kritisismo.

Dagiti tignay ni Obama iti umuna a termino ket tinamingna ti sangalubongan a krisis pinansial ken karaman ti maysa a kangrunaan a pakete ti stimulus, ti paset a panangpalawa iti pannakakissay ti buis ni George W. Bush, lehislasion a mangreporma iti panangtaripato iti salun-at, maysa a kangrunaan a bill ti reporma iti pinansial a regulasion, ken ti panagpatingga ti maysa a kangrunaan a presensia ti militar ti E.U idiay Iraq. Dinutokan pay ni Obama dagiti hues ti Korte Suprema a da Sonia Sotomayor ken Elena Kagan, ti dati ket isu ti immuna nga Hispanic American iti Korte Suprema. Isu ket nangibilin ti panagraut ti kontraterorismo a nangpapatay kenni Osama bin Laden ken nangibaba ti modelo ni Bush a kontra-insurhensia, a nangpalawa kadagiti panagraut ti eroplano ken nagaramid ti nasaknap a panagusar kadagiti naisangayan a puersa bayat a nangiparegta ti dakdakkel a panagpannuray kadagiti militar ti mangsangaili-gobierno.

Kalpasan ti panangabakna iti eleksion manen babaen ti panangabakna iti kalaban a Republikano a ni Mitt Romney, nagsapata ni Obama iti maikadua a termino idi Enero 20, 2013. Iti maikadua a terminona, nangaramid ni Obama kadagiti addang a manglaban iti panagbalbaliw ti klima, a nagpirma iti kangrunaan nga internasional a katulagan iti klima ken ehekutibo a bilin a... limitaran ti carbon emissions. Indauluan pay ni Obama ti pannakaipatungpal ti Affordable Care Act ken dadduma pay a lehislasion a naipasa iti umuna a terminona, ken nakinegosio iti nuklear a katulagan iti Iran ken na-normalize ti relasionna iti Cuba. Dakkel ti bimmaba ti bilang dagiti soldado nga Americano idiay Afghanistan bayat ti maikadua a termino ni Obama, nupay nagtalinaed dagiti soldado ti U.S. idiay Afghanistan iti intero a panagpresidente ni Obama.

Bayat ti termino ni Obama kas presidente, dakkel ti simmayaatan ti reputasion ti Estados Unidos iti ballasiw-taaw ken ti ekonomia ti Amerika, nupay nakapadas ti pagilian iti nangato a lebel ti partisan divide. Pimmanaw ni Obama iti opisinana idi Enero 20, 2017, ken agtultuloy nga agnanaed idiay Washington, D.C. Nangrugi a naibangon ti presidential library-na idiay Chicago idi 2021. Manipud idi pimmanaw iti opisinana, nagtalinaed nga aktibo ni Obama iti Demokratiko a politika, agraman ti panagkampania kadagiti kandidato iti nadumaduma nga eleksion ti Amerika. Iti ruar ti politika, ni Obama ket nangipablaak kadagiti tallo a nalatak a libro: Dagiti Arapaap manipud iti Amak (1995), Ti Tured ti Namnama (2006) ken Ti Naikari a Daga (2020).

Dagiti ranggo babaen dagiti eskolar ken historiador, nga isu ket naiparang manipud idi 2010, ket mangmatmat ti kinapresidentena a paborable ken mangikabil kaniana kadagiti akinngato a tukad dagiti presidente ti Amerika.

Ci Masao Nikar - 'Amis/Pangcah.