საბჭოთა კავშირის შენარჩუნების რეფერენდუმი აფხაზეთში (რუს.
„Всесоюзный референдум о сохранении СССР“ в Абхазии) — 1991 წლის 17 მარტს აფხაზეთის ასსრ-ში ჩატარებული საბჭოთა კავშირის შენარჩუნების რეფერენდუმი, რომელიც ჩატარდა საქართველოს რესპუბლიკის უზენაესი საბჭოს 1991 წლის 28 თებერვლის ამკრძალავი დადგენილების მიუხედავად.
აღნიშნული რეფერენდუმის მიზანი იყო, გაერკვია მოკავშირე რესპუბლიკებში ახალი საკავშირო ხელშეკრულების, კერძოდ — სუვერენულ სახელმწიფოთა კავშირის (სსკ) შექმნის მიმართ დამოკიდებულება. აფხაზეთის ასსრ-ში რეფერენდუმზე ამომრჩეველთა აქტივობამ 52.32% შეადგინა, რომლიდანაც დადებითად ხმა ელექტორატის 98.6 %-მა მისცა.
აღნიშნულ საკავშირო რეფერენდუმზე ელექტორატს ევალებოდა გაეცა პასუხი შემდეგ შეკითხვაზე — „თვლით თუ არა აუცილებლობად, რომ შენარჩუნდეს საბჭოთა სოციალიტური რესპუბლიკების კავშირი, როგორც განახლებული თანასწორუფლებიანი სუვერენული რესპუბლიკების ფედერაცია, რომელშიც სრულად იქნება დაცული ნებისმიერი ნაციონალობის ადამიანის უფლებები?“ (რუს. «Считаете ли Вы необходимым сохранение Союза Советских Социалистических Республик как обновлённой федерации равноправных суверенных республик, в которой будут в полной мере гарантироваться права и свободы человека любой национальности?»).
სსკ-ს შექმნა ითვალისწინებდა საბჭოთა კავშირის ნაკლებად ცენტრალიზებული მოდელის შექმნას. თუმცაღა რეფერენდუმს ბოიკოტი გამოუცხადა აფხაზეთის ქართული მოსახლეობის დიდმა ნაწილმა. ამავროულად მთლიანად საქართველოს სსრ-ში (ყოფილი სამხრეთ ოსეთის აო-ის ტერიტორიის გარდა) მსგავსი რეფერენდუმი არ ჩატარებულა.
გაზეთ „აფხაზეთის ხმაში“ 1991 წლის 1-2 მარტის ნომრებში გამოქვეყნებული იყო ინფორმაციები ახფაზეთის ასსრ-ის უმაღლესი საბჭოს მეათე სესიის მორიგი სხდომის შესახებ, რომლებშიც არაფერი არ თქმულა იმის შესახებ, რომ სესიაზე მიღებულიყო დადგენილება აფხაზეთის ასსრ-ის ტერიტორიაზე საკავშირო რეფერენდუმის ჩატარების შესახებ. აღსანიშნავია ასევე, რომ არც სესიის დღის წესრიგის განხილვისას, არც მით უმეტეს, დღის წესრიგის დამტკიცებისას რეფერენდუმის ჩატარების თაობაზე საკითხი შეთავაზებული არ ყოფილა. როგორც გაირკვა, სესიის დამთავრების შემდეგ დღის წესრიგის დამატებით დაისვა ეს საკითხი. გამოითქვა სხვადასხვა თვალსაზრისი. მთელმა რიგმა დეპუტატებმა დარბაზი დატოვეს, მეორე ჯგუფმა კენჭისყრაში მონაწილეობა არ მიიღო, მაგრამ უზენაესი საბჭოს დადგენილება დეპუტატების გვერდის ავლით მაინც მიღებულ იქნა
გადაწყვეტილება | ხმების რაოდენობა | % |
---|---|---|
მომხრე | 164,231 | 99.06 |
წინააღმდეგი | 1,566 | 0.94 |
დაზიანებული/ცარიელი ბიულეტენები | 747 | – |
ჯამში | 166,544 | 100 |
რეგისტრირებული ამომრჩევლები/აქტივობა | 318,317 | 52.32 |
წყარო: RRCდაარქივებული 2015-05-29 საიტზე Wayback Machine. |
1991 წლის 22 მარტს საქართველოს რესპუბლიკის უზენაესი საბჭოს პრეზიდიუმმა ბათილად სცნო აფხაზეთში საკავშირო რეფერენდუმის შედეგები.
ვლადისლავ არძინბა თავის ავტობიოგრაფიაში წერდა, რომ იქედან გამომდინარე რომ საქართველოს მაშინდელი მთავრობისაგან არსებობდა რეფერენდუმის მასალების ხელში ჩაგდების საშიშროება, წინასწარი თადარიგის დაჭერით მასალები ადრევე გადაიგზავნა სსრკ ცსკ-შიო.
12 სექტემბერს გაზეთ „Свободная Грузия“-ში, გამოქვეყნდა საქართველოს პროკურორის წერილი სსრკ ცსკ-ს თავჯდომარის ვ. ორლოვის მიმართ, რომელშიც იგი სთხოვდა რეფერენდუმის შედეგების ბათილად ცნობას.
წლის ბოლოს, როდესაც საბჭოთა კავშირის დაშლა გარდაუვალი იყო, სსრკ სახალხო დეპუტატთა ბოლო კრებაზე ორლოვმა საქმის კურსში ჩააყენა არძინბა, რომ აპირებდა რეფერენდუმის შედეგების გადაცემას თბილისისთვის. აღნიშნულის უფლება არძინბამ არ მისცა და მისი დამხმარის ხელით გამოითხოვა ცსკ-დან რეფერენდუმის მასალები და გაანადგურა.
რესპუბლიკებში რომელშიც ჩატარდა რეფერენდუმი, ამომრჩეველთა უმრავლესობის სურვილით დადგინდა სსკ-ს შექმნა, თუმცა მის შესრულებას ხელი შეუშალა ჯერ 1991 წლის აგვისტოში განვითარებულმა მოსკოვის პუტჩმა, ხოლო შემდგომ უკვე საბჭოთა კავშირის დაშლამ 26 დეკემბერს.
This article uses material from the Wikipedia ქართული article საბჭოთა კავშირის შენარჩუნების რეფერენდუმი (აფხაზეთი), which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). შინაარსი წარმოდგენილია შემდეგი ლიცენზიით (თუ სხვა არ არის მითითებული): CC BY-SA 4.0. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki ქართული (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.