Куба (ис.
Cuba), ресми атауы - Куба Республикасы (ис. República de Cuba [reˈpuβlika ðe ˈkuβa]) — 1959 жылдан бастап Кариб теңізінде, Куба аралында орналасқан мемлекет. Оңтүстік және Солтүстік Америка құрлықтары аралығында Куба, Хувентуд (Пинос) және олардың жанындағы Үлкен Антиль аралдар тобында орналасқан.
Куба Республикасы ис. República de Cuba | |||||
| |||||
Ұран: «ис. Patria o Muerte» | |||||
Әнұран: «La Bayamesa» (тыңдау ) | |||||
Тарихы | |||||
---|---|---|---|---|---|
Тәуелсіздік күні | 10 желтоқсан 1898 жыл (Испаниядан) | ||||
Мемлекеттік құрылымы | |||||
Ресми тілі | испан тілі | ||||
Елорда | Гавана | ||||
Ірі қалалары | Гавана, Сантьяго-де-Куба | ||||
Үкімет түрі | Де-юре социалистік республика, Де-факто Бірпартиялық диктатура | ||||
КОККП бірінші хатшысы Вице-Президенті Премьер-Министрі ХБҰА Президенті | Мигель Диас-Канель Сальвадор Вальдес-Меса Мануэль Марреро Крус Эстебан Ласо | ||||
Географиясы | |||||
Жер аумағы • Барлығы • % су беті | Әлем бойынша 104-ші орын 109 884 км² 0,94 | ||||
Жұрты • Сарап (2017) • Тығыздығы | ▼ 11 221 060 адам (82-ші) 102,1 адам/км² (114-ші) | ||||
Экономикасы | |||||
ЖІӨ (АҚТ) • Қорытынды (2015) • Жан басына шаққанда | 254,865 млрд. $ 22,237 $ | ||||
ЖІӨ (номинал) • Қорытынды (2017) • Жан басына шаққанда | 96,851 млрд. $ (63-ші) 8,433 $ (76-шы) | ||||
АДИ (2017) | ▲ 0,777 (жоғары) (73-ші) | ||||
Валютасы | Куба песосы (CUP, 37) | ||||
Қосымша мәліметтер | |||||
Интернет үйшігі | .cu | ||||
ISO коды | CU | ||||
ХОК коды | CUB | ||||
Телефон коды | +53 | ||||
Уақыт белдеулері | -5 |
Аралдардың көпшілігінде халық қоныстанбаған, саны 1600-ге жуық. Құрлықтағы жер аумағы — 110,86 мың км2. Халқы — 11,3 млн. адам. Этникалық құрамы жағынан 65%-ы Испаниядан шыққандардың ұрпақтары, қалғандары — негрлер, метистер, мулаттар. Ресми тілі — испан тілі, діні — католик. Астанасы — Гавана қаласы (2,3 млн.). 1976 ж. қабылданған конституция бойынша мемлекет билігі халықтық өкіметтің (Ұлттық ассамблея) қолында. Ол өз депутаттары арасынан Мемлекеттік Кеңес сайлайды және Министрлер Кеңесінің мүшелерін бекітеді. Ұлттық мерекелері: 1-қаңтар — Азат етілген күн (1959), 26-шілде — Ұлттық көтеріліс күні (1953), 10-қазан — Кубаның Испаниядан тәуелсіздік алу жолындағы күресті бастаған күні (1868). Ақша бірлігі — Куба песосы.
Куба жерінің үштен бір бөлігі таулы қырат, қалған бөлігі жазық. Елдің Орталық және батыс өңірлерінде Кордильера-де-Гуаниганико, Гавана — Матансас, Бехукаль — Мадруга, Санта-Клара, Гуамуая қыраттары, шығысында Сьерра-де-Кубитас, Сьерра-де-Нахаса қыраттары, оңтүстік-шығысын Сьерра-Маэстра тауы (ең биік жері 1974 м) алып жатыр. Пайдалы қазбалардан — мыс, марганец, хромит, никель, каолин кездеседі. Климаты — тропиктік. Қаңтардағы орташа температура 22,5°С, тамызда 27,8°С. Жауын-шашынның жылдық мөлшері жазық жерлерде 1000 — 1200 мм, таулы өңірлерде 2200 мм-ге дейін. Өзендері қысқа, әрі суы аз. Аумағының 10%-ын орман алып жатыр. Кесіртке, қолтырауын, тасбақа, т.б. хайуанаттар кездеседі, құстардың 300-ге тарта түрі бар.
Куба унитарлы мемлекеттер қатарына жатады. Территориясы 14 провинцияға және Хувентуд аралы муниципиясына бөлінеді. 2011-жылдың қаңтарынан Гавананы Артемис жіне Маябек провинцияларына бөлу туралы шешім өз күшіне енеді. Осылайша провинциялар саны 15-ке жетеді.
Куба жерінің алғашқы тұрғындары үндіс тайпалары болған. Еуропалықтар келгенше (15-ғасырдың аяғы) мұнда екі жүз мыңнан аса үндістер тұрды. Аралдарды 1492 ж. қазанда Христофор Колумб ашты. Ол оны қателесіп, Үндістанның бір бөлігі деп ұққан, сондықтан, кейінірек жаңа жер шығыстағы Үндістаннан (Ост-Үндістан) ерекшелендіріліп, батыс Үндістан (Вест-Үндістан) деп аталып кеткен.
АҚШ тарапынан болып отырған эмбарго саясаты салдарынан Куба экономикасы қазіргі таңда дағдарысты жағдайды басынан кешіріп отыр. Жалпы ұлттық табыс мөлшері жеке адамға шаққанда 3520 доллар. Экспортқа қант, минералды шикізаттар, темекі, цитрусты жемістер мен балық өнімдері шығарылады. Жанар май, машина, құрал-саймандар, азық-түлік, сусындар сырттан әкелінеді. Ауыл шаруашылығына жарамды жерлер ел аумағының 34,2%-ын құрайды. Негізгі сауда серіктестері: Испания, Ресей Федерациясы, Канада, Қытай, Мексика, Болгария, т.б. Куба Қазақстанның егемендігін алғашқы болып таныған елдердің бірі.
Бұл мақаланы Уикипедия сапа талаптарына лайықты болуы үшін уикилендіру қажет. |
Бұл — мақаланың бастамасы. Бұл мақаланы толықтырып, дамыту арқылы, Уикипедияға көмектесе аласыз. Бұл ескертуді дәлдеп ауыстыру қажет. |
This article uses material from the Wikipedia Қазақша article Куба, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Мәлімет CC BY-SA 4.0 лицензиясы аясында қолжетімді (басқа шарттар көрсетілмеген жағдайда). Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Қазақша (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.