ივანე მაჩაბელი
ივანე მაჩაბელი: ქართველი მწერალი, მთარგმნელი და საზოგადო მოღვაწე
ივანე გიორგის ძე მაჩაბელი (დ. 8 თებერვალი [ ძვ. სტ. 27 იანვარი], 1854, თამარაშენი, ახლანდელი ქურთის მუნიციპალიტეტი — გ. 8 ივლისი [ ძვ. სტ. 26 ივნისი], 1898, თბილისი) — ქართველი მწერალი, მთარგმნელი და საზოგადო მოღვაწე.
| ივანე მაჩაბელი | |
|---|---|
 | |
| დაბადების თარიღი | 27 იანვარი (8 თებერვალი), 1854 |
| დაბადების ადგილი | თამარაშენი, ტფილისის გუბერნია, რუსეთის იმპერია |
| გარდაცვალების თარიღი | 26 ივნისი (8 ივლისი), 1898 (44 წლის) |
| გარდაცვალების ადგილი | თბილისი, ტფილისის გუბერნია, რუსეთის იმპერია |
| საქმიანობა | მწერალი, მთარგმნელი და საზოგადო მოღვაწე |
| მოქალაქეობა | რუსეთის იმპერია |
| ალმა-მატერი | სანქტ-პეტერბურგის სახელმწიფო უნივერსიტეტი |
| ხელმოწერა | .svg){kind=small} |
ბიოგრაფია
ივანე მაჩაბელი დაიბადა გაღარიბებული მემამულის გიორგი მაჩაბლის ოჯახში. ბავშვობა მან უკიდურეს გაჭირვებაში გაატარა. ივანე აღზარდა პაპიდამ, ელენე დიასამიძემ. ივანე მაჩაბელი 14-15 წლის ასაკში იწყებს ლექსების წერას. საშუალო ცოდნას იგი თბილისში, გიმნაზიაში იღებს. ჭაბუკი გატაცებით ეწაფება ქართულ და რუსულ ლიტერატურას, ბეჯითად სწავლობს უცხო ენებს. გიმნაზიის კურსის დასრულებიდან ერთი წლის შემდეგ, 1871 წელს, მიემგზავრება პეტერბურგში, თავის ძმასთან – ვასილთან, რომელიც უნივერსიტეტში იურიდიულ ფაკულტეტზე სწავლობდა.
ივანე მაჩაბელი ამ დროს ბუნებისმეტყველებით იყო გატაცებული და სწორედ ამ დარგზე შევიდა პეტერბურგის უნივერსიტეტში. მალე, ძმის ზეგავლენით, იგი დაინტერესდა იურიდიული მეცნიერებით და ეს ფაკულტეტიც დაასრულა. პეტერბურგის უნივერსიტეტში ორ ფაკულტეტზე სწავლას ი. მაჩაბლისათვის ხელი არ შეუშლია გაეღრმავებინა თავისი ერუდიცია ლიტერატურისა და ხელოვნების სფეროში. იგი გაუტაცნია პროგრესულ საზოგადოებრივ იდეებს.
ივანე მაჩაბლის მსოფლმხედველობაზე მნიშვნელოვანი ზეგავლენა მოახდენეს 60-70-იანი წლების რუსეთის რევოლუციონერ-დემოკრატებმა. ამ დროს რუსეთის რევოლუციურ-ხალხოსნურ მოძრაობაში მონაწილეობას იღებდნენ მოწინავე ქართველი ახალგაზრდებიც. აღსანიშნავია, რომ ქართველ რევოლუციონერ ხალხოსნებს სამშობლოში დაბრუნებისას პრაქტიკულად დაუკავშირდა ივანე მაჩაბელი.
1873 წლის ზაფხულში, ბანკის საქმეების გამო, პეტერბურგში ჩავიდა ილია ჭავჭავაძე, რომელიც ახლო ურთიერთობაში იყო ვასილ მაჩაბელთან. ივანე მაჩაბელმა ილიას გაუზიარა თავისი განზრახვა და სთხოვა ერთად ეთარგმნათ შექსპირის ნაწარმოებები. 1873 წლის „კრებულის“ მეათე ნომერში დაიბეჭდა „მეფე ლირის“ პირველი მოქმედების თარგმანი.
1874 წელს ივ. მაჩაბელი სამშობლოში დაბრუნდა და იმავე წლის ბოლოს, აგრონომიულ მეცნიერებათა შესწავლის მიზნით, გაემგზავრა ოპენჰაიმის აკადემიაში (შტუტგარტის მახლობლად), სადაც ორი წელი დაჰყო.
1878 წელს ივ. მაჩაბელი საფრანგეთიდან პეტერბურგს გაემგზავრა, სადაც ქართველ სტუდენტთა წრეში მოხსენებებს კითხულობდა ლიტერატურულ თემებზე, ერთი წლის შემდეგ იგი საბოლოოდ დაბრუნდა საქართველოში და ლიტერატურულ-პუბლიცისტურ მოღვაწეობას მიჰყო ხელი. 1883 წელს იგი გაზეთ „დროების“ რედაქტორი ხდება. მაგრამ 1885 წლის სექტემბერში, გაზეთი დაიხურა მთავრობის მიერ, მეფის ხელისუფლების საწინააღმდეგო წერილების სისტემატურად ბეჭდვის გამო, გაზეთის რედაქტორი კი პასუხისგებაში მისცეს და სამუდამოდ აუკრძალეს რაიმე გამოცემის რედაქტორობა.
1897 წლის მაისში ივანე მაჩაბელი მძიმე ავად გახდა ჩირქოვანი პლევრიტით. 1898 წლის 26 ივნისს ქალაქში ხმა დაირხა ივანე მაჩაბლის უგზო-უკვლოდ დაკარგვის შესახებ.
რესურსები ინტერნეტში
- ივანე მაჩაბელი — საქართველოს ბიოგრაფიული ლექსიკონი
- ივანე მაჩაბელი, ცხოვრება, შემოქმედება
- ივანე მაჩაბელი დაარქივებული 2019-02-27 საიტზე Wayback Machine. — Nateba.Websail.Net
This article uses material from the Wikipedia ქართული article ივანე მაჩაბელი, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply. (view authors). შინაარსი წარმოდგენილია შემდეგი ლიცენზიით (თუ სხვა არ არის მითითებული): CC BY-SA 3.0. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
#Wikipedia® is a registered trademark of the Wikimedia Foundation, Inc. Wiki (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wikimedia Foundation.
In other languages:
- Egyptian Arabic: ايڤان ماتشابيلى - Wiki مصرى
- აზერბაიჯანული: İvan Maçabeli - Wiki Azərbaycanca
- ბერძნული: Ιβάνε Ματσαμπέλι - Wiki Ελληνικά
- ინგლისური: Ivane Machabeli - Wiki English
- ესპერანტო: Ivane Maĉabeli - Wiki Esperanto
- ებრაული: איוואנה מצ'בלי - Wiki עברית
- სომხური: Իվանե Մաչաբելի - Wiki հայերեն
- Western Armenian: Իվանէ Մաչապելի - Wiki Արեւմտահայերէն
- რუსული: Мачабели, Иван Георгиевич - Wiki русский