Грузиндер

ქართველები) — Картвель тілдер тобына кіретін халық.. Грузин халқының көп бөлігі Грузияның ішкі шекараларында қоныстанған.. Сондай-ақ Түркияның шығыс аймақтарында және Иранның ішкі бөлігінде де (әсіресе Ферейдан қаласында) азды-көпті грузиндер мекендейді..

ქართველები, Картвелдер
Грузиндер
I Фарнаваз Вахтанг I Горгасал Давид III Куропалат Баграт III Мария Аланская Петр Ивер Давид IV Тамара Георгий V Вахтанг VI Шота Руставели Ираклий II Князь Петр Багратион Сталин Джордж Баланчин Илья Чавчавадзе Иване Джавахишвили Эквтиме Такаишвили Паата Бурчуладзе Кэти Мелуа
Бүкіл халықтың саны
8 млн.
Ең көп таралған аймақтар
Грузия	3 661 173(2002 ж. санақ) Аджария: 351 132 Абхазия: 1912
Түркия	150 000 - 300 000
Ресей	157 803(2010 ж. бүкілресейлік халық санағы) Мәскеу: 38 934 (2010 ж. бүкілресейлік халық санағы) Краснодар өлкесі: 17 826 (2010 ж. бүкілресейлік халық санағы) Мәскеу облысы: 10 600 (2010 ж. бүкілресейлік халық санағы) Солтүстік Осетия: 9 095 (2010 ж. бүкілресейлік халық санағы) Ростов облысы: 8 296 (2010 ж. бүкілресейлік халық санағы) Санкт-Петербург: 8 274 (2010 ж. бүкілресейлік халық санағы)
Иран	60 000
Украина	34 199(2001 ж. санақ) Донецк облысы: 7197 (2001 ж. санақ) Харьков облысы: 4408 (2001 ж. санақ) Запорожье облысы: 3899 (2001 ж. санақ) Днепропетровск облысы: 2834 (2001 ж. санақ) Одесса облысы: 2785 (2001 жылғы санақ)
Әзербайжан	9 900(2009 ж. санақ); 14 877 (1999 ж. санақ)
Латвия	1155(2010)
Тілдері
грузин тілі
Діні
Православие (Грузиндік Православие)

Картвель тілдер шоғырына жататын грузин тілінде сөйлйді. Грузиндер кұрамына аджар, гури, имерстин, лечхум, рачин, картлин, кахетин, моховский, тушин, пшав, т.б. субэтникалық топтар кіреді. Осыған байланысты грузин тілі 17 диалектіге бөлінеді. Жазуы ерте заманғы шығыс арамей жазуынан бастау алады.

Грузиндердің көпшілігі христиан дінінің православие тармағын ұстанады. Кейбір бөлігі - мұсылман-сунниттер.

Б.з.б. 8-ғасырда қазіргі Грузия аумағын алдымен кемерліктер, кейін сақтар басып алды. Көп уақыи бойы бүкіл Кавказ аймағы Мидия патшалығы (б.з.б. 7-ғасыр) мен Ахемен әулетінің (б.з.б. 6-ғасыр) иелігінде болды. б.з.б. 6-ғасырда Батыс Грузияда Колхида патшалығы, ал 4-ғасырда Шығыс Грузияда Иберия патшалығы құрылды. 3-4 ғасырларда елге христиан діні тарай бастады. 4-ғасырдан бастап Грузияға парсылар шабуыл жасап, 523 жылы елді толық бағындырды. 7-9 ғасырларды Грузияның басым бөлігі Араб халифатына қосылды. 10-ғасырдан бастап Грузия біртұтас мемлекет болып бірікті. Елді Багратион әулетінен шыққан патшалар билеп, 11-ғасырда Солтүстік Арменияны жаулап алды. Давид І (1073-1121), Георги ІІІ (1156-84), Тамара (1184-1213) патшалар тұсында Грузия Кавказдағы мықты мемлекеттердің бірі болды.

Грузия 13-ғасырдың 2-жартысынан бастап Шыңғыс ханның ұрпақтарының, 14-ғасырдың 2-жартысында Әмір Темір мемлекетінің иелігінде болды. 15-ғасырда бірнеше ұсақ мемлекетке (Картли, Кахети, Имеретия патшалықтары мен Мегрель, Гурий, Абхазия княздіктері) ыдырап, 16-18 ғасырларда Иран мен Осман сұлтандығының арасындағы ұрыс майданына айналды. 17-ғасырда Иран шаһы Аббас І Грузияға бірнеше жорықтар ұйымдастырды.

18-ғасырдан бастап Грузия қайтадан біріге бастады. 18-ғасырдың екінші жартысында Картли (Иберия) және Кахети патшалықтары біріктірілді. 1801 жылы Картли-Кахети патшалықтары өмір сүруін тоқтатып, Шығыс Грузия толығымен Ресейге қосылды. 1803-1864 ж. Батыс Грузия да Ресейге толығымен бағынды.

Дәстүрлі кәсібі жүн, мақта мен жібектен, зығырдан мата тоқу, киіз текемет басу, ағаш пен темір ұсталығы, зергерлік өнері дамыған. Баспаналары - таулы өңірде цихе-сахли (қорған үй), қалған жерлерде тас пен кірпіштен салынған 2-4 қабатты чардахини сахли, каолина сахли және бір қабатты мицурис сахли деп аталады.

Грузин мәдениеті шығыс халықтары және грек-рим мәдениеттерімен араласу нәтижесінде қалыптасты.
Ұлттық киімдері: ерлер - "перанги" деп аталатын жейде, нипхаби, шарвали (шалбар), чоха (сырт киім), бешпент тәрізді ахалухи киеді. Қыста тон (ткави), бөрік (надаби), баскиім (надбис куди), аң терісінен жасалған қалпақ пен башлык (кабалаки), пананаки киеді. Әйелдер - жейде (перанш) мен ұзын шалбар (шеидиши), белін белбеумен буынатын ұзын көйлек (картули каба) киген.
Ұлттық тағамдары - көкөніс пен жеміс-жидек, сүт, айран, ірімшік, май, қаймақ. Ет тағамына кәуап, хинкали, чихиртма, жатады. Сусындары шай, кофе.

Грузиндердің алғашқы өкілдері Қазақстанға 19-ғасырдың соңы мен 20-ғасырдың бас кезінде келе бастады. Екінші толқын 20-ғасырдың ортасы мен соңына қарай көш-қон үдерістеріне орай қоныстанған. Қазақстандағы грузиндердің саны - 5,3 мың адам (2013).