Салалас Құрмалас Сөйлем

Салалас құрмалас сөйлем — құрамындағы жай сөйлемдері салаласа байланысқан құрмаластың түрі.

Салалас құрмалас сөйлем баяндауыштары тиянақты тұлғада келіп, бір-бірімен тең дәрежеде байланысады. Салалас құрмалас сөйлемнің жай сөйлемдері өзара мағыналық тұтастықта болып, интонация (жалғаулықсыз) және жалғаулық шылаулар арқылы байланысады. Жалғаулықсыз (іргелес байланысқан) салалас мезгілдес, себептес, қарсылықты, түсіндірмелі, шартты, салыстырмалы түрлерге жіктеледі. Салалас құрамындағы жай сөйлемдерді бір-бірімен байланыстыратын жалғаулық шылауларға қатысты салалас құрмалас сөйлемдер бірнеше топқа бөлінеді: мезгілдес (Мысалы, Құнанбай Ұлжанның қасына барды да, Мәкіш бен Абайдың жүзіне қарады (М.Әуезов)), себептес (Оның бұл сөзді не үшін егіле айтқанын Тайман сезген жоқ, өйткені ол Сәуленің өзінің болашақ келіні екенін білмейтін-ді (Ә.Әбішев)), қарсылықты (Алыстан әлдекімдердің күбірлеген дауысы естіледі, бірақ қай жақтан естілетінін шамалай алмаймын (С.Мұқанов)), талғаулықты (Бұл істің шындығын не көзімен көрген айтар немесе құлағымен есіткен айтар (Ә.Әбішев)), кезектес (Нұрғали біресе Тәкеге қарап кіжінеді, біресе Аманға қарап мүләйімсиді (Ғ.Мұстафин)).

Дереккөздер

Tags:

АбайБаяндауышЖалғауИнтонацияМ.ӘуезовШылау

🔥 Trending searches on Wiki Қазақша:

ТеатрҚазан төңкерісіҚазақстан географиясыЖабайы алма (повесть)ЭтикаСөз табыТүркістан облысыАбай Құнанбайұлының шығармаларыҚазақ халқының әдет-ғұрпы мен салт-дәстүрлеріАдайЦиститҚазақстанның географиялық орны мен шекараларыҚазақстан аудандарыСөз тіркесіЖалаң сөйлемҚазақстанның сыртқы саясатыБесін намазыШығыс Қазақстан облысыДыбысЖасушаОвуляцияЖер сілкінуЕуропа одағыРеформация дәуірінің мәдениетіНаурыз мейрамыЭндокриндік жүйеДомбыраАнгкор-ВатҚұрлықМұрын қуысыЕсім ханАтмосфераҚожа Ахмет Ясауи кесенесіҚазақ тіліндегі өсімдік атауларының тізіміҚадыр Мырза ӘліҰлт-азаттық көтерілістерБұлшық етГалогендерМетонимияХақназар ханКомпьютердің құрылғыларыҚазақ хандарыМенеджментСалауатТәуелдік жалғауҚазақтың XX ғасырдағы мәдениетіҚұндылықКәсіпкерлікМотивацияЖүктілік кезіндегі гестоз ауруыЖүрек-қантамырлар жүйесіАсық ойыныАқпарат технологиясыНаурыз көжеӘбілқайыр хан (Кіші жүз)Салқам Жәңгір ханЖанқожа НұрмұхамедұлыТрансформаторМұстафа Кемал АтатүрікҚазақ ұлттық киімдеріАллитерацияАқпан төңкерісіОтан сатқындары әйелдерінің Ақмола лагеріПайдалы қазбаларСәулетАустралияӘскери коммунизм саясатыЖалғауСалт-дәстүрҚоршаған ортаны қорғаудың негізгі қағидаттарыӘл-Кәфирун сүресіҚарсылықты салалас құрмалас сөйлемТранспирацияХимиялық элементтердің периодтық жүйесіАрғынПысықтауышУақытша үкіметЕсту мүшесі🡆 More