საბჭოთა კავშირის საფეხბურთო ჩემპიონატი
საბჭოთა კავშირის საფეხბურთო ჩემპიონატი (რუს.
Чемпионат СССР по футболу) — ყოველწლიური ეროვნული საფეხბურთო ჩემპიონატი საბჭოთა კავშირში, რომელიც ტარდებოდა 1936–91 წლებში.
 | |
| ქვეყანა |  საბჭოთა კავშირი |
|---|---|
| კონფედერაცია | უეფა |
| დაარსდა | 1936 |
| გაუქმდა | 1991 |
| დივიზიონები | 1 |
| კლუბ. რაოდენობა | იცვლებოდა |
| ქვეითდება | პირველი ლიგა |
| საშინაო თასები | საბჭოთა კავშირის თასი საბჭოთა კავშირის ფედერაციის თასი საბჭოთა კავშირის სუპერთასი |
| საერთაშ. თას(ებ)ი | უეფა-ს ჩემპიონთა თასი უეფა-ს თასების მფლობელთა თასი უეფა-ს თასი |
| მოქ. ჩემპიონი | „ცსკა მოსკოვი“ (7-ჯერ) |
| ყველაზე ტიტულოვანი | „დინამო კიევი“ (13-ჯერ) |
სულ ჩატარდა პირველობის 54 სეზონი. ჩვეულებრივ, ჩემპიონატი გაზაფხულზე იწყებოდა და იმავე წლის ზამთარში სრულდებოდა. გამონაკლისები იყო 1936 და 1976 წლები, როდესაც გათამაშება ორჯერ – გაზაფხულზე და შემოდგომაზე გაიმართა.
ჩემპიონის ტიტულის პირველი მფლობელი გახდა მოსკოვის „დინამო“ (1936), უკანასკნელი კი მოსკოვის „ცსკა“ (1991). ყველაზე ტიტულოვანი კლუბია კიევის „დინამო“, რომელმაც 13-ჯერ მოიპოვა ჩემპიონობა.
ისტორია
1930-იანები
1936 წლის 22 მაისს დაიწყო საბჭოთა კავშირის პირველი ჩემპიონატი ფეხბურთში. პირველი შეხვედრა გაიმართა ლენინგრადში (ახლანდელი სანქტ-პეტერბურგი), ადგილობრივ „დინამოსა“ და მოსკოვის „ლოკომოტივს“ შორის. შეხვედრა მასპინძელთა გამარჯვებით დასრულდა, ანგარიშით 3–1. პირველი გოლი გაიტანა მოსკოველმა ვიქტორ ლავროვმა მატჩის მე-5 წუთზე.
პირველი ჩემპიონატის უმაღლეს ლიგაში მხოლოდ მოსკოვის, ლენინგრადისა და კიევის გუნდები მონაწილეობდნენ. მომდევნო, 1936 წლის შემოდგომის გათამაშებაში, უმაღლეს ლიგას თბილისის „დინამო“ დაემატა.
აღსანიშნავია, რომ პირველ სამ გათამაშებაში, მოგებისათვის, გუნდს სამი ქულა ერიცხებოდა, ფრესათვის – 2 ქულა, წაგებისათვის – 1 ქულა. 1938 წლიდან შეიცვალა ქულათა სისტემა: მოგებისათვის – 2, ფრესათვის – 1, ხოლო წაგებისათვის – 0 ქულა.
1940-იანები
ახალი ათწლეულის პირველი გათამაშება მოსკოვის „დინამოს“ გამარჯვებით დასრულდა, რომელმაც 2 ქულით გაუსწრო თბილისის „დინამოს“. 1941 წლის ჩემპიონატი კი სულ ორ თვეს გაგრძელდა – საბჭოთა კავშირზე გერმანიის თავდასხმის შემდეგ შეჯიბრი შეწყდა, ხოლო შედეგები გაუქმდა.
ევროპაში მეორე მსოფლიო ომის დასრულებიდან ოთხი დღის შემდეგ – 1945 წლის 13 მაისს – საბჭოთა კავშირის ჩემპიონატი კვლავ განახლდა. გათამაშებაში თორმეტმა გუნდმა მიიღო მონაწილეობა და იგი მეოთხედ მოიგო მოსკოვის „დინამომ“.
მომდევნო წლიდან მოყოლებული კი ზედიზედ სამჯერ მოიგო ჩემპიონატი მოსკოვის „ცდკა“-მ (1946, 1947, 1948). 1949 წელს კი კვლავ მოსკოვურმა „დინამომ“ იმარჯვა.
1950-იანები
1950-იანი წლები მოსკოვური გუნდების, „სპარტაკისა“ და „დინამოს“, დომინირებით აღინიშნა. ამ ორმა გუნდმა ათწლეულის ათი სეზონიდან რვა მოიგო.
განსაკუთრებული იყო 1952 წლის სეზონი, რომელიც უჩვეულო ვადებში და პირობებში ჩატარდა. საბჭოთა კავშირში შეიქმნა ეროვნული ოლიმპიური კომიტეტი, რის შემდეგაც საბჭოთა კავშირის ფეხბურთელთა ნაკრები ოლიმპიადისათვის სამზადისს შეუდგა. ამან განაპირობა ჩემპიონატის გვიან დაწყება (8 ივლისს, ხოლო იმ გუნდებისთვის, რომელთა მოთამაშენი ნაკრებში იყვნენ, კიდევ უფრო გვიან – აგვისტოში), მისი ერთ წრედ და ერთ ქალაქში – მოსკოვში ჩატარება. მესამე ტურის შემდეგ გათამაშებიდან მოხსნეს და დაშალეს მოსკოვის „ცდსა“, რომელიც ნაკრების ბირთვს შეადგენდა. „ცდსა“ მხოლოდ იოსებ სტალინისა და ლავრენტი ბერიას გარდაცვალების შემდეგ აღდგა.
1960-იანები
1961 წელს კიევის „დინამო“ პირველი არარუსული გუნდი გახდა, რომელმაც საბჭოთა კავშირის ჩემპიონის ტიტული მოიპოვა, ხოლო 1964 წელს თბილისის „დინამო“ – მეორე. 1960-იან წლებში დაიწყო საბჭოთა კლუბების გამოსვლები ევროტურნირებზე. 1967–68 წლებში ევროპის ჩემპიონთა თასზე გამოვიდა კიევის „დინამო“, ხოლო თასების მფლობელთა თასზე – მოსკოვის „ტორპედო“.
1970-იანები
1972 წელს მოსკოვის „დინამო“ გახდა პირველი საბჭოური გუნდი, რომელიც ევროპული ტურნირის ფინალში გავიდა, სადაც შოტლანდიის „რეინჯერსთან“ დამარცხდა. 1975 წელს კი კიევის „დინამო“ გახდა პირველი საბჭოთა გუნდი, რომელმაც მოიპოვა ევროპული ტიტული. ვალერი ლობანოვსკის გაწვრთნილმა გუნდმა თასების მფლობელთა თასის გათამაშება მოიგო, შემდეგ კი უეფა-ს სუპერთასის მატჩში მიუნხენის „ბაიერნიც“ დაამარცხა.
1977 წელს საუბარი დაიწყო ჩაწყობილ თამაშებზე, ვინაიდან ამ სეზონში ფრეთა არნახული რაოდენობა დაფიქსირდა საბჭოთა კავშირის ჩემპიონატის ისტორიაში. 1978 წლიდან ამოქმედდა ფრესათვის ქულათა დარიცხვის ლიმიტი. გუნდს მხოლოდ რვა ფრესათვის ერიცხებოდა ქულები.
1980-იანები
1981 წელს თბილისის „დინამო“ გახდა მეორე საბჭოური გუნდი, რომელმაც ევროტურნირი მოიგო. ნოდარ ახალკაცის თავკაცობით, გუნდი თასების მფლობელთა თასს დაეუფლა. 1986 წელს კიევის „დინამომ“ ეს ტურნირი მეორედ მოიგო. 1990 წელს ჩემპიონატი საქართველოს და ლიტვის კლუბებმა დატოვეს, 1991 წელს კი საბჭოთა კავშირის ჩემპიონატი უკანასკნელად ჩატარდა, რომლის გამარჯვებული მოსკოვის „ცსკა“ გახდა.
ჩემპიონები
სტატისტიკა
კლუბების მიხედვით
| კლუბი | გამარჯვებული | მე-2 ადგილი | მე-3 ადგილი | გამარჯვების წლები |
|---|---|---|---|---|
| დინამო კიევი | 13 | 11 | 3 | 1961, 1966, 1967, 1968, 1971, 1974, 1975, 1977, 1980, 1981, 1985, 1986, 1990 |
| სპარტაკი მოსკოვი | 12 | 12 | 9 | 1936 (შ), 1938, 1939, 1952, 1953, 1956, 1958, 1962, 1969, 1979, 1987, 1989 |
| დინამო მოსკოვი | 11 | 11 | 5 | 1936 (გ), 1937, 1940, 1945, 1949, 1954, 1955, 1957, 1959, 1963, 1976 (გ) |
| ცსკა მოსკოვი | 7 | 4 | 6 | 1946, 1947, 1948, 1950, 1951, 1970, 1991 |
| ტორპედო მოსკოვი | 3 | 3 | 6 | 1960, 1965, 1976 (შ) |
| დინამო თბილისი | 2 | 5 | 13 | 1964, 1978 |
| დნიპრო დნეპრი | 2 | 2 | 2 | 1983, 1988 |
| არარატი ერევანი | 1 | 2 | 1973 | |
| დინამო მინსკი | 1 | 3 | 1982 | |
| ზენიტი ლენინგრადი | 1 | 1 | 1984 | |
| ზარია ვოროშილოვგრადი | 1 | 1972 | ||
| შახტარი დონეცკი | 2 | 2 | ||
| ლოკომოტივი მოსკოვი | 1 | |||
| სკა დონის როსტოვი | 1 | |||
| მეტალურგი მოსკოვი | 1 | |||
| ნეფთჩი ბაქო | 1 | |||
| ჩერნომორეცი ოდესა | 1 | |||
| ჟალგირისი ვილნიუსი | 1 |
რესპუბლიკების მიხედვით
| რესპუბლიკა | 1-ლი ადგილი | მე-2 ადგილი | მე-3 ადგილი | მონაწილეობა | გამარჯვებული კლუბები |
|---|---|---|---|---|---|
.svg) რსფსრ | 34 | 32 | 28 | 416 | სპარტაკი მოსკოვი (12) დინამო მოსკოვი (11) ცსკა მოსკოვი (7) ტორპედო მოსკოვი (3) ზენიტი ლენინგრადი (1) |
.svg) უკრაინის სსრ | 16 | 15 | 8 | 191 | დინამო კიევი (13) დნიპრო დნეპრი (2) ზარია ვოროშილოვგრადი (1) |
.svg) საქართველოს სსრ | 2 | 5 | 13 | 68 | დინამო თბილისი (2) |
.svg) სომხეთის სსრ | 1 | 2 | 33 | არარატი ერევანი (1) | |
.svg) ბელორუსიის სსრ | 1 | 3 | 39 | დინამო მინსკი (1) | |
.svg) აზერბაიჯანის სსრ | 1 | 29 | |||
.svg) ლიტვის სსრ | 1 | 11 | |||
 ყაზახეთის სსრ | 24 | ||||
.svg) უზბეკეთის სსრ | 22 | ||||
.svg) მოლდავეთის სსრ | 7 | ||||
.svg) ლატვიის სსრ | 7 | ||||
 ტაჯიკეთის სსრ | 3 | ||||
.svg) ესტონეთის სსრ | 2 |
- შენიშვნა: თურქმენეთისა და ყირგიზეთის გუნდებს არასოდეს უთამაშიათ უმაღლეს ლიგაში.
ყველა დროის ცხრილი
| კლუბი | რესპუბლიკა | ს | პს | ბს | თ | მ | ფ | წ | გგ | მბ | ქ | I | II | III |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| სპარტაკი მოსკოვი | რუსეთი | 53 | 1936 | 1991 | 1453 | 722 | 385 | 346 | 2483 | 1467 | 1821 | 12 | 12 | 9 |
| დინამო კიევი | უკრაინა | 54 | 1936 | 1991 | 1483 | 681 | 456 | 346 | 2306 | 1566 | 1810 | 13 | 11 | 3 |
| დინამო მოსკოვი | რუსეთი | 54 | 1936 | 1991 | 1485 | 707 | 404 | 374 | 2435 | 1457 | 1805 | 11 | 11 | 5 |
| დინამო თბილისი | საქართველო | 51 | 1936 | 1989 | 1724 | 621 | 406 | 397 | 2176 | 1677 | 1642 | 2 | 5 | 13 |
| ტორპედო მოსკოვი | რუსეთი | 51 | 1938 | 1991 | 1455 | 601 | 433 | 421 | 2059 | 1656 | 1613 | 3 | 3 | 6 |
| ცსკა მოსკოვი | რუსეთი | 48 | 1936 | 1991 | 1326 | 585 | 363 | 378 | 2030 | 1451 | 1524 | 7 | 4 | 6 |
| ზენიტი ლენინგრადი | რუსეთი | 49 | 1938 | 1989 | 1402 | 464 | 411 | 527 | 1725 | 1914 | 1328 | 1 | - | 1 |
| შახტარი დონეცკი | უკრაინა | 44 | 1938 | 1991 | 1288 | 434 | 379 | 475 | 1522 | 1641 | 1241 | - | 2 | 2 |
| დინამო მინსკი | ბელარუსი | 33 | 1945 | 1991 | 1053 | 342 | 319 | 392 | 1162 | 1297 | 989 | 1 | - | 3 |
| არარატი ერევანი | სომხეთი | 33 | 1949 | 1991 | 1026 | 352 | 280 | 394 | 1150 | 1306 | 972 | 1 | 2 | - |
| ლოკომოტივი მოსკოვი | რუსეთი | 38 | 1936 | 1991 | 1001 | 303 | 289 | 409 | 1218 | 1431 | 888 | - | 1 | - |
| ნეფთჩი ბაქო | აზერბაიჯანი | 27 | 1949 | 1988 | 884 | 253 | 270 | 361 | 907 | 1141 | 771 | - | - | 1 |
| ჩერნომორეცი ოდესა | უკრაინა | 24 | 1965 | 1991 | 738 | 244 | 217 | 277 | 777 | 884 | 699 | - | - | 1 |
| კაირათი ალმათი | ყაზახეთი | 24 | 1960 | 1988 | 780 | 226 | 234 | 320 | 742 | 983 | 678 | - | - | - |
| ფახთაქორი ტაშკენტი | უზბეკეთი | 22 | 1960 | 1991 | 722 | 212 | 211 | 299 | 805 | 1035 | 629 | - | - | - |
| სკა დონის როსტოვი | რუსეთი | 21 | 1959 | 1985 | 680 | 218 | 194 | 268 | 843 | 911 | 620 | - | 1 | - |
| დნიპრო დნეპრი | უკრაინა | 19 | 1972 | 1991 | 554 | 227 | 154 | 173 | 729 | 634 | 604 | 2 | 2 | 2 |
| კრილია სოვეტოვი კუიბიშევი | რუსეთი | 26 | 1946 | 1979 | 715 | 185 | 209 | 321 | 675 | 996 | 579 | - | - | - |
| „მეტალისტი“ ხარკივი | უკრაინა | 14 | 1960 | 1991 | 438 | 133 | 124 | 181 | 413 | 530 | 390 | - | - | - |
| ზარია ვოროშილოვგრადი | უკრაინა | 14 | 1967 | 1979 | 412 | 125 | 135 | 152 | 416 | 469 | 377 | 1 | - | - |
| დინამო ლენინგრადი | რუსეთი | 17 | 1936 | 1963 | 397 | 135 | 102 | 160 | 589 | 649 | 372 | - | - | - |
| ტორპედო ქუთაისი | საქართველო | 13 | 1962 | 1986 | 439 | 104 | 129 | 206 | 395 | 655 | 335 | - | - | - |
| ჟალგირისი ვილნიუსი | ლიტვა | 11 | 1953 | 1989 | 330 | 107 | 93 | 130 | 349 | 463 | 305 | - | - | 1 |
| როტორი ვოლგოგრადი | რუსეთი | 11 | 1938 | 1990 | 293 | 91 | 66 | 136 | 352 | 488 | 248 | - | - | - |
| ნისტრუ კიშინიოვი | მოლდოვა | 11 | 1956 | 1983 | 312 | 69 | 84 | 159 | 312 | 534 | 222 | - | - | - |
| კარპატი ლვოვი | უკრაინა | 9 | 1971 | 1980 | 244 | 68 | 85 | 91 | 250 | 301 | 218 | - | - | - |
| ვვს მოსკოვი | რუსეთი | 6 | 1947 | 1952 | 161 | 58 | 32 | 71 | 235 | 270 | 148 | - | - | - |
| დაუგავა რიგა | ლატვია | 7 | 1949 | 1962 | 203 | 51 | 48 | 104 | 198 | 311 | 150 | - | - | - |
| კრილია სოვეტოვი მოსკოვი | რუსეთი | 6 | 1938 | 1948 | 143 | 32 | 39 | 72 | 145 | 259 | 103 | - | - | - |
| მეტალურგი მოსკოვი | რუსეთი | 4 | 1937 | 1940 | 91 | 40 | 17 | 34 | 173 | 170 | 97 | - | - | 1 |
| „მეტალისტი“ ხარკივი | უკრაინა | 4 | 1949 | 1954 | 34 | 23 | 57 | 47 | 112 | 176 | 91 | - | - | - |
| ყუბანი კრასნოდარი | რუსეთი | 3 | 1980 | 1982 | 102 | 29 | 26 | 47 | 111 | 145 | 84 | - | - | - |
| ადმირალტეეცი ლენინგრადი | რუსეთი | 3 | 1958 | 1961 | 84 | 26 | 17 | 41 | 122 | 149 | 69 | - | - | - |
| პამირ დუშანბე | ტაჯიკეთი | 3 | 1989 | 1991 | 84 | 21 | 27 | 36 | 74 | 104 | 69 | - | - | - |
| ელექტროსილა ლენინგრადი | რუსეთი | 5 | 1936 | 1939 | 80 | 22 | 18 | 40 | 112 | 163 | 62 | - | - | - |
| ფაკელი ვორონეჟი | რუსეთი | 2 | 1961 | 1985 | 66 | 20 | 17 | 29 | 63 | 83 | 57 | - | - | - |
| ტრუდოვიე რეზერვი ლენინგრადი | რუსეთი | 3 | 1954 | 1956 | 68 | 16 | 23 | 29 | 82 | 113 | 55 | - | - | - |
| ვოლგა გორკი | რუსეთი | 3 | 1951 | 1964 | 85 | 14 | 27 | 44 | 58 | 143 | 55 | - | - | - |
| სპარტაკი თბილისი | საქართველო | 2 | 1950 | 1951 | 64 | 21 | 11 | 32 | 82 | 109 | 53 | - | - | - |
| სპარტაკი ვლადიკავკაზი | რუსეთი | 2 | 1970 | 1991 | 62 | 16 | 16 | 30 | 64 | 89 | 48 | - | - | - |
| დინამო ოდესა | უკრაინა | 2 | 1938 | 1939 | 51 | 16 | 13 | 22 | 64 | 102 | 45 | - | - | - |
| სკ ოდესა | უკრაინა | 2 | 1965 | 1966 | 68 | 4 | 19 | 45 | 38 | 121 | 27 | - | - | - |
| მეტალურგი ზაპოროჟიე | უკრაინა | 1 | 1991 | 1991 | 30 | 9 | 7 | 14 | 27 | 38 | 25 | - | - | - |
| ვმს მოსკოვი | რუსეთი | 1 | 1951 | 1951 | 28 | 7 | 9 | 12 | 30 | 50 | 23 | - | - | - |
| ტავრია სიმფეროპოლი | უკრაინა | 1 | 1981 | 1981 | 34 | 8 | 7 | 19 | 27 | 54 | 23 | - | - | - |
| სელმაში ხარკივი | უკრაინა | 1 | 1938 | 1938 | 25 | 8 | 6 | 11 | 34 | 45 | 22 | - | - | - |
| ურალმაშ სვერდლოვსკი | რუსეთი | 1 | 1969 | 1969 | 34 | 7 | 8 | 19 | 19 | 39 | 22 | - | - | - |
| სტალინეცი მოსკოვი | რუსეთი | 1 | 1938 | 1938 | 25 | 8 | 5 | 12 | 36 | 44 | 21 | - | - | - |
| ლოკომოტივი კიევი | უკრაინა | 1 | 1938 | 1938 | 25 | 8 | 5 | 12 | 43 | 64 | 21 | - | - | - |
| შინიკ იაროსლავლი | რუსეთი | 1 | 1964 | 1964 | 32 | 6 | 9 | 17 | 20 | 48 | 21 | - | - | - |
| დინამო დონის როსტოვი | რუსეთი | 1 | 1938 | 1938 | 25 | 7 | 6 | 12 | 39 | 43 | 20 | - | - | - |
| ტემპი ბაქო | აზერბაიჯანი | 1 | 1938 | 1938 | 25 | 6 | 8 | 11 | 33 | 40 | 20 | - | - | - |
| სპარტაკი ლენინგრადი | რუსეთი | 1 | 1938 | 1938 | 25 | 6 | 8 | 11 | 30 | 39 | 20 | - | - | - |
| კალევი ტალინი | ესტონეთი | 2 | 1960 | 1961 | 58 | 3 | 14 | 41 | 46 | 146 | 20 | - | - | - |
| დინამო კიროვაბადი | აზერბაიჯანი | 1 | 1968 | 1968 | 38 | 5 | 9 | 24 | 25 | 59 | 19 | - | - | - |
| გურია ლანჩხუთი | საქართველო | 1 | 1987 | 1987 | 30 | 5 | 8 | 17 | 18 | 38 | 18 | - | - | - |
| სპარტაკი ხარკივი | უკრაინა | 1 | 1938 | 1938 | 25 | 5 | 7 | 13 | 43 | 63 | 17 | - | - | - |
| ბოლშევიკი ლენინგრადი | რუსეთი | 1 | 1938 | 1938 | 25 | 7 | 3 | 15 | 35 | 57 | 17 | - | - | - |
| ოდო სვერდლოვსკი | რუსეთი | 1 | 1956 | 1956 | 22 | 6 | 4 | 12 | 31 | 45 | 16 | - | - | - |
| პიშჩევიკ მოსკოვი | რუსეთი | 1 | 1938 | 1938 | 25 | 5 | 6 | 14 | 25 | 53 | 16 | - | - | - |
| ლოკომოტივი თბილისი | საქართველო | 1 | 1938 | 1938 | 25 | 5 | 5 | 15 | 44 | 62 | 15 | - | - | - |
| ქ. კალინინის საფეხბურთო გუნდი | რუსეთი | 1 | 1952 | 1952 | 13 | 5 | 4 | 4 | 19 | 19 | 14 | - | - | - |
| ბურევესნიკ მოსკოვი | რუსეთი | 1 | 1938 | 1938 | 25 | 4 | 4 | 17 | 28 | 87 | 12 | - | - | - |
ბომბარდირები სეზონების მიხედვით
| სეზონი | ეროვნება | მოთამაშე | კლუბი | გოლების რაოდენობა |
|---|---|---|---|---|
| 1936 (გ) | | მიხეილ სემიჩასნი | დინამო მოსკოვი | 6 |
| 1936 (შ) | | გიორგი გლაზკოვი | სპარტაკი მოსკოვი | 7 |
| 1937 | | ვასილი სმირნოვი | დინამო მოსკოვი | 8 |
| | ბორის პაიჭაძე | დინამო თბილისი | ||
| | ლეონიდ რუმიანცევი | სპარტაკი მოსკოვი | ||
| 1938 | | მაკარ გონჩარენკო | დინამო კიევი | 20 |
| 1939 | | გრიგორი ფედოტოვი | ცსკა მოსკოვი | 21 |
| 1940 | | გრიგორი ფედოტოვი (2) | ცსკა მოსკოვი | 21 |
| | სერგეი სოლოვიოვი | დინამო მოსკოვი | ||
| 1945 | | ვსევოლოდ ბობროვი | ცსკა მოსკოვი | 24 |
| 1946 | | ალექსანდრე პონომარიოვი | ტორპედო მოსკოვი | 18 |
| 1947 | | ვსევოლოდ ბობროვი (2) | ცსკა მოსკოვი | 14 |
| | ვალენტინ ნიკოლაევი | ცსკა მოსკოვი | ||
| | სერგეი სოლოვიოვი (2) | დინამო მოსკოვი | ||
| 1948 | | სერგეი სოლოვიოვი (3) | დინამო მოსკოვი | 25 |
| 1949 | | ნიკიტა სიმონიანი | სპარტაკი მოსკოვი | 26 |
| 1950 | | ნიკიტა სიმონიანი (2) | სპარტაკი მოსკოვი | 34 |
| 1951 | | ავთანდილ ღოღობერიძე | დინამო თბილისი | 16 |
| 1952 | | ანდრეი ზაზროევი | დინამო კიევი | 11 |
| 1953 | | ავთანდილ ღოღობერიძე (2) | დინამო თბილისი | 14 |
| | ნიკიტა სიმონიანი (3) | სპარტაკი მოსკოვი | ||
| 1954 | | ანატოლი ილინი | სპარტაკი მოსკოვი | 14 |
| | ვლადიმერ ილინი | დინამო მოსკოვი | ||
| | ანტონინ სოჩნევი | ტრუდოვიე რეზერვი ლენინგრადი | ||
| 1955 | | ედუარდ სტრელცოვი | ტორპედო მოსკოვი | 15 |
| 1956 | | ვასილი ბუზუნოვი | ოდო სვერდლოვსკი | 17 |
| 1957 | | ვასილი ბუზუნოვი (2) | ცსკა მოსკოვი | 16 |
| 1958 | | ანატოლი ილინი | სპარტაკი მოსკოვი | 19 |
| 1959 | | ზაურ კალოევი | დინამო თბილისი | 16 |
| 1960 | | ზაურ კალოევი (2) | დინამო თბილისი | 20 |
| 1961 | | გენადი გუსაროვი | ტორპედო მოსკოვი | 22 |
| 1962 | | მიხეილ მუსტიგინი | დინამო მინსკი | 17 |
| 1963 | | ოლეგ კოპაევი | სკა დონის როსტოვი | 27 |
| 1964 | | ვლადიმერ ფედოტოვი | ცსკა მოსკოვი | 16 |
| 1965 | | ოლეგ კოპაევი (2) | სკა დონის როსტოვი | 18 |
| 1966 | | ილია დათუნაშვილი | დინამო თბილისი | 20 |
| 1967 | | მიხეილ მუსტიგინი | დინამო მინსკი | 19 |
| 1968 | | გიორგი გავაშელი | დინამო თბილისი | 22 |
| | ბერადორ აბდურაიმოვი | ფახთაქორი ტაშკენტი | ||
| 1969 | | ვლადიმერ პროსკურინი | სკა დონის როსტოვი | 16 |
| | ნიკოლაი ოსიანინი | სპარტაკი მოსკოვი | ||
| | ჯემალ ხერხაძე | ტორპედო ქუთაისი | ||
| 1970 | | გივი ნოდია | დინამო თბილისი | 17 |
| 1971 | | ედუარდ მალოფეევი | დინამო მინსკი | 17 |
| 1972 | | ოლეგ ბლოხინი | დინამო კიევი | 14 |
| 1973 | | ოლეგ ბლოხინი (2) | დინამო კიევი | 18 |
| 1974 | | ოლეგ ბლოხინი (3) | დინამო კიევი | 20 |
| 1975 | | ოლეგ ბლოხინი (4) | დინამო კიევი | 18 |
| 1976 (გ) | | არკადი ანდრეასიანი | არარატი ერევანი | 8 |
| 1976 (შ) | | ალექსანდრ მარკინი | ზენიტი ლენინგრადი | 13 |
| 1977 | | ოლეგ ბლოხინი (5) | დინამო კიევი | 17 |
| 1978 | | გიორგი იარცევი | სპარტაკი მოსკოვი | 19 |
| 1979 | | ვიტალი სტარუხინი | შახტარი დონეცკი | 26 |
| 1980 | | სერგეი ანდრეევი | სკა დონის როსტოვი | 20 |
| 1981 | | რამაზ შენგელია | დინამო თბილისი | 23 |
| 1982 | | ანდრეი იაკუბიკი | ფახთაქორი ტაშკენტი | 23 |
| 1983 | | იური გავრილოვი | სპარტაკი მოსკოვი | 18 |
| 1984 | | სერგეი ანდრეევი (2) | სკა დონის როსტოვი | 19 |
| 1985 | | ოლეგ პროტასოვი | დნიპრო დნეპრი | 35 |
| 1986 | | ალექსანდრე ბოროდიუკი | დინამო მოსკოვი | 21 |
| 1987 | | ოლეგ პროტასოვი (2) | დნიპრო დნეპრი | 18 |
| 1988 | | ალექსანდრე ბოროდიუკი (2) | დინამო მოსკოვი | 16 |
| | ევგენი შახოვი | დნიპრო დნეპრი | ||
| 1989 | | სერგეი როდიონოვი | სპარტაკი მოსკოვი | 16 |
| 1990 | | ოლეგ პროტასოვი (3) | დინამო კიევი | 12 |
| | ვალერი შმაროვი | სპარტაკი მოსკოვი | ||
| 1991 | | იგორ კოლივანოვი | დინამო მოსკოვი | 18 |
მოთამაშეები ბომბარდირობის რაოდენობით
| მოთამაშე | ბომბარდირი | სეზონები |
|---|---|---|
| ოლეგ ბლოხინი | 5 | 1972, 1973, 1974, 1975, 1977 |
| სერგეი სოლოვიოვი | 3 | 1940, 1947, 1948 |
| ნიკიტა სიმონიანი | 1949, 1950, 1953 | |
| ოლეგ პროტასოვი | 1985, 1987, 1990 | |
| გრიგორი ფედოტოვი | 2 | 1939, 1940 |
| ვსევოლოდ ბობროვი | 1945, 1947 | |
| ავთანდილ ღოღობერიძე | 1951, 1953 | |
| ვასილი ბუზუნოვი | 1956, 1957 | |
| ზაურ კალოევი | 1959, 1960 | |
| ოლეგ კოპაევი | 1963, 1965 | |
| სერგეი ანდრეევი | 1980, 1984 | |
| ალექსანდრე ბოროდიუკი | 1986, 1988 |
კლუბები ბომბარდირების რაოდენობით
| კლუბი | რაოდენობა |
|---|---|
| სპარტაკი მოსკოვი | 12 |
| დინამო მოსკოვი | 9 |
| დინამო თბილისი | |
| დინამო კიევი | 8 |
| ცსკა მოსკოვი | 7 |
| სკა დონის როსტოვი | 5 |
| ტორპედო მოსკოვი | 3 |
| დინამო მინსკი | |
| დნიპრო დნეპრი | |
| ფახთაქორი ტაშკენტი | 2 |
| ტრუდოვიე რეზერვი ლენინგრადი | 1 |
| ოდო სვერდლოვსკი | |
| ტორპედო ქუთაისი | |
| არარატი ერევანი | |
| ზენიტი ლენინგრადი | |
| შახტარი დონეცკი |
რეკორდები
ყველაზე მეტი გოლი
| ადგილი | ფეხბურთელი | წლები | გოლი |
|---|---|---|---|
| 1 | ოლეგ ბლოხინი | 1969–1987 | 211 |
| 2 | ალექსანდრე პონომარიოვი | 1938–1952 | 152 |
| 3 | ნიკიტა სიმონიანი | 1946–1959 | 144 |
| 4 | სერგეი სოლოვიოვი | 1939–1952 | 143 |
| 5 | გრიგორი ფედოტოვი | 1937–1949 | 132 |
| 6 | ედუარდ მარქაროვი | 1961–1975 | 129 |
| 7 | ავთანდილ ღოღობერიძე | 1945–1961 | 128 |
| 8 | ოლეგ პროტასოვი | 1982–1990 | 125 |
| 9 | ვალენტინ ივანოვი | 1953–1966 | 124 |
| 10 | რამაზ შენგელია | 1977–1988 | 120 |
ყველაზე მეტი ჩატარებული მატჩი
| ადგილი | ფეხბურთელი | წლები | მატჩი |
|---|---|---|---|
| 1 | ოლეგ ბლოხინი | 1969–1987 | 432 |
| 2 | ვიქტორ შუსტიკოვი | 1957–1973 | 427 |
| 3 | ჰუსაინოვ გალიმზიანი | 1957–1973 | 410 |
| 4 | ნიკოლაი ოსიანინი | 1959–1976 | 402 |
| 5 | ლევ ბურჩალკინი | 1957–1972 | 400 |
| მიხეილ სოკოლოვსკი | 1970–1988 | ||
| 7 | სერგეი ბონდარენკო | 1966–1981 | 392 |
| 8 | ვლადიმერ ფედოტოვი | 1960–1975 | 382 |
| 9 | მიკელ სოლერი | 1971–1988 | 377 |
| 10 | ალექსანდრე ბუბნოვი | 1973–1989 | 375 |
| სლავა მეტრეველი | 1953–1971 |
ყველაზე ტიტულოვანი მწვრთნელები
| მწვრთნელი | ჩემპიონი | ჩემპიონი კლუბი |
|---|---|---|
| ვალერი ლობანოვსკი | 8 | დინამო კიევი (8) |
| მიხეილ იაკუშინი | 6 | დინამო მოსკოვი (6) |
| ბორის არკადიევი | ცსკა მოსკოვი (5), დინამო მოსკოვი (1) | |
| ვიქტორ მასლოვი | 4 | დინამო კიევი (3), ტორპედო მოსკოვი (1) |
| ნიკიტა სიმონიანი | 3 | სპარტაკი მოსკოვი (2), არარატი ერევანი (1) |
| კონსტანტინე ბესკოვი | 2 | სპარტაკი მოსკოვი (2) |
| ალექსანდრე სევიდოვი | დინამო კიევი (1), დინამო მოსკოვი (1) | |
| ნიკოლაი გულიაევი | სპარტაკი მოსკოვი (2) | |
| კონსტანტინე კვაშნინი | სპარტაკი მოსკოვი (1), დინამო მოსკოვი (1) | |
| ვასილი სოკოლოვი | სპარტაკი მოსკოვი (2) | |
| პავლე სადირინი | ზენიტი ლენინგრადი (1), ცსკა მოსკოვი (1) |
პრიზები
| პრიზი | გამცემი | წლები |
|---|---|---|
| სსრკ საუკეთესო ფეხბურთელი | ჟურნალ „Футбол“-ის რედაქცია | 1964–91 |
| სსრკ წლის საუკეთესო მეკარე | ჟურნალ „Огонёк“-ის რედაქცია | 1960–91 |
| საუკეთესო ბომბარდირი | გაზეთ „Труд“-ის რედაქცია | 1958–91 |
| შეტევის რაინდი | ჟურნალ „Советский воин“-ის რედაქცია | 1984–91 |
| კლუბის ერთგულება | გაზეთ „Прапор коммунизма“-ის რედაქცია | 1986–89 |
| საუკეთესო დებიუტანტები | ჟურნალ „Смена“-ის რედაქცია | 1964–75 |
| საუკეთესო ახალბედა | ჟურნალ „Спортивные игры“-ის რედაქცია | 1986–91 |
| შეტევის ორგანიზატორი | გაზეთ „Строительной газеты“-ის რედაქცია | 1988–89 |
| საუკეთესო დუბლ-შემადგენლობა | საბჭოთა კავშირის ფეხბურთის ფედერაცია | 1958–91 |
| გრიგორი ფედოტოვის პრიზი | ცსკა | 1958–91 |
| სამართლიანი თამაშისათვის | გაზეთ „Советский спорт“-ის რედაქცია | 1958–69 |
| პატიოსანი თამაში | ჟურნალ „Человек и закон“-ის რედაქცია | 1974–91 |
| დიდი ანგარიში | ჟურნალ „Футбол“-ის რედაქცია | 1961–91 |
| გამარჯვებისაკენ სწრაფვისათვის | გაზეთ „Советская Россия“-ის რედაქცია | 1962–91 |
| ბურთების საუკეთესო სხვაობა | ჟურნალ „Старт“-ის რედაქცია | 1966–91 |
| აგრესიული სტუმარი | გაზეთ „Комсомольское знамя“-ის რედაქცია | 1966–91 |
| ავტორიტეტთა რისხვა | გაზეთ „Спортивная Москва“-ის რედაქცია | 1976–91 |
| დროშის ღირსება | გაზეთ „Ленинская смена“-ის რედაქცია | 1969–78 |
| პროგრესის თასი | გაზეთ „Рабочей газеты“-ის რედაქცია | 1971–91 |
| გუნდთან ერთად | პროფკავშირების სპორტული საზოგადოების ფეხბურთის ფედერაციის პრეზიდიუმი | 1978–90 |
| პირველი სიმაღლე | გაზეთ „Социалистическая индустрия“-ის რედაქცია | 1983–91 |
| კეთილშობილება და სიმამაცე | ჟურნალ „Аврора“-ის რედაქცია | 1987–89 |
| სეზონის ყველაზე ლამაზი გოლი | გაზეთ „Московский комсомолец“-ის რედაქცია | 1964–91 |
რესურსები ინტერნეტში
სქოლიო
This article uses material from the Wikipedia ქართული article საბჭოთა კავშირის საფეხბურთო ჩემპიონატი, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). შინაარსი წარმოდგენილია შემდეგი ლიცენზიით (თუ სხვა არ არის მითითებული): CC BY-SA 4.0. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki ქართული (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.