Ұлыс — аймақ, мекен, әкімшілік бірлік мағынасын беретін көне түркі сөзі.
Түркі-моңғол халықтарында ұлыс бірнеше мағынада айтылады. 6 ғасырда Ұлыс мекен, қала мағынасында қолданылған. Мысалы, көне түркі қолжазбаларында “халықтан халыққа, ұлыстан ұлысқа, елден елге жүрдім” деген сөз бар. 13 ғасырда Шыңғыс хан әрбір ұлына иелік бөліп бергенде, олар ұлыстар деп аталды. 16 — 19 ғасырларда Сібірді мекендеген буряттар мен қалмақтарда рулық бірлестіктегі әкімшілік “Ұлыс” аталған. Бұл халықтардың көшпелі тіршілігінде ұлыстар арасында жер бөлісі болған. Әрбір Ұлыс орда саналып, оны ноян биледі. Ұлыстар аймаққа, хотанға бөлінді. Ал бірнеше ұлыстың нояны тайшыға бағынды. Бұл халықтар отырықшы тіршілікке көшкенде де ұлыстың әкімшілік сақталды. Орталық Азия халықтарында ұлыс негізінен аймақ мағынасында қолданылды. Мысалы, ноғай ұлысы, он сан ноғай ұлысы. “Ұлыстың ұлы күні” дегенде ұлыс “аймақтың, елдің” деген мағына берген, яғни сол елге тиесілі ең қасиетті мейрамды білдіреді.
Бұл мақалада еш сурет жоқ. Мақаланы жетілдіру үшін қажетті суретті енгізіп көмек беріңіз. Суретті қосқаннан кейін бұл үлгіні мақаладан аластаңыз.
|
This article uses material from the Wikipedia Қазақша article Ұлыс, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Мәлімет CC BY-SA 4.0 лицензиясы аясында қолжетімді (басқа шарттар көрсетілмеген жағдайда). Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Қазақша (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.