დამბაჩა

განკუთვნილია მოკლე მანძილზე (50-70 მ-მდე) მოწინააღმდეგის დასაზიანებლად. ცნობილია საბრძოლო, სასიგნალო და სპორტული დამბაჩები. საბრძოლო დამბაჩის წონა 0,7-1,0 კჰ., კალიბრი 5,35-11,43 მმ, სავაზნე კოლოფის ტევადობა 5-8 და მეტი ვაზნა. დამბაჩა შეიძლება იყოს ავტომატური და არაავტომატური. უმეტესობის მოწობილობა დაფუძნებულია თავისუფალი საკეტის უკუცემის ენერგიის გამოყენებაზე. დამბაჩის ძირითადი ნაწილები — ჩარჩო ლულითა და სასხლეტი კავით, საკეტი დამცემითურთ, ამომყრელი და საფრთხილო, დამცემსასხლეტი მექანიზმის უკუმომქცევი ზამბარა, სახელურის ლოყები ხრახნითურთ, სასხლეტის საკავებელი და სავაზნე კოლოფი — მექანიზებულია. დამბაჩით შეიარაღებული არიან ოფიცრები, აგრეთვე ზოგი სპეციალური ნაწილის სერჟანტები და ჯარისკაცები.

დამბაჩა ეწოდება აგრეთვე ხელის ძველებურ ცეცხლსასროლ მოგრძოლულიან (იყო ორ-, იშვიათად სამლულიანი) იარაღს. მოგრძოლულიანი პატარა ცეცხლსასროლი იარაღი, ძველებურად "ხელმეხი" (გურულად – "ფიშტო"). მოწინააღმდეგეს აზიანებდა მოკლე მანძილზე. დამბაჩის ჩახმახს კაჟს უკეთებდნენ — „ხრეისის ქვეით, ითხრების კაჟი ჩახმახისა ფრიად კარგი“ (ვახუშტი ბატონიშვილი). საქართველოში დამბაჩას ამზადებდნენ ერეკლე I-ის მიერ დაარსებულ თოფხანაში (არსენალში) და სოფ. ტყვიავში — ქართლის მეფეთა თოფხანაში. მაჭახელაში (აჭარა) დამზადებულმა საუკეთესო დამბაჩამ სახელი გაითქვა მთელ საქართველოსა და თურქეთში. რევოლვერის გამოგონებისთანავე დამბაჩა ჩოხა-ახალუხისა და ოჯახის სამკაულად იქცა.

• ქართული საბჭოთა ენციკლოპედია, ტ. 3, თბ., 1978. — გვ. 353.

• ჩოლოყაშვილი კ., ენციკლოპედია „საქართველო“, ტ. 2, თბ., 2012.