ყირიმის პლატფორმა

სამიტზე ასევე განიხილებოდა ყირიმელი თათრებისთვის ადამიანთა უფლებების დაცვა, გარემოს გადაგვარება და შავი და აზოვის ზღვის რეგიონის შეფერხებული ვაჭრობა. პლატფორმის პირველი სამიტი შედგა 2021 წლის 23 აგვისტოს, უკრაინის დამოუკიდებლობიდან 30-ე წლისთავზე.

ღონისძიების ჩატარების გეგმა გაჟღერდა დროებით ოკუპირებული ტერიტორიების რეინტეგრაციის სამინისტროს მიერ და გაეროს გენერალური ასამბლეის 75-ე სესიაზე 2020 წლის სექტემბერში. ყირიმის პლატფორმის ინიციატივაზე პირველად 2020 წლის ნოემბერში გაიჟღერა, როდესაც საგარეო საქმეთა სამინისტროს პირველმა მოადგილემ ემინე ჯაფაროვამ ის ევროკავშირის წევრი ქვეყნების ელჩებს წარუდგინა და განიხილა ევროკავშირის მის საქმიანობაში ჩართვის პრაქტიკული ასპექტები. შემდგომში უკრაინის ხელისუფლებამ ამ პლატფორმაში დასავლური ქვეყნების ჩართულობა მოახერხა. 2021 წლის 26 თებერვალს, პრეზიდენტმა ზელენსკიმ ხელი მოაწერა დეკრეტს „ყირიმის ავტონომიური რესპუბლიკისა და ქალაქ სევასტოპოლის დროებით ოკუპირებული ტერიტორიის დეოკუპაციისა და რეინტეგრაციისკენ მიმართული გარკვეული ღონისძიებების შესახებ“, რამაც გადაწყვიტა ყირიმის პლატფორმის მომზადებისა და ჩატარების საორგანიზაციო კომიტეტის ჩამოყალიბება. ყირიმის პლატფორმის დამფუძნებელი სამიტის მომზადების საორგანიზაციო კომიტეტის თავმჯდომარეა უკრაინის საგარეო საქმეთა მინისტრი დმიტრო კულება. სავარაუდოდ, ყირიმის პლატფორმა წარმოდგენილი იქნება ევროპის საბჭოს საპარლამენტო ასამბლეაში.

საგარეო საქმეთა მინისტრმა დმიტრო კულებამ გამოავლინა ყირიმის პლატფორმის მოლაპარაკებების პლატფორმის ხუთი სავარაუდო პრიორიტეტი:

მოლაპარაკებები წარიმართება ხუთ ძირითად სფეროში:

• რუსეთის მიერ ყირიმის ანექსიის მცდელობის არაღიარების პოლიტიკა,
• რუსეთის წინააღმდეგ საერთაშორისო სანქციების გაფართოება და გაძლიერება,
• საერთაშორისო უსაფრთხოება,
• ადამიანის უფლებები,
• ოკუპაციის გავლენა ეკონომიკასა და გარემოზე.

ოკუპირებულ ნახევარკუნძულზე ყირიმელი პოლიტპატიმრების საკითხს განსაკუთრებული ყურადღება დაეთმობა.

სამიტის შემდეგ ყირიმის პლატფორმის საქმიანობა არ დასრულდება. დაგეგმილია მისი მუშაობის ოთხი ფორმატი: საპრეზიდენტო, საგარეო საქმეთა მინისტრები, მოადგილე და ექსპერტი. მთავრობათაშორისი დონე იმოქმედებს საგარეო საქმეთა მინისტრების კონსულტაციების, პრიორიტეტულ სფეროებში სპეციალიზებული სამუშაო ჯგუფების საკოორდინაციო შეხვედრების, კონფერენციების სახით. კერძოდ, შესაძლებელია შეიქმნას ყოველწლიური ფორუმი, რომელიც ეძღვნება შავი ზღვის ფართო რეგიონის უსაფრთხოებას და მის ფარგლებს გარეთ.

ყირიმის პლატფორმის ინტერფრაქციულ საპარლამენტო ასოციაციას (რუსტემ უმეროვი, მუსტაფა ჯემილიევი, აჰტემ ჩიგოზი, იელიზავეტა იასკო, ვადიმ ჰალაიჩუკი) შეიქმნა უკრაინის პარლამენტში, რომელიც შეიმუშავებს კანონპროექტების პაკეტს დროებით ანექსირებულ ნახევარკუნძულზე.

ივნისში ყირიმის პლატფორმის საექსპერტო ქსელის პრეზენტაცია გაიმართა უკრაინის კრიზისული მედია ცენტრის პრესცენტრში. ღონისძიებას ესწრებოდნენ ყირიმის ადამიანის უფლებების ჯგუფის, უკრაინული პრიზმის, ჟურნალისტური გამოძიების ცენტრის წარმომადგენლები. ყირიმის პლატფორმის საექსპერტო ქსელის დამფუძნებელი ფორუმი საგარეო საქმეთა სამინისტროს წარმომადგენლების, საელჩოების, ეროვნული და საერთაშორისო ექსპერტების მონაწილეობით გაიმართა 6 აგვისტოს კიევში.

ყირიმის პლატფორმა ასევე იქნება წარმოდგენილი ევროპის საბჭოს საპარლამენტო ასამბლეაში.

პლატფორმა ფუნქციონირებს მანამ, სანამ ნახევარკუნძული უკრაინის კონტროლს არ დაუბრუნდება.

 

რუსეთის საგარეო სამინისტრომ ყირიმის პლატფორმაზე მონაწილეობისთვის შემდეგი პირობები წამოაყენა: "თუ დაგეგმილია ყირიმის წყალმომარაგებისა და ელექტროენერგიის განახლების განხილვა, კიევის ნახევარკუნძულის სავაჭრო და სატრანსპორტო ბლოკადის მოხსნა". მოგვიანებით რუსეთმა ყირიმის დაბრუნების კიევის მცდელობებს "არალეგიტიმური" უწოდა, ხოლო ნებისმიერი ქვეყნისა და ორგანიზაციის მონაწილეობა უკრაინის ინიციატივაში ჩათვალა "პირდაპირი ხელყოფა რუსეთის ტერიტორიულ მთლიანობაზე".

რუსეთმა ასევე სცადა შეერყია პლატფორმის რეპუტაცია და ხელი შეეშალა სხვა სახელმწიფოების მონაწილეობას მასში შანტაჟისა და დაშინების გზით - ამ მიზეზით სამიტზე მოწვეულთა სია უნდა ყოფილიყო გასაიდუმლოებული.

დამსწრეთა სია

 

G7-ის წევრი ქვეყნები და წარმომადგენლები

•   კანადა - სენატის სპიკერი ჯორჯ ფიური
•   საფრანგეთი - საგარეო საქმეთა მინისტრი ჟან-ივ ლე დრიანი
•   გერმანია - ეკონომიკისა და ენერგეტიკის მინისტრი პიტერ ალტმაიერი
•   იტალია - საგარეო საქმეთა მინისტრი ბენედიტო დელა ვედოვა
•   იაპონია - ამბასადორი კურაი ტაკაში
•   გაერთიანებული სამეფო - ევროპისა და ამერიკის მინისტრი ვენდი მორტონი
•   აშშ - ენერგეტიკის მდივანი ჯენიფერ გრანჰოლმი

სხვა დამსწრე ქვეყნების წარმომადგენლები

•   ლატვია- პრეზიდენტი ეგილს ლევიტსი
•   ლიეტუვა - პრეზიდენტი გიტანას ნაუსედა
•   ესტონეთი - პრეზიდენტი კერსტი კალიულაიდი
•   პოლონეთი - პრეზიდენტი ანჯეი დუდა
•   სლოვაკეთი - პრემიერ მინისტრი ედუარდ ჰეგერი
•   უნგრეთი - პრეზიდენტი იანოშ ადერი
•   მოლდოვა - პრეზიდენტი მაია სანდუ
•   სლოვენია - პრეზიდენტი ბორუტ პაჰორი
•   ფინეთი - პრეზიდენტი საული ნიინისტე
•   რუმინეთი - პრემიერ მინისტრი ფლორინ კიცუ
•   საქართველო - პრემიერ მინისტრი ირაკლი ღარიბაშვილი
•   ხორვატია - პრემიერ მინისტრი ანდრეი პლენკოვიჩი
•   შვედეთი - პრემიერ მინისტრი სტეფან ლევენი
•   შვეიცარია - ეროვნული საბჭოს პრეზიდენტი ანდრეას აები
•   ჩეხეთი - ჩეხეთის რესპუბლიკის სენატის პრეზიდენტი მილოშ ვისტრჩილი
•   თურქეთი - საგარეო საქმეთა მინისტრი მევლუთ ჩავუშოღლუ
•   ესპანეთი - მდივანი ევროკავშირის საკითხებში ხუან გონსალეს-ბარბა პერა
•   ისრაელი
•   ბელგია - საგარეო საქმეთა მინისტრი სოფი ვილმესი
•   ლუქსემბურგი - საგარეო საქმეთა მინისტრი ჟან ასელბორნი
•   ავსტრია - საგარეო საქმეთა მინისტრი ალექსანდრე შალენბერგი
•   ნიდერლანდები - ვაჭრობისა და განვითარების მინისტრი ტომ დე ბრუინი
•   ირლანდია - საგარეო საქმეთა მინისტრი სიმონ კოვენი
•   დანია
•   ბულგარეთი - საგარეო საქმეთა მინისტრი სვეტლან სტოევი
•   მონტენეგრო - საგარეო საქმეთა მინისტრი გეორგ რადულოვიჩი
•   ჩრდილოეთი მაკედონია - საგარეო საქმეთა მინისტრი ბუიარ ოსმანი
•   პორტუგალია - საგარეო საქმეთა მინისტრი ჟოაო გომეს კრევინიო
•   ნორვეგია - საგარეო საქმეთა სამინისტროს სახელმწიფო მდივანი აუდუნ ჰალვორსენი
•   ახალი ზელანდია - ამბასადორი Si'alei van Toor
•   მალტა - ამბასადორი გოდვინ მონტანარო
•   ავსტრალია - ამბასადორი ბრიუს ედვარდსი
•   კვიპროსი - ამბასადორი ლუის ტელემაქუსი
•   საბერძნეთი - ამბასადორი ვასილიოს ბორნოვასი
•   ისლანდია - ამბასადორი ეიდუნ ატლასონი
•   ალბანეთი - საგარეო საქმეთა მინისტრი ოლტა ხაშკა
•   ნატო - გენერალური მდივნის მოადგილე მირჩეა ჯეოანა
•   ევროკავშირი (ევროპული საბჭო) - პრეზიდენტი შარლ მიშელი
•   ევროკავშირი (ევროკომისია) - ვიცე-პრეზიდენტი ვალდის დომბროვსკი
•   ევროპის საბჭო - გენერალური მდივანი მარია პეიჩინოვიჩ-ბურიჩი
• სუამი - გენერალური მდივანი ალტაი ეფენდიევი