ფრიდრიხ ენგელსი

ფრიდრიხ ენგელსი (დ.

28 ნოემბერი, 1820, ბარმენი — გ. 5 აგვისტო, 1895, ლონდონი) — გერმანელი პოლიტიკოსი, მეწარმე, ფილოსოფოსი და სამხედრო ისტორიკოსი. იგი იყო კარლ მარქსთან ერთად მარქსიზმის ერთ-ერთი ფუძემდებელი. ენგელსის მთავარი ნაშრომებია „ინგლისის მუშათა კლასის მდგომარეობა“, „ანტი-დიურინგი“, „ლუდვიგ ფოიერბახი და კლასიკური გერმანული ფილოსოფიის დასასრული“, „ოჯახის, სახელმწიფოსა და კერძო საკუთრების წარმოშობა“, „უტოპიური და მეცნიერული სოციალიზმი“.

ფრიდრიხ ენგელსი
გერმ. Friedrich Engels
ფრიდრიხ ენგელსი
დაბ. თარიღი 28 ნოემბერი, 1820(1820-11-28)[1] [2] [3] [4] [5] [6] [7] [8] [9] [10] [11] [12] [13]
დაბ. ადგილი ბარმენი, Province of Jülich-Cleves-Berg, პრუსიის სამეფო[14]
გარდ. თარიღი 5 აგვისტო, 1895(1895-08-05)[1] [2] [3] [4] [5] [6] [7] [15] [8] [9] [10] [12](74 წლის)
გარდ. ადგილი ლონდონი[14]
მოქალაქეობა ფრიდრიხ ენგელსი პრუსიის სამეფო
საქმიანობა ეკონომისტი[12] [13] , social scientist, პოლიტიკური თეორეტიკოსი, ფილოსოფოსი[12] [13] , მწერალი[12] , რევოლუციონერი, სოციოლოგი[12] , ქალთა უფლებების დამცველი და ჟურნალისტი[12]
ალმა-მატერი ბერლინის უნივერსიტეტი
პარტნიორ(ებ)ი Mary Burns[16]
მამა ფრიდრიხ ენგელსი[17]
დედა Elisabeth Franziska Mauritia van Haar[17]

ბიოგრაფია

ენგელსი დაიბადა პრუსიის სამეფოს ქალაქ ბარმენში, შეძლებული მეწარმის ოჯახში. რაინის პროვინცია იმ დროს გერმანიაში ყველაზე განვითარებულ სამრეწველო მხარეს წარმოადგენდა თავისი პროლეტარიატით.

1838 წელს ენგელსმა ოჯახური პირობების გამო ბრემენის ერთ-ერთ სავაჭრო ფირმაში ნოქრად დაიწყო მუშაობა. სავაჭრო სამიანობას ხელი არ შეუშლია მისთვის მიეღო მეცნიერული და პოლიტიკური განათლება. ენგელსი ეცნობოდა იმდროინდელ ლიტერატურას, მონაწილეობას იღებდა პოლიტიკურ და ლიტერატურულ დაჯგუფებებში, რომელთა მოწოდება იყო პრაქტიკული მნიშვნელობა ახალი იდეების განვითარება. ჰეგელის ფილოსოფიის რევოლუციური მხარე ენგელსმა მაშინვე შეამჩნია და პირველმა შეაფასა, როდესაც იგი დაუკავშირდა მემარცხენე ჰეგელიანელების სკოლას. „წერილებში ვუპერტალიდან“ (1839) ენგელსმა აღწერა ბარმენსა და ელბერფელდში სამრეწველო პროლეტარიატის შრომისა და ცხოვრების პირობები, მოითხოვა გერმანიაში არსებული რეაქციული წყობილების დამხობა და საზოგადოებრივი პროგრესის განხორციელება.

ერთი წელი მსახურობდა არმიაში მოხალისედ. ორი წით გადასული იყო მაჩესტერში, სადაც მისი მამა ბამბის ფაბრიკის თანამშრომელი იყო. 1844 წელს თანამშრომლობდა „გერმანულ-ფრანგულ წელიწდეულში“, რომელიც პარიზში გამოდიოდა არნოლდ რაგისა და კარლ მარქსის რედაქტორობით. ამავე წელს დაბრუნდა ბარმენში და ესწრებოდა კომუნისტთა შეკრებებს. 1846 წელს მარქსთან ერთად გაერთიანდა საიდუმლო კავშირში, რომელიც ინტერნაციონალის წინამორბედი იყო. 1847 წელს ლონდონში ჩატარებულ კავშირის ორ კონგრესზე წარმოადგენდა პარიზის საზოგადოებას. 1848 წელს მარქსთან ერთად დაწერა „კომუნისტური კავშირის მანიფესტი“. 1848-1849 წლებში მუშაობდა „ახალი რაინის გაზეთში“, რომელიც გამოდიოდა მარქსის რედაქტორობით. გაზეთის აკრძალვის შემდეგ სტატიებს აქვეყნებდა „პოლიტიკურ-ეკონომიკურ მიმოხილვაში“. იყო ელბერფელდში მომხდარი აჯანყების მომსწრე. მონაწილეობდა ბადენ-პალატინატის კამპანიაში, როგორც ადიუტანტი ვილიხის მოხალისეთა კორპუსიდან. ბადენის აჯანყების ჩახშობის შემდეგ დევნილის სტატუსით ჩავიდა ინგლისში. 1850 წელს დაუბრუნდა მამის ფირმას. 1869 წელს თავი დაანება ბიზნესს, მონაწილეობდა სოციალ-დემოკრატიული იდეების გავრცელებასა და მუშათა საერთაშორისო მოძრაობაში.

ლიტერატურა

სქოლიო

-1'>↑ 1.0 1.1 Bibliothèque nationale de France BnF authorities: პლატფორმა ღია მონაცემები — 2011.
  • 2.0 2.1 Encyclopædia Britannica
  • 3.0 3.1 SNAC — 2010.
  • 4.0 4.1 Nationalencyklopedin — 1999.
  • 5.0 5.1 Babelio — 2007.
  • 6.0 6.1 filmportal.de — 2005.
  • 7.0 7.1 ბროკჰაუზის ენციკლოპედია / Hrsg.: Bibliographisches Institut & F. A. Brockhaus, Wissen Media Verlag
  • 8.0 8.1 Gran Enciclopèdia CatalanaGrup Enciclopèdia, 1968.
  • 9.0 9.1 Internet Philosophy Ontology project
  • 10.0 10.1 Proleksis enciklopedija, Opća i nacionalna enciklopedija — 2009.
  • Brozović D., Ladan T. Hrvatska enciklopedijaLZMK, 1999. — 9272 გვრ. — ISBN 978-953-6036-31-8
  • 12.0 12.1 12.2 12.3 12.4 12.5 12.6 BeWeB
  • 13.0 13.1 13.2 The Fine Art Archive — 2003.
  • 14.0 14.1 Энгельс Фридрих // Большая советская энциклопедия: [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохоров — 3-е изд. — Москва: Советская энциклопедия, 1969.
  • Store norske leksikon — 1978. — ISSN 2464-1480
  • https://www.newworldencyclopedia.org/entry/Friedrich_Engels#England
  • 17.0 17.1 Pas L. v. Genealogics — 2003.
  • Tags:

    1820189528 ნოემბერი5 აგვისტოკარლ მარქსილონდონიმარქსიზმი

    🔥 Trending searches on Wiki ქართული:

    ქუთაისიოქროფოთისვანეთიპი (რიცხვი)გეორგიევსკის ტრაქტატიეიფელის კოშკიბურთი და მოედანირენესანსიერეკლე IIაია-სოფიას ტაძარიიოსებ კეჭაყმაძეერთეულთა საერთაშორისო სისტემაასტრიდ ლინდგრენიბაქტერიებირაფაელიმურად IVპოსეიდონიმდგრადი განვითარებავარლამ ლიპარტელიანიმარაბდის ბრძოლაიმპრესიონიზმისკოლასინგაპურიავაზაგიბრალტარის სრუტერეალ მადრიდი (საფეხბურთო კლუბი)აზობერიკაობანამარხი ნაშთებიქართული სამზარეულოდედამიწის ისტორიაალპებიამფიბიებისეკულარიზმინეიტროფილებისაქართველოს სამეფოაქლემიუდაბნოშარკა ბლუნაწლავებიქრისტიანობაზედსართავი სახელიალეგორიასაქართველოს ბრძოლების სიაგიორგი V ბრწყინვალედედამიწის სტრუქტურაოქროს საწმისისაბა ლობჟანიძერუსული დამწერლობამუშთაიდის ბაღიბერძნული ხელოვნებადედა ენალიმფოციტებიქართლიისლამური სახელმწიფოპოლონეთირევაზ ინანიშვილიმიხეილ ხერგიანიბაყაყიმამა გაბრიელისაფრანგეთიბრაზილიაკუთხემარსიპრომეთეკანადათითაობაქართული საბჭოთა ენციკლოპედიასაქართველოს დემოკრატიული რესპუბლიკის კონსტიტუციალარითემურლენგინიკოლა ტესლასაქართველოს ეროვნული საფეხბურთო ნაკრებიჭიანჭველასებრნინატრიუმიბაიკალი🡆 More