ზაქათალის ოლქის ავტონომია

ავტონომიის სტატუსი განისაზღვრა 1921 წლის კონსტიტუციით (მუხლი 107), მაგრამ იგი სადავო საკითხად რჩებოდა საქართველოსა და აზერბაიჯანს შორის. 1918 წელს საქართველოს კანონმდებლობით ზაქათალას მიენიჭა პირველი ხარისხის ქალაქის სტატუსი ქუთაისთან, სოხუმთან და ფოთთან ერთად. ამავე წლის 26 ივნისს ზაქათალის ოკრუგში მოქმედმა აზერბაიჯანელთა ეროვნულმა საბჭომ მიიღო ოლქის აზერბაიჯანთან შეერთების დადგენილება. 1920 წლის აპრილამდე, აზერბაიჯანის გასაბჭოებამდე, ზაქათალის ოკრუგი ორმხრივი მმართველობის ქვეშ იმყოფებოდა. 1920 წლის 7 მაისის ხელშეკრულებით საბჭოთა რუსეთმა ზაქათალის ოკრუგი აღიარა საქართველოს კუთვნილებად, თუმცა აზერბაიჯანელი ბოლშევიკების მოთხოვნით საქმე გადაისინჯა. 1920 წლის 3-6 და 9-12 ივნისს საქართველო-აზერბაიჯანს შორის დაიდო აღსთაფის საზავო შეთანხმება, რომლის თანახმად ზაქათალის საკითხი გადაწყდებოდა ორმხრივი კომისიის მიერ, მანამდე არცერთი მხარე ჯარებს არ შეიყვანდა ოლქში.

• აღსთაფის საზავო შეთანხმება

• კუპატაძე ბ., საქართველოს დემოკრატიული რესპუბლიკა (1918–1921) : ენციკლოპედია-ლექსიკონი, თბ.: უნივერსიტეტის გამომცემლობა, 2018. — გვ. 170.