Берләшкән Милләттәр Ойошмаһы
Берләшкән Милләттәр Ойошмаһы, БМО (ингл. United Nations, рус. Организация Объединённых Наций) — донъяла тыныслыҡты һәм именлекте һаҡлау һәм нығытыу, шулай уҡ дәүләттәр араһында хеҙмәттәшлеккә булышлыҡ итеү маҡсатында ойошторолған халыҡ-ара ойошма.
БМО ҡарарҙары Ойошма системаһына ҡараған махсус маҡсатлы агентлыҡтар, бәйле ойошмалар, шуралар һәм ағза илдәрҙең структуралары арҡылы тормошҡа ашырыла.
| Берләшкән Милләттәр Ойошмаһы | |
| United Nations Organisation des Nations unies | |
 Флаг ООН | |
|
| |
| Берләшкән Милләттәр Ойошмаһы ағзаһы булған дәүләттәр | |
| Ағза | 193 ағза-дәүләт |
|---|---|
| Штаб-квартира |
|
| Ойошма төрө | халыҡ-ара ойошма |
| Рәсми телдәре | инглиз, француз, рус, ҡытай, ғәрәп, испан |
| Етәкселәре | |
| Генераль секретары |
|
| ' |
|
| Нигеҙләнгән | |
| БМО уставына ҡул ҡуйыу | 26 июнь 1945 йыл |
| Устав ғәмәлгә инде | 24 октябрь 1945 йыл |
| Бөтөрөлгән | |
| - | |
| Сайт | |
 Берләшкән Милләттәр Ойошмаһы Викимилектә | |
Тарихы
Ойошма эшмәкәрлеге һәм структураһы Икенсе донъя һуғышы ваҡытында Гитлерға ҡаршы коалиция булдырған илдәр тарафынан төҙөлгән. «Берләшкән Милләттәр» исеме беренсе тапҡыр 1942 йылдың 1 ғинуарында ҡул ҡуйылған "Берләшкән Милләттәр Декларацияһы"нда телгә алына.
БМО уставы 1945 йылда Сан-Франциско конференцияһында раҫлана, шул уҡ йылдың 26 июнендә 51 дәүләт вәкиле тарафынан ҡул ҡуйыла. Уставтың үҙ көсөнә инеү датаһы — 24 октябрь Берләшкән Милләттәр Ойошмаһы көнө тип билгеләнә.
Структура
- Генераль Ассамблея
- Генераль секретарь
- БMO-ның Именлек Советы
- Секретариат
- БМО-ның Халыҡ-ара суды
- Махсус ойошмалар
БМО-ның Генераль Ассамблеяһы
БМО-ның Генераль Ассамблеяһы йәки Берләшкән Милләттәр Ойошмаһының Генераль Ассамблеяһы, (инглизсә United Nations General Assembly, fr. L’Assemblée générale des Nations unies) — 1945 йылда БМО резолюцияһы буйынса ойошҡан БMO-ның вәкилдәр, директив, кәңәшсе баш органы.
БMO-ның Именлек Советының ҡарарҙарынан айырмалы булараҡ, БМО-ның Генераль Ассамблеяһы ҡарарҙары мәжбүри көскә эйә түгел.
Ассамблея 193 БМО ағзаһынан тора. БМО Уставында тасуирланған халыҡ-ара мәсьәләләргә ҡағылышлы фекер алышыу майҙаны булып тора.
Ассамблея сессияларына йыл һайын сентябрь—декабрь айҙары араһында йыйыла, улар араһында зарурлыҡ тыуғанда йыйылыуы мөмкин.
Генераль секретарь
БМО-ның Генераль секретары ойошманың Именлек Советы тәҡдиме буйынса Генераль Ассамблея тарафынан яңынан һайланыу мөмкинлеге менән 5 йылға тәғәйенләнә.
| № | Исем | Фото | Ил | Вазифаны үтәй башлау ваҡыты | Тамамлау ваҡыты |
|---|---|---|---|---|---|
| - | Глэдвин Джебб |  | .svg) Бөйөк Британия(Көнбайыш Европа) | 24 октябрь 1945 йыл | 1 февраль 1946 йыл |
| 1 | Трюгве Хальвдан Ли |  |  Норвегия(Көнбайыш Европа) | 2 февраль 1946 йыл | 10 ноябрь 1952 йыл |
| 2 | Даг Хаммаршельд |  Швеция(Көнбайыш Европа) | 10 апрель 1953 йыл | 18 сентябрь 1961 йыл | |
| 3 | У Тан |  | .svg) Бирма(Азия) | 30 ноябрь 1961 йыл | 1 ғинуар 1972 йыл |
| 4 | Курт Вальдхайм |  |  Австрия(Көнбайыш Европа) | 1 ғинуар 1972 йыл | 1 ғинуар 1982 йыл |
| 5 | Хавьер Перес де Куэльяр |  | .svg) Перу(Көньяҡ Америка) | 1 ғинуар 1982 йыл | 1 ғинуар 1992 йыл |
| 6 | Бутрос Бутрос-Гали |  |  Мысыр(Африка) | 1 ғинуар 1992 йыл | 1 ғинуар 1997 йыл |
| 7 | Кофи Аннан |  |  Гана(Африка) | 1 ғинуар 1997 йыл | 1 ғинуар 2007 йыл |
| 8 | Пан Ги Мун |  |  Көньяҡ Корея(Азия) | 1 ғинуар 2007 йыл | 1 ғинуар 2017 йыл Беренсе срогы бөтөр алдынан |
| 9 | Антониу Гутерреш | .jpg) |  Португалия(Көнбайыш Европа) | 1 ғинуар 2017 йыл | Вазифаһын башҡара |
Именлек советы
БMO-ның Именлек Советы халыҡ-ара тыныслыҡ һәм именлек өсөн яуаплы, уның ҡарарҙарына БМО-ның барлыҡ ағзалары буйһонорға бурыслы. БМО-ның именлек Советындағы биш даими ағза (Рәсәй Федерацияһы, АҠШ, Бөйөк Британия, Франция, Ҡытай) вето хоҡуғына эйә.
Именлек Советы биш ағзанан тора: биш ағза — даими (Рәсәй, АҠШ, Бөйөк Британия, Франция һәм Ҡытай), ҡалған ун ағза (Устав терминологияһы буйынса — «даими булмаған аҡзалар») Уставтың 23 статьяһы 2-се пунктына ярашлы һайлана.
Ағза дәүләттәр
2011 йылдың 14 июленә БМО-ға 193 дәүләт керә.
Телдәр
БМО-ла эште ойоштороу өсөн рәсми һәм эш телдәре раҫланған. Ойошманың һәр органы өсөн ошо телдәрҙе ҡулланыу тәртибе эшләнгән.
Ойошманың барлыҡ документтары БМО-ның рәсми телдәрендә төҙөлә.
Халыҡ-ара ойошманың рәсми телдәре булған түбәндәге алты телдең махсус көнө билдәләнә:
- Инглиз теле — 23 апрель
- Урыҫ теле — 6 июнь
- Испан теле — 12 октябрь
- Ҡытай теле — 20 апрель
- Ғәрәп теле — 18 декабрь
- Француз теле — 20 март
Галерея
-
Генераль Ассамблея залы -
Именлек Шураһы залы -
Иҡтисади һәм социаль шура залы -
Терәк буйынса шура залы -
Женевала урынлашҡан БМО бинаһы -
Женевала урынлашҡан бина залы -
Женевала урынлашҡан бина алдында байраҡтар
Шулай уҡ ҡарағыҙ
- Милләттәр Лигаһы
- Киото протоколы
Иҫкәрмәләр
Һылтамалар
- Рәсми сайт (инг.) (исп.) (рус.) (ҡыт.) (ғәр.) (фр.)
- Дөйөм мәғлүмәт (инг.)
This article uses material from the Wikipedia Башҡорт article Берләшкән Милләттәр Ойошмаһы, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Башҡа шарт булмаһа, CC BY-SA 4.0 лицензияһына ярашлы, эстәлек менән һәр кем файҙалана ала. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Башҡорт (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.