Динозавр

Учуонайдар 500 тахса араастары булбуттар. Динозаврдар уҥуохтара бары континеннарга булуллубуттара уонна сотору сотору булуулар тахсаллар.

Динозаврдар-таксоническай, морфологическай уонна экологическай өттүнэн араас бөлөхтөр. Сиртэн хостонор кэрэһиттэри туһанан палеонтологтар 900- тэн тахса араас биис уустарын уонна 1000- тэн тахса ньиэп динозаврдарын булбуттар. Динозаврдар хас биирдии континеҥҥа, аныгылыы көрүҥҥэ (көтөрдөргө), сиртэн хостонор баайдаах сирдэргэ көстөллөр. 10 800- тэн тахса аныгы көрүҥнээх көтөрдөр араас бөлөхтөрүттэн биирдэстэрэ буолаллар. 1970- с сыллартан ыла ыытыллыбыт чинчийиилэр улахан өттүлэрэ нептица динозаврдара, көтөрдөр курдук, веществоны үрдэтиигэ элбэх үөрүйэхтээх уонна социальнай хардарыта сыһыаннаһыыларга үөрэммиттэрин көрдөрдүлэр. Динозаврдар экологтар элбэҕи ыланнар, аһылык араас тииптэрин баһылаабыттар. Бары динозаврдар-сымыыттыыр кыыллар, ону таһынан уйаны тутар дьоҕур көтөрдөр курдук уонна үгүс көтөрдөр динозаврдарынан арахсар.

Динозавр өбүгэлэрэ икки тобугунан айанныылларын да иһин, түөрт ньиэп динозаврдара түөртүү сылдьыбыттара, сорохторо бу позициялары уларытар кыахтаммыттара. Муос уонна тараах курдук уустук демонстрационнай структуралар бары бөлөхтөр бааллара, оттон сорох бэрэстэбиитэллэрэ уҥуох броня, шип курдук модификациялары сайыннарбыттара. Аныгы көтөрдөр, быраабыла курдук, көтөргө наадалаах кээмэйдэр хааччахтарыттан элбэх докторскай диозаврдар, ол иһигэр көтөрдөр да, улахан кээмэйдэрин-рекордсменнар бу былааҥҥа баар саамай бөдөҥ титанозаврдар бөлөхтөрө баар этилэр. Ол да буоллар, ньиэп динозаврдара бары сүдү кээмэйдээх, сүдү көстүү буолар, улахан уонна бөҕө уҥуохтарын алдьатыар диэри сорҕолоро алдьаныахтааҕар, кыра сүөһү уҥуоҕун кытта үктэниэхтээҕэр быдан кырата буолуо.

ХІХ үйэ саҥатыгар аан дойду үрдүнэн музейдар сүрүн кэрэхсэбиллээх сирдэрэ буолбуттара, оттон динозаврдар былдьаммат араҥатыгар кубулуйбуттара. Сорох бөлөхтөр бэрэстэбиитэллэрэ улахан кээмэйдэрин, ону таһынан тарҕаммыт дьулаан уонна фантастическай уобарастары бестселлердэргэ уонна киинэлэргэ тиһигин быспакка көрдөрүүнү хааччыйбыттара. Ол кыылга өрүү общественнай интэриэс палеонтология средстволарыгар улахан суолталаах үбүлээһиҥҥэ тиэрдибитэ уонна саҥа арыйыылар маассабай информация средстволарыгар өрүү сырдатыллаллар.

Динозаврдар атын кыыллартан уҥуохтарыгар 21 уратылаахтар. Ол уопсай характеристикалара ('синапоморфиология' диэн аттаналлар) учуонайдар динозаврдар биир төрүттээхтэр диэн толкуйдууллар.

Динозаврдар арахсыылара

• Динозаврдар күлүктэрэ

Бу  кыылга сыһыаннаах сиппэтэх ыстатыйа. Көннөрөн уонна эбэн көмөлөһүөххүн сөп.