Дат Тілі

Негізінен Дания мен Солтүстік Германияда таралған. Сөйлеушілердің жалпы саны — шамамен 5,7 млн адам.

Дания Корольдігінің ресми тілі; XV—XIX ғғ. басында Норвегияның, XIX ғ.ортасына дейін — Шлезвиг-Гольштейннің ресми тілі болды.

Дат тілі келесі елдерде тараған:

• Дания — барлығы 5 425 420 адам, соның ішінде 461 614 иммигрант, олардың жартысы датша сөйлей алмайды (2005).
• Гренландия — 6,8 мың (2005, сарап) этникалық даттықтар арасында тараған және көптеген гренландтықтардың екінші тілі болып табылады.
• Фарер аралдары — фарер тілімен (түгелге жуық ферерлықтар шет тілдей сияқты дат тілін жақсы біледі) қатар ресми аясында қолданылады, бірақ Фарер аралдарында этникалық даттықтардың саны аса көп емес.
• Германия — Шлезвиг-Гольштейн; жерінде тұратын 50 мың даттықтар үшін ана тілі болып табылады.

Эмигранттар арасында

• Швеция — статистикалық кеңсенің ақпараты бойынша Швециядағы тұратын 42 602 даттықтар дат тілінде сөйлейді (2005).
• АҚШ — 2000 жылдың санағы бойынша 33 395 адам датша үйде ғана сөйлейді.
• Канада — 2001 жылдың санағы бойынша 5295 адам датша үйде ғана сөйлейді.
• Австралия
• Аргентина

«Стандартты» дат тілінде (Rigsdansk) Копенгагенде және жақын жердегі аймақтарда сөйлейді, сонымен қатар, әрбір аралдың өзіндік диалекті бар. Диалекттер 3 топқа бөлінеді:

• батыс (ютландтық, юттық) — Ютландия түбегі, оңтүстік, батыс және шығыс ютландтық деп бөлінеді;
• аралдық — Зеландия, Фюн және оңтүстік дат аралдары;
• шығыс — Борнхольм аралының диалекті;

Әдеби дат тілі зеланд диалекттердің негізінде XVIII ғ. пайда болды.

Латын қарпін қолданатын дат әліпбиінде 29 әріп бар (Норвег тілімен бірдей). Әліппенің ерекшелігі — Ææ, Øø, Åå әріптері. Qq, Ww, Zz әріптері тек шетелдік сөздерде кездеседі.

• "даттық": dansk [d̥ænsg̊]
• "сәлем": hej [hɑɪ̯]
• "хош бол": farvel [fɑ:ˈʋɛl]
• "рақым етіңіз": vær så venlig [ʋɛɐ̯ sʌ ˈʋænli]
• "рақмет": tak [tˢɑg̊]
• "бұл": denne [ˈd̥ɛnə]
• "не?": hvor meget? [ʋɔ:ˀ ˈmɑ:ð̞̩]
• "иә": ja [jæ]
• "жоқ": nej [nɑɪ̯]