პრიმიტივიზმი (< ლათ.
გამოიხატება ევროპელი და ამერიკელი ავანგარდისტი მხატვრების „პრიმიტიული“ კულტურებისკენ მისწრაფებაში. „პრიმიტიულში“ მოიაზრებენ სუბსაჰარული (ე.წ. „შავი“) აფრიკის, ოკეანეთის, კოლუმბამდელი ამერიკის, ჩრდილოამერიკელი ინდიელების, ახლო და შორეული აღმოსავლეთის, ცენტრალური აზიის, ბერძნული არქაიკის, ადრეული ევროპული შუა საუკუნეების ხალხთა კულტურას. პრიმიტივიზმი აგრეთვე იყენებდა ნაივური ხელოვნების, ხალხური შემოქმედების, ბავშვური ნახატის, ქუჩის გრაფიტის, არ-ბრიუტის ხერხებსა და მხატვრულ თავისებურებებს. წარმოიქმნა როგორც რეაქცია თანამედროვე ურბანულ გარემოზე, მასობრივი პროდუქციის სტანდარტულობაზე, ცხოვრების წესის უნიფიცირებულობაზე, აგრეთვე ხელოვნებაში აკადემიური კანონების ზეწოლაზე. გამოჩნდა ისეთ მიმართულებებში, როგორიცაა ფოვიზმი, კუბიზმი (აფრიკული ნიღბების ფორმები), დადაიზმი (ბავშვური ნახატი), ექსპრესიონიზმი (შუა საუკუნეების ქსილოგრაფია, სამხრეთ-აღმოსავლეთ აზიის ხელოვნება), ამერიკული აბსტრაქციონიზმი (ძველი ინდიელების ხელოვნება). პრიმიტივისტი მხატვრები ეძებდნენ თვითგამოხატვისა და ექსპრესიულობის უშუალობას, ხერხების, სივრცითი და ფერთა გადაწყვეტის ახლებურობას, ფიგურათა აგების ახალ წესებს, უჩვეულო მასალებით მუშაობის საშუალებებს.
შორეული რეგიონების ცივილიზაციებისადმი ინტერესი XVIII საუკუნეში გაჩნდა, ნაწილობრივ ჟან-ჟაკ რუსოს „კეთილშობილი ველურის“ იდეის გავლენით, თუმცა დიდი ხნის მანძილზე ამ რეგიონებში აღმოჩენილი არტეფაქტები მხოლოდ „ეგზოტიკურ“ ობიექტებად განიხილებოდა. ხელოვნებაში პროგრამული პრიმიტივიზმის ფუძემდებელი გახდა პოლ გოგენი, რომელმაც ფორმების ახალი რესურსები აღმოაჩინა ჯერ ნორმანდიაში, შემდეგ კი ოკეანეთის კუნძულებზე. ისეთმა ოსტატებმა, როგორებიც იყვნენ მარკ შაგალი და კონსტანტინ ბრინკუში, რომლებმაც ადრეული ასაკიდან შეისისხლხორცეს მშობლიური მხარეების „ნაივური ხელოვნება“, პროფესიონალებად ჩამოყალიბების შემდეგ პარიზის სკოლაში შეიტანეს არანასესხები, ნამდვილი „პრიმიტივის“ ბუნებრიობა.
This article uses material from the Wikipedia ქართული article პრიმიტივიზმი, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). შინაარსი წარმოდგენილია შემდეგი ლიცენზიით (თუ სხვა არ არის მითითებული): CC BY-SA 4.0. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki ქართული (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.