ทวีปอเมริกาเหนือ: ทวีปในซีกโลกเหนือ

อเมริกาเหนือ

พื้นที่	24,709,000 ตารางกิโลเมตร (9,540,000 ตารางไมล์) (อันดับที่ 3)
ประชากร	592,296,233 (2021; อันดับที่ 4)
ความหนาแน่น	22.9 คนต่อตารางกิโลเมตร (59.3 คนต่อตารางไมล์)
จีดีพี (อำนาจซื้อ)	26.55 ล้านล้านดอลลาร์สหรัฐ (ประมาณ ค.ศ. 2021; ไตรมาสที่ 2)
จีดีพี (ราคาตลาด)	24.88 ล้านล้านดอลลาร์สหรัฐ (ประมาณ ค.ศ. 2021.; อันดับที่ 2)
จีดีพีต่อหัว	49,430 ดอลลาร์สหรัฐ (ประมาณ ค.ศ. 2021.; อันดับที่ 2)[c]
เดมะนิม	ชาวอเมริกาเหนือ
ประเทศ	23 รัฐเอกราช
ดินแดน	23 ดินแดนที่ไม่เป็นเอกราช
ภาษา	อังกฤษ, สเปน, ฝรั่งเศส และอื่น ๆ
เขตเวลา	UTC-10 ถึง UTC
เมืองใหญ่	รายชื่อพื้นที่เมือง: นครนิวยอร์ก เม็กซิโกซิตี ลอสแอนเจลิส ชิคาโก บอสตัน โทรอนโต แดลลัส–ฟอร์ทเวิร์ท ซานฟรานซิสโก ฮิวสตัน ไมแอมี ฟิลาเดลเฟีย
รหัส UN M49	003 – อเมริกาเหนือ 019 – ทวีปอเมริกา 001 – โลก

ทวีปอเมริกาเหนือมีพื้นที่ประมาณ 24,709,000 ตารางกิโลกเมตร หรือคิดเป็น 16.5% ของผืนดินและคิดเป็น 4.8% ของผิวโลก ทวีปอเมริกาเหนือใหญ่เป็นอันดับ 3 ของโลกรองจากทวีปเอเชียและทวีปแอฟริกา และมีประชากรเป็นอันดับ 4 ของโลกรองจากเอเชีย แอฟริกาและยุโรป ในปี 2013 ประชากรประมาณ 579 ล้านคนในรัฐอิสระ 23 แห่งคิดเป็น 7.5% ของประชากรโลก หากรวมหมู่เกาะใกล้เคียง (อาทิแคริบเบียน) ทวีปอเมริกาเหนือแบ่งเป็นภูมิภาคย่อยได้หลายภูมิภาค เช่น แคริบเบียน อเมริกาเหนือ อเมริกากลางซึ่งแบ่งแยกกันอย่างชัดเจนตามขอบเขตของประเทศโดยมีแม่น้ำรีโอแกรนด์เป็นแนวเขตแดน

ทวีปอเมริกาเหนือมีประชากรมนุษย์เป็นครั้งแรกในช่วงยุคน้ำแข็งครั้งล่าสุดโดยเดินทางผ่านสะพานแผ่นดินเบอรินเจียเมื่อประมาณ 40,000 ถึง 17,000 ปีก่อน ประชากรมนุษย์กลุ่มนี้รู้จักกันในชื่อพาลีโอ-อินเดียนซึ่งอยู่ในช่วง 10,000 ปีก่อน (จุดเริ่มต้นของยุคอาร์เคอิกหรือเมสโซ-อินเดียน) คลาสสิกสเตจมีช่วงเวลาประมาณคริสต์ศตวรรษ 6 ถึง 13 ศตวรรษ ยุคก่อนโคลัมเบียนสิ้นสุดใน ค.ศ. 1492 และเริ่มมีการอพยพและการเข้ามาตั้งถิ่นฐานของชาวยุโรปในช่วงยุคแห่งการสำรวจและช่วงต้นของยุคกลางทำให้รูปแบบวัฒนธรรมและชาติพันธุ์ในปัจจุบันสะท้อนให้เห็นถึงปฏิสัมพันธ์ของการตั้งอาณานิคมของยุโรปในอเมริกาเหนือ เช่น ชาวผิวขาว ชาวพื้นเมือง ทาสชาวแอฟริกาและกลุ่มชนรุ่นหลัง

อิทธิพลของชาวยุโรปมีมากที่สุดในบริเวณทางเหนือของทวีปขณะที่อิทธิพลของชนพื้นเมืองและชาวแอฟริกันมีมากบริเวณภาคใต้ของทวีป^{[ต้องการอ้างอิง]}

ทวีปอเมริกาเหนือเป็นทวีปที่พบใหม่ แต่พบว่ามีชนชาวเอเชียอพยพผ่านเข้าไปในอเมริกาเหนือทาง ช่องแคบแบริง เมื่อประมาณ 35000-12000 ปีก่อนคริสต์ศักราช ซึ่ง คือชาวอเมริกัน-อินเดียน โดยมีการค้นพบเครื่องมือหินเป็นหลักฐาน ต่อจากนั้นมีการอพยพลงใต้ ทำให้เริ่มมีชนเผ่าพื้นเมืองตั้งแต่เหนือสุดลงไปสู่ทางทิศใต้ของอเมริกาเหนือ

แผ่นดินผืนใหญ่ของทวีปประกอบไปด้วย 3 ประเทศใหญ่คือ แคนาดา,สหรัฐอเมริกาและ เม็กซิโก พื้นที่ทางใต้ของทวีปซึ่งมีพื้นที่เล็กกว่าซึ่งอาจเรียกเป็นภูมิภาคย่อยว่าอเมริกากลาง ในภูมิภาคอเมริกากลางนี้ประกอบได้ด้วย เบลีซ, คอสตาริกา, เอลซัลวาดอร์, กัวเตมาลา, ฮอนดูรัส, นิการากัว และปานามา นอกจากพื้นที่บนผืนทวีปแล้วยังมีหมู่เกาะจำนวนมากซึ่งอยู่ใกล้ ๆ กับแผ่นดินใหญ่ของทวีปดินแดนหมู่เกาะที่อยู่ทางตะวันออกเฉียงใต้ของแผ่นดินใหญ่มักจะถูกเรียกรวม ๆ กันว่า แคริบเบียน ซึ่งประกอบไปด้วยประเทศอิสระคือ แอนทีกาและบาร์บิวดา, บาฮามาส, บาร์เบโดส, คิวบา, ดอมินีกา, สาธารณรัฐโดมินิกัน, กรีเนดา, เฮติ, จาเมกา, เซนต์คิตส์และเนวิส, เซนต์ลูเชีย, เซนต์วินเซนต์และเกรนาดีนส์ และตรินิแดดและโตเบโก และดินแดนภายใต้ความคุ้มครองได้แก่ แองกวิลลา (ดินแดนของสหราชอาณาจักร), อารูบา (ดินแดนของเนเธอร์แลนด์), หมู่เกาะเคย์แมน (ดินแดนของสหราชอาณาจักร), กัวเดอลุป (ดินแดนของฝรั่งเศส), มาร์ตีนิก (ดินแดนของฝรั่งเศส), มอนต์เซอร์รัต (ดินแดนของสหราชอาณาจักร), เกาะนาแวสซา (ดินแดนของสหรัฐ), กือราเซา (ดินแดนของเนเธอร์แลนด์), ปวยร์โตรีโก (ดินแดนของสหรัฐ), หมู่เกาะเติกส์และเคคอส (ดินแดนของสหราชอาณาจักร), หมู่เกาะบริติชเวอร์จิน (ดินแดนของสหราชอาณาจักร), หมู่เกาะเวอร์จิน (ดินแดนของสหรัฐ) และซินต์มาร์เติน (ดินแดนของเนเธอร์แลนด์)

หมู่เกาะซึ่งอยู่ในมหาสมุทรแอตแลนติกก็ถือเป็นส่วนหนึ่งในทวีปอเมริกาเหนือด้วยได้แก่ เบอร์มิวดา (ดินแดนของสหราชอาณาจักร), กรีนแลนด์ (ดินแดนของเดนมาร์ก) และแซ็งปีแยร์และมีเกอลง (ดินแดนของฝรั่งเศส)

ตารางรายชื่อประเทศและดินแดนในทวีปอเมริกาเหนือ

ประเทศ	เมืองหลวง	พื้นที่ (ตร.กม.)	ประชากร (ปี 2018)	ความหนาแน่น (ต่อ 1 ตร.กม.)
แองกวิลลา (  สหราชอาณาจักร)	เดอะแวลลีย์	91	15,753	164.8
แอนทีกาและบาร์บิวดา	เซนต์จอนส์	442	96,286	199.1
อารูบา (  เนเธอร์แลนด์)	โอรันเยสตัด	180	105,845	594.4
บาฮามาส	แนสซอ	13,943	385,637	24.5
บาร์เบโดส	บริดจ์ทาวน์	430	286,641	595.3
เบลีซ	เบลโมแพน	22,966	383,071	13.4
เบอร์มิวดา (  สหราชอาณาจักร)	แฮมิลตัน	54	62,756	1,203.7
หมู่เกาะบริติชเวอร์จิน (  สหราชอาณาจักร)	โรดทาวน์	151	29,802	152.3
แคนาดา	ออตตาวา	9,984,670	37,064,562	3.7
หมู่เกาะเคย์แมน (  สหราชอาณาจักร)	จอร์จทาวน์	264	64,174	212.1
เกาะกลีแปร์ตอน (  ฝรั่งเศส)	-	6	0	0
คอสตาริกา	ซานโฮเซ	51,100	4,999,441	89.6
คิวบา	อาบานา	109,886	11,338,134	102.0
กูราเซา (  เนเธอร์แลนด์)	วิลเลมสตัด	444	162,752	317.1
ดอมินีกา	โรโซ	751	71,625	89.2
สาธารณรัฐโดมินิกัน	ซานโตโดมิงโก	48,671	10,627,141	207.3
เอลซัลวาดอร์	ซานซัลวาดอร์	21,041	6,420,746	293.0
กรีนแลนด์ (  เดนมาร์ก)	นุก	2,166,086	56,564	0.026
กรีเนดา	เซนต์จอร์เจส	344	111,454	302.3
กัวเดอลุป (  ฝรั่งเศส)	บัส-แตร์	1,628	399,848	246.7
กัวเตมาลา	กัวเตมาลาซิตี	108,889	17,247,849	128.8
เฮติ	ปอร์โตแปรงซ์	27,750	11,123,178	361.5
ฮอนดูรัส	เตกูซิกัลปา	112,492	9,587,522	66.4
จาเมกา	คิงส์ตัน	10,991	2,934,847	247.4
มาร์ตีนิก (  ฝรั่งเศส)	ฟอร์-เดอ-ฟร็องส์	1,128	375,673	352.6
เม็กซิโก	เม็กซิโกซิตี	1,964,375	126,190,788	57.1
มอนต์เซอร์รัต (  สหราชอาณาจักร)	พลิมัทและเบรดส์	102	4,993	58.8
นิการากัว	มานากัว	130,373	6,465,501	44.1
ปานามา	ปานามาซิตี	75,417	4,176,869	45.8
ปวยร์โตรีโก (  สหรัฐ)	ซานฮวน	8,870	3,039,596	448.9
แซ็ง-บาร์เตเลมี (  ฝรั่งเศส)	กุสตาวียา	21	7,448	354.7
เซนต์คิตส์และเนวิส	บาสแตร์	261	52,441	199.2
เซนต์ลูเชีย	แคสตรีส์	539	181,889	319.1
แซ็ง-มาร์แต็ง (  ฝรั่งเศส)	มารีโก	54	29,820	552.2
แซ็งปีแยร์และมีเกอลง (  ฝรั่งเศส)	แซ็ง-ปีแยร์	242	5,849	24.8
เซนต์วินเซนต์และเกรนาดีนส์	คิงส์ทาวน์	389	110,211	280.2
ซินต์เอิสตาซียึส (  เนเธอร์แลนด์)	โอรันเยอสตัด	21	2,739	130.4
ซินต์มาร์เติน (  เนเธอร์แลนด์)	ฟิลิปส์บืร์ค	34	41,940	1,176.7
ตรินิแดดและโตเบโก	พอร์ตออฟสเปน	5,130	1,389,843	261.0
หมู่เกาะเติกส์และเคคอส (  สหราชอาณาจักร)	โคเบิร์นทาวน์	948	37,665	34.8
สหรัฐ	วอชิงตัน ดี.ซี.	9,629,091	327,096,265	32.7
หมู่เกาะเวอร์จินของสหรัฐ (  สหรัฐ)	ชาร์ลอตต์อะมาลี	347	104,680	317.0
รวม		24,500,995	541,720,440	22.1

ที่ตั้ง

ทวีปอเมริกาเหนือตั้งอยู่ในเขตซีกโลกเหนือระหว่างละติจูด 7 องศา 15 ลิปดาเหนือถึง 83 องศา 38 ลิปดาเหนือ และระหว่างลองจิจูด 55 องศา 42 ลิปดาตะวันตกถึง 172 องศา 30 ลิปดาตะวันตก ทวีปอเมริกาเหนือมีพื้นที่ประมาณ 22,063,997 ตารางกิโลเมตร เป็นทวีปที่มีขนาดใหญ่เป็นอันดับ 3 ของโลก รองจากทวีปเอเชียและแอฟริกาตามลำดับ บริเวณที่กว้างที่สุดของทวีป คือ ตั้งแต่ช่องแคบเบริงถึงเกาะนิวฟันด์แลนด์ ส่วนบริเวณที่ยาวที่สุดของทวีป คือตั้งแต่คาบสมุทรบูเทียถึงคอคอดปานามา ซึ่งเป็นส่วนที่แคบที่สุดของทวีป คือกว้างประมาณ 74 กิโลเมตร ทวีปอเมริกาเหนือ มีรูปร่างคล้ายสามเหลี่ยมหัวกลับ คือมีฐานกว้างอยู่ทางด้านเหนือและปลายแหลมอยู่ทางตอนใต้

ประเทศในทวีปอเมริกาเหนือมีทั้งหมด 23 ประเทศ โดยแบ่งออกส่วน 3 ส่วนคือ

1. แองโกลอเมริกา ได้แก่ ประเทศที่อยู่ทางตอนเหนือของแม่น้ำริโอแกรนด์ขึ้นไป
2. ลาตินอเมริกา ได้แก่ ประเทศที่อยู่ทางตอนใต้ของแม่น้ำริโอแกรนด์ลงมา
3. หมู่เกาะเวสต์อินดีส ได้แก่ ประเทศหมู่เกาะในทะเลแคริบเบียน

อาณาเขต

ทวีปอเมริกาเหนือมีอาณาเขตติดต่อดังนี้

1. ทิศเหนือ - จดมหาสมุทรอาร์กติกและทะเลโบฟอร์ด
2. ทิศตะวันออก - จดมหาสมุทรแอตแลนติก
3. ทิศใต้ - ติดต่อกับทวีปอเมริกาใต้
4. ทิศตะวันตก - จดมหาสมุทรแปซิฟิกและช่องแคบเบริงที่กั้นระหว่างทวีปอเมริกาเหนือกับทวีปเอเชีย

ทวีปอเมริกาเหนือมีลักษณะทางกายภาพเป็นแผ่นดินใหญ่และเกาะขนาดต่างกันจำนวนมาก มีพื้นที่เป็นอ่าว ทะเล ซึ่งเป็นส่วนของมหาสมุทรอาร์กติก มหาสมุทรแอตแลนติก และมหาสมุทรแปซิฟิก บนแผ่นดินใหญ่มีพื้นที่เป็นเทือกเขา ทิวเขา ที่ราบสูง ที่สูง ที่ราบ และอื่นๆ แบ่งลักษณะภูมิประเทศได้ 7 เขต ดังนี้

เขตเทือกเขาสูงและที่ราบสูงด้านตะวันตก

ได้แก่ เทือกเขาที่วางตัวขนานกับชายฝั่งมหาสมุทรแปซิฟิกในแนวเหนือ - ใต้ ตั้งแต่เหนือสุดไปจนใต้ของทวีป และต่อเนื่องลงไปถึงเทือกเขาแอนดีสในทวีปอเมริกาใต้ ประกอบด้วยเทือกเขาสูงสุดสลับซับซ้อนหลายแนว ที่สำคัญเช่น เทือกเขาร็อกกี , เทือกเขาอะแลสกา , เทือกเขาบรุกส์ , เทือกเขาโคสต์ , และเทือกเขาเชียร์เนวาดา ในประเทศสหรัฐอเมริกา เทือกเขาแมกเคนซีในประเทศแคนาดา เทือกเขาเชียร์รามาเดรออกซิเดนตัลในประเทศเม็กซิโกมียอดเขาแมกคินลีย์บนเทือกเขาอะแลสกาเป็นยอดเขาที่สูงที่สุดในทวีปอเมริกาเหนือ คือ มีระดับความสูง 6,194 เมตร จากระดับทะเลปานกลาง

ในระหว่างเทือกเขาสูงที่ต่อเนื่องกันจะพบที่ราบสูงคั่นอยู่ระหว่างเทือกเขา ที่สำคัญเช่น ที่ราบสูงอะแลสกา , ที่ราบสูงเกรตเบซิน , ที่ราบสูงโคโลราโด , ในประเทศสหรัฐอเมริกา ที่ราบสูงบริดิชโคลัมเบียในประเทศแคนาดา ที่ราบสูงแม็กซิโกในประเทศแม็กซิโก

บริเวณคะเนเดียนชีลด์ (Canadian Shield)

เป็นพื้นที่ของหินฐานทวีปซึ่งกำเนิดในมหายุคพรีแคมเบรียน (Precambrian) มีอายุมากกว่า 541 ล้านปีมาแล้ว ครอบคลุมพื้นที่เป็นบริเวณกว้าง นับตั้งแต่ลุ่มน้ำแมกเคนซีไปทางตะวันออกจนถึงคาบสมุทรแลบราดอร์ เนื่องจากมีธารน้ำแข็งปกคลุมพื้นที่มาเป็นเวลานาน จึงผ่านการครูดถูบนผิวหินจากการกระทำของธารน้ำแข็ง ทำให้ในปัจจุบันเกิดเป็นภูมิประเทศ 3 แบบ ดังนี้

ที่ราบรอบอ่าวฮัดสัน

มีตะกอนเป็นเศษหิน ทราย และดินที่ธารน้ำแข็งพามาสะสมอยู่ในพื้นที่ราบ

ทะเลสาบ

มีทะเลสาบขนาดเล็กและใหญ่บริเวณตอนใต้ของที่ราบอ่าวฮัดสัน เกิดจากกระบวนการกระทำของธารน้ำแข็ง ได้แก่ กลุ่มทะเลสาบเกรตเลกส์ ทะเลสาบเกรตแบร์ และทะเลสาบวินนิเพก

ที่สูงลอเรนเชียน (Laurentian)

เป็นพื้นที่ที่มีความสูงเหลืออยู่จากการกร่อนโดยธารน้ำแข็ง มีภูเขาสูงและทะเลสาบ จำนวนมาก

เทือกเขาแอปพาเลเชียน (Appalachians)

ตั้งอยู่ด้านทิศตะวันออกของทวีปทอดแนวขนานกับชายฝั่งมหาสมุทรแอตแลนติก กำเนิดจากการยกตัวขึ้นของชั้นหิน ทำให้เปลือกโลกสูงขึ้นเป็นเทือกเขาแอปพาเลเชียน เมื่อประมาณ 400 ล้านปีที่แล้ว ประกอบด้วย ทิวเขาต่างๆ ได้แก่ ทิวเขาไวต์ ทิวเขากรีน ทิวเขาแคตสกิลล์ ทิวเขาแอลลิเกนี ทิวเขาบลูริดจ์ และทิวเขาคัมเบอร์แลนด์

ที่ราบเกรตเพลนส์ (Great Plains)

เป็นที่ราบเชิงเขากว้างใหญ่ด้านทิศตะวันออกของระบบเทือกเขาร็อกกี เกิดจาก เศษหิน ทราย และดินที่แตกกระจัดกระจายอยู่เชิงเขาแล้วถูกกระแสน้ำของแม่น้ำสายต่างๆ พาตะกอน กรวด หิน ทรายสะสมตัวทิ้งไว้ เนื่องจากกระแสน้ำลดปริมาณและความเร็วลง

หมายเหตุ

อ้างอิง