Соңгу Америка (англ. North America, фр. Amérique du Nord, исп. América del Norte, Norteamérica, аст.
Ixachitlān Mictlāmpa) – Чер деп планетаның бир диви.
Соңгу Америка | |
---|---|
Соңгу Америка | |
Девискээр | 24 365 000 км² |
Кижи саны | 579 000 000 (2016) чел. |
Сырыйы | 22,9 кижи/км² |
Кижилерин адаары | соңгу американ, американ |
Тургузуунда 23 күрүнелер | |
Дылдар | англи дыл, испан дыл, француз дыл и много других |
Шак куржактары | UTC-10 до UTC |
Викишыгжамырда Соңгу Америка |
Соңгу Американың ортулуктар чок шөлү – 20 360 000 км², ортулуктар-биле – 24 365 000 км².
Соңгу Америкада кижи саны – 500 саядан хөй.
Соңгу Американы барыын талазында - Оожум океан, чөөн талазында - Атланта океан бар.
Соңгу Американың кыдыкы точкалары:
АКШ 48 штаттары каттышкаш, Канаданың мурнуу чүгүнде чыдар, беш хире физик-географтыг провинцияга чарлып болур:
Алясканың геологиязы Кордильерлерге хамааржып турар, ол үеде мындыг улуг ортулук Гавайи штат неоген вулканнар-биле тургустунган, изиг точка кырында турар.
Лаврентийская возвышенность соответствует материковой части Канадского щита. Особенности её рельефа связаны с длительной денудацией и ледниковой обработкой. Полого-волнистая поверхность возвышенности имеет бедии 1537—6100 метр.
Центральные равнины соответствуют части плиты Соңгу-Американ платформа. Бедии 200—500 м. Чер кырының тургузуу эрозионнуг база слабоволнистый, а соңгу кезекте чер кырының тургузуу ледниковый с моренными грядами и зандровыми полями. Мурнуу кезекте этого чер кырының тургузуу находятся лесовые покровы. К таким возвышенностям относится бедигээш Озарк (бедии 760 м хире) и низкогорье Уошито (884 м чедир), представляющее собой складчатое основание эпигерцинской платформы.
Великие равнины являются предгорным шат Кордильер. Бедии 500—1500 м. ларамийской складчатости эпохазында тыптып келген, из-за накопления продуктов бустуру Кордильер и дараазындагы көдүрлүрү кыры. Геоморфологиктиг тургузуу элээн нарын, имеются коренные, моренные, флювиогляциальные и лёссовые четвертичные породы.
Береговые низменности соответствуют эпигерцин платформа на мурнуу дип. Бедии 200 метрден бедик эвес. Тылдагы кезектер дыка хөй эрозион форм, эрик чоогунуң зона — бары, лагуналар, элезинниг пляжтар, косы, калбак чавыс деспектер.
Соңгу Американың эң бедик точказы — даг Денали (2015 чылга чедир Мак-Кинли деп адап турган) — 6190 м, эң чавызы — Долина Смерти — 86 м куду уровня моря.
Соңгу Америкада элээн хөй хемнер база хөлдер. Чер бөмбүрзээниң эң узун хемниң системазының турар чери шынап-ла ында - Миссисипи адыыр Миссури, эң улуг дус чок суг чыылганы Великие американские озёрада районда турар. Континентиниң девискээри суггарылгазы дең-дески эвес, ачызы-биле агаар-бойдустуң, орографиктиг, онзагай чүүлүнде. Канчаар-даа аажок улуг сугнуң системазы Великие озёра база река Святого Лаврентия тургузуп турар, Атланты океан биле оларны каттыжып турар.
Соңгу Американың хемнери Оожум, Соңгу Доштуг база Атланты океаннарның бассейнеринге хамааржып турар; оларның чамдыызы иштики агарлыг болур. Хөй кезии Атланты океанче кирип чыдар.
Соңгу Американың хөй кезии хемнери чүък дажыыр база гидроэнергетиктиг ужур-уткалыг.
Дириг амытаннар аймаа.
This article uses material from the Wikipedia Тыва article Соңгу Америка, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Контент CC BY-SA 4.0 лицензия аайы-биле (өскези айыттынмаан болза) ажык. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Тыва (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.