პარხალი

სხვა მნიშვნელობებისთვის იხილეთ პარხალი (მრავალმნიშვნელოვანი).

სამონასტრო კომპლექსი მდებარეობს ისტორიულ ტაოში, მდინარე ჭოროხის მარცხენა შენაკადის პარხლისწყლის ხეობაში, ლაზისტანის ანუ პონტოს მთების აღმოსავლეთ კალთაზე. ამჟამად ტაძარში მოქმედებს მეჩეთი.

პარხალი
ძირითადი ინფორმაცია
გეოგრაფიული კოორდინატები	40°58′13″ ჩ. გ. 41°23′01″ ა. გ. / 40.97028° ჩ. გ. 41.38361° ა. გ. / 40.97028; 41.38361
რელიგიური კუთვნილება	ისლამი  საქართველოს მართლმადიდებელი ეკლესია
ქვეყანა	თურქეთი
პროვინცია	ართვინი
მუნიციპალიტეტი	იუსუფელი
სასულიერო სტატუსი	მონასტერი
ფუნქციური სტატუსი	უმოქმედო
ხუროთმოძღვრების აღწერა
ხუროთმოძღვრული ტიპი	გვიანდელი ქართული ბაზილიკა
თარიღდება	973

პარხალის ეკლესია ააგო დავით III კურაპალატმა (აშენდა 973 წელზე ცოტა ადრე). ამ პერიოდში შატბერდის მონასტერში მოღვაწე იოანე ბერაიმ გადაწერა და პარხალს შესწირა სახარება, რომელიც ლიტერატურაში პარხლის ოთხთავის (ხელნაწერთა ინსტიტუტი, A-1453) სახელითაა ცნობილი. პარხლის მოღვაწეთაგან განსაკუთრებით აღსანიშნავია გაბრიელ პატარაჲ (X-XI სს.), პარხლის ოთხთავისა (ხელნაწერთა ინსტიტუტი, S 4927) და პარხლის მრავალთავის (ხელნაწერთა ინსტიტუტი, A—95) გადამწერი. პარხალში გადაიწერა „შუშანიკის წამება“, უძველესი ნუსხა X ს-სა.

პარხლის მონასტრის ეკლესია გეგმითა და პროპორციებით უახლოვდება ოთხთა ეკლესიას და, მასთან ერთად გვიანდელი ქართული ბაზილიკების მნიშვნელოვან ნიმუშს წარმოადგენს.

ბაზილიკის შუა ნავი მაღალი და მკვეთრად გამოყოფილია. ფასადთა ჩუქურთმები აქ უკვე გარკვეულ როლს თამაშობს. ძეგლს ამკობს სარკმელთა სათაურები, გრეხილით მორთული ჯვრები, ცხოველთა რელიეფური გამოსახულებანი. პარხლის ეკლესიის განსაკუთრებული თავისებურებაა შუა ნავის სიგრძივი კედელი, რომელიც დანაწევრებულია დეკორატიული თაღებითა და შეწყვილებული ლილვებით, დამატებით შემკულია საღებავით შესრულებული გამოსახულებებით — მარაოსებრი სათაურებით სარკმლის ზემოთ, ჯვრებით, დისკოებითა და სხვა. ამავე კედელზეა უამრავი წარწერა, რომელშიც მოხსენიებულნი არიან ის პირნი, ვინც იღვაწა ძეგლის შესამკობად. ოსმალთა მიერ (XVI ს.) დაპყრობის შემდეგ ბაზილიკა მეჩეთად გადააკეთეს.

•  
  პარხალი. ბარელიეფი. ჩრდილოეთის კედელი I
•  
  პარხალი. ბარელიეფი. ჩრდილოეთის კედელი II
•  
  ჯვრის ბარელიეფური გამოსახულება სამხრეთის კედლიდან
•  
  გიორგი ყაზბეგის მიერ შედგენილი ნახაზი
•  
  პარხალი. სამხრეთის ფასადი

 

არის გვერდი თემაზე:

პარხალი

• ბერიძე ვ., მენაბდე ლ., მუსხელიშვილი დ., ქართული საბჭოთა ენციკლოპედია, ტ. 7, თბ., 1984. — გვ. 703.
• საქართველოს სულიერი საგანძური, წიგნი I, თბილისი, 2005 წ., გვ. 104-105
• თაყაიშვილი ე., 1917 წლის არქეოლოგიური ექსპედიცია სამხრეთ საქართველოში, თბილისი, 1960;
• Беридзе В.В., Архитектура Тао-Кларджери, Тб., 1981;