სილურული სისტემა
სილურული სისტემა (პერიოდი) — პალეოზოური ჯგუფის რიგით მესამე სისტემა, გეოლოგიური წელთაღრიცხვის პალეოზოური ერის მესამე პერიოდი.
| სილურული სისტემა Period ექსპრესიის შეცდომა: მოულოდნელი round ოპერატორი.–ექსპრესიის შეცდომა: მოულოდნელი round ოპერატორი. million years ago PreЄ Є O S D C P T J K Pg N | |
| საშუალო ატმოსფერული O2 შემადგენლობა პერიოდის განმავლობაში | ca. 14 მოცულ. % (70 % თანამედროვე დონის) |
| საშუალო ატმოსფერული CO2 შემადგენლობა პერიოდის განმავლობაში | ca. 4500 ppm (16-ჯერ წინაინდუსტრიული დონე) |
| საშუალო ზედაპირის ტემპერატურა პერიოდის განმავლობაში | ca. 17 °C (3 °C მაღლა თანამედროვე დონეზე) |
| ზღვის დონე (დღევანდელზე მაღლა) | დაახ. 180მ, მოკლევადიანი ნეგატიური მიმოქცევით |
მოსდევს ორდოვიციულ სისტემას და წინ უსწრებს დევონურს. აბსოლუტური გეოქრონოლოგიით სილურული პერიოდი დაიწყო 440 მილიონი წლის წინ და გაგრძელდა დაახლოებით 30 მილიონი წელი. სილურული სისტემა დაადგინა რ. მერჩისონმა 1835 წელს დიდ ბრიტანეთში. სილურული სისტემა იყოფა ორ სექციად და ოთხ სართულად.
სილურული პერიოდის დასაწყისში აღინიშნა დედამიწის ქერქის მნიშვნელოვანი დაძირვა და გლობალური ტრანსგრესია, თუმცა არსებობდა მეტ-ნაკლებად სტაბილური უბნები და კუნძულის ტიპის აზევებები. სილურული პერიოდის ბოლოს დასრულდა კალედონიური დანაოჭება; წარმოიქმნა გონდვანა. პერიოდის დასაწყისში უკვე უხერხემლოთა ყველა მნიშვნელოვანი კლასი არსებობდა. სისტემაში გაჩნდა პრიმიტიული ხერხემლიანები და პირველი ხმელეთის ფლორა. ამ პერიოდის ნალექები ძირითადად ტერიგენულია, მნიშვნელოვანი რაოდენობით გვხვდება ასევე წყალქვეშა ვულკანური ამოფრქვევების პროდუქტებიც. ნალექები ყველა კონტინენტზეა გავრცელებული ანტარქტიდის გარდა.
სილურული სისტემის სტრატიგრაფიული დანაწილების სქემა
| სისტემა, პერიოდი | სექცია, ეპოქა | სართული, საუკუნე | საუკუნე (Ma) | |
|---|---|---|---|---|
| მომდევნო | მომდევნო | მომდევნო | უფრო ახალგაზრდა | |
| სილურული | პრჟიდოლური | 416–418,7 | ||
| ლუდლოური | Ludfordium | 418,7–421,3 | ||
| Gorstium | 421,3–422,9 | |||
| უენლოკური | Homerium | 422,9–426,2 | ||
| Sheinwoodium | 426,2–428,2 | |||
| ლანდოვერიული | Telychium | 428,2–436 | ||
| Aeronium | 436–439 | |||
| Rhuddanium | 439–443,7 | |||
| წინა | წინა | წინა | უფრო ძველი | |
| პალეოგენური სისტემის სტრატიგრაფიული დანაწილების სქემა, სტრატიგრაფიის საერთაშორისო კომისიის მიხედვით | ||||
ქვედანაყოფები
ლანდოვერიული
ლანდოვერიული ეპოქა დაიწყო 443.7 ± 1.5 მილიონი წლის წინ და დასრულდა 428.2 ± 2.3 მილიონი წლის წინ. იყოფა 3 ნაწილად: რუდანიანული, რომელიც დასრულდა 439 მლნ. წლის წინ, აერონიანული დასრულდა 436 მლნ. წლის წინ და ტერიჩიანული.
უენლოკური
უენლოკური დაიწყო 428.2 ± 2.3 მლნ. წლის წინ და დასრულდა 422.9 ± 2.5 მლნ. წლის წინ. იყოფა 2 ნაწილად: შეინვუდიანური (დასრულდა 426.2 მლნ. წლის წინ) და ჰომენიარული. სახელი მომდინარეობს შროპშირის უენლოკ ეჯიდან, ინგლისი.
ლუდლოური
ლუდლოური დაიწყო 422.9 ± 2.5 მლნ. წლის წინ და დასრულდა 418.7 მლნ. წლის წინ. იყოფა 2 ნაწილად: გორსტიანული (დასრულდა 421.3 მლნ. წლის წინ) და ლუდფორდიანული.
პრჟიდოლური
პრჟიდოლური დაიწყო 418.7 ± 2.7 მლნ. წლის წინ და დასრულდა 416 ± 2.8 მლნ. წლის წინ. იგი სილურული პერიოდის საბოლოო და ყველაზე მოკლე ეპოქაა.
ლიტერატურა
- ჯანელიძე ა., ისტორიული გეოლოგიის მოკლე კურსი, თბ., 1963.
- ხუციშვილი ო., ქსე, ტ. 9, გვ. 344, თბ., 1985
სქოლიო
This article uses material from the Wikipedia ქართული article სილურული სისტემა, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). შინაარსი წარმოდგენილია შემდეგი ლიცენზიით (თუ სხვა არ არის მითითებული): CC BY-SA 4.0. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki ქართული (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.