Axtyamov Axmed-Zaki (tatarsha: Әxmәtzәki Әxtәmev) (1865-jıl Qazan wálayati Nawayı Baliqul — 27-noyabr 1937-jıl) — mulla, Axun Ahmed-Zaki ibn-Axtyam ibn-Bikshantai ibn-Abdurashid ibnShafigullax al-Bulgari.
Tuwılǵan sánesi | 1865 |
---|---|
Qaytıs bolǵan sánesi | 27-noyabr 1937 |
Puqaralıǵı | SSSR |
Kásibi | Molla |
Axmed-Zaki 1865-jıl noyabrde Tetyush rayonındaģı Shatbash awılında yaki Qazan wálayati, Spasskiy rayonındaģı Noviy Baliqul awılında Chatbash molla Axtyam Bikchantaev shańaraǵında tuwılģan. Axmed-Zaki Qazandaģı tanıqlı Apanayevskiy medresesinde joqarı maǵlıwmatlı shayxlardan bilim alģan. Ol 1889-jıl 3-yanvarda Ufada Orenburg mánáwiy-aģartıwshılıq assambleyasi aldındaģı imam-xatip hám jádidshi imtixanninda qatnasdı hám imtixannan ótti.1891-jıldan ol Altay tawlarınıń úsh jan qushaģında jaylasqan Zaysan shegara qalasında ruwxanıy bolıp xizmet qılģan.1895-jıl 6-iyulda Zaysan namazxanasında ģárezsiz sherkew shólkemlestirdi. Axtyamov óziniń gerbish zavodı ónimlerinen paydalanıp Zaysanda saltanatlı meshit, áyeller hám erkekler mekteplerin qurdırdı. 1906-jıl 9-martda Semipalatinsk general-gubernatori Suxotin Axtyamovtı „jaqsı, miynetsúyer hám ulıwma paydalı iskerlik ushın “ 3-tayıpalı paqrıy libas penen sıylıqlandı. 1908-jıl dekabrde Semipalatinsk gubernatori wazıypasın atqarıwshı Abaza pármani (1908-jıl 29-noyabrdegi 313-san buyrıģı menen), 6-dekabrde bolsa shtab baslıģınıń qararı menen axun paqrıy laureati kóterildi. Omsk áskeriy okrugında ol „Miynetkerlik ushın“ gúmis medalı menen sıylıqlanģan, sebebi ol 1891-jıldan beri Zaysan garnizoni saplarınıń diniy talapların islegenligi sebepli oģan Stanislav lentasi taģılģan. Áne sol 1908-jılda birinshi Batıs Sibir atıspa bataloni Axmed Axtyamovģa áskeriy molla lawazımına arza menen múráját qıldı, sebebi Axmed Axtyamov 1891-jıldan 1895-jılģa shekem tórtinshi Batıs Sibir liniya batalyoni sapları talaplarin islegen hám birinshi Batıs Sibir bataloni talaplarin islew 1900-dan 1908-jılģa shekem beypul edi. Diniy ámeliyat penen bir qatarda, Axtyamov mekteplerde tatar tili hám musılman dini tiykarlarin úyretken. 1913-jılda Zaysan 1-jome meshitinde imomlıq qılģanı ushın patshaniń pármani menen shaxsiy paqrıy puqara laureati berilgen. 1920-jılda Zaysan Qızıl Armiya tárepinen basıp alınģan. Qalada kóplep qanlı urıslar baslandı. 1921-jılda Axtyamovlardıń Zaysandaģı úyi, sharwa malları hám mal-múlki tarqatıldı. Shańaraq awır finanslıq ahwalda edi. Axmed-Zaki Axtyamov kelinshegi hám jeti perzentin sińlisi menen Tashkentge jibergen, ózi bolsa Semipalatinskge kóship ketgen. Semipalatinskdaģı 2-san meshitinde imamlıq lawazım iyeledi. Axmed-Zaki Axtyamov 1937-jıl 26-noyabrde Shıǵıs Qazaģstan wálayatinda NKVD tárepinen qamaqqa alınǵan, 1937-jıl 27-noyabrde sudlanģan hám atıp taslanģan; ol 1989-jıl 25-aprelde aqlanģan edi.
This article uses material from the Wikipedia Qaraqalpaqsha article Axmed-Zaki Axtyamov, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Maǵlıwmat CC BY-SA 4.0 litsenziyası boyınsha alınǵan (eger basqa shártler kórsetilmese). Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Qaraqalpaqsha (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.