ციფრები

ციფრები (ძვ.

ლათ.-დან cifra არაბ. صفر‎‎-დან (ṣifr) „ცარიელი, ნული“) — ნიშნების სისტემა რიცხვების (სიტყვების) ჩასაწერად. სიტყვა „ციფრი“ დაკონკრეტების გარეშე ნიშნავს შემდეგი ათი ნიშნიდან ერთ-ერთს: 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 (ე.წ. „არაბული ციფრები“). ამ ციფრების შეთანხმება ქმნის ორ-(ან მეტ)ნიშნა კოდებსა და რიცხვებს.

ასევე არსებობს მრავალი სხვა ვარიანტი („ალფაბეტი“):

  • რომაული ციფრები (I V X L C D M)
  • თექვსმეტობითი ციფრები (0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 A B C D E F)
  • მაიას ციფრები (0-დან 19-მდე)
  • ზოგიერთ ენაში, მაგალითად, ძველ ბერძნულში, ივრითში არსებობს რიცხვების ასოებით ჩაწერის სისტემა და სხვა.

თვითონ სიტყვა ციფრი წარმოდგება არაბულიდან صفر ṣifr „არაფერი, ნული“.

ისტორია

უძველეს დროში რიცხვები აღინიშნებოდა სწორხაზოვანი ნიშნებით („ჩხირებით“): ერთი ჩხირი გამოსახავდა ერთიანს, ორი ჩხირი — ორიანს და ა.შ. ეს ხერხი დღემდეა შემორჩენილი რომაულ ციფრებში 1, 2, 3 რიცხვების ჩასაწერად. ე.წ. „არაბული ციფრების“ ინდური წარმომავლობა მეცნიერებაში მხოლოდ XIX საუკუნეში აღიარეს. პირველი მეცნიერი, რომელმაც გამოთქვა ეს აზრი, იმ დროისთვის ახალი, იყო რუსი აღმოსავლეთმცოდნე გეორგ კერი (1692-1740). კერი 1731 წლიდან მსახურობდა მოსკოვში უცხოენოვანი საქმეების კოლეგიის თარჯიმნად.

არაბულ-ინდური ათობითი ციფრების ეროვნული ვარიანტები

 A   B   C   D   E   F   G   H   I   J   K   L   M   N   O   P   Q   R   S   T   U 
0 ٠ ۰
1 ١ ۱
2 ٢ ۲
3 ٣ ۳
4 ٤ ۴
5 ٥ ۵
6 ٦ ۶
7 ٧ ۷
8 ٨ ۸
9 ٩ ۹

A — სტანდარტული ევროპულები, B — არაბული, C — აღმოსავლეთ-არაბული, D — დევანაგარი, E — ბენგალური, F — გურმუკხი, G — გუჯარათი, H — ორია, I — ტამილური, J — ტელუგუ, K — კანადა, L — მალაიალამი, M — ტაიური, N — ლაოსური, O — ტიბეტური, Р — ბირმანული, Q — კხმერული, R — მონღოლური, S — ლიმბუ, T — ახალი ტაი ლები, U — იავანური

მონეტებზე გამოყენება

ინდური ციფრები მონეტებზე პირველად გაჩნდა 976 წელს ესპანეთში, სადაც არსებობდა პირდაპირი კავშირები არაბებთან.

რესურსები ინტერნეტში

  • ტიტლო — ციფრების გადამყვანი (გლაგოლიცა, კირილიცა, რომაული, ჩინური, არაბული, აღმოსავლეთ არაბული, ბენგალური, გუჯარითი, გურმუკხი, დევანაგარი, კანადა, ლაო, მალაიალამი, ორია (უტკალი), საურაშტრა, ტაიური, ტამილური თანამედროვე, ტელუგუ, ტიბეტური, ბირმანული, ლიმბუ (იაკტუმბა), კხმერული, მონღოლური)
  • Черникова Н., Числа и цифры, Наука и жизнь, 2010, № 4.

Tags:

ციფრები ისტორიაციფრები არაბულ-ინდური ათობითი ს ეროვნული ვარიანტებიციფრები მონეტებზე გამოყენებაციფრები რესურსები ინტერნეტშიციფრებიარაბული ენაარაბული ციფრებითვლის სისტემალათინური ენანიშანირიცხვი

🔥 Trending searches on Wiki ქართული:

ბელგიაწმინდა გიორგიიესო ქრისტესულხან-საბა ორბელიანიავსტრიააპენდიციტითურქეთისტადიონიჰეტეროსექსუალობაცილებიფერების სიმბოლიზმი და ფსიქოლოგიაქრომოსომავალენსია (საფეხბურთო კლუბი)ბალეტიქეთევან დედოფალიქართლიევროკავშირიგველებიყაზახეთიხელოვნური ინტელექტიაშშ-ის შტატებისა და ტერიტორიების სიააღა-მაჰმად-ხანიპოლიტიკური გეოგრაფიაჰაერიმთიანი ყარაბაღის ომის ქრონოლოგია (2020)აქლემიამაზონითაშმიჯაბიჯრუჭის I ოთხთავირკინაბურთი და მოედანიკორუფციაბალკანეთის ნახევარკუნძულიMozilla Firefoxლუი XIVსახელმწიფოექვთიმე თაყაიშვილივიტალი დარასელიაძველი ეგვიპტემეტაბოლიზმითავისუფლების მოედანი (თბილისი)გურამ კაშიარომის იმპერიატურიზმიმარკ ტვენილარითამაშგარესასწორი (ასტროლოგია)შალვა ქსნის ერისთავიაზოსაქართველოს პრემიერ-მინისტრიგაპიროვნებაშირიმნის ბრძოლაისლანდიაქართულ-სელჩუკური ომებილოცვა ეფრემ ასურისაიმპრესიონიზმირევაზ ინანიშვილიგიბრალტარის სრუტეაიდა (ოპერა)ევროპის ქვეყნების სია მოსახლეობის მიხედვითიუსტინიანე Iმსოფლიო საფეხბურთო ჩემპიონატიენერგიალევანტე (საფეხბურთო კლუბი)ალბერტ აინშტაინილაშა შავდათუაშვილივარძიაკვადრატიმიუზიკლიბორჯომისაფრანგეთის რევოლუციამალავიგიორგი გოჩოლეიშვილიუეფა-ს ჩემპიონთა ლიგაოთარ გაბელიასაქართველოს სახელმწიფო ჰიმნიწმინდა ნინო🡆 More