თურქეთის ეკონომიკა
თურქეთის ეკონომიკა სსფ-ს მიერ განისაზღვრება, როგორც განვითარებადი საბაზრო ეკონომიკა.
ცენტრალური სადაზვერვო სააგენტოს წიგნის (World Factbook) მიხედვით თურქეთი მსოფლიოს განვითარებული ქვეყნების სიაშია. ასევე, თურქეთი ეკონომისტების და პოლიტიკური მეცნიერების მიერ განისაზღვრება, როგორც მსოფლიოს ერთ-ერთი ახლად ინდუსტრიალიზებული ქვეყანა. თურქეთი მსოფლიოს მე-18 უდიდესი ნომინალური მშპ-ს და მე-17 უდიდესი მშპ-ს (PPP) მქონე ქვეყანაა. თურქეთი, მსოფლიოს სოფლის მეურნეობის პროდუქტების წარმოებაში წამყვანი ქვეყანაა.
| თურქეთის ეკონომიკა | |
|---|---|
 | |
| ვალუტა | თურქული ლირა (₺) |
| ფისკალური წელი | კალენდარული წელი |
| სავაჭრო ორგანიზაციები | G-20, ეთგო, ევროკავშირის საბაჟო კავშირი, მსოფლიო სავაჭრო ორგანიზაცია, ეთო, ბისეკი |
| სტატისტიკა | |
| მშპ (ნომინალი) | $1.641 ტრილიონი (PPP, 2016) $721 მილიარდი (ნომინალური, 2016) |
| მშპ (მუპ) | $1.641 ტრილიონი (PPP, 2016) $721 მილიარდი (ნომინალური, 2016) |
| მშპ ზრდა |  4.0% (2015), 5.7% (Q4 2015) |
| მშპ ერთ სულზე | $20,888 (PPP, 2016) $9,179 (ნომინალური, 2016) |
| მშპ სექტორით | სოფლის მეურნეობა: 8.9%; მრეწველობა: 27.3%; მომსახურება: 63.8% (2013) |
| ინფლაცია | 6.81% (აგვისტო 2015) |
| მოსახლეობა სიღარიბის ზღვარს ქვემოთ | 16.9% (2010) |
| Gini index | 40.2 (2010) |
| შრომითი რესურსი | 27.91 მილიონი (2013) შენიშვნა: დაახლოებით 1.2 მილიონი თურქი მუშაობს საზღვარგარეთ |
| შრომითი რესურსი საქმიანობით | სოფლის მეურნეობა: 25.5%, მრეწველობა: 26.2%, მომსახურება: 48.4% (2010) |
| უმუშევრობა | 9.3% (მაისი 2015) |
| მრეწველობის მთავარი დარგები | ტექსტილი, კვება, ავტომობილი, ელექტრონიკა, ტურიზმი, მაღარო (ნახშირი, ქრომატები, სპილენძი, ბორი), ფოლადი, ნავთობი, მშენებლობა, ხე-ტყე, ქაღალდი |
| სავაჭრო პარტნიორები | |
| ექსპორტი | $176.6 მილიარდი (28-ე ადგილი) (2014) |
| საქონლის ექსპორტი | |
| ძირითადი პარტნიორები |  გერმანია 9.6%  ერაყი 6.9% .svg){kind=small} გაერთიანებული სამეფო 6.3%  იტალია 4.5%  საფრანგეთი 4.1%  აშშ 4% (2014) |
| იმპორტი |  $240.4 მილიარდი (22-ე ადგილი) (2014) |
| საქონლის იმპორტი | სია
|
| სავაჭრო პარტნიორები |  რუსეთი 10.4%  ჩინეთი 10.3% გერმანია 9.2% აშშ 5.3% იტალია 5%  ირანი 4.1% (2014) |
| სახელმწიფოს შიდა ვალი | 35.5% მშპ-დან (2013) |
| საზოგადოებრივი ფინანსები | |
| შემოსავლები | $225 მილიარდი (2015) |
| გასავლები | $234 მილიარდი (2015) |
| ეკონომიკური დახმარება | დონორი: $1.03 მილიარდი, 0.13% მშპ-დან. ასევე, თურქეთი ოფიციალური განვითარების დახმარების 2012 წლის მონაცემებით მე-4 ადგილზეა. |
| კრედიტუნარიანობის შეფასება |
|
| Main data source: CIA World Factbook All values, unless otherwise stated, are in აშშ დოლარები | |
მაკროეკონომიკური ტენდენციები
თურქეთი არის ეთგო-ს (1961) და G20-ს (1999) დამფუძნებელი წევრი. 1995 წლის 31 დეკემბრიდან, თურქეთი ევროკავშირის საბაჟო კავშირის ნაწილია.
მიუხედავად გლობალური ფინანსური კრიზისა, როდესაც ბევრმა ეკონომიკამ უკვე ვერ აღადგინა არსებული ეკონომიკა, თურქეთის ეკონომიკამ გაიზარდა 9.2% 2010 წელს და 8.5 პროცენტით 2011 წელს, რითაც გახდა, როგორც ყველაზე სწრაფად მზარდი ეკონომიკა ევროპაში და ერთ-ერთი ყველაზე სწრაფად მზარდი ეკონომიკა მსოფლიოში. აქედან გამომდინარე, თურქეთმა შეხვდა "60 პროცენტით ევროკავშირის მაასტრიხტის კრიტერიუმებს" ვალის ფონდით, 2004 წლიდან. ანალოგიურად, 2002-დან 2011 წლამდე საბიუჯეტო დეფიციტი შემცირდა 10-ზე მეტი პროცენტიდან 3-ზე ნაკლებ პროცენტამდე, რაც ევროკავშირის მაასტრიხტის ბიუჯეტის ბალანსის ერთ-ერთი კრიტერიუმია.
ცენტრალური სადაზვერვო სააგენტოს მიერ, თურქეთი კლასიფიცირდება, როგორც განვითარებული ქვეყანა. თურქეთი, ხშირად კლასიფიცირდება, როგორც ახლად განვითარებული ქვეყანა, ეკონომისტების და პოლიტიკური მეცნიერების მიერ; ხოლო „Merrill Lynch“-ის, მსოფლიო ბანკის და ეკონომისტის აღწერით, თურქეთი კლასიფიცირდება, როგორც განვითარებადი საბაზრო ეკონომიკის მქონე ქვეყანა.
მსოფლიო ბანკი ყოფს თურქეთს, როგორც ზედა საშუალო შემოსავლების მქონე ქვეყანა ერთ სულ მოსახლეზე მშპ-ს თვალსაზრისით 2007 წლის მიხედვით.
ჟურნალ Forbes-ის კვლევის თანახმად, სტამბოლი, თურქეთის ფინანსური კაპიტალი, ჰყავს სულ 37 მილიარდერი 2013 წელს, რეიტინგში უკავია მე-5 ადჰილი მსოფლიოში მოსკოვის (84 მილიარდერი), ნიუ-იორკის (62 მილიარდერი), ჰონგ-კონგის (43 მილიარდერი) და ლონდონის (43 მილიარდერი) შემდეგ.
2009 წელს თურქეთის მთავრობამ მიმართა სხვადასხვა ეკონომიკური სტიმულირების ზომებს, რათა შეამციროს 2007-2012 წლის გლობალური ფინანსური კრიზისის გავლენა, როგორიცაა: დროებით გადასახადის შემცირება ავტომობილებზე, საყოფაცხოვრებო ნივთებზე და საცხოვრებლებზე. შედეგად, წარმოების გრძელვადიანი სამომხმარებლო საქონელი 7.2%-ით გაიზარდა, მიუხედავად საავტომობილო წარმოების შემცირებისა.
სქოლიო
This article uses material from the Wikipedia ქართული article თურქეთის ეკონომიკა, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). შინაარსი წარმოდგენილია შემდეგი ლიცენზიით (თუ სხვა არ არის მითითებული): CC BY-SA 4.0. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki ქართული (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.