Нұра
Нұра өзені– Теңіз көлі алабындағы өзен.
| Нұра өзені | |
|---|---|
| Сипаттамасы | |
| Ұзындығы | 978 км |
| Су алабының ауданы | 58 100 км² |
| Су ағысы | |
| Бастауы | Қызылтас |
| • Координаттары | 49°20′23″ с. е. 74°44′04″ ш. б. / 49.339889° с. е. 74.734583° ш. б. (G) (O) (Я) |
| Сағасы | Теңіз көлі |
| • Координаттары | 50°30′55″ с. е. 69°11′54″ ш. б. / 50.51528° с. е. 69.198417° ш. б. (G) (O) (Я) 69°11′54″ ш. б. / 50.51528° с. е. 69.198417° ш. б. (G) (O) (Я) |
| Орналасуы | |
 | |
| Ел | Қазақстан |
| Аймақ | Қарағанды, Ақмола облыстары |
Басқа мағыналар үшін Нұра (айрық) деген бетті қараңыз.Географиялық орны
Қарағанды және Ақмола облыстарының жерімен ағатын өзен. Ұзындығы - 978 км, су жинау алқабы - 60,8 мың км2. Нұра Қарқаралы тауының батыс сілемдеріндегі бұлақтардан басталып, Теңіз көліне құяды. Ұзындығы 10 км-ден астам 200-дей саласы бар.
Бастауы
Нұра Қызылтас тауының батыс сілемдеріндегі бұлақтардан басталып, Теңіз көліне кұяды.
Гидрологиясы
Нұра жоғарғы ағысында аласа таулардың арасымен, орта тұсында ұсақ шоқылар бойымен және төменгі ағысында төбелі жазықпен ағады. Өзен аңғары жоғары және орта бөлігінде қатты кристалды шөгінді жыныстардан (ені — 2-10 км) түзілген, төменгі жағында аңғары 25 км-ге дейін ұлғаяды. Жайылмасы кең (кейде 15 км-ге дейін) келеді. Тереңдігі 1-4 м. Жылдық орташа су шығыны 19,5 м3/с (сағасынан 369 км жерде). Негізінен қар және жер асты суымен толығады. Жылдық ағынының 92,1%-ы сәуір-мамырда, 7%-ы маусым-қазанда, ал 0,9%-ы қыста өтеді. Жылдық ағынының орташа көп жылдық көлемі (Романовское селосы тұсында) — 473 млн. м3. Өзен қарашаның басында қатып, сәуірде мұзы ериді. Ірі салалары: Ақбастау, Алтынсу, Байғожа, Есен, Ұзынбұлақ, Құланөтпес, Матақ, Ащысу, Үлкен Құндызды, Көкпекті, Шерубайнұра (ең ірісі, 268 км).
Шаруашылық маңызы
Суға тапшы Орталық Қазақстан жағдайында Нұраның шаруашылық маңызы өте зор. Өзен бойында Самарқан, Самар және Шерубайнұра бөгендері салынған. Нұра су құбыры іске қосылған. Сағасында Қорғалжын мемлекеттік қорығы ұйымдастырылған.
Дереккөздер
This article uses material from the Wikipedia Қазақша article Нұра, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Мәлімет CC BY-SA 4.0 лицензиясы аясында қолжетімді (басқа шарттар көрсетілмеген жағдайда). Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Қазақша (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.