Жарық сүйгіш және көлеңке сүйгіш өсімдіктердің өзіне тән кейбір белгілері Жануарларда қоршаған ортаны көру арқылы сезіну эволюциялық дамудың дәрежесіне байланысты.
Көптеген омыртқасыздардағы қарапайым көздер - бұл жай ғана пигментпен қоршалған жарық сезгіш клеткалар, ал бір клеткалыларда - жарық сезгіш цитоплазманың бөлігі. Толық көру тек жетілген, күрделі құрылымды көздерде ғана болады. Өрмекшілер қозғалып тұрған заттың сұлбасын 1-2 см ықтықтан ғана көреді. Көру мүшелері омыртқалыларда, басаяқты моллюскаларда біршама жақсы дамыған. заттың формасын, мөлшерін, түсін және ара қашықтығын ажырата алады. Көлемді көру адамға, приматтарға, кейбір құстарға, үкіге, бүркітке, ителгіге, қыранға және т-б- тән. Адам үшін сәулелер аймағы күлгін түс пен қоңырқай-қызыл түстердің аралығында жатыр. Мысалы, кейбір жыландар спектрдің тек инфрақызыл бөлігін ғана көреді, сондықтан қараңғыда қорегін жақсы аулайды. Бал аралары үшін жарықтың көрінетін бөлігі қысқа толқынды бөлігіне жақын келеді. Олар ультракүлгін сәулелердің көп бөлігін түс ретінде қабылдайды, бірақ қызыл түстерді ажырата алмайды. Ымыртта және түнде белсенді тіршілік ететін сүт қоректілердің көпшілігі түстерді нашар ажыратып, барлығын қара- ақ бейнеде көреді (ит тәрізділер, мысық тәрізділер, атжалмандар және т.б.). Мұндай көру ерекшелігі сондай-ақ түн құстары - үкі, жапалақтарға да тән. Күндіз тіршілік ететін құстарға түстерді ажырата алатын, жақсы жетілген көру мүшелері тән. Жануарлар мен құстар көру арқылы ұзақты миграциялар мен жылы жаққа ұшқан кезде бағыт-бағдар алып отырады. Осындай ұзақты ұшу кезінде құстар Күнге, жүлдыздарға қарап бағдар алып отыратыны тәжірибе жүзінде дәлелденген. Аздаған тұман кезінде олар ұшуын жалғастыра береді, ал қалың тұман кезде ұша бермейді. Егер осындай жағдайда ұшып келе жатқан құстар бағыттарынан ауытқитын болса, тұман сейілген сон қайта өз бағыттарын дәл тауып алады.
Бұл мақаланы Уикипедия сапа талаптарына лайықты болуы үшін уикилендіру қажет. |
This article uses material from the Wikipedia Қазақша article Жарық сүйгіш және көлеңке сүйгіш өсімдіктер, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Мәлімет CC BY-SA 4.0 лицензиясы аясында қолжетімді (басқа шарттар көрсетілмеген жағдайда). Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Қазақша (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.