Gruzini, nazwa własna: Kartwelowie (gruz.
ქართველები Kartwelebi) − naród kartwelski, zamieszkujący głównie Gruzję (3,2 mln), a także Turcję (168 tys.), Rosję (157 tys.) oraz Iran (62 tys., głównie Ferejdunszahr). Posługuje się językiem gruzińskim, który należy do kartwelskiej rodziny językowej. Dominującym wyznaniem wśród Gruzinów jest prawosławie.
1 rząd: Farnawaz I, Farsman I, Radamist, Farsman II Dobry, Piotr Iberyjczyk 2 rząd: Wachtang I Gorgasali, Hilarion Gruzin, Jan Tornike, Dawid III Kuropalates, Jerzy z Athosu 3 rząd: Maria z Alanii, Dawid IV Budowniczy, Szota Rustaweli, Tamara I Wielka, Swimon I 4 rząd: Ketewan, Giorgi Saakadze, Antym Iberyjczyk, Wachtang VI, Dawit Guramiszwili 5 rząd: Herakliusz II, Solomon I, Besiki, Piotr Bagration, Nino Bagration 6 rząd: Aleksander Czawczawadze, Nikoloz Barataszwili, Ilia Czawczawadze, Waża Pszawela, Niko Pirosmani 7 rząd: Józef Stalin, Mary Eristawi, George Balanchine, Katie Melua, Chatia Buniatiszwili | |
Populacja | 7–8 mln |
---|---|
Miejsce zamieszkania | Gruzja: 3 224 564 |
Język | Język gruziński |
Religia | prawosławie |
Gruzini wywodzili się z cywilizacji kolchijskiej i iberyjskiej starożytności, Kolchida była połączona ze światem helleńskim, podczas gdy Iberia znajdowała się pod wpływem Imperium Achemenidów, dopóki Aleksander Wielki nie podbił jej. W IV wieku Gruzini stali się jednymi z pierwszych, którzy przyjęli chrześcijaństwo, a obecnie większość Gruzinów to prawosławni, przy czym większość podąża za narodowym autokefalicznym gruzińskim Kościołem prawosławnym, chociaż istnieją niewielkie grupy gruzińskich katolików, gruzińskich społeczności muzułmańskich, a także znaczna liczba niereligijnych Gruzinów. Położone na Kaukazie, na kontynentalnym skrzyżowaniu Europy i Azji, w średniowieczu Gruzini utworzyli zjednoczone królestwo Gruzji w 1008 r., imperium pankaukaskie, później inauguracja Złotego Wieku Gruzji, szczytu politycznej i kulturalnej potęgi narodu. Trwało to do osłabienia, a następnie rozpadu królestwa w wyniku XIII-XV-wiecznych najazdów Mongołów i Timura, czarnej śmierci, upadku Konstantynopola, a także wewnętrznych podziałów po śmierci Jerzego V Wspaniałego w 1346, ostatniego z wielkich królów Gruzji.
Następnie przez cały okres nowożytny Gruzini stali się politycznie podzieleni i zdominowani przez Imperium Osmańskie i kolejne dynastie Iranu. Gruzini zaczęli szukać sojuszników i znaleźli na horyzoncie politycznym Rosjan jako potencjalnego zastępcę utraconego Cesarstwa Bizantyjskiego „w imię wiary chrześcijańskiej”. Gruzińscy królowie i rosyjscy carowie wymienili się co najmniej 17 ambasadami, co zakończyło się w 1783 r., kiedy Herakliusz II ze wschodniego gruzińskiego królestwa Kartli-Kacheti zawarł sojusz z Imperium Rosyjskim. Sojusz rosyjsko-gruziński przyniósł jednak odwrotny skutek, ponieważ Rosja nie była chętna do wypełnienia warunków traktatu, przystępując do aneksji niespokojnego królestwa w 1801 r. oraz zachodniego gruzińskiego królestwa Imereti w 1810 r. Było kilka powstań i ruchów mających na celu przywrócenie państwowości, z których najbardziej godnym uwagi był spisek z 1832 r., który upadł. Ostatecznie rosyjskie panowanie nad Gruzją zostało potwierdzone w różnych traktatach pokojowych z Iranem i Turkami, a pozostałe terytoria gruzińskie zostały wchłonięte przez Imperium Rosyjskie w ciągu XIX wieku w sposób fragmentaryczny. Gruzini na krótko potwierdzili swoją niezależność od Rosji pod rządami Pierwszej Republiki Gruzińskiej w latach 1918-1921, a wreszcie w 1991 roku od Związku Radzieckiego.
Naród gruziński składa się z różnorodnych podgrup geograficznych, z których każda posiada charakterystyczne tradycje, obyczaje, dialekty, a w przypadku Swanów i Megrelow także własne języki regionalne. Język gruziński, z własnym unikalnym systemem pisma i bogatą tradycją pisemną, sięgającą V wieku, jest językiem urzędowym Gruzji, a także językiem nauczania wszystkich Gruzinów mieszkających w tym kraju. Według Ministerstwa ds. Diaspory Gruzji, nieoficjalne statystyki mówią, że na świecie jest ponad 5 milionów Gruzinów.
This article uses material from the Wikipedia Polski article Gruzini, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Treść udostępniana na licencji CC BY-SA 4.0, jeśli nie podano inaczej. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Polski (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.