Tekst üüb Öömrang |
Demokratii (faan ualgreks δημοκρατία dēmokratía, herskap faan't fulk) as en regiarangsfurem faan en stoot. Di ütjdruk gongt turag tu't ual Griichenlun, huar Herodot an Aristoteles diarauer spikeliaret haa, hü det fulk bi en regiarang bedialagt wurd skul. Uun neier tidj hää Abraham Lincoln det so saad: Demokratii as det regiarang faan't fulk, troch't fulk an för't fulk.
Tu en demokratii faan a waastelk welt hiar 1. algemian, 2. frei an 3. gehiam woolen. An at stootsmäächt as apdiald tesken 1. legislatiif, 2. eksekutiif an 3. judikatiif iinrachtangen. At legislatiif (parlament) maaget a gesetsen, at eksekutiif (regiarang) feert a gesetsen ütj, an at judikatiif (rachtern) waaret at rocht, fööraal a grünjrochten.
Demokratiin san miast ei direkt, man representatiif, at stootsmäächt woort faan weelet fertreedern ütjfeerd. Jo san miast uun poliitisk partein tuupslööden. An uk jodiaren, wat ei weelet wurd - at opositsion - haa hör fääst steed uun en demokratii. Uun en demokratii koon arken sin meenang sai, uk uun bleeden of uun't fernseen. Manertaalen mut ei faan muarhaiden onertrakt wurd.
At jaft nian rian demokratii; a demokraatisk ideen wurd uun a stooten muar of maner iinhäälen. Enkelt stooten nääm jo salew demokraatisk, haa diar oober eegentelk ei föl mä uun san, t.b. Demokraatisk Republiik Kongo. Diar woort aal weelet, man di president koon diar autoriteer regiare.
Efter a demokratii-indeks faan't bleed Economist san 2021 a wäärdagst demokratiin (üüb det koord rochts boowen: jonkgreen) uun Islun, Norweegen, Sweeden, Finlun an Denemark.
Wikiquote: Demokratii (sjiisk)
This article uses material from the Wikipedia Nordfrasch article Demokratii, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Det sidj as tu fun oner CC BY-SA 4.0 , wan diar niks ööders stäänt. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Nordfrasch (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.