სუბტროპიკული სარტყლები
სუბტროპიკული სარტყლები, სუბტროპიკები — გეოგრაფიული სარტყლები ჩრდილოეთ და სამხრეთ ნახევარსფეროებში, ტროპიკულ და ზომიერ სარტყლებს შორის.
დამახასიათებელია ტროპიკული და ზომიერი კლიმატური რეჟიმების მორიგეობა, რაც გამოწვეულია ატმოსფერული ზოგადი ცირკულაციის სეზონურიი რიტმებით. სუბტროპიკული სარტყლები ზაფხულობით განიცდის პასატური ჰავის, ხოლო ზამთრობით ზომიერი სარტყლების ციკლონური ცირკულაციის გავლენას.ზაფხულის საშუალო თვიური ტემპერატურა 20°C-ზე მეტია, ზამთრისა 4°C-ზე მეტი, პოლარული ჰაერის მასების შემოჭრის დროს შესაძლებელია წაყინვები (ზოგჯერ — 10°C-მდე). ატმოსფერული ნალექების რაოდენობა კლებულობს ოკეანესპირა რაიონებიდან კონტინენტის შუაგულისაკენ, რაც იწვევს ჰავის კონტინენტურობის ზრდას და ლანდშაფტის შეცვლას.
ყოველ კონტინენტზე სუბტროპიკული სარტყლები სამ ძირითად სექტორად იყოფა: დასავლეთ ოკეანისპირა, ანუ ხმელთაშუაზღვისა, ზამთარში დანესტიანებული; კონტინენტური, წლის განმავლობაში მცირედ დანესტიანებული და აღმოსავლეთ ოკეანისპირა, ანუ მუსონური,ზაფხულში ჭარბად დანესტიანებული. დასავლეთ ოკეანისპირა სექტორებში განვითარებულია ნახევრად მშრალი სუბტროპიკები — ხმელთაშუა ზღვის ხეშეშფოთლიანი ტყისა და ბუჩქნარის ზონა, რომელიც ჩრდილოეთ ნახევარსფეროში სამხრეთ-აღმოსავლეთისკენ იცვლება რუხ-ყავისფერ ნიადაგებზე განვითარებული სუბტროპიკული სტეპის ზონიძ: უფრო აღმოსავლეთით ამ ზონას ესაზღვრება კონტინენტური სექტორის სუბტროპიკული ნახევარუდაბნოსა და უდაბნოს ზონები — მშრალი სუბტროპიკები. სამხრეთ ნახევარსფეროში სუბტროპიკული სარტყლების კონტინენტურ სექტორებში რუხ-ყავისფერ ნიადაგებზე განვითარებულია სუბტროპიკული სტეპის ზონა, ხოლო აღმოოსავლეთ ოკეანისპირა სექტორში — მურა-ყვითელ, ყვითელ და წითელ ნიადაგებზე — ნოტიო სუბტროპიკები.
ლიტერატურა
- ქართული საბჭოთა ენციკლოპედია, ტ. 9, თბ., 1985. — გვ. 592.
This article uses material from the Wikipedia ქართული article სუბტროპიკული სარტყლები, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). შინაარსი წარმოდგენილია შემდეგი ლიცენზიით (თუ სხვა არ არის მითითებული): CC BY-SA 4.0. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki ქართული (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.