იოანე შავთელი: ქართველი პოეტი

სხვა მნიშვნელობებისთვის იხილეთ იოანე.

1150 — გ. 1215) — XII-XIII საუკუნეების ქართველი პოეტი, სასულიერო მოღვაწე, როგორც ზედწოდებიდან ჩანს, წარმოშობით სოფ. შავთიდან ყოფილა.

იოანე შავთელი
დაბადების თარიღი	1150
გარდაცვალების თარიღი	1215
საქმიანობა	პოეტი
Magnum opus	აბდულმესიანი და გალობანი ვარძიისა ღმრთისმშობლისანი
იოანე შავთელი ვიკისაწყობში

მას მიეწერება ძველი ქართული ლიტერატურის კლასიკური ეპოქის ძეგლი „აბდულმესიანი“. „ქართლის ცხოვრების“, ცნობით, იოანე შავთელი იყო „ფილოსოფოსი დარიტორი, ლექსთა გამომთქმელი და მოღუაწებათა შინა განთქმული“. იგი თამარ მეფის თანამედროვე და სანდო პირი ყოფილა. მემატიანეთა ცნობით, თამარს ახლდა ვარძიასა და ოძრხეში, ბასიანის ბრძოლის (1203) დროს, აქვე შეუთხზავს „გალობანი ვარძიისა ღმრთისმშობლისანი“. მასვე მიეწერება სასულიერო ხასიათის სხვა თხზულებებიც. იოანე შავთელი სასულიერო პირი ჩანს, რაზეც მიუთითებს მის თხზულებებში გამოვლენილი ღრმა საღვთისმეტყველო განათლება. ზოგ წყაროში მოხსენებულია „ნეტარად“, „წმინდანად“. „აბდულმესიანში“ იგი თავის თავს „მწირსა“ და „მსხმებს“ უწოდებს.

შოთა რუსთაველს მოხსენიებული ჰყავს „ვეფხისტყაოსანში“:

	„აბდულ-მესსია შავთელსა, ლექსი მას უქეს რომელსა...“

• ცაიშვილი ს., ქართული საბჭოთა ენციკლოპედია, ტ. 5, თბ., 1980. — გვ. 192-193.

• იოანე შავთელის შემოქმედება