მართლზომიერი გამოყენება

ინგლისური ტერმინი "fair use" წარმოიშვა აშშ-ში, მაგრამ შემდგომ გავრცელდა სხვა ქვეყნების კანონმდებლობაშიც.

საქართველოს კანონი საავტორო და მომიჯნავე უფლებების შესახებ, თავი III - ქონებრივი უფლებების შეზღუდვა, მუხლი 23.

ნა­წარ­მო­ე­ბის გა­მო­ყე­ნე­ბა ავ­ტო­რის თან­ხმო­ბისა და მისთვის ჰონორარის გადახდის გა­რე­შე და­შ­ვე­ბუ­ლია ავ­ტო­რის ან სა­ავ­ტო­რო უფ­ლე­ბის სხვა მფლო­ბე­ლის თან­ხმო­ბი­სა და მის­თვის სა­ავ­ტო­რო ჰონორარის გა­დახ­დის გა­რე­შე, მაგრამ გა­მო­ყე­ნე­ბუ­ლი ნა­წარ­მო­ე­ბის ავ­ტო­რისა და და­სეს­ხე­ბის წყა­როს აუ­ცი­ლე­ბე­ლი მი­თი­თე­ბით:

• ა) მართლზომიერად გამოცემის ან საჯარო გაცნობის გზით საზოგადოებისათვის ხელმისაწვდომი ნაწარმოებებიდან ციტირება სამეცნიერო, კვლევითი პოლემიკური, კრიტიკული და საინფორმაციო მიზნებისათვის, მხოლოდ იმ მოცულობით, რომელიც გამართლებულია ციტირების მიზნით, გაზეთებიდან და ჟურნალებიდან მოკლე ნაწყვეტების ბეჭდვითი მიმოხილვისათვის რეპროდუცირების ჩათვლით;

• ბ) მართლზომიერად გამოცემის ან საჯარო გაცნობის გზით საზოგადოებისათვის ხელმისაწვდომი ნაწარმოებებიდან მოკლე ნაწყვეტების გამოყენება ილუსტრაციის სახით, გამოცემებში, რადიო- და ტელეგადაცემებში, სასწავლო ხასიათის ფონო- და ვიდეოჩანაწერებში, მხოლოდ იმ მოცულობით, რომელიც განსაზღვრულია დასახული მიზნით;

მუხლი 51

ასევე VI თავის - მომიჯნავე უფლებები - მუხლი 51: მო­მიჯ­ნა­ვე უფ­ლე­ბა­თა ობი­ექ­ტე­ბის თა­ვი­სუ­ფა­ლი გა­მო­ყე­ნე­ბა

1.) ამ კანონით გათვალისწინებულ მომიჯნავე უფლებათა შეზღუდვები ხელს არ უშლის შესრულების, ფონოგრამის, ვიდეოგრამის, მაუწყებლობის ორგანიზაციის გადაცემის ნორმალურ გამოყენებას და უსაფუძვლოდ არ ლახავს შემსრულებლის, ფონოგრამის ან ვიდეოგრამის დამამზადებლისა და მაუწყებლობის ორგანიზაციის კანონიერ ინტერესებს.

2.) დაშ­ვე­ბუ­ლია შეს­რუ­ლე­ბის, ფო­ნოგ­რა­მის, ვი­დე­ოგ­რა­მის, მა­უწ­ყებ­ლო­ბის ორ­გა­ნი­ზა­ცი­ის გა­და­ცე­მისა და მა­თი ჩა­ნა­წე­რე­ბის გა­მო­ყე­ნე­ბა შემ­სრუ­ლებ­ლის, ფო­ნოგ­რა­მის ან ვი­დე­ოგ­რა­მის და­მამ­ზა­დებ­ლისა და მა­უწ­ყებ­ლო­ბის ორ­გა­ნი­ზა­ცი­ის თან­ხმო­ბი­სა და მათ­თვის ჰონორარის გა­დახ­დის გა­რე­შე, შემ­დეგ შემ­თხვე­ვებ­ში:

• ა) შეს­რუ­ლე­ბი­დან, ფო­ნოგ­რა­მი­დან, ვი­დე­ოგ­რა­მი­დან, მა­უწ­ყებ­ლო­ბის ორ­გა­ნი­ზა­ცი­ის გა­და­ცე­მი­დან ცი­ტი­რე­ბისას, სა­მეც­ნი­ე­რო, კვლე­ვი­თი, პო­ლე­მი­კუ­რი, კრი­ტი­კუ­ლი და სა­ინ­ფორ­მა­ციო მიზ­ნე­ბი­სათ­ვის – მხოლოდ იმ მო­ცუ­ლო­ბით, რომელიც გამართლებულია ციტირების მიზ­ნით;
• ბ) შესრულებიდან, ფონოგრამიდან, ვიდეოგრამიდან, მაუწყებლობის ორგანიზაციის გადაცემიდან მოკ­ლე ნაწ­ყვე­ტე­ბის ილუს­ტრა­ცი­ის სა­ხით გამოყენებისას სწავ­ლე­ბი­სათვის ან მეც­ნი­ე­რუ­ლი გა­მოკ­ვლე­ვე­ბი­სათვის – მხოლოდ იმ მო­ცუ­ლო­ბით, რომელიც განსაზღვრულია და­სა­ხუ­ლი მიზ­ნით;
• გ) შეს­რუ­ლე­ბი­დან, ფო­ნოგ­რა­მი­დან, ვი­დე­ოგ­რა­მი­დან, მა­უწ­ყებ­ლო­ბის ორ­გა­ნი­ზა­ცი­ის გა­და­ცე­მი­დან მოკ­ლე ნაწ­ყვე­ტე­ბის ჩარ­თვი­სას მიმ­დი­ნა­რე მოვ­ლე­ნა­თა მი­მო­ხილ­ვა­ში.

3.) დაშ­ვე­ბუ­ლია ფი­ზი­კურ პირ­თა მი­ერ შეს­რუ­ლე­ბის, მა­უწ­ყებ­ლო­ბის ორ­გა­ნი­ზა­ცი­ის გა­და­ცე­მისა და მა­თი ჩა­ნა­წე­რე­ბის გა­მო­ყე­ნე­ბა, აგ­რეთ­ვე პი­რა­დი სარ­გებ­ლო­ბისათვის ფო­ნოგ­რა­მის ან ვი­დე­ოგ­რა­მის რეპ­რო­დუ­ცი­რე­ბა შემ­სრუ­ლებ­ლის, მა­უწ­ყებ­ლო­ბის ორ­გა­ნი­ზა­ცი­ის, ფო­ნოგ­რა­მის ან ვი­დე­ოგ­რა­მის და­მამ­ზა­დებ­ლის თან­ხმო­ბის გა­რე­შე. ასე­თი რეპ­რო­დუ­ცი­რე­ბა ამ კანონის 21-ე მუხ­ლით გათ­ვა­ლის­წი­ნე­ბუ­ლი წე­სით ხორ­ცი­ელ­დე­ბა ჰონორარის გა­დახ­დის პი­რო­ბით.

4.) მომიჯნავე უფლებებით დაცული ობიექტის ამ კანონით გათვალისწინებული რეპროდუცირების უფლება არ ვრცელდება დროებით ასლზე.

ეს არის სტატიის ან სექციის ესკიზი. თქვენ შეგიძლიათ შეავსოთ იგი.